Morgunblaðið - 30.11.1976, Blaðsíða 10

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1976
Portúgal:
Létt vln —
Lisnave-
Lissabon
Götumynd frá Lissabon
SÓLKÁTUR sunnudagur í
Lissabon. Þegar út er kom-
ið er fátt manna á ferli,
helzt að menn séu að kaupa
sér blöðin. Dagskrá sú sem
Portúgalar hafa gert fyrir
dvöl mína þar i landi hefur
í öllum meginatriðum lukk-
azt og eftir er aðeins að
heimsækja Lisnaveskipa-
smíðastöðina og vínfyrir-
tæki Jose Maria Fonseca.
Það er ekki fyrr en daginn
eftir. Svo að sunnudaginn
hef ég fyrir mig, skipulags-
lausan með öllu.
í Lissabon bý ég á
Mundial, hlýlegu hóteli i
hjarta eins elzta hluta
borgarinnar, ef frá er talað
hverfið Alfama. Þar sem á
flestum öðrum hótelum er
enn þó nokkur hópur af
flóttamönnum frá Angóla,
einkum konur og börn. Þau
eru prúð þessi börn og hafa
gaman af því að horfa á
sjónvarpið þegar barna-
efni er flutt. Aldrei merkti
ég að ónæði eða háreysti
væri að þeim.
Ég legg upp frá Rossio-
torgi, sem er aðeins stein-
snar frá Mundial og tölti
eftir Avenida da Liberdade
upp að einu þekktasta torgi
borgarinnar, kennt við
Pombal markgreifa. Þaðan
er skammt í Estufa Fria,
fegursta skrúðgarð höfuð-
borgarinnar. Hluti hans er
i eins konar gróðurhúsi og
þar eru hitabeltisjurtir,
trjágróður, litskrúðugir
fuglar og fiskar. Þegar út
úr þeim garði kemur hefur
verið útbúinn annar hluti
með venjulegum gróðri og
þar eru líka litlar tjarnir
Lisnave
með öndum og svönum.
Þar eru foreldrar á sunnu-
dagsgöngu með börn sín,
rétt eins og við Tjörnina í
Reykjavík.
Það eina sem á skortir er að hér
einhvers staðar væri staður, þar
sem hægt væri að fá sér svala-
drykk eftir gönguna fyrst alla leið
hingað og siðan um garðinn.
Sfðan tek ég lestina út til
Avenida do Brazil, þar sem ís-
lenzk kona Kirsten Thorberg —
og líklega sú eina í Portúgal —
býr með manni sinum og þremur
börnum. Maðurinn hennar heitir
Vitor Sa Macado, hann er þing-
maður miðdemókrata. Þegar ég
kom hér í fyrra átti sá flokkur —
og reyndar fleiri — í miklum erf-
iðleikum. Þá voru kommúnistar
hér allsráðandi — án þess þó að
hafa neinn stuðning, að því er
mér var sagt. Enda skildi ég
aldrei aimennilega það mikla
veldi og þau tök sem þeir virtust
hafa. Nú hefur skipt um, hófsöm
minnihlutastjórn Soares er tekin
við og baslar nú við efnahagserf-
iðleikana og gerir það sjálfsagt
ekki af þeirri hörku sem til þarf,
enda hefur Soares glímt mjög við
ólik öfl innan flokks síns.
Kirsten hefur elcki komið til
lslands.i meira en tíu ár, en hún
er áfjáð í að heyra fréttir. Krakk-
arnir þrír sem ég skíri í snatri
upp á islenzkan máta Palla,
Möggu og Andrés eru líka áhuga-
söm að heyra um Island og þau
hafa mikið gaman af þvf að heyra
málið. Svo taka þau mig lika i
kennslutíma i portúgölsku og
endar með þvi að ég fæ skikkan-
legasta vitnisburð.
Um kvöldið er allt með öðrum
brag á Rossio. Öll útiveitingahús-
in eru þétt setin, ys og þys og
kliður, mannmergð út og suður.
