Morgunblaðið - 01.03.1977, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MARZ 1977
31
Nýjar reglur um námsmat:
Einkunnagjöf á grunnskóla-
stigi harðlega gagnrýnd
Nokkrar umræður urðu utan dagskrár í neðri deild
Alþingis f gær um nýjar reglur um námsmat (eink-
unnagjöf) á grunnskólastigi, í tilefni af viðtali
Morgunblaðsins við Björn Jónsson, skólastjóra
Hagaskólans í Reykjavík, sem birt var hér í blaðinu
í fyrradag. Þrír þingmenn úr jafnmörgum flokkum
deildu á hinar nýju námsmatsreglur — og mennta-
málaráðherra sagði væntanlega greinargerð um
málið.
Kúrfan og
einstaklingurinn
Ellert B. Schram (S) kvaddi sér
hljóðs utan dagskrár í neðri deild
Alþingis f gær, f tilefni af viðtali
Morgunblaðsins (í fyrradag) við
Björn Jónsson, skólastjóra Haga-
skólans i 'Reykjavík, um nýtt fyr-
irkomulag við mat á námsárangri
(einkunnagjöf) við grunnskóla-
próf, sem prófanefnd mennta-
málaráðuneytisins hefur tekið
upp. í stað gamla kerfisins, sem
óþarfi væri að gera grein fyrir, er
einkunnagjöf nú samræmd í bók-
stöfum, 5 stig, og beitt meðaltals-
reglu (normalkúrfu), þannig að
nemandi lendir í ákveðnum
flokki, en stærð hvers flokks hef-
ur verið ákveðin fyrirfram. Las
Ellert upp meginatriði í máli
Björns Jónssonar skólastjóra, í
viðtali við Morgunblaðið í fyrra-
dag, sem hér verður ekki endur-
tekið en látið nægja að vfsa til
þess.
Ellert vísaði síðan til ákvæða í
grunnskólalögum um próf og
námsmat, þar sem segir: „Hverj-
um kennara og skóla ber að fylgj-
ast vandlega með þvf, hvernig
nemendum gengur að ná þeim
markmiðum f námi, sem skólinn
setur þeim.“ Ellert kvað ákvæði
grunnskólalaganna yfirleitt bera
það með sér, að meira tillit skuli
taka til hvers nemanda sem sjálf-
stæðs einstaklings. Það skyti þvf
sannarlega skökku við, að prófa-
nefnd ráðuneytisins hefði það
mikið svigrúm, að hún gæti um-
bylt prófafyrirkomulagi og ein-
kunnagjöf nánast upp á eigin
spýtur. Mönnum væri til efs að
það fyrirkomulag, sem nú hefði
verið ákveðið, væri í samræmi við
anda laganna, en nefndin hefði
starfað á ábyrgð ráðherra.
Ellert sagði ankannalegt, að ein
nefnd f ráðuneyti gæti breytt svo
mikilvægum þætti f skólastarfi.
Sannleikurinn væri sá, að kennar-
ar jafnt sem nemendur ættu erfitt
með að skilja útfærslu þessa kerf-
is — og mikil óánægja ríkti meðal
skólastjóra og kennara. Ellert
sagðist hafa áhyggjur af þróun
þessara mála og taldi nauðsynlegt
að Alþingi léti til sín taka í um-
ræðu um málið.
Spurningin er, sagði Ellert,
hvort tölvan eigi að taka völdin?
Á að staðla alla nemendur? Á að
meta námsárangur hvers og eins
nemanda f samræmi við hans eig-
in frammistöðu eða með hliðsjón
af getu allra hinna? Á að jafna
æskuna út í einhverja meðaltals-
flatneskju? Á ekki að spyrja,
hvers er nemandinn sjálfur
megnugur, heldur hvar hann
standi í „kúrfunni“?
Hér væri um mjög róttæka
breytingu að ræða, sem auk þess
hefði gefizt mjög misjafnlega er-
lendis, þar sem hún hefði verið
reynd. Um þetta hefur staðið
styrr og stórpólitísk átök. Göng-
um við tslendingar fúsir inn á
þessa braut — eða viljum við
byrgja brunninn í tæka tíð? Þess-
ari spurningu verður Alþingi að
svara. Ég taldi rétt að vekja at-
hygli hér og nú á þessu þýðingar-
mikla máli — í tfma.
