Morgunblaðið - 08.10.1976, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. OKTÓBER 1976
13
sér hugnynd um hana sem er
ófullkomin og sú hugmynd missir
enn meir af upprunaleik slnum
við tónlistarflutninginn. En ég er
ekkert þunglyndur yfir þessu.
Manni getur ekki tekizt allt. Mað-
ur verður aðeins að reyna að
ganga að tónlistinni algjörlega
ferskur og opinn. Vaninn má á
engan hátt ráða ferðinni. Það er
raunar dásamlegt að geta á hverj-
um degi byrjað á einhverju, sem
er nýtt og óuppgötvað fyrir sjálf-
um manni.
— Hvernig I ósköpunum fara
menn að þvf að lifa sem undra-
börn?
— Ég var svo heppinn að eiga
afar greinda foreldra, sem gerðu
lltið af þvl að nýta „undrabarnið"
I mér, og ég átti mjög venjulega
æsku og fékk að gera alla þá
geggjuðu hluti sem börn gera og
eiga að gera. Ég held að það sé
mjög mikilvægt fyrir svokölluð
„hæfileikamikil börn“ að fá ekki
þá menntun sem lokar þau af frá
umheiminum. Jafnvel barn með
óvenjulegar gáfur á að fá að
sækja ofurvenjulegan skóla, jafn-
framt þvl sem það að sjálfsögðu
fær tilsögn á slnu sérstaka hæfi-
leikasviði. Annars vex úr grasi
barn sem verður uppfullt af alls
kyns sálarflækjum.
— Á sínum tíma varst þú gagn-
rýndur eins og raunar flest
undrabörn fyrir að færast of mik-
ið I fang; þú hefðir ekki nægilega
reynslu til að takast á við þau
verk sem þú fluttir I hljómleika-
sölunum?
— Já, en ég held að þetta sé
bara ekki svona vaxið. Ég held
ekki að aldur komi svo mjög
þroska við, og þá ekki sízt hvað
tónlistarmenn varðar. Það kann-
ast maður við, og ég veit ekki
hvaða dæmi ég get nefnt. Jú,
Menuhin — og reyndar fjöldan
allan af fólki. Það eru til svo
margar tegundir af hæfileikum.
Hæfileikar sem springa út mjög
hægt, llkt og ávextir I köldu veðri.
Og svo eru hinir sem springa
mjög hratt og kraftmikið út. Það
er ekki aldurinn sem þroskar
mann, heldur það sem maður upp-
lifir. Það er llka mjög mikilvægt
fyrir mig hafa jafnvægi milli for-
tlðar, nútlðar og framtlðar. Alveg
burtséð frá því hversu framtlðar-
horfurnar eru góðar, þá á maður
að halda fast I reynslu fortíðar-
innar, því það er hún sem hefur
gert mann að þeim einstaklingi
sem maður er I dag. Og þegar
maður verður eldri þá verður
fortiðin að síauðgandi ferli innra
með manni og leiðir til þess að
maður lítur framtíðina mun bjart-
ari augum en maður myndi ella
gera.
— Er það vegna þessa sam-
bands þlns við fortíðina að þú
hefur fasta búsetu skráða I
ísrael?
— Það var eiginlega ákvörðun
foreldra minna. Þeim fannst að
Gyðingabarn ætti að alast upp I
landi þar sem það tilheyrði ekki
minnihlutahópi.
— Þú hefur fengið mörg tilboð
um fasta stöðu við hljómsveitar-
stjórn. Hvers vegna valdirðu
Orchestre de Paris?
— Ég óskaði yfirleitt ekki eftir
fastri stöðu við hljómsveitar-
stjórn og ég hef hafnað allmörg-
um tilboðum. En þegar Orchestre
de Paris kom til skjalanna varð
þetta ómótstæðilegt fyrir mig,
fyrst og fremst vegna þess að
hljómsveitin er mjög ung, hefur
aðeins starfað I átta ár, sem þýðir
að maður getur byggt upp fjölda
efnisskráa með henni og það hef
ég verið að gera undanfarna 18
mánuði. Þar að auki tel ég að sá
stuðningur sem tónlist fær i
Frakklandi sé eins og nú standa
sakir mjög jákvæður. Tónlistarlif-
ið á góðvild forsetans. Hann kem-
ur oft á hljómleika okkar og er
sérstaklega mikil Mozartunnandi.
