Morgunblaðið - 16.11.1976, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. NÓVEMBER 1976
Við guðþjónustuna á 180 ára
afmæli Dómkirkjunnar
Dómkarkjuprestarnir fjórir við skfrnarfont Thorvaldsens f kór kirkjunnar á sunnudaginn var. Lengst
til vinstri er séra Öskar J. Þorláksson, þá séra Hjalti Guðmundsson, séra Þórir Stephensen og séra Jón
Auðuns.
VIÐ fjölsótta guðþjónustu á
sunnudagsmorguninn var
minnzt 180 ára afmælis
„hinnar fslenzku móður-
kirkju", Dómkirkjunnar við
Austurvöll. Meðal kirkjugesta
voru forsætisráðherrahjónin,
frú Erna og Geir Hallgrfmsson.
t kór kirkjunnar sat biskup
landsins, hr. Sigurbjörn
Einarsson, og hinn nýkjörni
dómprófastur f Reykjavfk, séra
Ólafur Skúlason. Fjórir Dóm-
kirkjuprestar tóku þátt f flutn-
ingi hátfðarguðþjónustunnar,
báðir fyrrverandi prestar
hennar, þeir séra Jón Auðuns
og séra Óskar J. Þorláksson,
ásamt báðum núverandi
prestum kirkjunnar, séra
Hjalta Guðmundssyni og séra
Þóri Stephensen. Dómkirkju-
kórinn söng, að þessu sinni
undir stjórn Mána Sigurjóns-
sonar. Með kórnum söng einnig
Kristinn Hallsson óperusöng-
vari, en hann söng einsöng og
var það Stólvers, Lofsöngur
eftir Bjarna Böðvarsson og
Matthfas Jochumsson. Kvenna-
raddir Dómkórsins sungu sálm-
inn,„Andi Guðs sveif áður
fyrr“, er stúlkubarn var fært til
skfrnar f upphafi hátfðarguð-
þjónustunnar. Altarisþjónust-
una önnuðust allir Dómkirkju-
prestarnir sameiginlega, en
hátfðarprédikunina flutti séra
Þórir Stephensen.
Lagði hann útaf guðspjalli
dagsins um fyrir gefniguna og
minnti á, að kirkja Krists, sem
flytur þennan boðskap, sem
fyrirgefninguna skapar „og því
hlutverki hefur Dómkirkjan
reynt að vera trú í 180 ár“,
sagði séra Þórir. Sögu Dóm-
kirkjunnar rakti hann i nokkru
máli og minnti á, að hún er
þjóðarhelgidómur allra, en
ekki sízt Reykvíkinga. Að préd-
ikun lokinni vék séra Þórir
nokkrum orðum að þeim við-
gerðum og endurbótum, sem
fram eiga að fara á Dóm-
kirkjunni og séra Þórir vék að í
grein hér í blaðinu um helgina.
Gat hann þess í þessu sambandi
að Dómkirkjan yrði lokuð i
janúar og febrúar meðan við-
gerðin stendur yfir og myndi
guðþjónustuhald fara fram
annars staðar á meðan að sjálf-
sögðu.
Þá skýrði hann frá þvf að
tekin yrði upp breyting á
messuformi, þegar næsta
sunnudag, er síðdegis messan
yrði lesmessa og kirkjugestir
sjálfir önnuðust allan söng und-
ir leiðsögn forsöngvara, eins og
tíðkaðist hér áður fyrr. -Væri
þetta vegna þess hve erfilega
gengi að fá fólk til starfa f
kirkjukórunum, nú um þessar
mundir.
1 messulok tók dómprófastur
, séra Ólafur Skúlason, til máls
og sagði m.a.:
Ég get ekki bent til neins
þess, sem tengir mig sögu þess-
arar Dómkirkju landsins. Og þó
er hún tengd mér og mfnu lífi,
enda þótt saga hennar sé á
engan hátt önnur vegna mín.
Hér þáði ég vígslu sem flestir
prestar landsins, og þvf lít ég
þetta altari, sem ég stend nú
við, öðrum augum en kór nokk-
urrar kirkju annarrar.
Dómkirkjan á sína sögu,
merka og langa að okkar mæli-
kvarða, og þó er hún ekkert
safn og má aldrei fá þann svip.
Hún er heimili lifandi safnaðar
og sem slfk gegnir hún hlut-
verki sfnu. En um leið er hún
móðir allra safnaðanna annarra
f borginni og getur þvf einnig
gert kröfur til okkar hinna.
Og það er okkur ljúft. Við
viljum slá um hana skjaldborg
og styðja viðleitni þeirra sem
vilja hlut hennar sem mestan.
