Morgunblaðið - 04.03.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. MARZ 1977
ilfaKgtnilrlfifrft
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingasjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, simi 22480
Áskriftargjald 1 100.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasolu 60.00 kr. eintakið.
Afstaða formanns
Alþýðuflokksins
Benedikt Gröndal formaöur Alþvðuflokksins ritar for-
.vstugrein f Alþýðuhlaðið f fyrradag, þar sem hann fjallar um
forystugreinar, sem að undanförnu hafa bir/t f Morgunblaðinu um
niðurstöður kjaramálaráðstefnu Alþýðusambandsins. og telur að f
þeim hafi birzt hörð og neikvæð afstaða til málefna launþega. Þessar
staðhæfingar formanns Alþýðuflokksins eru á algerum misskilningi
byggðar, enda er ekki hægt að finna þeim stað í forystugreinum
Morgunblaðsins. Þvert á mðti hefur Morgunhlaðið nú, eins og undan-
farna mánuði, tekið þá afstöðu að bæta verði hag þeirra þjöðfðlags-
hópa, sem verst hafa orðið úti f þeirri dýrtfðaröldu, sem gengið hefur
yfir landið sfðustu ár. f því samhandi vakti Morgunblaðið sérstaklega
athygli á því í forystugrein í fyrradag, að þeir hópar, sem sérstaklega
þyrfti að huga að, væru ófaglærðir verkamenn, iðnverkafólk, af-
greiðslufólk í verzlunum, starfsfólk f frystihúsum, láglaunamenn f
röðum opinberra starfsmanna og Iffeyrisþegar, fyrst og fremst þeir,
sem hefðu ekkert annað til að lifa af en bætur aimannatrygginga og
óverðtryggðan lífeyri úr Iffeyrissjóðum.
Formaður Alþýðuflokksins segir í forystugrein sinni: „Morgunblað-
ið hoðar miskunnarlaust að draga beri verulega úr þeim hluta þjóðar-
teknanna, sem fer um hendur hins opinbera, og reynir að snúa út úr
samþykktum kjaramálaráðstefnu ASÍ til að draga hana f lið með sér.
Það er Ijót iðja, þvf að sannarlega vakir ekki hið sama fyrir þessum
tveimur aðilum.“ Þessi staðhæfing stenzt heldur ekki. í forystugrein-
um Morgunblaðsins hefur verið vakin athygli á tveimur meginþáttum
f þeirri efnahagsstefnu, sem mörkuð var á kjaramálaráðstefnu Al-
þýðusamhandsins. Annar er sá, að Alþýðusamhandið er bersýnilega
þeirrar skoðunar, að draga eigi verulega úr fjárfestingu. Það vekur
athygli á því, að fjárfesting okkar tslendinga hafi að undanfiirnu
numið þriðjungi af þjóðarframleiðsiu samanhorið við um fimmtung
hjá nágrannaþjóðum. Undir þetta sjónarmið hefur Morgunblaðið
tekið og verður ekki séð að í þvf felist nokkur útúrsnúningur, þaðan al'
sfður „Ijót iðja“. Þá lýsti kjaramálaraðstefna Alþýðusambandsins
þeirri skoðun að lækka bæri ýmsar álögur rfkisins um a.m.k. 7,2
milljarða króna og að dragá bæri úr útgjöldum að sama marki með
frestun á afborgun lána, með sparnaði f rekstrargjöldum rfkissjóðs og
að öðru leyti vinna tekjutapið upp með auknum skattaálögum á
atvinnureksturinn. Þessi stefnuvfirlýsing kjaramálaráðstefnu Alþýðu-
samhandsins verður með engu móti skilin á annan veg en þann, að
verkalýðssamtökin telji að draga beri úr rfkisumsvifum og getur þess
vegna heldur ekki falizt nokkur útursnúningur f þvf að benda á það.