Ég held að Giscard d’Estaing sé
með fordæmi slnu I þann veginn
að gera París að tónlistarmiðstöð
Evrópu. Að lokum hefði ég svo
aldrei tekið tilboði frá hljómsveit
sem ekki væri svo nálægt London
að ég gæti a.m.k. farið einu sinni I
viku heim til að heimsækja konu
mína.
— Til hvers ætlast þú af hljóm-
sveit, burtséð frá þvl um hvaða
hljómsveit er að ræða?
— Ég ætlast til þess umfram
allt að finna I henni mikla ein-
beitingu og auðmýkr Það siðara
hljómar svo tilgerðarmikið, en ég
ætlast vissulega til þess af sér-
hverjum hljóðfæraleikara að
hann leiki svo auðmjúkt sem væri
hann að leika aðeins fyrir sjálfan
sig. Afgangurinn kemur með
vinnu, og hæfileikanum til að
hlusta á sjálfan sig og aðra. Ég
óska ekki eftir því að hljómsveit
takmarki sig einvörðungu við tón-
sprota stjórnandans. Hún á einnig
að geta hlustað innbyrðis, eins og
kammerhljómsveit.
— Til hvers getur svo hljóm-
sveit ætlazt af stjórnanda slnum?
— Fyrst og fremst algjörrar
kunnáttu á öllum röddum eða
einingum verksins, og vitaskuld
tæknilegrar þekkingar á hljóm-
sveitinni, að hann kunni að
hlusta, geti „blandað” hljómsveit-
ina þannig að heild myndist. En
einnig getu til að skapa tónleika
frá upphafi til enda. Það er
erfiðara en það hljómar, af því að
stjórnendur sem ekki eru sjálfir
miklir tónlistarlegir skapendur
hafa kannski ekki það næmi eða
þekkingu á hljóðinu sem til þarf.
Það hefur alla vega hjálpað mér
stórkostlega sem stjórnanda að
hafa leikið svona mikið sjálfur.
— Tekur þú nemendur I
kennslu?
— Ég reyni það. Ef einhver
kemur með glfurlega hæfileika og
vilja til samvinnu þá get ég alltaf
fundið mér tima. En það eru
margir sem koma aðeins vegna
þess að þeir halda að þeir geti
lært einhver ný brögð. Það er
bara ekki hægt að stytta sér leið
að tónlistinni. Maður verður að
læra og maður verður að setja sig
inn i hlutina. Listamaður er ekki
safn af galdrabrögðum. jhins veg-
ar held ég að engir hæfileikar
hversu miklir sem þeir eru geti
þróast og notið sin af sjálfu sér.
Maður neyðist til að rækta þá með
auðmýkt. Þetta er eins og með
garð. Jafnvel þótt ég gæfi þér
fallegasta garð I heimi myndu
jurtirnar deyja ef þú ræktaðir
þær ekki rétt. Ég held að sama
eigi við um hæfileika. Maður
neyðist til að gæta þeirra og
rækta þá, og eina leiðin til að
rækta þá er með auðmýkt og mikl-
um tlma. Það er ekki hægt að
drepa eða eyða hæfileikum, en ef
þeir fá ekki næmlega umönnun
ná þeir ekki að blómstra. Það eru
til margir hæfileikamenn á hvert
hljóðfæri. En það eru aðeins til
fáir skapandi hljóðfæraleikarar,
menn sem ekki bara túlka heldur
endurskapa.
— Þegar menn hafa náð svo
hátt að hverjir hljómleikar gefa
um 300,000 til 800,000 ísl. krónur I
aðra hönd lifa þeir þá I eins konar
frumskógi þar sem rlkir strlð
milli allra, alveg burtséð frá tón-
list?
— Ég held að ef maður er að
fást við eitthvað sem er ómaksins
virði, og sem er einstaklingsbund-
ið, þá verður maóur alltaf gagn-
rýndur. Um leið og það sem mað-
ur gerir er persónulegt mun það
einnig kalla á persónuleg við-
brögð. Menn sem eiga velgengni
að fagna munu alla tlð verða um-
kringdir fólki sem annaðhvort dá-
ir þá I blindni eða fyllist afbrýði-
semi. Það mikilvægasta er þvl að
varðveita heiðarleik gagnvart
sjálfum sér og geta gert sér grein
fyrir því hvað er gott og hvað er
ekki gott. Og þar er ég svo hepp-
inn að konan min þrátt fyrir sjúk-
dóm sinn er etlð sá dómari sem
ég leita til á * fasemdaraugnablik-
um. Og þar fyrir utan neyðist
maður til að ala sjálfan sig upp I
því að meta hluti og manneskjur
að verðleikum.
inn Benediktsson:
Markads-
mál o.fl.