Ég flyt þvf hér kveðjur okkar
prestanna og safnaðanna og bið
þessu húsi og söfnuðinum
blessunar og þeim, sem hér
starfa þeirrar leiðsagnar, sem
Guð einn gefur.
Hans náð vaki yfir kirkju
Islands.
Allir Grímseyingar eru búnir
að borga heimaskattana 1976
Sveitarstjórnarmenn þinga um fjármálin
í MORGUN hófst tveggja daga rá8
stefna Sambands Isl. sveitarfélaga
um fjármál. Sitja fundinn 170
sveitarstjórnamenn víðs vegar að af
landinu og er það ein fjölmennasta
ráðstefna sambandsins. Geir
Hallgrlmsson forsætisráðherra flytur
ávarp vi8 setningu ráðstefnunnar kl.
9 30 á Hótel Sögu. en siðan verður
fjallað um fjármál sveitarfélaga og
gerð fjárhagsáætlunar.
A fundinum er m a dreift upplýsing-
um um innheimtu sveitarsjóðagjalda,
sem Unnar Stefánsson hefur tekið
saman Þar kemur fram að mjög mis-
jafnlega innheimtist hjá sveitarfélögun-
um. allt frá 0% til 100% nú i ár Það
er Grimsey, þar sem ibúarnir eru nú
þegar búnir að borga öll sin gjöld til
sveitarfélagsins fyrir 1976, þe út-
svörin, fasteignagjöldin og aðstöðu-
gjöldin Hjá stærri sveitarfélögunum er
búið að greiða 60—70% yfirleitt En
hjá litlu sveitarfélögunum gengur
innheimtan yfirleitt illa, enda slæmar
heimtur gjalda þar sem sauðfjár-
búskapur er, þar sem sláturhúsin gera
ekki upp við bændur og ríkissjóður
ekki við sláturhúsin.
Á ráðstefnunni verður dreift greinar-
gerð um tekjustofna sveitarfélaga eftir
Guðmund Hauksson viðskiptafræðing
og um nýtingu aðstöðugjaldstofna eftir
Magnús Pétursson hagfræðing, svo og
yfirlit um ýmsa þætti í fjárstjórn
sveitarfélaga Verður á ráðstefnunni
lögð áherzla á gerð fjögurra ára fjár-
öflunaráætlana sveitarfélaga og sam-
ræmingu áætlanagerðar rikisins og
sveitarfélaga Einnig um hlutdeild
sveitarfélaga í heilbrigðisþjónustu og
endurskoðun laga um skípan opin-
berra framkvæmda, sem nú stendur
yfir Eitt framsöguerinda fjallar um
hlutdeild tæknimanna við áætlanagerð
og i beinu framhaldi af ráðstefnunni
halda Samtök tæknimanna sveitar-
félaga aðalfund sinn og fræðslufund
um umferðartalningu og umferðarspár
Einnig koma bæjarritarar saman
Kreppir fingur og kólnar blóð
kominn er doði f fætur.
Senn hylur gleymskan gengna
slóð,
ég geng á vit hinztu nætur.
Þorleifur Jónsson les vísuna
sína fyrir mig og svo bætir hann
við: „Já, nú sit ég við steininn og
er að berja í nestið mitt.“ Ég hefi
setið með honum heilan dag og
rabbað við hann, um áttatíu ára
ævi og starfsferil, fólk, sem hann
hitti fyrir löngu eða atburði, sem
enn eru að gerast. Það virðist
fráleitt að honum skuli vera
kveðjur f huga, hann logar enn af
starfsfjöri og viljanum til að láta
til sín taka. Þorleifur býr nú hjá
syni sínum og tengdadóttur að
Tröð í Gnúpverjahreppi. Alla
leiðina austur hugsaði ég um
hann, án þess að þekkja þó annað
en helztu drætti langrar ævi. Að
austan, flyzt til Hafnarfjarðar,
lögregluþjónn, málflut nings-
maður, togaraútgerðarmaður,
sveitarstjóri. ritstjóri, verzlunar-
maður, stjórnmálamaður, vara-
þingmaður, ræðumaður, áhuga-
maður um íþróttamál og skáld.
Hefur stundað búskap fyrir
austan, búið i Hafnarfirði,
Stykkishólmi, Eskifirði og nú í
Hreppunum. Svo er bankað upp á
og til dyra kemur maður, sem
mér virtist geta verið á miðjum
aldri, hár og sterklegur, með
snyrtilegan hökutopp og lifandi
augnaráð. Hann hafði verið að
lesa og hélt bókinni undir hand-
leggnum.
