Morgunblaðið - 12.11.1976, Page 30
30 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. NÖVEMBER 1976
Minning:
Elínborg Lárus-
dóttir rithöfundur
r
Arni Guðmundsson
bakari — Minning
Að vísu skortir mig nokkuð á
allt, er til þess þarf að auðga og
prýða minningu frú Elinborgar
Lárusdöttur rithöTundar. Þegar
ég ungur hóf að sitja fundi sem
sitjari hjá miðlinum Hafsteini
Björnssyni kynntist ég frú
Elínborgu og séra Ingimar skóla-
stjóra persónulega.
Frú Elínborg var flestum
mannkostum búin sem laðaði fólk
að henni.
Af alúð og samvizkusemi lét
hún sig miklu máli skipta málefni
sálarrannsóknamálsins. Snemma
hafði hugarstefna beygst í þá átt-
ina, með lifandi meðvitund þeirr-
ar ábyrgðar, sem það að vera
spíritisti leggur manninum á
herðar gagnvart sjálfum sér og
öðrum mönnum.
Frú Elínborg sýndi í lífi sínu
sem rithöfundur áhugann til
sálarrannsóknanna. Trúmennska
og skyldurækni gat engum dulizt.
Elínborg kostaði sífellt kapps
um að skrifa um málið öðrum til
blessunar og heilla.
Hún elskaði hið mikilvægasta
mál allra mála af alhug og átti
enga aðra ósk heitari en að það
mætti blómgast og ávinna sér enn
meiri verðskuldaða hylli og traust
þjóðarinnar. Hún var vakin og
sofin í umhugsuninni um vöxt og
vaxtarskilyrði sálarrannsókna-
málsins, hvernig það mætti verða
til sem mestrar blessunar fyrir
aldna og óborna Islendinga.
Allir vita hve vönd frú Elínborg
var að virðingu, er stóð í nánasta
sambandi við næma ábyrgðartil-
finningu og vitund um kröfur,
sem mikilvægasta málið í heimi
gerir til sinna.
Gestrisni, greiðvikni, hjálpfýsi
og ljúfmennsku prestshjónanna
var við brugðið, og hefur margur
átt ánægjustundir á heimili
þeirra.
Um minningu frú Elínborgar
mun bjart í hugum allra sem
þekktu hina viðkvæmu hugsjóna-
konu og stórkostlega hollustu við
mikilvægasta málefnið í heimi,
höfuðmál hjarta hennar.
Mér er vel Ijóst hver gæfa féll
mér í skaut að eignast á unga
aldri slíka vini sem frú Elínborgu
og séra Ingimar, það eins og ann-
að á ég mínum einlæga vini Haf-
steini Björnssyni miðli að þakka.
Djúpstæð og sönn einlægni
voru ein af mörgum aðals-
merkjum hinnar áhrifamiklu
konu.
Innilegustu samúðarkveðjur
sendi ég séra Ingimar og fjöl-
skyldu hans allri.
Helgi Vigfússon
»
I dag verður gerð frá Hallgríms-
kirkju í Reykjavík útför frú Elín-
borgar Lárusdóttur skáldkonu.
Hún andaðist á Landspltalanum
að morgni 5. þ.m. Með frú Elín-
borgu Lárusdóttur er gengin
frábær kona, stórbrotinn
persónuleiki og gösugmenni. Hún
var þvf ein af ágætustu dætrum
þjóðar vorrar á þessari öld, kvist-
ur af sterkum skagfirskum
bændastofni, langt í ættir fram,
tileinkaði sér ung að árum
menningu liðinna kynslóða, sem
varð henni notadrjúgt veganesti á
viðburðaríkri ævi. Andlát hennar
kom ekki, þeim er til þekktu, á
óvart, því undanfarið misseri
hafði hún legið meira og minna
veik, og líkamskraftur þrotinn.
Frú Elínborg Lárusdóttir fædd-
ist 12. nóv. 1891 að Tunguhálsi í
Lýtingsstaðahreppi, dóttir Lárus-
ar Þorsteinssonar og konu hans
Þóreyju Bjarnadóttur, bónda á
Hofi í Dölum, Hannessonar,
prests á Ríp. Hún ólst upp hjá
foreldrum sinum, en ung að árum
fór hún til náms á Kvennaskólann
á Blönduósi og stundaði hún þar
nám í tvo vetur. Þá stundaði hún
og nám við Kennaraskólann og
hússtjórnarnámskeið á Akureyri.
