Morgunblaðið - 29.11.1975, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 1975
Erlendur Magnússon
Kálfatjörn — Minning
Níu ára gömul fluttist ég til
fóstra míns, eða afa, eins og ég
kallaði hann. Þar átti ég að
dveljast sumarlangt, en hjá
honum átti ég heimili, þar til ég
fór til framhaldsnáms i Reykjavík
og hef að vísu átt ávallt síðan.
Fyrir þessi fimmtán ár, sem ég
átti samleið með afa minum, er ég
honum óumræðilega þákklát. Hjá
honum öðlaðist ég sálarstyrk,
bjartsýni og kjark til að takast á
víð verkefni líðandi stundar.
Hann var ótæmandi fjársjóður
fróðleiks og heilræði hans sem oft
voru í bundnu máli, eru mér og
eiga eftir að vera gott veganesti.
Afi minn var góður maður sem
öllum vildi vel og lagði hverju
góðu máii iið. Aldrei hevrði ég
hann hailmæla neinum heldur
tók hann ávallt málstað þess er
á var hallað og var fundvís á
það góða I fari hvers manns.
Margir áttu erindi til afa,
sumir til að leita uppiýsinga
vegna minnis hans og fróð-
leiks. aðrir (il að leita styrks
og aðstoðar i aðsteðjandi erfið-
ieikum. Ég þakka afa mínum öll
góðu ráðin, bænirnar og um-
hyggjuna. Arin voru orðin mörg
og hann orðinn þreyttur, en and-
leg heilsa var óbuguð og hann
hefði kosið að sinna sínum
hugðarefnum lengur, en ég trúi
því að sívökul sála hans fái nú að
starfa meira Guðs um geim. Þökk
fyrir allt.
,,Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi
hafðu þökk fyrir allt og allt.“
Linda Rós.
er svo gott og rétt sagt um Erlend,
foreldra hans, heimilið og hvað
eina honum viðkomandi. Faðir
Erlends andaðist 1909, 62 ára, en
móðir f hárri elli hjá syninum og
tengdadótturinni árið 1938.
Eftir fráfall föðurins býr svo
Erlendur með móður sinni, unz
hann kvæntist 15. júní 1915,
Kristínu Gunnarsdóttur frá
Skjaldarkoti. Þau eignuðust fimm
börn. Eru þau í aldursröð þessi:
Ingibjörg, Ólafur, Magnús, Her-
dís og Gunnar. Tvö þau elztu,
Ingibjörg og Ólafur, eru búsett 1
Reykjavík. Herdfs og Gunnar
hafa aldrei að heiman flutt, en
Magnús vegna atvinnu sinnar,
skráðst til heimilis í Hafnarfirði
um mörg ár, en f öllum starfshlé-
um dvalist á æskuheimilinu. Líka
ólst upp hjá þeim hjónum Krist-
inn Mickaelsson Kaldal, sem
búsettur er í Keflavík.
Frá því er næst að segja, að árið
1920 er laus í ábúð kirkjujörðin
Kálfatjörn. Sækir Erlendur um
og fær búsetu þar og flytzt þangað
í marzmánuði það ár. Áræði og
atorka var vissulega nauðsynleg,
að ráðast í svo stórt. En mest
reyndi þó á, þegar húsmóðirin,
Kristín, veiktist með mjög snögg-
um hætti, um tveim mánuðum
eftir komuna að Kálfatjörn, svo
að hún varð umsvifalaust að
leggjast á sjúkrahús og var um
skeið vart hugað líf. Þá hefir mik-
ið reynt á líkams- og sálarkrafta
vinar míns og bænir hans til al-
föður verið heitar. Guð gaf það, að
Kristín fékk aftur sæmilega
heilsu og komst furðu fljótt, eðá
innan þriggja mánaða, aftur
heim.
