Morgunblaðið - 13.11.1976, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1976
— Höfúm orðið
að flytja . . .
Framhald af bls. 17
Fjallað er ítarlega um landkosti
landsins og möguleika þess til að fram-
fleyta bústofni landsmanna Kemur þar
fram að heildarstærð ræktanlegs lands
er um 20.000 ferkm og af því væri
unnt að nýta um 15.000 ferkm til
landbúnaðar Sé reiknað með því að
öllum þörfum búfjárins yrði fullnægt
með beit og heyöflun á ræktuðu landi
neðan 200 metra mætti allt að tífalda
núverandi bústofn landsmanna. Yrði
hins vegar allt ræktanlegt land að 400
metrum tekið til ræktunar mætti
finntánfalda núverandi bústofn.
Þegar rætt er um fyrrnefnda aukn-
ingu á bústofni er einhig gert ráð fyrir
aukinni uppskeru á hektara og betri
verkun fóðursins. Sauðfjárstofn lands-
manna er nú um 860 000 fjár og
mjólkurkýr eru um 36 500
Gerð hefur verið spá um innanlands-
neyslu landbúnaðarvara fram til 1 985
Samkvæmt spánni mun heildarneysla
á mjólk standa u þ b í stað Reiknað er
með að kjötneysla á ibúa fari vaxandi
fram til 1985. Dilkakjötsneysla verður
allt tímabilið mjög svipuð því, sem hún
var 1975 eða um 45 kg á íbúa en
neysla á nautakjöti, svína- og alifugla-
kjöti mun vaxa nokkuð eða um
1 0— 1 5% Minnt er á að á sama hátt
og lækkað verð vegna niðurgreiðslna
eykur neysluna, hefur hækkunin, sem
stafar af söluskatti, sem lagður er á kjöt
og kjötvörur en ekki á mjólk, mjólkur-
vörur, egg og kartöflur, dregið úr söl-
unni
j skýrslunni er að fmna spá um
stærð bústofns tíi ársins 1985 og
kemur þar fram að ef einungis er
reiknað með að fullnægja þörf fyrir
innanlandsneyslu á mjólk, mætti
mjólkurkúm fækka. Gert er ráð fyrir að
kúafjöldinn mætti standa því nær í
stað, ef framfárir i nythæð yrðu 1% á
ári og niðurgreiðslur óbreyttar Verði
framfarir í nythæð 2% á ári má kúm
fækka um 4.500 á næstu 1 0 árum að
óbreyttum niðurgreiðslum Verði
niðurgreiðslur felldar niður má kúm
fækka um nærri 4 500 frá því, sem nú
er, ef framfarir í nythæð væri 1%, en
fækkunin gæti orðið hröð, efframfarir
væru 2% og þá þyrfti ekki nema um
29.000 mjólkandi kýr til að fullnægja
innanlandsþörfum fyrir muólk árið
1985 Tekið er fram að með síðast
nefndu leiðinni yrði að ala því nær alla
fædda kálfa, annars vegar til viðhalds
stofninum, og hins vegar til slátrunar
við 18—24 mánaða aldur til að anna
eftirspurninni eftir nautakjöti Líkur eru
því á að þessi þróun gæti leitt til skorts
á nautakjöti
Hér að framan hefur innihald skýrslu
starfshóps Rannsóknaráðs verið rakið
en að siðustu setur starfshópurinn
fram þrjár mismunandi leiðir í þróun
landbúnaðar á næstu árum og er þeirra
getið á öðrum stað hér á síðunni.
— Formaður
Hvatar . . .
Framhald af bls. 2
dóttur ýkjörinn formann Hvatar.
Jónína sagði: „Fjölmennið á
aðalfundinum sýnir mikinn og
vaxandi áhuga á starfi sjálfstæðis-
kvenna og það er mjög hvetjandi.