Hið fagra hérað Skagfjarðar
hefir löngum fengið orð fyrir að
ala dugmikla og framtakssama
menn, en ekki hafa síður komið
úr sveitum Skagafjarðar gáfaðar
og stórbrotnar konur, og var frú
Elinborg Lárusdóttir sannarlega
ein af þeim. 18. maí 1918 giftist
hún eftirlifandi manni. sfnum
séra Ingimar Jónssyni. Hafa þau
eignast tvo syni, Lárus og Jón.
Þrátt fyrir að heilsa hennar
væri oft stopul og annir við hús-
móðurstörf á stóru heimili, gerð-
ist hún um miðja ævi umsvifa-
mikil í heimi bókmenntanna, og
hefur hún um áratugi verið einn
af mikilvirkustu rithöfundum
þjóðarinnar. Ritstörf hennar ætla
ég ekki að dæma hér, það munu
aðrir gera á öðrum vettvangi, en
bækur hennar hafa fyrir löngu
skipað henni þann virðingarsess,
sem henni ber, og nú fyrir jólin er
að vænta hennar síðustu bókar.
Ung að árum kynntist hún
málefnum sálarrannsóknar-
manna, en hafði ekki I upphafi
mikinn áhuga á þeim. En þegar
maður hennar var prestur að Mos-
felli í Grímsnesi, kom Andrés
Böðvarsson miðill á heimili
þeirra, og dvaldist hann þar hjá
þeim heilt sumar. Hjá honum sat
hún sinn fyrsta miðilsfund með
þremur prestum, eiginmanni sín-
um, séra Kjartani í Hruna og séra
Jóni Magnússyni, föður Magnúsar
heitins guðfræðiprófessors.
Henni datt þá ekki i hug að trúa
neinu, sem þarna kom fram, og
*var hún með sjálfri sér undrandi
yfir þvi, að þessi maður skyldi
geta slegið slíku ryki í augu þess-
ara gáfuðu og menntuðu manna.
En eitthvað knúði hana til að
halda áfram að sitja þessa fundi,
og sagði hún mér löngu seinna, að
þá hefði sér verið efst í huga ósk
um að fá tækifæri til að koma upp
þeim svikum, sem hún hélt að
miðillinn beitti. En „svikin"
reyndust torfundin, því að í stað
þess komu fram ótal atvik af
ýmsu tagi, sem ekki var hægt að
vefengja. Eitt sinn, er hún sat
fund með séra Jóni Magnússyni,
segir miðillinn í hálf-„trance“, að
hann sjái lítinn dreng i kjöltu
séra Jóns, og hann bætir við: „Ég
sé að þú átt hann, en hann á
ekkert nafn.“ Frú Elínborg vissi
ekki til þess, að þau hjónin hefðu
misst barn, og hugsaði með sér:
„Þetta er áreiðanlega ekki rétt
hjá honum, og nú fæ ég gott tæki-
færi til að leiða athygli séra Jóns
að þvi.“ Eftir fundinn spurði hún
séra Jón, hverju þetta sætti. Hann
svaraði: „Þetta er mjög athyglis-
vert. Ég hef aldrei talið okkur
eiga nema þessa tvo syni, Magnús
og Þorstein, og býst ég ekki við að
neinn viti það nú, nema ég og
kona min, að á fyrsta hjúskapar-
ári okkar ól hún sveinbarn, sem
fæddist andvana, og hlaut þess
vegna ekki skirn, þá bjuggum við
að Hvammi í Laxárdal." Þannig
mynduðu mörg smáatriði
órjúfandi keðju merkilegra at-
vika og sannana, og svo fór, að
hún sannfærðist smám saman um,
að á bak við þennan mann, stóðu
þroskaðar verur frá æðri heimi,
og að hann væri verkfæri í hönd-
um þeirra til þess að brúa bilið á
milli hins sýnilega heims og hins
ósýnilega. Gerðist hún nú ein-
dreginn spíritisti, og hefur hún
helgað nokkurn hluta bóka sanna
dulrænum málum, m.a. ritað bæk-
ur um miðlana Andrés Böðvars-
son, Kristínu Kristjánsson, og
þann er þessar línur ritar.
