Morgunblaðið - 26.01.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. JANUAR 1977

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Askrif targjald 1100 00
í lausasolu 60
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10100.
Aðalstræti 6, simi 22480.
kr. á mánuði innanlands.
.00 kr. eintakið.
Bænaskrá
Gylfa
Sex mál voru á dagskrá sameinaðs þings í fyrra-
dag, fyrsta starfsdegi Alþingis eftir áramótin. Ekk-
ert þessara mála var fyrir tekið. I upphafi fundar kvaddi
Gylfi Þ. Gíslason, formaður þingflokks Alþýðuflokksins,
sér hljóðs, utan dagskrár, og skýrði frá niðurstöðu
morgunfundar þingmanna flokksins, þess efnis, að ríkis-
stjórninni bæri að segja af sér og efna til kosninga eins
fljótt og unnt reyndist. Það sérstæða við þennan málatil-
búnað er, að þingmenn Alþýðuflokksins flytja hvorki
vantraust á ríkisstjórnina í heild, né einstaka ráðherra
hennar, sem er hinn formlegi og hefðbundni máti, ef
ástæða þykir til að koma ríkisstjórn frá, heldur setja
fram „bænaskrá“ til forsætisráðherra um, að hann nýti
þingrofsvald sitt til að verða við tilmælum Alþýðu-
flokksins. Allur ber þessi málatilbúnaður vott sýndar-
mennsku, tilraunar til að fá pólitíska auglýsingu gegn-
um frásagnir fjölmiðla af þessum fyrsta þingfundi ný-
byrjaðs árs.
Þegar litið er á úrslit síðustu þingkosninga kemur
berlega í ljós, að ekki munaði nema hársbreidd, að
Alþýðuflokkurinn þurrkaðist út af þingi. Gylfi Þ. Gísla-
son, sem mætt hafði nokkrum andbyr í flokki sínum, var
eini frambjóðandi hans, sem var kjördæmakosinn. Hann
fleytti þann veg fjórum öðrum þingmönnum flokksins
inn á löggjafarsamkomu þjóðarinnar. Flokkur, sem
stendur svo veikum fótum í almannafylgi, grípur gjarn-
an tii ýmiss konar örþrifaráða til að vekja á sér athygli.
Endurteknar sviðsetningar flokksins á Alþingi bera
þessu Ijósan vottinn. Bænaskráin í fyrradag var endur-
sýning á viðleitni af þessu tagi.
Forsætisráðherra, Geir Hallgrímsson, tók skýrt og
ákveðið fram í svarræðu til þingmanna Alþýðuflokksins,
að það væri skylda Alþingis og ríkisstjórnar við núver-
andi aðstæður í þjóðfélaginu, að sinna þeim störfum
áfrara, sem þjóðin hefði veitt þeim umboð til að vinna,
og leggja árangur þeirra undir dóm almennings í endað
kjörtímabil þingmanna. Rangt væri að hlaupast nú frá
vandanum og efna til hatrammra flokkaátaka í þjóð-
félaginu, sem undanfara sátta, sem að væri stefnt á
íslenzkum vinnumarkaði. Fylgja þyrfti eftir þeim
árangri og þeim bata, sem staðreynd væri í efnahagsmál-
um þjóðarinnar, og treysta stoðir atvinnuöryggis og
framtíðarvelmegunar í landinu. Ríkisstjórnin nyti
stuðnings mikils þingmeirihluta og því væri engin
ástæða til að efna til nýrra kosninga nú — á miðju
kjörtímabili.
Ólafur Jóhannesson, formaður Framsóknarflokksins,
tók mjög í sama streng. Hann lýsti yfir þeim eindregna
vilja sínum, að samstjórn núverandi stjórnarflokka sæti
út kjörtímabilið. Ekki hafa í annan tíma komið fram
jafn ákveðnar og skýrt orðaðar yfirlýsingar forystu-
manna stjórnarflokkanna, þess efnis, að samstarf flokk-
anna skyldi spanna kjörtímabilið allt. Það má því segja
að viðbrögð Alþýðuflokksins hafi leitt í Ijós samstarfs-
styrk, sem stuðningsmenn stjórnarinnar hljóta að fagna.