Það var óneitanlega talsvert fjör í
kosningabaráttunni þar sem við
vorum tvær í framboði til for-
manns, en nú er þessi kosning
afstaðin. Þá er að taka höndum
saman á ný , því mín skoðun er sú
að einingin sé fyrir öllu þegar
fólk hefur skipst á skoðunum og
gert út um málin. Eining til þess
að efla hugsjónir Sjálfstæðis-
flokksins og styðja við menn og
málefni. En því aðeins er von til
þess að einingin sé raunsönn, að
hún sé grundvölluð á frelsi til
þess að velja og hafna.“
— Oddi prentar
Framhald af bls. 32
keppnina við þann norska um
þessar mundir.
Baldur sagði, að á þessu ári
myndi Oddi prenta 8—9 bækur
fyrir Færeyinga. Prentað hefði
verið fyrir 4 aðila í Færeyjum á
síðustu árum, en mest þó fyrir
einn aðila. Um upplagið 1 Færeyj-
um sagði Svavar, að það væri
venjulega um 2000 eintök, sem er
meira en meðalupplag bókar á
Islandi. Og 1 Noregi væri bækurn-
ar gefnar út að því er virtist í
kringum 3000 eintökum.
— Við höfum fengið mjög
margar fyrirspurnir um prentun
frá Noregi.og á ég von á að við
getum fengið miklu meiri verk-
efni frá Noregi. Að vísu er fyrsta
bókin ekki enn komin til Noregs,
þannig að maður ætti ekki að full-
yrða neitt fyrr en hún er komin á
markaðinn þar, sagði Baldur.
Kvað hann llklegt aó meira yrði
prentað fyrir Fonna-félagið á
næsta ári.
HÆGT AÐ FÆKKA FÉ
UM 280TIL 375
___________ÞÚSUND________________
Eins og áður hefur komið fram var á
vegum Rannsóknaráðs rlkisins unning
sérstök skýrsla um þróun sauðfjár-
ræktarinnar til 1985 og er hennar
getið annars staðar á síðunni. Þar kem-
ur meðal annars fram að miðað við að
niðurgreiðslum verði haldið áfram og
kindakjötsframleiðslan fullnægi ein-
göngu innanlandsneyslunni þyrfti ekki
nema 584.000 fjár til að fullnægja
innanlandsneyslunni. Ef niður-
greiðslum yrði hætt þyrfti ekki nema
489 000 fjár I landinu til að fullnægja
innanlandsþörfinni og þýddi það fækk-
un um 280 til 375 þúsund fjár frá
árinu 1975 eftir því hvor viðmiðunin
er viðhöfð Nánar er gerð grein fyrir
þróun og stöðu sauðfjárræktarínnar I
frásögn af skýrslu um hana hér á
siðunni
Fram kemur I skýrslunni að sandfok
er talið vera meira eða minna í 1 6 af
23 sýslum lartdsins. uppblástur á
grónu landi er 1 1 7 sýslum og landbrot
af völdum fallvatna I 14 sýslum Sand-
fok og uppblásts. sru rr 'o skaðvald-
ar á landi GrrV- \ ufi if voldum
ofbeitar er í 2 1: n mikil og
hraðfara, í 5 sý um neina
gróðureyðingu /ifshópur-
inn bendir á ’iii ht'ifjár um
landið sé ekki ■' v.itarþol
afrétta
í spá sinni ■uqar é mann-
fjölda við la t>l 1985
setur starfshóp • r íorsénd-
ir. í fyrri spó táð fyryr sömu
hlutfallslegu ;• , iísviabillð
1950—19/ ; / .? ú-i Sam-
kvæmt þvi < íynr að fóíkl,
sem hefur fr /it iuiKJbúnaði
fækki um 3/ 'h •,i ' og
verði þá 14,.. landbúnaðar-
framleiðslar, takmórkuð við
innanlandsm ; mðurgreiðslur
verði afnumr ; : (ki, sem befur
framfæri sitt ‘ iaði, að fækka
um helming f:;í ! r r.ú er eða um
6,7% á á, . r;A i f|7c :
8600ánð '

— EBE
Framhald af bls. 32
vegi vandamádum, sem kæmu
fram. Gundelach sagði að málin
hefðu verið rædd á breiðum
grundvelli um fiskverndunar-
vandamál aðallega. Hann kvaðst
sannfærður um að grundvöllur
væri fyrir frekari viðræðum.