Þá segir Benedikt Gröndal f forystugrein sinni: „Mogunblaðið er nú
hætt að d.vlja þá stefnu sfna, að samdráttur í umsvifum ríkissjóðs eigi
að koma fram á almannatryggingum, heilbrigðisþjónustu og skóla-
kerfinu, sem eru stærstu útgjaldaliðir rfkisins. Knda þótt heilhrigð
endurskoðun á þessum kerfum, til að koma f veg fvrir misnotkun, sé
sjálfsögð, er sýnilegt, að Morgunblaðið stefnir að samdrætti á þessum
sviðum. Það á að minnka hlut þeirra gamalmenna. örvrkja og annarra,
sem njóta trygginganna og draga úr heilbrigðisþjónustunni — annað
geta orð hlaðsins ekki þýtt. Um þetta segir ASl að engar ráðstafanir
megi bitna á almennri. félagslegri þjónustu og er sú stefna skýr."
Morgunhlaðið hefur ekki hvatt til stórfellds niðurskurðar á framlög-
um til almannatrygginga, heilbrigðisþjónustu <»g skólakerfis í því
skvni að minnka híut aídraðra. öryrkja og sjúkra. Hins vegar vakti
Morgunblaðið athygli á þvf f fvrrnefndum forvstugreinum að tii
þessara þriggja málafokka ganga 50% af útgjöldum rfkissjóðs. Ef
menn vilja ræða af einhverju raunsæi um stefnu Alþýðusamhands
íslands f efnahagsmálum, einsoghúnvar mörkuð á kjaramálaráðstefn-
unni, er auðvitað alveg Ijóst, að ekki er hægt að ná fram sjö milljarða
sparnaði f rfkisútgjöldum án þess, að sá sparnaður komi með
einhverjum hætti fram á þeim þremur málaflokkum, sem að var vikið.
Hitt er svo annað mál og um það geta Morgunbiaðið og Alþýðuflokkur-
inn áreiðanlega orðið sammála að þeim sparnaði á ekki að ná fram
með þvf að minnka hlut aldraðra, öryrkja og sjúkra, heldur á þvert á
móti að snfða vankantana af þessum opinberu kerfum til þess að koma
f veg fyrir peningaevðslu f þágu þeirra, sem ekki þurfa á því að halda.
Það er til dæmis umhugsunarefni að kostnaður við sjúkrahúsarekstur
er orðinn gífurlegur. A sumum sjúkrahúsum eru fjórir starfsmenn á
hvern sjúkling og þannig mætti nefna fjölmörg dæmi, sem full ástæða
er til að taka upp til skoðunar.
I forystugrein sinni segir Benedikt Gröndal: „Vaxtamálin eru að
sjálfsögðu tvfeggjuð, enda nátengd hinu almenna efnahagsöngþveiti.
Ilins vegar er það staðreynd, að fyrirtæki greiða gífurlegar fúlgur f
vexti og gætu hækkað laun, ef unnt væri að létta þeim vaxtabvrðina.
Það gengur ekki til lengdar að atvinnurekstur greiði slíka þrælavexti,
sem hér tfðkast." Það er út af fyrir sig hægt að taka undir það með
formanni Alþýðuflokksins og Alþýðusambandinu, að vextir eru orðnir
afar háir hér á landi. Þeir eru þó ekki hærri en svo, að einn af
þingmönnum Framsóknarflokksins upplýsti á dögunum, að á undan-
förnum árum hefðu almennir sparifjáreigendur í raun orðið að þola
neikvæða vexti af spariinnlögum sínum. Spurningin, sem Benedikt
Gröndal og Alþýðusambandið verða að svara, er sú, hvérnig tryggja
eigi hag sparifjáreigenda f óðaverðbólgunni, ef útlánsvextir eiga að
lækka stórlega, því væntanlega er öllum Ijóst, að ekki er hægt að lækka
útlánsvexti nema með því móti að lækka innlánsvexti.
Nú fara í hönd viðamiklir kjarasamningar, sem hafa munu mikil
áhrif á þróun efnahagsmála okkar á næstu misserum. Okkur hefur
tekizt á rúmlega tveimur árum að rétta mjög við efnahagslega frá því,
sem var um skeið, og þar hafa komið við sögu aðhaldsaðgerðir
rfkisstjórnarinnar og hatnandi árferði á erlendum mörkuðum. Það er
ástæða til að hvetja til málefnalegra og opinskárra umræðna um
stöðuna f efnahagsmálum og uppbvggingu launakerfis landsmanna á
þeim vikum, sem nú fara f hönd. Að þvf vill Morgunblaðið stuðla og
þær forystugreinar blaðsins, sem formaður Alþýðuf'lokksins hefur
gert að umtalsefni, eru þáttur f þeirri viðleitni blaðsins.