Það var sumarið 1913 sem fyrst
tókust með okkur Erlendi náin
kynni. Hann hafði ráðist til að
vera formaður með þriggja
manna bát hjá Vilhjálmi á
Hánefsstöðum við Seyðisfjörð og
réðst ég háseti hans. Þessu hélt
fram um þrjú sumur, að við vor-
um þarna saman og þriðji maður,
Guðjón frá Landakoti. Þetta var,
að með réttu má segja, fámenn, og
jafnframt góðmenn skipshöfn, þó
ég telji mig þar með. Sérstaklega
féll okkur Erlendi vel saman, sem
og alltaf síðan. Eitt sinn tókum
við það til bragðs að róa tveir á
bát og hafa viðlegu suður í Garði,
að lokinni vetrarvertíð. Þar eð
ætlunin var að fiska á lóð, hófst
þetta með því að fara á bátnum —
sem enginn annar en Erlendur
hafði smíðað — inn í Hafnarfjörð
að taka krækling, sem vaxinn var
á eldri hafskipabryggjunni þar.
Svona samvinna var okkur alltaf
ánægjuleg í minningunni, þó smá
væri í sniðum.
Svo var ég, Halla kona mín og
Magnús sonur okkar, þá 3—5 ára,
hjá þeim Kálfatjarnarhjónum
yfir heyskapartímann, 1929 ’30 og
’31. Nutum við þar góðrar sumar-
veru, þó að vísu væri þá líka unn-
ið og ekki sízt var drengnum okk-
ar svo ungum, það hollt að geta
löngum stundum dvalið úti á
flosmjúku túninu.
Við veru okkar á þessu heimili,
sannreyndist það, hvað hjónin
voru samanvalin að hógværð,
gæzku og háttprýði. Þar heyrðist
aldrei blótsyrði.
Ekki gat slíkur hæfileikamaður
sem Erlendur komist hjá störfum
fyrir samfélagið. Hann var í
hreppsnefnd um tvenn timabil og
oddviti hennar um skeið. For-
maður Búnaðarfélags hreppsins,
sáttanefndarmaður, fulltrúi
sýslunnar á fundum Stéttarsam-
bands bænda og fulltrúi á fund-
um Mjólkurfélags Reykjavík. Um
þetta segir allt nánar í Morgun-
blaðinu, föstud. 21. nóv. bls. 2 —
hvar andlátsfregnin er. Siðast en
ei sízt skal þess getið, að 1914 var
Erlendur fyrst kosinn í sóknar-
nefnd, en safnaðarfulltrúi, með-
hjálpari og fjárhaldsmaður Kálfa-
tjarnarkirkju var hann frá
1942—1970, er hann varð áttræð-
ur. Alla tíð var honum kirkja
staðarins mjög kær.
Hinn 14. janúar 1957 lézt
Kristín. Var Erlendi það mjög
þungt áfall og taldi hann sig vart
hálfan mann lengi upp frá því.
Eftir fráfall móðurinnar hafa þau
systkinin, Herdís og Gunnar,
•haldið uppi búinu með föður sín-
um. Herdís annast húsmóður-
störfin af þeim myndarskap að
enn sem fyrr er þarna gestrisni
frábær og gott andrúmsloft innan
veggja, frá fortíð og nútíð.
Ég og kona mín biðjum börnun-
um allrar blessunar 1 hugljúfri
minningu um hinn góöa föður.
Ég kveð með söknuði kæran
vin, en samfagna honum um Ieið,
að vera nú, eftir nær 19 ára bið,
kominn á sama tilverustig sem
hans ástkæra kona. Guð blessi
þau að eilífu á landi lifenda.
Jón Helgason
Háskólakenn-
arar álvkla um
fiskveiðimál
Á AÐALFUNDI Félags háskóla-
kennara 25. nóvember síðastlið-
inn var samþykkt eftirfarandi til-
laga:
Aðalfundur í Félagi háskóla-
kennara, haldinn 25. nóvember
1975, lýsir yfir furðu sinni á þeim
viðbrögðum stjórnvalda við ný-
birtum skýrslum Hafrannsókna-
stofnunar íslands og starfshóps
um ástand og horfur I íslenskum
fiskiðnaði, sem fram koma í samn-
ingaumleitunum ríkisstjórnarinn-
ar um veiðiheimildir erlendum
þjóðum til handa innan 200 milna
fiskveiðilandhelginnar. Hvetja
fundarmenn ríkisstjórnina til að
friða íslensk fiskimið fyrir ágangi
erlendra veiðiskipa og fara að
ráðum islenskra fiskifræðinga um
skynsamlega nýtingu miðanna.