Langur aðdragandi
og rækileg
kynning
Vilhjálmur Hjálmarsson
menntamálaráðherra sagðist fyrst
hafa frétt um meðferð þessa máls
utan dagskrár, „nú f morgun, og
fundahöld háð þvf að hann gæti
tekið saman faglegt og rökstutt
svar.“ Hins vegar vildi hann
vekja athygli á því að þetta fyrir-
komulag á mati á námsárangri
hefði átt sér alllangan aðdrag-
anda og m.a. verið rækilega kynnt
f Fréttabréfi menntamálaráðu-
neytisins (nr. 17 frá 15. nóvemb.
sl.), sem sent hefði verið þing-
mönnum, auk skólastjóra og
kennara. Hann vakti og athygli á
því að ríkisútvarpið hefði fyrst
flutt fréttir af óánægju með það í
vikunni sem leið og tilvitnað sam-
tal í Morgunblaðinu hefði birzt
daginn eftir. Rangt væri að prófa-
nefnd hefði endanlegt vald f
þessu efni, þó að hún hefði unnið
málið sem slfkt. Frá nefndinni
færi málið til skólarannsókna-
deildar ráðuneytisins og síðan til
ráðuneytisstjóra og ráðherra.
Ekki væri við öðru að búast, er
svo róttæk breyting kæmi til, en
„einhver neikvæð viðbrögð
kæmu, kannski ekki alltaf af
nægilega athuguðu máli“.
Ráðherrann rakti siðan þrjú
dæmi um mistök í framkvæmd
hinna nýju reglna um námsmat.
Hann sagði síðan efnislega: Þetta
mál er á viðkvæmu stigi nú í vor.
Þess vegna er e.t.v. ekki rétt að
láta það bera að með slíkum
hætti, utan dagskrár. Ég tel að
mjög komi. til mála að ræða
fræðslukerfið í sérstakri dagskrá
þingsins og að ráðuneytið láti í té
greinargerð um það, sem að er
unnið á vegum þess nú um stund-
ir. Það mun og láta i té greinar-
gerð um þetta sérstaka mál innan
mjög skamms tfma.
Er yfirstjórn
menntakerfisins að
einangrast frá
þjóðinni?
Jónas Árnason (Abl) sagði það
skyldu alþingismanna að láta sig
þetta mikilverða málefni nokkru
varða. Námsmat væri mikilsvert,
og nauðsynlegt, að það færi fram
með þeim hætti, sem bæði nem-
endur og kennarar gætu sæmi-
lega vel við unað. Nú hefði komið
fram alvarleg umkvörtun frá virt-
um skólastjóra. Það væri sann-
færing sín að allflestir skólamenn
í landinu væru honum sammála.
Hann virtist hafa lög að mæla.
Annað mál væri, að æskilegt væri
að geta gefið nemendum einkunn
fyrir almennan þroska samhliða
öðrum einkunnum í einstökum
námsgreinum. Jónas sagði frétta-
bréf menntamálaráðuneytis ekki
alltaf auðskilið lesefni, og komið
hefði hann þar að, sem hópur
kennara hefði verið að reyna í
félagi að fá skiljanlega merkingu
út úr efni þess.
Eitt getum við gert, sagði þing-
maðurinn, að setja hemil á það, að
fólk með háskólamenntun erlend-
is frá, byggða á erlendri reynslu
og öðrum kringumstæðum en hér
ríktu, þrengdi upp á okkur kerfis-
fyrirkomulagi sem e.t.v. hentaði
okkur alls ekki og þeim þjóðlifs-
háttum, sem við ættum við að
búa. Þetta fólk mætti gjarnan
undirgangast próf, sem leiddi í
ljós þekkingu þess á íslenzku
þjóðfélagi, hérlendum aðstæðum
og þjóðinni sjálfri. Það þyrfti og
að koma í veg fyrir, að Háskóli
íslands einangraðist frá þjóðinni.