Um eitt grundvallaratriði geta Morgunblaðið, Alþýðuflokkurinn og
Alþýðusamband tslands áreiðanlega orðið sammála, en það er að í
komandi kjarasamningum ber að leggja áherzlu á að bæta mvndarlega
hag láglaunahópanna, sem hér hafa verið gerðir að umtalsefni, og
Iffeyrisþeganna.
skák^H SPASSKY - HORT — SPASSKY — HORT - SPAS
Ahorfendur
teknir tali
Skákáhugamenn hafa greinilega
fundið lyktina af einhverju
skemmtilegu f gærkvöldi og fjöl-
menntu á Loftleiðahótel til að
fylgjast með þriðju skák
Spasskys og Horts. Skipti það þá
greinilega engu máli þó að fyrstu
tveimur skákunum lyktaði með
jafntefli.
Voru fleiri áhorfendur á skák-
inni f gærkvöldi en þeim 2 fyrri,
tilfinningin sagði þeim að nú
drægi til tíðinda.
Við tókum fjóra þessara kappa
tali og spurðum þá hverjir sig-
ruðu f áskorendaeinvfgjunum
fjórum. Það skal tekið fram, að
þeir voru spurðir áður en úrslit
urðu Ijós f skákinni f gærkvöldi:
Jakob Hafstein: — Larsen,
Mecking og Kortsnoj sigra á
mótunum þremur, sem tefld eru í
Sviss, ítaliu og Hollandi. Ég hef
þá trú, að Hort vinni hérna, hann
teflir betur en Spassky, það er
eins og það vanti einhvern neista
heimsmeistarann fyrrverandi.
Það er örugglega afar erfitt að
vinna Hort eins og hann tefldi i
tveimur fyrstu skákunum og þá
fyrir hvern sem væri, nema auð-
vitað Fischer, sem er yfirburða-
maður í skákinni og færi létt með
heimsmeistarann Karpov.
Jóhann Þórir Jónsson: —Ég
held að það séu meira forlögin,
sem ákveða hver sigrar í þessu
einvfgi hér, heldur en að annar
skákmannanna sé sterkari. Ég hef
þó rfka tilhneigingu til að halda
að Spassky vinni, en Hort hefur
þó teflt mjög vel það sem af er
einvíginu. Það eina, sem er vist
er að einvígið verður mjög jafnt
Larsen vinnur Portisch
Polugajevsky vinnur Mecking oj.
Kortsnoj vinnur Petrosjan í eir-
vígi, sem verður mjög jafnt o;
einkennist mjög af taugaóstyrk.
Haraldur Blöndal: —Þetta
verður alveg í járnum og sigurinn
tæpast meiri en einn vinningur á
annan hvorn veginn. Ég hallast
frekar að því að Spassky vinni, en
vissulega gæti þetta farið á hvorn
veginn sem er. Larsen, Mecking
og Kortsnoj komast áfram úr hin-
um einvígjunum — að sjálfsögðu
held ég með Kortsnoj, það gera
allir sannir lýðræðissinnar.
Árni Njálsson: — Ég hef það á
tilfinningunni að Hort vinni, en
munurinn verður aldrei mikill,
mesta lagi ein skák. Annars er
ekki ólíklegt að sá, sem vinnur
fyrstu skákina, komist áfram úr
þessu einvígi hér. Ég reikna með
að Larsen, Polugajevsky og
Petrosjan komist áfram úr hinum
einvígjunum. Larsen og
Polugajevsky gætu unnið með
einhverjum mun, en slíkt gerist
ails ekki í einvígi Rússanna
tveggja.
Æsispennandi skák
Hvftt: Boris Spassky
Svart: Vlastimil Hort
Enski leikurinn
I. c4 — e5, 2. Rc3 — Rc6, g3 —
g6, 4. Bg2 — Bg7, 5. e3 — d6, 6.
Rge2 — f5, 7. d4 (einnig kemur
til greina að leika 7. d3 og síðan
8. Rd5) — e4, 8. b4! — Rf6,
(Auðvitað ekki 8. .. Rxb4?
vegna 9. Da4-<-Rc6, 10. d5) 9.