Minnist ég nú eftir öll þessi ár
ógleymanlegra samverustunda á
heimili hennar og séra Ingimars.
Framhald á bls. 31
Arni Guðmundsson var fæddur
á Seyðisfirði 2. nóvember 1916, og
var þvi aðeins einn dag yfir
sextugt, er hann lést. Hann var
sonur hjónanna Guðmundar
Benediktssonar, gullsmiðs, og
Guðbjargar Sæunnar Árnadóttur,
en þau voru bæði aðflutt til Seyð-
isfjarðar, hún sunnan frá, en
hann að norðan.
Arni var tápmikill í æsku, enda
þótt ekki væri hann hár i loftinu.
Hann var þéttvaxinn og beinn í
baki og mjög vel að manni, enda
hneigðist hugur hans snemma til
íþróttanna, sérstaklega fimleika.
Þegar Árni var 18 ára gamall,
réðst hann í að fara á héraðsskól-
ann að Laugum I Þingeyjarsýslu,
og stundaði þar nám i tvö ár. Þar
efldist mjög áhugi hans á fimieik-
um, og ekki spillti það fyrir, að í
þann tið var afbragðs íþrótta-
kennari á Seyðisfirði, svo að þeg-
ar Árni hafði lokið námi að Laug-
um 1935, fór hann aftur til Seyðis-
fjarðar, og náttúrlega vann hann
af kappi að áhugamálum sinum
þar. Þegar hann svo kom til
Reykjavíkur tveim árum síðar,
gekk hann án tafar í Glímufélagið
Ármann, og ekki liðu mörg ár þar
til hann var orðinn einn af úrvals
fimleikamönnum félagsins.
Á Seyðisfirði hóf Árni nám sitt
í bakaraiðninni, og hélt því síðan
áfram eftir að hann kom til
Reykjavikur, og vann þá lengi hjá
Alþýðubrauðgerðinni. Hann lauk
sveinsprófi I iðninni árið 1941, og
hlaut meistararéttindi árið 1944
þá 28 ára gamall.
Nokkru seinna hóf hann sinn
eigin rekstur, fyrst i félagi með
öðrum og síðar upp á eigin spýtur.
Síðast á Fálkagötunni á Gríms-
staðaholti, en kökurnar, sem hann
Árni bakaði, voru svo sannarlega
í sérflokki. A Fálkagötunni rak
hann sitt bakarí þar til hann
neyddist til að hæjta störfum
vegna vanheilsu.
Árni var mikill dugnaðarmað-
ur. Þegar honum fannst hann
ekki bera nægilega mikið úr být-
um í starfi sinu hér í Reykjavik,
þá dreif hann sig út á land yfir
sumartímann til þess að lyfta
undir fjárhaginn, en þá þurfti
lika að tak'a til höndunum. Þeir
voru ekki alltaf margir svefntím-
arnir hans Árna á þeim sumrum.
En hvað skal segja. Það var farið
á þá staði þar sem mestar voru
sumarannirnar, svo sem Siglu-
fjörð og Raufarhöfn, og það var
langþreyttur bakari sem kom
heim að hausti, en glaður og
ánægður með sumarstarfið og af-
raksturinn.
Árni var hvers manns hugljúfi
þeirra er til hans þekktu. Hann
var jafnan fámáll, en sífellt bros-
leitur og í góðu skapi, svo þeir
sem með honum voru, gátu ekki
annað en hrifist af því. Ég kynnt-
ist Arna stuttu eftir að hann kom
til Reykjavíkur, og hafði þvi þá
ánægju að njóta vináttu hans I
hartnær fjóra áratugi. Aldrei
heyrði ég hann hallmæla nokkr-
um manni, en hann var alltaf
skemmtilega glettinn og gaman-
samur, og hafði það til að vera
smástríðinn ef svo bar undir, á
sinn hægláta máta.
Aðal tómstundaiðja Árna í
seinni tíð var að spila á spil. Hann
var virkur þátttakandi hjá
Bridgefélagi Reykjavíkur um
margra ára skeið, en seinni árin
lét hann sér nægja að spila í
Krummaklúbbnum, en þar eru
spilakvöldin hálsmánaðarlega.
