Morgunblaðið - 12.11.1976, Page 30

Morgunblaðið - 12.11.1976, Page 30
30 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. NÖVEMBER 1976 Minning: Elínborg Lárus- dóttir rithöfundur r Arni Guðmundsson bakari — Minning Að vísu skortir mig nokkuð á allt, er til þess þarf að auðga og prýða minningu frú Elinborgar Lárusdöttur rithöTundar. Þegar ég ungur hóf að sitja fundi sem sitjari hjá miðlinum Hafsteini Björnssyni kynntist ég frú Elínborgu og séra Ingimar skóla- stjóra persónulega. Frú Elínborg var flestum mannkostum búin sem laðaði fólk að henni. Af alúð og samvizkusemi lét hún sig miklu máli skipta málefni sálarrannsóknamálsins. Snemma hafði hugarstefna beygst í þá átt- ina, með lifandi meðvitund þeirr- ar ábyrgðar, sem það að vera spíritisti leggur manninum á herðar gagnvart sjálfum sér og öðrum mönnum. Frú Elínborg sýndi í lífi sínu sem rithöfundur áhugann til sálarrannsóknanna. Trúmennska og skyldurækni gat engum dulizt. Elínborg kostaði sífellt kapps um að skrifa um málið öðrum til blessunar og heilla. Hún elskaði hið mikilvægasta mál allra mála af alhug og átti enga aðra ósk heitari en að það mætti blómgast og ávinna sér enn meiri verðskuldaða hylli og traust þjóðarinnar. Hún var vakin og sofin í umhugsuninni um vöxt og vaxtarskilyrði sálarrannsókna- málsins, hvernig það mætti verða til sem mestrar blessunar fyrir aldna og óborna Islendinga. Allir vita hve vönd frú Elínborg var að virðingu, er stóð í nánasta sambandi við næma ábyrgðartil- finningu og vitund um kröfur, sem mikilvægasta málið í heimi gerir til sinna. Gestrisni, greiðvikni, hjálpfýsi og ljúfmennsku prestshjónanna var við brugðið, og hefur margur átt ánægjustundir á heimili þeirra. Um minningu frú Elínborgar mun bjart í hugum allra sem þekktu hina viðkvæmu hugsjóna- konu og stórkostlega hollustu við mikilvægasta málefnið í heimi, höfuðmál hjarta hennar. Mér er vel Ijóst hver gæfa féll mér í skaut að eignast á unga aldri slíka vini sem frú Elínborgu og séra Ingimar, það eins og ann- að á ég mínum einlæga vini Haf- steini Björnssyni miðli að þakka. Djúpstæð og sönn einlægni voru ein af mörgum aðals- merkjum hinnar áhrifamiklu konu. Innilegustu samúðarkveðjur sendi ég séra Ingimar og fjöl- skyldu hans allri. Helgi Vigfússon » I dag verður gerð frá Hallgríms- kirkju í Reykjavík útför frú Elín- borgar Lárusdóttur skáldkonu. Hún andaðist á Landspltalanum að morgni 5. þ.m. Með frú Elín- borgu Lárusdóttur er gengin frábær kona, stórbrotinn persónuleiki og gösugmenni. Hún var þvf ein af ágætustu dætrum þjóðar vorrar á þessari öld, kvist- ur af sterkum skagfirskum bændastofni, langt í ættir fram, tileinkaði sér ung að árum menningu liðinna kynslóða, sem varð henni notadrjúgt veganesti á viðburðaríkri ævi. Andlát hennar kom ekki, þeim er til þekktu, á óvart, því undanfarið misseri hafði hún legið meira og minna veik, og líkamskraftur þrotinn. Frú Elínborg Lárusdóttir fædd- ist 12. nóv. 1891 að Tunguhálsi í Lýtingsstaðahreppi, dóttir Lárus- ar Þorsteinssonar og konu hans Þóreyju Bjarnadóttur, bónda á Hofi í Dölum, Hannessonar, prests