Hbl — Re7, 10. f3 (Hvitur
verður að ráðast á peðakeðjuna
á miðborðinu, áður en svartur
fær ráðrúm til að leika c7-c6 og
d6-d5 með traustri stöðu.) exf3,
II. Bxf3 — 0-0, 12. 0-0 — Kh8
(Svartur velur
hægfara áætlun.
Einnig kom til
greina að freista
gæfunnar með
12.. . d5!?) 13. b5
— Reg8, 14. Rf4
— He8, 15. Hb2!
(Undirbýr flutn-
ing hróksins yfir
á kóngsvæng eftir
að staðan hefur
opnast) Rh6, 16.
Bg2 (16. Rcd5 yr-i svarað með
16... Re4) Rf7, 17. Rfd5 —
Rxd5, 18. Bxd5 — Dd7, 19. Bg2
(19. Df3 yrði væntanlega svar-
að með 19.. . Rg5, 20. Dg2 —
Reg6, með hótuninni 21...
Rxd4) — Rg5, 20. h4 (Hvítur
gat einnig haft allt á hreinu og
leikið einfaldlega 20. He2!) —
Re6, 21. g4!? (Glæfralegur leik-
ur sem Spassky lék þó eftir
mjög stutta umhugsun) —
fxg4, 22. Dxg4 (Að tefla upp á
sókn með 22. Re4 gengur ekki
vegna 22.. . De7!)
— Rxd4! (Hort tekur áskorun-
inni fegins hendi, enda gæti
Spassky hafa yfirsést þessi
möguleiki f útreikningum sín-
um fyrr f skákinni) 23. Dxd7
(Hér var einnig stungið upp á
drottningarfórninni 23. Dxd4?!,
en Spassky lék hratt og gaf ekki
gaum að þeim möguleika) —
Bxd7, 24. exd4 — Bxd4, 25.
Hbf2 — Bxc3, 26. Bxb7 — Hb8,
27. Hf7 (Spassky hirti ekki um
að leggja lúmska gildru fyrir
andstæðing sinn með 27. Bd5.
Eftir 27. . . Bd4, 28. Kg2 —
Bxf2?, 29. Bb2 — He5, 30. Hxf2
og hvftur stendur betur. Gall-
inn er hins vegar sá að ef svart-
ur leikur 28... Bf5! í stað þess
að taka skiptamuninn er hvftur
engu nær) — Bd4, 28. Kh2,
(Eftir 28. Khl — Bf5 gæti hvft-
ur ekki leikið 29. Hxc7 vegna
29.. . Hxb7. 30. Hxb7 — Be4 og
vinnur) — Bf5, 29. Hxc7 —
He2, 30. Kg3 — Hxa2 (Hér
töldu flestir áhorfendur að tap-
ið blasti við Spassky. Hann var
þó á öðru máli og lék) 31. Bf4
— Hd8, (Kort var hér þegar
kominn i tfmaþröng og varð að
leika því sem hendi var næst)
32. Bd5 — h5? (Betra var 32...
Ha3+) 33. He7 — a5, 34. bxa6
(framhjáhlaup) — Hxa6, 35.
Bg5 — Hb8,
36. Hxf5!! (Eins og þruma úr
heiðskfru lofti! Þessi glæsilega
skiptamunsfórn tryggir hvftum
góða vinningsmöguleika. —
gxf5, 37. Kf4 — Hf8? ( til
jafnteflis leiddi 37..Ha 7!),
38. Bh6 — Hg8, (Flestir
áhorfendur bjuggust við 38. ..
Be5+. Hvftur á hins vegar
snjallt svar: 39. Kg5!! — Bf6+,
40. Kg6 og mátar) 39. Kxf5!
(39. Bxg8 — Kxg8, 40. Kxf5 var
jafntefli, en Spassky vill
meira) — Hgl, 40. Bg5! I þess-
ari stöðu fór Hort svo yfir tíma-
mörkin. Þó að Spassky sé
skiptamun undir hefur hann
alla vinningsmöguleika vegna
hótunarinnar 41. Kg6,
eftir
Margeir
Péturs-
son