Hinn almenni borgari hlýtur og að skoða kröfu
Alþýðuflokksins í ljósi þess, hvert framhaldið hefði
orðið, ef efnt hefði verið til kosninga nú. Ilatröm
flokkaátök í þjóðfélaginu nú, þegar á miklu ríður að
sameina kraftana um úrlausn aðsteðjandi vandamála, að
tryggja áframhaldandi efnahagsbata og finna sátta-
grundvöll á vinnumarkaði, hefðu tæplega auðveldað
viðfangsefnin. Kosningar hefðu og tæplega leitt til ann-
arra samstarfsmöguleika á þjóðmálasviði en nú eru
fyrir hendi. Hins vegar hefði dýrmætur tími glatazt í
aðgerðaleysi og tilbúin þjóðfélagsátök.
Ríkisstjórn, sem nýtur mikils meirihlutastuðnings á
Alþingi, getur heldur ekki hlaupizt frá aðkallandi
vandamálum og viðfangsefnum án þess að glata
almannatrausti. Á það hefur Morgunblaðið öðrum
fremur bent í forystugreinum sínum.
Rússar viðbúnir
kjarnorkustríði ?
PAUL Nitze, fyrrverandi
aðstoðarlandvarnarráð-
herra Bandaríkjanna,
heldur því fram að engin
ástæða sé lengur til að ætla
að Bandaríkjamenn geti
eytt Sovétríkjunum í al-
gerri kjarnorkustyrjöld
vegna fullkominna al-
mannavarna Rússa. Hann
sagöi einnig að Bandaríkja-
menn réðu yfir miklu
smærri kjarnaoddum þótt
þeir séu fleiri.
Nitze bendir á að þegar í
ljós komi að Rússar geti
lifað af kjarnorkuárás en
Bandaríkjamenn ekki
verði Rússar óumdeilan-
lega voldugasta þjóð
heims. Nitze er einn af for-
ystumenn nýskipaðrar
nefndar (Committee on
the Present Danger) sem
reynir að auka áhuga á
herútgjöldum, meðal ann-
ars til smíði á nýjum og
öflugri kjarnorkuvopnum.
Fyrrverandi yfirmaöur leyni-
þjónustu bandaríska landvarnar-
áðuneytisins, Daniel Graham
hershöfðingi, segir að Rússar hafi
áætlanir um að verja 95% íbúa
sovézkra borga i kjarnorkustríði
og séu sannfærðir um að það
muni takast. Hann bendir meðal
annars á áætlanir sem Rússar hafi
Paul Nitze
gert um viðtækan brottflutning,
smíði veggja til varnar sprengjum
umhverfis verksmiðjur og ráð-
stafanir sem verksmiðjur hafi
gert til að koma fyrir fullkomnum
verksmiðjubúnaði neðanjarðar.
Aðrir sérfræðingar draga rök
Nitzes og Grahams í efa en sam-
kvæmt nýlegri skoðanakönnun
vilja 52%, Bandaríkjamanna að
Bandaríkin reyni að varðveita
stöðu sína sem voldugustu þjóðar
heims jafnvel þótt hætt verði á
kjarnorkustríð en 41% eru á
móti. Arið 1972 var niðurstaða
svipaðrar skoðanakönnunar þver-
öfug.
Þetta er talið bera vott um
auknar óvinsældir Rússa í Banda-
ríkjunum, sumpart vegna þess að
almenningur hefur ekki getað
sætt sig við slökunarstefnuna
détente og sumpart vegna með-
ferðar Rússa á andófsmönnum.
Margir stjórnmálamenn vilja
hagnast á þessari tortryggni,
þeirra á meðal Henry Jaekson
ödlungadeildarmaður sem kveðst
ætla að verða eins harður í garð
stjórnar Carters og Fords, og
knýja fast á nýja forsetann.