Varasamt væri að flytja inn allt
hrátt erlendis frá, hvort sem um
væri að ræða þennan málaflokk
eða annan.
Börnin eru lfka
á viðkvæmu stigi
Páll Pétursson (F) kvaðst ekki
• undrandi á því, þó að þetta mál
bæri hér á góma. Þetta kerfi væri
hreint ekki álitlegt, a.m.k. ekki
við fyrstu sýn. Ég sé ekki framfar-
ir í tölvuvinnslu á nemendum,
kerfisflokkun og hlutfallsmat.
Grunnskólalögin hefðu ótviræða
kosti, en einnig áberandi galla,
sem sníða þyrfti af eftir reynslu-
prófun. Hann sagðist og efast um
að skólamenn almennt hefðu gert
sér grein fyrir ágæti hér um
ræddra nýrra reglna um náms-
mat.
Málið kann að vera á viðkvæmu
stigi nú í vor, sagði þingmaður-
inn. En það eru líka og ekki siður
þeir ungu nemendur, sem verið
er að framkvæma þessa tilrauna-
starfsemi á. Þetta vor kemur ekki
aftur til þeirra, sem nýja náms-
matið bitnar á. Sérvizka mætti
ekki ráða ferð i þessu efni. Sfðan
vék Páll að skólakerfinu almennt
og nauðsyn þess að gera verknám
jafn þungt á vogarskál al-
menningsálitsins og bóknám.
Vafasamt væri að binda marg-
háttað nám, s.s. hjúkrunarnám
o.fl., stúdentsprófi.
Undirtektir þakkaðar.
Ellert B. Schram (S) þakkaði
undirtektir undir mál sitt. Vel
færi á því að taka eins og einn dag
á hverju þingi i það að ræða
fræðslukerfið almennt og það,
sem unnið væri að hverju sinni á
vegum menntamálaráðuneytisins.
Hann sagðist taka tillit til anna
ráðherra og bíða greinargerðar
um málið. Spurningin væri hins
vegar sú, hvort menntamálaráð-
herra væri fylgjandi þeim grund-
vallarbreytingum sem hér um
ræddi. Kjarni málsins væri sá,
hvort kennsla og námsmat ætti að
miðast við nemandann sem sjálf-
stæðan einstakling — eða hvort
miða ætti einkunn hvers nem-
enda við frammistöðu bekkjar-
heildar, normalkúrfur, sem búnar
væru til uppi í ráðuneyti.
Hjóli framvindunnar
ekki snúið til baka.
Vilhjálmur Hjálmarsson
menntamálaráðherra sagði hjóli
framvindunnar naumast snúið til
baka, og framþróun væri nauð-
synleg i fræðslukerfinu. Hitt væri
annað mál að það þyrfti að vera í
stöðugri endurskoðun, og leið-
rétta þyrfti ýmislegt i Ijósi feng-
innar reynslu. Umræddar breyt-
ingar ættu langan aðdraganda og
langt kynningarstarf að baki.
Menn mættu ekki heldur halda
allt af hinu verra, þótt það kæmi
erlendis frá, heldur samræma það
nýtilega Islenzkum aðstæðum.
Hann áréttaði skýrslugerð um
þetta efni og nauðsyn þess að
ræða menntamálin sérstaklega i
þinginu. Hins vegar myndi gerð
prófa ekki lögð fyrir Alþingi með-
an hann gegndi embætti mennta-
málaráðherra.
— 200 mílur
Framhald af bls. 1.
ýsu og lúðu á miðunum undan
NA-strönd Bandarikjanna.
Bandariska strandgæzlan, sem nú
hefur verið efld 'verulega hefur
heimild til að fara hvenær sem er
um borð í erlend fiskiskip og
kanna afla þeirra og veiðarfæra-
búnað.