SAMVINNA UM
FRIÐUNARAÐGERÐIR
Gundelach var spurður, hvað
bandalag hefði að bjóða íslend-
ingum. Hann kvaðst hafa boðið
tslendingum samvinnu við banda-
lagið í fiskverndunarmálum, sem
væri sameiginlegt hagsmunamál
beggja aðila. Blað hefði verið
brotið í sögunni, er bandalagið
hefði mótað fiskveiðistefnu sína
og það væra mikilvægt. Nú kæmi
Efnahagsbandalagið I fyrsta sinn
fram með sameiginlega fiskveiði-
stefnu aðiidarríkjanna og hann
tók skýrt fram að hann væri ekki
fulltrúi neinnar einnar skoðunar
innan bandalagsins. Þá var hann
spurður um bókun 6 og viðbrögð
bandalagsins, ef ekki næðust
samningar við Islendinga. Gunde-
lach svaraði þvf til að hann hefði
ekkert minnst á bókun 6, enda
væri hann kominn til þess að
ræða fiskveiðivandamál og ekkert
annað.
Þá sagði Gundelach að þótt
menn sæju kannski ekki í dag, að
unnt væri að ná jöfnuði í gagn-
kvæmum fiskveiðum, yrðu menn
að gæta þess að allt ætti sér einn-
ig framtíð. Svo gæti farið í fram-
tíðinni að íslendingar ættu íneira
að sækja til Efnahagsbandalags-
ins en þeir eiga nú. Efnahags-
bandalagið myndi taka upp
stranga stefnu I fiskverndun og
væri staðráðið í að vernda sína
íiskstofna. Hann kvaðst m.a. vera
kominn til Islands til þess að
► V*. 4L A * 4/I/A*4*4*4T4/1/hTfc/4*VtTtT*
hlusta á vandamál Islendinga.
Hann hefði heyrt þau tíunduð 1
dag og hann hefði mikla samúð
með þeim. Efnahagsbandalagið
vissi hve háð áslenzkt þjóðfélag
væri fiskveiðum o'g það hefði
einnig áhuga á að íslenzkt efna-
hagslíf blómgaðist. Hann tók
fram, að Bretar hefðu ekkert að
segja um stefnu Efnahagsbanda-
lagsins I fiskveiðimálum umfram
aðrar þátttökuþjóðir í bandalag-
inu.
FYRIR EBE ER
1. JANUAR AÐALATRIÐI,
EKKI 1. DESEMBER
Þá var Gundelach spurður að
því, hvað gerast myndi eftir 1.
desember — er samningur Breta
og Islendinga frá því I Ösló rynni
út. Gundelach sagði að dagsetn-
ingin 1. desember væri I raun
ekki dagsetning sem skipti banda-
lagið máli. Dagsetningin, sem
skipti það máli, væri 1. janúar
1977, er útfærslan fer fram. Ef
menn vildu vita, hvað gerðist eft-
ir 1. desember, yrðu menn að fara
í Öslóarsamninginn og lesa hann.
„Ég er ekki að semja fyrir Breta,
heldur Efnahagsbandalag
Evrópu," sagði Gundelach. „Við
höfum ekki farið fram á að sam-
komulagið við Breta verði fram-
lengt,“ sagði hann ennfremur og
tók fram að ljóst væri að ekki yrði
unnt að ná samkomuiagi fyrir 1.
desember. Því myndi bandalagið
fara fram á og það hefði aðeins
viðrað það við fslenzku viðræðu-
nefndina, að Islendingar sýndu
ekki hörku gagnvart brezkum tog-
urum á meðan þeir væru samn-
ingslausir. Vandamál brezkra sjó-
manna yrðu að bíða síðari tíma.