„MENN
VERÐA
AÐ
VINNA
SIG ÞREYTTA
OG SVEinA"
Spja/lad við Þor/eif
Maður varð að
leika sig
fullorðinn
— Blaðamaður, huh, ég hef
ekkert að segja. Ekki kannski
hryssingslegur, en heldur ekki
beint hlýlegur. Það reyndist vera
gríma. Fyrr en varði vorum við
setzt inn í stofuna og hann farinn
að segja frá og gantast — þó af
fullri alvöru. Það var alltaf stutt í
hvort tveggja. Það væri
ógjörningur að segja frá öllu, sem
bar á góma. Við sátum heilan dag
og töluðum — mest hafði hann
gaman af að segja frá unglings-
árunum.
— Ég fæddist í Efra-Skálateigi í
Norðfirði árið 1896 og ólst þar
upp. Var þar reyndar þangað til
ég var orðinn 23 ára. Frá 12 ára
aldri var ég eini karlmaðurinn á
bænum. Pabbi minn, Jón Þor-
leifsson, dó þá. Ég man ágætlega
eftir honum. Ég man þegar hann
reiddi mig út í Nesbæ — þá hét
það ekki Neskaupstaður enn. Það
var það eina sem amaði að mér
sem krakka, að ég hafði það sem
það kallaði flogaveiki, fékk ein-
hver köst. Það var fenginn
hómópati, Bjarni Kolbeinsson frá
Efri-Miðbæ. Hann var nú ekki
lengi að sjá hvað að mér amaði,
sagði ég hefði spólorm. Ekki veit
ég hvers lags ormur það var. Þessi
Bjarni var kallaður „fimm-dropa
Bjarni" og einhverja dropa gaf
hann mér en þeir dugðu nú ekki
til. Þá reiddi pabbi mig út í Nes-
bæ og til einhvers fransks skip-
stjðra sem var þar og hafði þefað
eitthvað af læknisfræði eins og
þeir urðu oft að gera, þessir skip-
stjórar. En hans ráð dugðu nú
ekki heldur. Guðjón Jensson
læknir lagaði mig af þessu á auga-
bragði þegar hann komst í það.
Nú, en þegar pabbi dó, þá var
mamma þarna með fjögur börn og
það fimmta á leiðinni. Presturinn,
sr. Jón Guðmundsson hét hann,
kom til hennar í baðstofuna, eftir
því man ég vel. Hann sagði henni
að þetta gæti aldrei blessazt, og
hún með 4 börn í ómegð. Þessu
man ég vel eftir. Og þá byrsti
mamma sig og sagði, að þegar hún
þyrfti á fyrirgreiðslu sveitarinnar
að halda þá myndi hún biðja um
hana. En presturinn, hann átti
eftir að reynast henni vel, hann
varð henni úti um ekknastyrk,
mig minnig hann hafi verið 7
krónur á ári. Ég fór snemma að
standa fyrir búinu, maður bara
varð að leika sig fullorðinn, og
standa svo við það, annað dugði
ekki. Ég var á fullu kaupi í vega-
vinnu árið áður en ég fermdist.
Ég fór í skóla i Nesbæ. Það voru
varla peningar til þess, en það
tókst. Madama Guðný, hans sr.
Jóns, var þá formaður Kvenfélag-
sins og hún skipulagði þetta. Þær
tóku það að sér að fæða mig sína
vikuna hver, konurnar. Þá var
nátturulega kunningskapur,
maður var sendur með mjólkur-
pott eða rjóma í kaupstaðinn og
fékk oft í staðinn fisk í soðið, svo
maður þekkti þessar konur. Og
þegar ég hafði kynnzt náminu, þá
þyrsti mig í meira. Ég var farinn
að lesa ensku, lærði hana af
Vesturförum Jóns Olafssonar.
1915 fór ég svo á Flensborg, í
gagnfræðaskólann. Jú, það var
dýrt. En þetta tókst nú samt. Ég
man að fyrra veturinn hafði ég
m.a. aur með því að hafa selt hey,
ég tyrfði svona 10 — 15 hesta og
seldi svo. Einu sinni fór ég heim
með skipinu norður fyrir og vann
á leiðinni, fyrir það fékk ég að
mig minnir um 25 krónur. Nú, svo
gifti ég mig vorið 1917 og við
vorum fyrir austan fyrsta vetur-
inn okkar, það var inflúensu-
veturinn.
í Hafnarfirði
Við fluttumst svo til Hafnar-
fjarðar. Ég var fyrst verkamaður
en gerðist svo lögregluþjónn 1919
og var það í 11 ár. Maður gerði þó
margt með, ég var tollvörður og í
sandvinnu og kolum og svona