Jafnframt vilja fundarmenn
vekja athygli á, að sifelld kröfu-
gerð stjórnmálamanna og al-
mennings um nýtingu íslenskra
vísindarannsókna f þágu atvinnu-
vega þjóðarinnar er því aðeins
rökrétt og réttmæt að ekki sé
gengið fram hjá álitsgerðum vís-
indamanna um þessi mikilvægu
mál.
I dag, 29. nóv. 1975. <"er fram
útför Erlends Magnússonar,
bónda að Kálfatjörn, frá kirkj-
unni þar, en hann lézt 19. þ.m.
Þegar jarðlifsskeið þessa kæra
vinar míns er allt, er mér Ijúft að
minnast hans nokkrum orðum.
Erlendur fæddist 12. maí 1890
að Tíðagerði á Vatnsleysuströnd.
Báðir voru foreldrar Erlends úr
þessu sama byggðarlagi. Móðirin
Herdís, dóttir Jóns Þorkelssonar
bónda í Flekkuvík, en faðirinn
Magnús Magnússon, Hallgríms-
sonar prests í Görðum á Akranesi,
Jónassonar prófasts á Staðarstað,
er var bróðir Skúla fógeta.
Guðrún, síðari kona sr. Hallgríms
og langamma Erlends, var systir
Sveinbjarnar rektors Egilssonar.
Þau Herdís og Magnús giftust
1879 og byggðu sér síðar litinn
bæ, Tíðagerði, og bjuggu þar
allan sinn búskap. Þeim fæddust
fjögur börn, sem teljast í aldurs-
röð þannig: Soffía, Guðrún,
Erlendur, Sigurbjörg. En þung
raun hefir það verið, er systurnar
tvær, Sofíía og Guðrún, gáfaðar
og glæsilegar stúlkur, komnar um
og yfir tvítugsaldur, dóu. Guðrún
1901, 19 ára, og Soffía 1904 24 ára.
En eftir iifðu þá þau yngstu,
Erlendur, hvern við kveðjum i
dag, og Sígurbjörg, húsfreyja f
Borgarnesi, gift Stefáni Olafssyni
skósmíðameistara þar.
Þótt ekki væri ærið langt milli
heimila okkar Erlends, vorum við
aldrei saman í æskuleikjum, enda
líka aldursmunur full fimm ár.
En er ég fór að ganga i barnaskól-
ann að Norðurkoti, sem aðeins
var í auðveldu kailfæri frá Tíða-
gerði, 'fór.ég fyrst að kynnast
Erlendi, foreldrum hans og syst-
ur, sem næsta vetur eftir mér
kom í sama skóla og brátt var
orðin efst af okkur skólasystkin-
unum, þótt við nokkur værum
meir en ári eldri en hún. En þá
var Erlendur og nokkrir fleiri að
fá einhverja tilsögn í ensku, hjá
Björgu Guðmundsdóttur á Auðn-
um. Henni hafði Hjörtur Fjeld-
sted, sem kenndi við Norðurkots-
skóla einn vetur, kennt eitthvað í
því máli — en það er önnur saga.
Það hefur sízt vantað löngun né
hæfileika til menntunar, hjá þeim
systkinunum í Tíðagerði, en efna-
hagskjörin voru kröpp og leyfðu
ei langa skólagöngu.
Ég vil hér sérstaklega vísa til
greinar eftir sr. Gísla Brynjólfs-
son um Erlend, i mánaðarritinu
Heima er bezt, í apríl 1971. Vil ég
sterklega taka undir allt sem þar