á Ríp. Hún ólst upp hjá foreldrum sinum, en ung að árum fór hún til náms á Kvennaskólann á Blönduósi og stundaði hún þar nám í tvo vetur. Þá stundaði hún og nám við Kennaraskólann og hússtjórnarnámskeið á Akureyri. Hið fagra hérað Skagfjarðar hefir löngum fengið orð fyrir að ala dugmikla og framtakssama menn, en ekki hafa síður komið úr sveitum Skagafjarðar gáfaðar og stórbrotnar konur, og var frú Elinborg Lárusdóttir sannarlega ein af þeim. 18. maí 1918 giftist hún eftirlifandi manni. sfnum séra Ingimar Jónssyni. Hafa þau eignast tvo syni, Lárus og Jón. Þrátt fyrir að heilsa hennar væri oft stopul og annir við hús- móðurstörf á stóru heimili, gerð- ist hún um miðja ævi umsvifa- mikil í heimi bókmenntanna, og hefur hún um áratugi verið einn af mikilvirkustu rithöfundum þjóðarinnar. Ritstörf hennar ætla ég ekki að dæma hér, það munu aðrir gera á öðrum vettvangi, en bækur hennar hafa fyrir löngu skipað henni þann virðingarsess, sem henni ber, og nú fyrir jólin er að vænta hennar síðustu bókar. Ung að árum kynntist hún málefnum sálarrannsóknar- manna, en hafði ekki I upphafi mikinn áhuga á þeim. En þegar maður hennar var prestur að Mos- felli í Grímsnesi, kom Andrés Böðvarsson miðill á heimili þeirra, og dvaldist hann þar hjá þeim heilt sumar. Hjá honum sat hún sinn fyrsta miðilsfund með þremur prestum, eiginmanni sín- um, séra Kjartani í Hruna og séra Jóni Magnússyni, föður Magnúsar heitins guðfræðiprófessors. Henni datt þá ekki i hug að trúa neinu, sem þarna kom fram, og *var hún með sjálfri sér undrandi yfir þvi, að þessi maður skyldi geta slegið slíku ryki í augu þess- ara gáfuðu og menntuðu manna. En eitthvað knúði hana til að halda áfram að sitja þessa fundi, og sagði hún mér löngu seinna, að þá hefði sér verið efst í huga ósk um að fá tækifæri til að koma upp þeim svikum, sem hún hélt að miðillinn beitti. En „svikin" reyndust torfundin, því að í stað þess komu fram ótal atvik af ýmsu tagi, sem ekki var hægt að vefengja. Eitt sinn, er hún sat fund með séra Jóni Magnússyni, segir miðillinn í hálf-„trance“, að hann sjái lítinn dreng i kjöltu séra Jóns, og hann bætir við: „Ég sé að þú átt hann, en hann á ekkert nafn.“ Frú Elínborg vissi ekki til þess, að þau hjónin hefðu misst barn, og hugsaði með sér: „Þetta er áreiðanlega ekki rétt hjá honum, og nú fæ ég gott tæki- færi til að leiða athygli séra Jóns að þvi.“ Eftir fundinn spurði hún séra Jón, hverju þetta sætti. Hann svaraði: „Þetta er mjög athyglis- vert. Ég hef aldrei talið okkur eiga nema þessa tvo syni, Magnús og Þorstein, og býst ég ekki við að neinn viti það nú, nema ég og kona min, að á fyrsta hjúskapar- ári okkar ól hún sveinbarn, sem fæddist andvana, og hlaut þess vegna ekki skirn, þá bjuggum við að Hvammi í Laxárdal." Þannig mynduðu mörg smáatriði órjúfandi keðju merkilegra at- vika og sannana, og svo fór, að hún sannfærðist smám saman um, að á bak við þennan mann, stóðu þroskaðar verur frá æðri heimi, og að hann væri verkfæri í hönd- um þeirra til þess að brúa bilið á milli hins sýnilega heims og hins ósýnilega. Gerðist