Morgunblaðið - 28.11.1976, Blaðsíða 38

f
38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. NÓVEMBER 1976
r
:
I
f
r
I
:
i
|
kvik
mund
/íöon
SIGUROUR SVERRIR PAUSSON
Bruno S. som Kaspar Hauser og Brigitte Mira (Fear Eats the Soul) ásamt Alfred Edel.
The Happy Hooker: Lynn Redgrave sem Xaviera Hollander.
Gerilsneyðing
The Happy Hooker, am.
1975.
Leikstjóri: N:« holas Sgarro.
XAVIERA Hollander og endur-
minningar hennar í bókinni
Happy Hooker eru sennilega
ýmsum kunnar. Xaviera varð
heimsfræg nær samstundis og
bókin kom úr prentun, fyrir
hreinskilnar lýsingar á sam-
skiptum sínum viö karla og
konur. Myndin, sem nú hefur
verið gerð eftir sögunni, er hins
vegar algjörlega gerilsneydd í
öllum lýsingum, hvort heldur
líkamlegum eða andlegum.
Xaviera sem persóna virðist
vera aukaatriði í myndinni. 1
rauninni er myndin ekki um
neitt, þegar lítið er til baka. í
endurminningunni virðist
helmingur myndarinnar aðeins
hafa sýnt Xavieru á ferðalagi
frá einum stað til annars, og
hinn helmingurinn virðist hafa
fjallað um fjármál hennar og
vændishúsarekstur. Ekki stakt
orð um tilfinningar.
Maupassant hefði hér þótt illa
farið með gott efni. Þar fyrir
utan er uppbygging myndar-
innar með fádæmum léleg og
yfirborðskennd. Myndin byrjar
á lögreglustöðinni, þar sem
verið er að bóka allt liðið fyrir
vændi. Þetta er gert að ramma
utan um efni myndarinna, sem
er síðan sagt í einskonar endur-
minningastíl, myndin á að sýna
hugsanir Xavieru á meðan hún
er á lögreglustöðinni þessa einu
n°tt- Gallinn er bara sá, að það
er svo mikið að gerast á lög-
reglustöðinni og í fangaklef-
anum, sem sífellt er verið að
vitna í, líer og þar i myndinni,
að enginn léti sér detta í hug að
vera að rifja upp endurminn-
ingar sínar á svona stað, þar
sem Xaviera virðist vera ákaf-
lega upptekin af vandamáli líð-
andi stundar. Allar skiptingar á
milli nútíðar og fortíðar eru
þess vegna mjög furðulegar,
ekki sist vegna þess, að þeir
hlutar, sem fjalla um fortíðina
lúta í engu þeim frásagnarstíl.
Myndin er þess vegna röð mis-
taka, frá handriti til leikstjórn-
ar.
MÁNUDAGSMYNDIN:
Á MORGUN verður sýnd í
fyrsta sinn myndin The
Enigma of Kaspar Hauser,
öðru nafni Every Man for
Himself and God Against
All, eftir Þjóðverjann Werner
Herzog. Flestir munu kann-
ast við hina miklu endur-
reisn, sem þýsk kvikmynda-
gerð hefur hlotið á síðustu
árum og verður hún ekki
tíunduð hér, enda hefur verið
minnst á það áður hér á
siðunni. Þegar mynd Fass-
binders, Effi Briest, varsýnd
hér núna i ágúst, höfðu þeg-
ar verið sýndar eftír hann
tvær aðrar myndir (Fear Eats
the Soul og The Merchant
for Four Seasons) en engar
eftir aðra höfunda þessa
tímabils. Ég stakk þá upp á
því, að ef fleiri þýskar myndir
yrðu teknar til sýninga, að
val höfunda yrði breikkað og
okkur gefinn kostur að sjá
verk eftir menn eins og
Herzog, Schlöndorff og Wim
Wenders. Þessi ósk er nú
þegar að rætast og vonandi
fáum við að sjá fleiri þýskar
myndir eftir mismunandi höf-
unda i framtíðinni. The
Enigma of Kaspar Hauser er
talin ein af bestu myndum
Werner Herzog til þessa.
Myndin er gerð fyrir tæpum
tveimur árum og hlaut í fyrra
(1975) þrenn verðlaun á
kvikmyndahátiðinni í Cann-
es.
Kaspar Hauser er byggð á
sannri frásögn um ungan
mann, sem skyndilega kom
fram á sjónarsviðið í Murn-
berg um 1 820, eftir að hann
hafði, eftir því sem næst var
komist verið lokaður inni og
hafður í einangrun frá fæð-
ingu. Þjóðfélagið tekur nú
við þessum nýfundna þegn
sínum og reynir að kenna
honum að haga sér í sæm-
ræmi við það, sem þá tíðkað-
ist.
í meðferð Herzog verður
saga Kaspar Hauser að tákn-
mynd um glatað sakleysi í
ræningjaþjóðfélagi. Herzog
notar óreyndar leikara i hlut-
verk Kaspars, sem nefnist
Bruno S., en hann hefur eytt
nokkrum hluta ævi sinnar á
geðveikrahælum.____ Herzog
fylgir eftir tilraunum þjóðfé-
lagsins við að endurhæfa
Kaspar, en það verður smám
saman Ijósara og Ijósara, að
Herzog telur að það sé þjóð-
félagið ekki Kaspar, sem er
óeðlilegt
Kaspar Hanser
oo
Werner Herzog
Werner Herzog, sem hefur
verið líkt við Friedrich
Murnau i þýskum kvikmynd-
um, er talinn einn af fremstu
leikstjórum nýja tímabilsins.
Hann gerði sína fyrstu mynd
1967, Signs of Life, þá 25
ára gamall. Segir hún frá
nazista, hermanni, sem
gengur berserksgang í
hernumdu Grikklandi. Næsta
mynd hans kom 1970 og
nefnist hún Even Dwarfs
Started Small, og síðan ári
seinna myndin Aguirre, the
Wrath of God. Báðar þykja
myndinar sterkar í lýsingum
og all nýstárlegar og breskir
gagnrýnendur voru það
hrifnir af seinni myndinni, að
þeir töldu hana bestu mynd
ársins, þegar hún var sýnd i
Bretlandi 1974. Herzog segir
um Kaspar Hauser: „Hann
var persóna, sem var
algerlega án hugmynda, án
tungumáls, frummaður,
óheflaður, likt og hann væri
frá annarri plánetu. Þegar
Kaspar kemur skyndilega
fram og er þrýst inn í
smáborgaralegt samfélag,
eykst ástríða hans fyrir
sögunni, sem var hluti af
mannlegum tilfinningum
hans. í lokin, þegar Kaspar
deyr, leitaði fólk i
örvæntingu að göllum hans,
en að þeir gallar sem það
leitaði að væri að finna i
smáborgaralegu samfélagi
þess sjálfs var það algjörlega
blint fyrir."
Werner
Herzog