Félagar hans í Krummbaklúbbn-
um biðja fyrir bestu kveðju til
eiginkonu hans og barna þeirra,
með kæru þakklæti til Árna fyrir
ljúfa viðkynningu undanfarinn
áratug.
Arið 1941 giftist Árni Karólinu
Stefánsdóttur, og eignuðust þau
fimm mannvænleg börn, sem öll
eru fyrir löngu uppkomin. Ég
færi Karólinu og börnunum, svo
og barnabörnunum, innilegustu
samúðarkveðju, en minninguna
um hinn góða dreng munum við
vinir hans varðveita I hjörtum
okkar.
Ólafur Þorsteinsson.
— Kveðja fra Lands-
sambandi bakarameistara.
Árni Guðmundsson var fæddur
á Seyðisfirði 2. nóvember 1916.
Foreldrar hans voru Guðmund-
ur Benediktsson gullsmiður og
rafvirki á Seyðisfirði og Guðbjörg
S. Árnadóttir, kona hans.
Arni ólst upp á Seyðisfirði til 14
ára aldurs. Fór hann þá norður á
Langanes að Hallgilsstöðum. 18
ára fór hann i Laugaskóla og var
þar einn vetur. Til Seyðisfjarðar
fór hann 1936 og hóf þar bakara-
nám hjá Pétri Sigurðssyni
bakarameistara. Árið 1937 fluttist
Arni til Reykjavikur og hélt
áfram námi hjá Kaupfélagi
Reykjavíkur, sem þá starfrækti
brauðgerð I gömlu Bernhöfts-
húsunum við Bakarabrekkuna,
nú Bankastræti. Síðan keypti
Alþýðubrauðgerðin fyrirtækið.
Lauk Árni námi í Alþýðubrauð-
gerðinni hjá Guðmundi R. Odds-
syni bakarameistara.
Að sveinsprófi loknu vann Árni
við ýmis brauðgerðarhús, þó
lengst i Björnsbakaríi. Á þessum
árum svo og síðar starfaði hann
um tíma hjá undirrituðum. Er ég
í þakkarskuld við hann vegna
þess hve örvandi starfskraftur
hann var. Arni var ávallt glaður
og lfflegur í starfi og umfram ailt
vandvirkur, góður fagmaður og
reiðubúinn til að létta þeim störf-
in, sem helst þurftu á aðstoð hans
að halda. Auk þess var hann
Framhald á bls. 25
t
Þökkum auðsýnda samúð og
vináttu við andlát og jarðarför
litlu dóttur okkar
JÓNU
SIGURÐARDÓTTUR.
Nanna Björg Sigurðardóttir
Sigurður Garðar Jóhannsson.
t
Kveðjuathöfn um mannmn minn og föður,
ÖLVER FANNBERG,
fer fram frá Fossvogskirkju laugardaginn 1 3 nóvember kl 9 30
Jarðsett verður frá Þykkvabæjarkirkju sama dag kl. 2
Þóra Fannberg
Ólafur Fannberg.
t
Alúðarþakkir til allra nær og fjær sem auðsýndu samúð og vináttu við
andlát og jarðarför
SIGURÐAR KRISTINS EIRÍKSSONAR
Neskaupstað
Guðrún Eiríksdóttir
og vandamenn.
t
Innilega þökkum við auðsýnda samúð og vináttu við andlát og
jarðarför,
ÓLAFS TRYGGVASONAR,
Hringbraut 85, Reykjavík
Ruth Ólafsson,
Eric Ólafsson, Peter Ólafsson
Mark Ólafsson, Stephen Ólafsson
Guðrún Magnúsdóttir, Tryggvi Ólafsson
Erla Tryggvadóttir, Pétur Pétursson
Svana Tryggvadóttir, Egill Snorrason
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð vegna fráfalls og jarðarfarar,
ömmu minnar,
SIGURVEIGAR BRYNJÓLFSDÓTTUR,
Skagabraut 23, Akranesi,
Leifur Guðjónsson
Lokað frá kl. 12 í dag
vegna útfarar Elínborgar Lárusdóttur, skáld-
konu.
Opið allan dag, laugardag 1 3. þ.m.
Lárus Ingimarsson
Heildverzlun.