hún nú ein- dreginn spíritisti, og hefur hún helgað nokkurn hluta bóka sanna dulrænum málum, m.a. ritað bæk- ur um miðlana Andrés Böðvars- son, Kristínu Kristjánsson, og þann er þessar línur ritar. Minnist ég nú eftir öll þessi ár ógleymanlegra samverustunda á heimili hennar og séra Ingimars. Framhald á bls. 31 Arni Guðmundsson var fæddur á Seyðisfirði 2. nóvember 1916, og var þvi aðeins einn dag yfir sextugt, er hann lést. Hann var sonur hjónanna Guðmundar Benediktssonar, gullsmiðs, og Guðbjargar Sæunnar Árnadóttur, en þau voru bæði aðflutt til Seyð- isfjarðar, hún sunnan frá, en hann að norðan. Arni var tápmikill í æsku, enda þótt ekki væri hann hár i loftinu. Hann var þéttvaxinn og beinn í baki og mjög vel að manni, enda hneigðist hugur hans snemma til íþróttanna, sérstaklega fimleika. Þegar Árni var 18 ára gamall, réðst hann í að fara á héraðsskól- ann að Laugum I Þingeyjarsýslu, og stundaði þar nám i tvö ár. Þar efldist mjög áhugi hans á fimieik- um, og ekki spillti það fyrir, að í þann tið var afbragðs íþrótta- kennari á Seyðisfirði, svo að þeg- ar Árni hafði lokið námi að Laug- um 1935, fór hann aftur til Seyðis- fjarðar, og náttúrlega vann hann af kappi að áhugamálum sinum þar. Þegar hann svo kom til Reykjavíkur tveim árum síðar, gekk hann án tafar í Glímufélagið Ármann, og ekki liðu mörg ár þar til hann var orðinn einn af úrvals fimleikamönnum félagsins. Á Seyðisfirði hóf Árni nám sitt í bakaraiðninni, og hélt því síðan áfram eftir að hann kom til Reykjavikur, og vann þá lengi hjá Alþýðubrauðgerðinni. Hann lauk sveinsprófi I iðninni árið 1941, og hlaut meistararéttindi árið 1944 þá 28 ára gamall. Nokkru seinna hóf hann sinn eigin rekstur, fyrst i félagi með öðrum og síðar upp á eigin spýtur. Síðast á Fálkagötunni á Gríms- staðaholti, en kökurnar, sem hann Árni bakaði, voru svo sannarlega í sérflokki. A Fálkagötunni rak hann sitt bakarí þar til hann neyddist til að hæjta störfum vegna vanheilsu. Árni var mikill dugnaðarmað- ur. Þegar honum fannst hann ekki bera nægilega mikið úr být- um í starfi sinu hér í Reykjavik, þá dreif hann sig út á land yfir sumartímann til þess að lyfta undir fjárhaginn, en þá þurfti lika að tak'a til höndunum. Þeir voru ekki alltaf margir svefntím- arnir hans Árna á þeim sumrum. En hvað skal segja. Það var farið á þá staði þar sem mestar voru sumarannirnar, svo sem Siglu- fjörð og Raufarhöfn, og það var langþreyttur bakari sem kom heim að hausti, en glaður og ánægður með sumarstarfið og af- raksturinn. Árni var hvers manns hugljúfi þeirra er til hans þekktu. Hann var jafnan fámáll, en sífellt bros- leitur og í góðu skapi, svo þeir sem með honum voru, gátu ekki annað en hrifist af því. Ég kynnt- ist Arna stuttu eftir að hann kom til Reykjavíkur, og hafði þvi þá ánægju að njóta vináttu hans I hartnær fjóra áratugi. Aldrei heyrði ég hann hallmæla nokkr- um manni, en hann var alltaf skemmtilega glettinn og gaman- samur, og hafði það til að vera smástríðinn ef svo bar undir, á sinn hægláta máta. Aðal tómstundaiðja Árna í seinni tíð var að spila á spil. Hann