Harold Brown nýskipaður land-
varnarráðherra er talinn manna
bezt til þess fallinn að velja skyn-
samlegustu leiðina enda er hann
frábær kjarnorkueðlisfræðingur
og tíefur gegnt mikilvægu hlut-
verki í Salt-viðræðunum. Hann
hefur lýst sig fylgjandi auknum
herútgjöldum þar sem Rússar
hafa aukið hinn venjulega her-
styrk sinn og um nauðsyn þess
eru flestir sagðir sammála í
Washington.
Ef stjórn Carters tekst hins veg-
ar ekki að fá Rússa til að fallast á
verulega fækkun kjarnaodda er
talið að svartsýnismenn verði alls-
ráðandi í kjarnorkumálum
Bandaríkjamanna. Ekkert í gild-
andi samningum kemur í veg
fyrir að ný og fullkomnari vopn
séu smíðuð í stað gamalla og því
vilja margir nýja B-1 sprengju-
þotu, betri kjarnorkukafbáta,
beitingu svokallaðrar „cruise"
eldflaugar og nýjar hreyfanlegar
og hárnákvæmar landeldflaugar.
Kostnaðurinn yrði gífurlegur en
Rússar yrðu að leggja út í sama
kostnað.
Brezkir
vextir
lækkaðir
London. 25. janúar. Rculcr.
BANKAVEXTIR í
Bretlandi voru lækkaðir í
dag um einn af hundraði í
13% vegna hatnandi fjár-
málaástands og þar með
verður fyrirtækjum auð-
veldað að auka fjárfesting-
ar sínar.
Atvinnuleysi hefur hins
vegar aukizt samkvæmt
síðustu tölum og var 6.1%
13. janúar.
Þessi mynd var tekin undir sólsetur í Maryland fyrr í
vikunni við Chesapeakflóa, þar sem kvöldsólin varpar
geislum yfir snjóþakktar sléttur.
Pólsk félög svipt aðstoð
Varsjá. 25. janúar. Rculcr.
PÓLSKA stjórnin hefur stöðvað
framlög til sjálfstæðrar hreyfing-
ar kaþólkra klúbba, KIK, og
ákveðið samkvæmt sérstakri til-
skipun að veita þau til lítils
klofningshóps kaþólskra sem hef-
ur stutt umdeild lög kommúnista-
st jórnarinnar.
Talsmaður KIK, sem hefur
bækistöðvar í nokkrum stórborg-
um, sagði: „Þessi geðþóttaákvörð-
un er óviðunandi. Við munum
reyna að varðveita sjálfstæði okk-
ar án tillits til þeirra fjárhagslegu
fórna sem það hefur í för með
sér."
KIK hefur fengið fjárhags-
stuðning frá efnaverksmiðjufyrir-
tækinu Libella í 20 ár með sam-
þykki stjórnvalda. Nú segir tals-
maður KIK að KIK og Libella
hafi í raun verið þjóðnýtt.
Hreyfingin sem nýtur góðs af
ákvörðun stjórnarinnar heitir
PKIK og klauf sig úr KIK í fyrra.
KIK hefur varizt gegn brotum á
mannréttindum og hvatt til náð-
unar verkamanna sem voru
fangelsaðir eftir óeirðir í sumar
Tala látinna 1 Kambódíu er
komin yfir eina milljón frá
valdatöku rauðu khmeranna
Npw Vork — 25. janúar — Houlpr
YFIR ein milljón manna
hefur látið lífið í
Kambódíu sfðan Rauðu
Khmerarnir tóku völdin í
landinu í apríl 1975, að þvf
er fram kemur í ýtarlegri
greinargerð John Barrons
og samritstjóra hans hjá
Readers Digest. Greinin
birtist í febrúar-tölublaði
tímaritsins og eru niður-
stöðurnar byggðar á viðtöl-
um við yfir 300 manns.
Þar segir, að yfir sjöundi
hluti fbúa Kambódíu hafi
týnt lífi fra valdatöku
Rauðu khmeranna, og hafi
þeir ýmist verið líflátnir,
eða látizt af völdum hung-
ursneyðar eða sjúkdóma.