Matthías Bjarnason sjávarút-
vegsráðherra sagði að viðræðurn-
ar hefðu verið tvíþættar enn sem
komið væri. I fyrsta lagi hefði
verið rætt um fiskverndunarsjón-
armið, sem væri áhugamál beggja
aðila og ástand fiskstofnanna.
Hann kvað fslenzku viðræðu-
nefndina hafa gert veiðar Islend-
inga við Grænland að umræðu-
efni, en sú veiði hefði verið mis-
jöfn. Helzt hefði þar verið um að
ræða karfaveiði, sem verið hefði
breytileg frá ári til árs, frá 1 til 10
þúsund tonn, og þorskveiði. Einn-
ig kvað hann Islendinga hafa
áhuga á nýtingu rækjustofnsins.
Þar væru veidd 70 þúsund tonn á
ári, en fiskifræðingar teldu hæfi-
legt magn vera um 17 þúsund
tonn. Þá hefðu verið ræddar grá-
iúðuveiðar innan fiskveiðilögsögu
Grænlands og Islands, sem aukizt
hefði úr 20 þúsund i 35 þúsund
tonn á ári. Sú þjóð, sem mest
hefði veitt af þessum fiski, væri
hins vegar Austur-Þjfðverjar.
Matthfas kvaðst hafa lagt á það
áherzlu að Islendingum væri í
mun að ná skynsamlegu sam-
komulagi um nýtingu þessara
fiskstofna og friðun á svæðum,
þar sem viðkvæmt ungfiski væri.
Þá hefði verið rætt um Norðursjó-
inn, þar sem fiskifræðingar teldu
vera um ofveiði að ræða. Þar áttu
tslendingar síldveiðihagsmuna að
gæta og hefðu haft á siðastliðnu
ári árskvóta sem nam 12.200 lest-
um, að verðmæti tæplega einn
milljarður króna. Þá kvað Matthí-
as viðræðunefndina hafa lýst
þeim vanda, sem Islendingár
sjálfir ættu f, þeir veiddu sjálfir
meira en ráðlegt væri, en ef dreg-
ið yrði úr veiðunum, blasti við
efnahagslegt hrun á íslandi.
GUNDELACH HAFÐI
SKILNING A
SÉRSTÖÐU ÍSLANDS
Einar Ágústsson sagói, að
ákvörðun dagsetningarinnar 25.
nóvember hefði m.a. verið tekin
vegna þess að fundur er f millitíð-
inni i Norðausturatlantshafsfisk-
veiðinefndinni og ýmsar línur
myndu skýrast á þeim fundi er
vörðuðu veiðar f Norðursjó. Einar
sagði að Gundelach hefði sýnt
mikinn skilning á sérstöðu Is-
lands og erfiðleikum. „Ég fæ ekki
zetur séð,“ sagði Einar Ágústsson,
„en þegar 1. desember rennur
upp, verði Bretarnir að fara út
fyrir. Eins og Gundelach hefur
sagt, er brotið blað í þessum mál-
um, sett rautt strik og fortíðin er
bak við þetta strik, en framtfðin
fyrir framan. Matthfas Bjarnason
tók undir þessa skoðun Einars og
sagði, að ef Bretar stæðu við
samninginn frá Ösló, yrðu þeir á
• * 111.».i.u.V'k
brott úr 200 mílna fiskveiðilög-
sögunni 1. desember.
Áð lokum sagði Gundelach að
hann áliti viðræðurnar i Reykja-
vfk hafa verið gagnlegar og hann
vænti mikils af framhaldsviðræð-
um 25. nóvember.
— Karpov
Framhald af bls. 1.
sem verði stutt með framlög-
um einkaaðila. Max Euwe, for-
seti FIDE, hefur lagt blessun
sf na yfir tilraunir Campomanes
þótt einvígið muni ekki gera út
um heimsmeistaraaðstöðuna
þar sem það verður ekki haldið
á vegum FIDE.