Sveinn Benediktsson fjallar
um markaðsmál o.fl. f nýút-
komnu hefti af dreifibréfi Fé-
lags (sl. fiskmjölsframleiðenda
og fer sú grein hér á eftir.
1 slðasta Dreifibréfi FlF nr.
8/1976, er út kom 23. ágúst sl.
var skýrt frá hinum miklu
þurrkum I Mið- og Vestur-
Evrópu og i Bretlandi, sem leitt
hafi til mikils framboðs á kjöti,
einkum nauta-, svlna- og kinda-
kjöti. Þetta óvenju mikla fram-
boð dró úr sölu á kjúklingum,
sem er aðalkjötmeti almenn-
ings viðast hvar I þessum lönd-
um. Minnkandi neysla kjúk-
linga dregur úr notkun fisk-
mjöls.
Mjög miklar verðsveiflur
hafa verið á sojabaunum, mais,
hverskonar kornvörum og
jurtafeiti og lýsi á Vörumark-
aðnum I Chicago slðustu vik-
urnar eins og oft áður.
Sú spá hefur ræst, að veður-
far á kornræktarsvæðum
Bandaríkjanna og Kanada
myndi hafa úrslitaáhrif á upp-
skeru og verðlag á fóðurvörum
I þessum löndum og áhrifanna
gætti um allan heim.
Þegar kom fram undir lok
ágústmánaðar var ljóst, að fisk-
mjölsbirgðir myndu I haust
verða minni en I fyrra.
Uppskeruhorfur á kornrækt-
arsvæðum I Bandarlkjunum
urðu mun lakari en vænst hafði
verið. Leiddi þetta til hraðfara
hækkunar á fóðurvörum I
Bandaríkjunum og viðar, þótt
fóðurvörumarkaðurinn reynd-
ist mjög sveiflukenndur, þá fór
verðið á fiskmjöli og lýsi hækk-
andi, svo sem skýrslur Við-
skiptaráðuneytisins um veitt
útflutningsleyfi á þessum af-
urðum I ágúst og september
bera með sér.
— 0 —
I tímaritinu Oil World nr.
38/XIX 24. sept. 1976 segir svo
um fiskmjöl:
„Þegar þetta er ritað hefur
ríkisstjórnin I Perú ekki ennþá
tilkynnt hvenær fiskveiðar við
Perú verði aftur leyfðar. Samt
er búist við því, að það muni
verða um miðjan októbermán-
uð, þvl að þá er talið, að rikisút-
gerðin Pesca-Perú muni hafa
selt 150 fiskiskip af um 200 til
einkafyrirtækja.
Fiskmjöl i heildsölu iækkaði
aðeins óverulega á Hamborgar-
markaði I siðustu viku, þótt fóð-
urvörur almennt lækkuðu veru-
lega.
Verð á fiskmjöli frá Perú
lausu I skipi var skráð I gær
(23. sept) fyrir US$ 455.- per
tonn c&f Hamborg, eftir að
kostnaður I heildsölu, er nam
DM 7.66 pr. 100 kg hafði verið
dreginn frá. Kaupendur drógu
sig nær algjörlega I hlé.“
Frá Bretlandi bárust þær
fréttir I gær (29. september),
að komið hafi frá Perú stór
farmur af lausu fiskmjöli í lest
alls 23.000 tonn til Rotterdam. I
þessum farmi voru m.a. nokkr-
ar sendingar af fiskmjöli, sem
ekki hafði verið von á fyrr en I
jan.—febr. 1977.
Búist er við þvi, að sá hluti
þessa farms, sem ekki hefur
verið ráðstafað, verði seldur á
lægra verði til „spekúlanta”
(dealers), sem nú þegar hafa
nægar birgðir fyrst um sinn.
Verði sala þvinguð fram, myndi
það leiða til frekari verðlækk-
unar.