Skammt frá Mundial eru í röðum
nokkrar fátæklegar kassafjala-
sölubúðir, sem þar hafa verið sett-
ar upp og þar er seldur ýmis
kyndugur varningur, allt frá töl-
um upp i stereogræjur. Flótta-
menn frá nýlendunum hafa sett
þær sumar upp og reyna með þvi
að koma undir sig fótunum fjár-
hagslega. Um hríð var sá áróður
uppi hafður að flóttamennirnir
væru ekki aðeins baggi á þjóðinni
vegna stórkostjegra fjárútláta til
þeirra, heldur og vegna þess hve
mórallinn væri lágur og fólkið
nennti ekki að gera tilraun til að
bjarga sér. Þeir sem ég spurði
þessa þverneituðu að nokkuð
væri hæft í þvi. Þeim bar saman
um að allur þorri fólksins væri
beinlinis sólginn i vinnu — en því
miður fengju hana fæstir. Sumir
hefðu sýnt lofsverða sjálfsbjarg-
arviðleitni og reynt að gera ýmis-
legt til að geta boðið sér og sínum
upp á mannsæmandi framtið.
1 setustofunni er fjöldi kyn-
blendingsbarna að horfa á sjón-
varpið. Ein örlítil stúlka, sem
varla stendur út úr hnefa og seg-
ist vera fimm ára situr við í óða
önn að hekla brúðuföt, sem eru
með hinu fegursta handbragði.
í matsalnum á efstu hæð er
þjónninn Ceferino að búa sig und-
ir að taka á móti gestum sínum
með meiri tilþrifum en ég hef
áður séð. Hann opnar til dæmis
ekki púrtvinsflösku með því að
nota tappatogara heldur með þvi
að svíða stútinn af með glóandi
töngum. Hann mælir hitastig
bæði rauðvins og hvitvins áður en
honum dettur i hug að bjóða
kúnnunum upp á að drekka af þvi
og það er hið mesta ævintýri að
sjá hversu mjög Ceferino lifir sig
inn í þessar seremoníur. Hann
segir: „Það er ekki auvirðilegt að
vera þjónn — það getur hreint og
beint verið listgrein." Og er ekki
fjarri að gestirnir taki undir það.
Allir vilja njóta þjónustu hans,
enda lika öruggt að vinin eru þá
eins og bezt geta verið.
Ekki get ég neitað þvi að það
var með örlitlum hrolli, sem ég
lagði af stað daginn eftir í fylgd
með Mariu Theresu til að skoða
skipasmíðastöðina LISNAVE.
Hvort tveggja er að fyrirtækið er
risavaxið og óhugsandi að gera
því skil I stuttu máli og svo hitt að
skipaviðgerðir og nýbyggingar
skipa liggja töluvert langt utan
áhugasviðsins.
En af hálfu Portúgala var þetta
eðlilegur liður i dagskránni. Þeir
eru stoltir af Lisnave og þaðan fá
þeir miklar gjaldeyristekjur. A
móti okkur tók Nuno de Castello
Branco, en hann fer iðulega með
útlendingum um stöðina.
Hann sagði að það sem af hefði
verið þessu ári, eða fram í
október, hefðu Japanir verið
stærstu viðskiptavinir stöðvarinn-
ar. Þangað hafa þeir sent samtals
24 skip til viðgerða og meðaldaga-
fjöldi þeirra í stöðinni var þrjátiu
og fimm. Japanir höfðu eflt mjög
þessi viðskipti við Portúgala frá
fyrra ári, þegar skip frá þeim I
stöðinni voru ekki nema þrettán
talsins. Næstir komu svo Norð-
menn og Bretar með sautján skip
hvor og síðan Bandarikin með
f jórtán skip. Alls voru á blaði skip
frá átján löndum, að Portúgal
sjálfu frátöldu. öll Norðurlöndin
utan Island voru þarna á blaði.
Alls höfðu verið tekin til viðgerða
það sem af er árinu 134 skip og er
það aukning frá fyrra ári.
Um tima var mjög ókyrrt I
Lisnave eins og frásagnir birtust
af I fréttum. Verkamenn þar eru
sérdeilis vinstrisinnaðir og létu