Að sögn Campomanes verða
verðlaunin miklu hærri en
verðlaunin á Reykjavíkur-
mótinu sem voru 250.000 doll-
arar, en hann skýrði það ekki
nánar. Ekkert varð úr ráð-
gerðu einvígi Fischers og
Spasskys fyrir tveimur árum í
Manila þar sem fimm milljónir
dollara voru í boði vegna
ágreinings þeirra á milli.
— Hamranes-
málið
Framhald af bls. 2
voru hvor um sig eigandi að
þriðjungi skipsins með honum,
hagsmuna þeirra af þvf, að
skipið bjargaðist ekki, og þeirra
lfkinda, sem á þvf eru, að áfrýj-
andiinn Bjarni hafi mátt ætla,
að vilji þeirra stæði til þess, að
skipið færist, þykir nefnt laga-
ákvæði leiða til þess, að þeir
geti eigi heldur krafið stefnda
um vátryggingabætur að tiltölu
við eignarhlutdeild sína f skip-
inu. Verður héraðsdómur þvf
staðfestur að því er varðar
áfrýjandann Bjarna og þrotabú
Haralds og Hreiðars, en rétt er,
að þeir greiði stefnda 300.000
krónur f málskostnað fyrir
Hæstarétti."
KRÖFUR
EIGENDANNA
Afrýjendur málsins, Bjarni
R. Guðmundsson og nú þrotabú
bræðranna Haralds og Hreiðars
Júlíussonar, gerðu eftirfarandi
bótakröfur fyrir Hæstarétti á
hendur stefnda Almennum
tryggingum hf.
Aðalkrafa: Að stefnda verði
dæmt að greiða þeim 18.500.000
krónur.
1. varakrafa: Að stefnda verði
dæmt að greiða þeim
17.060.000 krónur.
2. varakrafa: Að stefnda verði
dæmt að greiða þeim 14. 750
krónur
3. varakrafa: Að stefnda verði
dæmt að greiða þrotabúum
þeirra Haralds og Hreiðars
13.333.332 krónur.
c4. varakrafa: Að stefnda
verði dæmt að greiða þróta-
búum þeirra Haralds og
Hreiðars 11.366.666 krónur.
5. varakrafa: Að stefnda verði
cfæmt að greiða þrótabúum
þeirra Haralds og Hreiðars
9.833.332 krónur.
I öllum tilvikum krefjast
þessir áfrýjendur ársvaxta af
dæmdum fjárhæðum og máls-
kostnaðar.
Fjárhæðir 3., og 4. og 5. vara-
kröfu eru við það miðaðar, að
þrotabú þeirra Haralds og
Hreiðars eigi óskertan rétt til
vátryggingarbóta, þó að svo
yrði litið litið á, að áfrýjandinn
Bjarni hefði firrt sig rétti til
slikra bóta. Beri þrótabúunum
þvi að fá greidda 2/3 hluta vá-
tryggingarfjárins. Þess má geta
hér, að annar bræðranna var í
landi, þegar atburðurinn gerð-
ist, og hinn var óbreyttur skips-
maður á Hamranesi. Þeir áttu
2/3 í skapinu og er gerð sú
varakrafa að tryggingafélagið
borgi þeirra hlut.
SPRENGJU KOMIÐ FYRIR
ILEST
I dómi hæstaréttar segir "
hann ennfremur:
„Með vátryggingarskírteini 1.
janúar 1972 tók stefndi að sér
stríðstryggingu á b/v Hamra-
nesi, GK 21. Var vátryggingar-
fjárhæð 18.750.000 krónur.
Aðalkröfu sina byggja áfrýj-
endur á þvf, að skipið hafi far-
ist af völdum tundurdufls eða
annarra hernaðartækja, og beri
stefnda því að greiða þeim
18.500.000 krónur i vátrygging-
arbætur samkvæmt striðstrygg-
ingunni.