Perúmenn munu því ef til
vill geyma mjölið óselt I
skemmum I Rotterdam i von
um að hærra verð fáist eftir
áramót.
Hvorn kostinn þeir kjósa er
ennþá óvist.
— 0 —
Svo sem getið var I Dreifi-
bréfi FlF nr. 8/1976 var talið
að uppskera I Sovétrlkjunum á
hveiti, mais og hverskonar
korni myndi á þessu ári (1976)
verða mjög góð og fara yfir 200
milljónir tonna. Uppskeru-
aukningin mun verða enn-
þá meiri. Þó hefur sólblóma-
uppskeran orðið minni en
vænst var vegna mikilla rign-
inga og óhagstæðs veðurs.
Ráðamenn Bandarikjanna og
Sovét, Gerald Ford og Leonid
Brezhnev, gerðu víðtækt sam-
komulag s.l. vor, þegar þeir
hittust I Vladivostok, um við-
skipti milli landanna, sem gilda
skyldi i næstu 5 ár.
A grundvelli samkomulags-
ins samdi Innkaupastofnun
Rússa v/o Prodintorg I Moskvu
um kaup á mat- og fóðurvörum
í Bandaríkjunum, er nemur 6
milljónum tonna árlega I næstu
5 ár, og hefur afhending upp i
þessa samninga þegar hafist.
Er talið að enn séu óafhent upp
I þennan samning a.m.k. 600
þús. tonn af hveiti og 200 þús-
und tonn af maís.
Sjómannafélögin I Bandaríkj-
unum hafa talið, að Sovétrikin
hafi ekki flutt eins mikið af því
korni, sem um hafi verið samið,
með bandarískum skipum og
lofað hafi verið. Hafa þeir þvi
hótað að stöðva vöruflutninga
þangað. Ekki er kunnugt, hvort
þessi deila er úr sögunni.
Upplýst er, að Brasilia,
Argentína, Chile og Perú hafa
selt mikið magn af sojabaunum
og sojabaunamjöli og jurta-
olium til A-Evrópulanda.
Siðustu tvær vikur septem-
bermánaðar lækkaði verð á
fiskmjöli á heimsmarkaði veru-
lega, en samt ekki eins mikið og
á sojabaunamjöli. Umsetning á
þessum vörum var hverfandi
lítil sökum þess að þorri kaup-
enda beið átekta vegna hinna
miklu sveiflna, sem verið hafa
á fóðurmjölsmarkaðnum að
undanförnu.
Það þykir tiðindum sæta, að
EPCHAP (mjöleinkasalan i
Perú) seldi nýlega fiskmjöl til
Austur-Þýskalands fyrir US$
420 fob, sem svarar til um
440US$ cif. pr. tonn.
Ekki hafði I mánaðarlok
september verið endanlega
ákveðið hvenær ansjóvetuveið-
ar yrðu leyfðar að nýju, né send
út skýrsla um siðasta rann-
sóknarleiðangur (Eureka), sem
ennþá virðist ekki vera lokið.
Virðast fréttir, sem berast frá
Perú um hvenær ansjóvetu-
veiðar muni verða leyfðar, vera
mjög á reiki og sýnast veiði-
horfur vera svipaðar og um
sama leyti I fyrra (1975).
Litið framboð er á fiskmjöli
sem stendur, en kunnugt, að
skortur er á því m.a. I Póllandi
og fleiri A-Evrópulöndum og
þvi liklegt að þessi lönd festi
kaup á miklu magni áður en
langar stundir liða. Verður þá
afturkippurinn, sem var tvær
siðustu vikur úr sögunni I bili
a.m.k.
I löndum Efnahagsbanda-
lagsins hafa safnast fyrir mikl-
ar birgðir af mjólkurdufti, sem
talið er að nemi á aðra milljón
tonna og mörg hundruð þúsund
tonn af smjöri. Hefur verið
ágreiningur innan bandalags-
ins um hvernig birgðum þess-
um skuli deilt niður á þátttöku-
löndin. Bandarlkin hafa farið
fram á, að ráðstöfun þessara
birgða mætti ekki verða til þess
að draga úr kaupum á mat- og
fóðurvörum þaðan, sem ætluð
séu V-Evrópulöndum.
30. september 1976.
Viðtal við Daniel Barenboim