var virkur þátttakandi hjá Bridgefélagi Reykjavíkur um margra ára skeið, en seinni árin lét hann sér nægja að spila í Krummaklúbbnum, en þar eru spilakvöldin hálsmánaðarlega. Félagar hans í Krummbaklúbbn- um biðja fyrir bestu kveðju til eiginkonu hans og barna þeirra, með kæru þakklæti til Árna fyrir ljúfa viðkynningu undanfarinn áratug. Arið 1941 giftist Árni Karólinu Stefánsdóttur, og eignuðust þau fimm mannvænleg börn, sem öll eru fyrir löngu uppkomin. Ég færi Karólinu og börnunum, svo og barnabörnunum, innilegustu samúðarkveðju, en minninguna um hinn góða dreng munum við vinir hans varðveita I hjörtum okkar. Ólafur Þorsteinsson. — Kveðja fra Lands- sambandi bakarameistara. Árni Guðmundsson var fæddur á Seyðisfirði 2. nóvember 1916. Foreldrar hans voru Guðmund- ur Benediktsson gullsmiður og rafvirki á Seyðisfirði og Guðbjörg S. Árnadóttir, kona hans. Arni ólst upp á Seyðisfirði til 14 ára aldurs. Fór hann þá norður á Langanes að Hallgilsstöðum. 18 ára fór hann i Laugaskóla og var þar einn vetur. Til Seyðisfjarðar fór hann 1936 og hóf þar bakara- nám hjá Pétri Sigurðssyni bakarameistara. Árið 1937 fluttist Arni til Reykjavikur og hélt áfram námi hjá Kaupfélagi Reykjavíkur, sem þá starfrækti brauðgerð I gömlu Bernhöfts- húsunum við Bakarabrekkuna, nú Bankastræti. Síðan keypti Alþýðubrauðgerðin fyrirtækið. Lauk Árni námi í Alþýðubrauð- gerðinni hjá Guðmundi R. Odds- syni bakarameistara. Að sveinsprófi loknu vann Árni við ýmis brauðgerðarhús, þó lengst i Björnsbakaríi. Á þessum árum svo og síðar starfaði hann um tíma hjá undirrituðum. Er ég í þakkarskuld við hann vegna þess hve örvandi starfskraftur hann var. Arni var ávallt glaður og lfflegur í starfi og umfram ailt vandvirkur, góður fagmaður og reiðubúinn til að létta þeim störf- in, sem helst þurftu á aðstoð hans að halda. Auk þess var hann Framhald á bls. 25 t Þökkum auðsýnda samúð og vináttu við andlát og jarðarför litlu dóttur okkar JÓNU SIGURÐARDÓTTUR. Nanna Björg Sigurðardóttir Sigurður Garðar Jóhannsson. t Kveðjuathöfn um mannmn minn og föður, ÖLVER FANNBERG, fer fram frá Fossvogskirkju laugardaginn 1 3 nóvember kl 9 30 Jarðsett verður frá Þykkvabæjarkirkju sama dag kl. 2 Þóra Fannberg Ólafur Fannberg. t Alúðarþakkir til allra nær og fjær sem auðsýndu samúð og vináttu við andlát og jarðarför SIGURÐAR KRISTINS EIRÍKSSONAR Neskaupstað Guðrún Eiríksdóttir og vandamenn. t Innilega þökkum við auðsýnda samúð og vináttu við andlát og jarðarför, ÓLAFS TRYGGVASONAR, Hringbraut 85, Reykjavík Ruth Ólafsson, Eric Ólafsson, Peter Ólafsson Mark Ólafsson, Stephen Ólafsson Guðrún Magnúsdóttir, Tryggvi Ólafsson Erla Tryggvadóttir, Pétur Pétursson Svana Tryggvadóttir, Egill Snorrason t Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð vegna fráfalls og jarðarfarar, ömmu minnar, SIGURVEIGAR BRYNJÓLFSDÓTTUR, Skagabraut 23, Akranesi, Leifur Guðjónsson Lokað frá kl. 12 í dag vegna útfarar Elínborgar Lárusdóttur, skáld- konu. Opið allan dag, laugardag 1 3. þ.m. Lárus Ingimarsson Heildverzlun.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.