I bréfi Siglingamálastofnun-
ar ríkisins til saksóknara rik-
isins 1. júnf 1973 segir, að úti-
lokað megi telja, „að skipið hafi
sokkið af völdum tundurdufls."
Þá segir svo I bréfi þessu:
„Reykur sá, sem myndaðist I
forlest skipsins bendir eindreg-
ið til að sprengingin hafi átt sér
stað í lestinni og að sprengjan
hafi ekki verað stór, þar sem
gatið, sem kom á skipið var
ekki stærra en svo, að það hélst
á floti nálega 5 klukkustundir,
enda þótt dæling hæfist ekki
fyrr en um þremur stundar-
fjórðungum eftir sprenging-
una.
Að þessu athuguðu er vart
hægt að hugsa sér annað en að
sprengju hafi verið komið fyrir
í lest skipsins".
Samkvæmt þessu og að öðru
leyti með skírskotun til for-
sendna héraðsdóms verður eigi
talið, að orsakirnar að skipstap-
anum verði raktar til hernaðar-
aðgerða eða annars þess, sem
striðstryggingin tekur til. Ber
því að staðfesta lausn héraðs-
dóms um þessa kröfu. Kemur 3.
varakrafa þá eigi heldur til
álita.“
Eins og kom fram í frétt Mbl.
á þriðjudaginn, voru Almennar
tryggingar hf. dæmdar til að
greiða Bæjarútgerð Hafnar-
fjarðar og Vélsmiðju Hafnar-
fjarðar nokkrar fjárhæðir, en
þessi fyrirtæki áttu veð I togar-
anum fyrir skuldum. Komust 4
hæstaréttardómarar af 5 að
þeirri niðurstöðu að trygginga-
félagið eigi að bæta veðhöfum
tjón þeirra enda þótt sterkar
líkur bendi til þess að skipinu
hafi verið sökkt af mannavöld-
um, en sú gerð er veðhöfum að
sjálfsögðu óviðkomandi.
— Giscard
Framhald af bls. 1.
fresta för sinni til Frakklands þar
til í morgun, til þess að geta verið
viðstaddir atkvæðagreiðslur í
þinginu.
Aðeins á einu sviði kom fram
ágreaningur á milli leiðtoganna
en það var um fiskveiðistefnu
Efnahagsbandalagsins. En þeir
hafa nú betri skilning á afstöðu
hvor annars, að þvf er sagði f
tilkynningu, sem gefin var út eft-
ir fundinn. Stafar ágreiningurinn
af ákvörðun EBE að færa út I 200
mílur 1. jánúar og að heimila
sjómönnum bandalagsþjóðanna
veiðar í allri lögsögunni upp að 12
mflna belti frá ströndum annarra
bandalagslanda en sinna
heimalanda. Vilja Bretar fá 50
mílna einkalögsögu við strendur
sínar.
— íþróttir
Framhald af bls. 30
son 3, Helgi Ragnarsson 2 og Guð-
mundur Magnússon 1 mark.
Brottvfsanir af leikvelli: Guð-
mundur Stefánsson, FH, Magnús
Guðmundsson, Vikingi, og Þor-
bergur Aðalsteinsson, Vikingi út-
af f 2 mínutur hver.
Misnotuð vftaköst: Rósmundur
Jónsson, Víkingi, varði 4 vítaköst
í röð í seinni hálfleik, tvö frá
Þórarni Ragnarssyni á 32. og 44.
min., eitt frá Geir Hallsteinssyni á
39. min, og eitt frá Árna Guð-
jónssyni á 46. min., Birgir Finn-
bogason varði vítakast Ólafs
Einarssonar á 24. minútu og Ólaf-
ur skaut í stöng úr vítakasti á 21.
mínútu.
Dómarar: Hannes Þ. Sigurðsson
og Karl Jóhannsson. Þeir höfðu
ágæt tök á leiknum en gerðu
nokkrar augljósar skyssur, og það
var reyndar engin furða þegar
haft er f huga hversu hraður og
tilþrifamikill leikurinn var.
— SS.