Útfærsla Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna er að dómi stjórn-
málafréttaritara enn ein sönnun
getuleysis hafréttarráðstefnu S.Þ.
i tilraunum til að semja ný
alþjóðalög um fiskveiðar og haf-
réttarmál. Bandariska varnar-
málaráðuneytið og utanríkisráðu-
neytið börðust á sínum tima mjög
harkalega gegn 200 mílna frum-
varpinu af ótta við að ríki, sem
ættu hagsmuna að gæta, myndu
gripa til gagnráðstafana, t.d. gegn
túnfisk- og rækjuveiðimönnum á
vesturströndinni, er stundað hafa
veiðar skv. heimíldum innan 200
milna fiskveiðilögsögu nokkurra
S-Ameríkuríkja. Bandaríkja-
stjórn hefur þegar gert samninga
við nokkrar þjóðir, þ.á m. Sovét-
ríkin, Japan, EBE-rikin og fleiri.
Flutningsmenn frumvarpsins,
sem nú er orðið að lögum, vonast
til að útfærslan sé nægilega
snemma á ferðinni til að hægt
verði að byggja upp á ný þá fisk-
stofna, sem mjög hafa verið of-
veiddir á undanförnum árum af
stórvirkum veiðiskipum, en flest
hafa þau verið frá Sovétríkjunum
og austantjaldslöndunum.
Alexander Ishkov, sjávarút-
vegsráðherra Sovétríkjanna, og
Zenko Zuzuki, sjávarútvegsráð-
herra Japans, komust i dag að
bráðabirgðasamkomulagi um
veiðiheimildir fyrir japanska
fiskimenn innan 200 mílna lög-
sögu Sovétríkjanna. Zuzuki flaug
til Moskvu þegar á sunnudag, en
Japansstjórn hafði þá lýst mikl-
um áhyggjum yfir sovézku út-
færslunni, einkum þar sem
grunnpunktur hennar við Japan
er á 4 eyjum undan norðurströnd
Japans, sem Sovétmenn hertóku i
lok heimsstyrjaldarinnar síðari,
en Japanir hafa haldið fram að
væri óaðskiljanlegur hluti að
Japan. Hefur deilan um þessar
eyjar m.a. valdið þvi að þjóðirnar
hafa ekki gert með sér friðar-
samning frá lokum
styrjaldarinnar. Viðræður ráð-
herranna halda áfram á morgun.
Að sögn japanskra embættis-
manna eru ráðherrarnir sammála
um nauðsyn þess að gera fisk-
veiðisamning milli þjóðanna, sem
verði hluti af allsherjarmilliríkja-
samningi. Þangað til verður
gengið frá bráðabirgðasamkomu-
lagi, sem liggja á fyrir áður en
vertiðin hefst á NV-Kyrrahafi í
apríl nk„ en japanskir fiskibátar
fá eins og fyrr segir að halda
áfram óbreyttum veiðum fram til
þess tima. Að sögn embættis-
mannanna ræddu ráðherrarnir
tveir ekki um eyjarnar fjórar á
fundi sínum i dag.
Stjórn Kúbu tilkynnti í dag út-
færslu fiskveiðilögsögu sinnar í
200 mílur, 24 klukkustundum
áður en bandaríska útfærslan tók
gildi. 1 tilkynningu stjórnarinnar
segir að hún muni virða 200 mílna
lögsögur annarra þjóða og sé til-
búin til samninga um miðlinur
við aðrar þjóðir, svo og veiði-
heimildir.
Frá þvi var skýrt í BrUssel i
kvöld, að stjórn írlands hefði
ákveðið að fresta um 14 daga
gildistöku 50 mílna einkalögsögu
írlands innan 200 mílna EBE-
lögsögunnar til að koma i veg
fyrir alvarlegar deilur við fram-
kvæmdaráð EBE. Patrick
Donegan, sjávarútvegsráðherra
Irlands, skýrði frá þessu eftir
fund með Finn Olav Gundelaeh,
settt fer með sjávarútvegsmál
EBE. Sagði Donegan að Gunde-
lach hefði lagt fram tillögur, sem
ræddar yrðu á fundi utanrikisráð-
herra EBE 8. marz, en þa>r konia
til móts við kröfur Ira um að-
gerðir til að vernda fiskstofna á
miðum þeirra. Sagði Donegan að
ef tillögurnar reyndust fullnægj-
andi, myndu Irar hugsanlega
falla frá einkalögsögu sinni.