Morgunblaðið - 05.03.1977, Blaðsíða 15

Morgunblaðið - 05.03.1977, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. MARZ 1977 15 Sextugur: Kjartan Halldórs- son Rauökollsstöðum sögöu fylgst með þeim. Á þetta við um endurbætur í mötuneyti svo og eldhúsi, en húsnæði þess hefur verið stækkað og endur- bætt á ýmsan hátt, og tækja- búnaður endurnýjaður eftir þörfum. Nokkur tilfelli iðrakvefs komu upp eins og getið er í skýrslunni. Þetta var á árunum 1972—74. Varð það til þess, að ÍSAL fékk Guðlaug Hannesson, gerlafræðing, ótilkvatt, til þess að halda námskeið fyrir starfs- menn mötuneytisins um meðferð matvæla og hreinlætis- hætti. Ekkert slfkt tilfelli hefur komið upp sfðan vorið 1974, og virðist ótvírætt að rekja megi þann árangur til betri meðferðar á mat, sem m.a. leiddi af ráðleggingum Guðlaugs Hannessonar. Húnsæði möguneytis og skrifstofu er I timburhúsum, sem aldrei var ætlað að standa til frambúðar. ISAL hófst því handa árið 1975 um að láta gera frumhönnun á nýju mötuneyti og skrifstofubyggingu. Er ISAL ekki kunnugt, að þetta hafi verið gert að frumkvæði heil- brigðisyfirvalda, og þvf síður hefur byggingu nýs mötuneytis verið lofað fyrir einhvern ákveðinn tfma eða yfirleitt. Það er rétt, að neyzluvatns- sýni eru rannsökuð reglulega. Samkvæmt upplýsingum, sem við höfum frá heilbrigðis- fulltrúanum f Hafnarfirði hafa vatnssýni frá Straumsvík ávallt reynzt betra drykkjarvatn en fáanlegt er bæði í Hafnarfirði og Reykjavík. Rannsóknir á neðanjarðar vatnsrennsli í átt til Straumsvíkur gerði Orku- stofnun 1976 að frumkvæði ÍSAL með vitund bæjaryfir- valda f Hafnarfirði, en ekki að þeirra beiðni. öll tilhögun á förgun kerbrota hefur verið ákveðin f samráði við heilbrigðisyfirvöld og eitur- efnanefnd. Flúornefnd hefur nú það verkefni að fylgjast með því, hvort mengunar verði vart f sambandi við förgun kerbrota og hefur svo ekki reynzt vera. í sambandi við umbætur í aðbúnaðarmálum, ber þess að geta, að á undanförnum árum hefur verið tekið æ meira tillit til óska og tillagna starfsmanna sjálfra um endurbætur á vinnu- umhverfi þeirra, og er þetta í samræmi við almenna þróun f heiminum. ____________Súrál_____________ * ISAL er ekki kunnugt um neinar kröfur heilbrigðisyfir- valda vegna súrálsryks f sam- bandi við landanir þess. Súrál er algjörlega efnafræðilega óvirkt og veldur ekki skemmdum á gróðri. Asbest Það er rétt, að héraðslæknir- inn f Hafnarfirði gerði fyrir- spurn um notkun asbests f Straumsvfk árið 1975. i fram- haldi af þvf var dregið mjög úr notkun asbests og hætt að saga það, nema f mjög óverulegum mæli, og þá við góða loft- ræstingu. Meðhöndlun asbests er f sjálfu sér á engan hátt skaðleg, en rykið við sögun þess gæti valdið heilsutjóni. Núverandi notkun álversins á asbesti er f kringum 30 tonn á ári. Blátt asbest hefur aldrei verið notað í Straumsvfk. __________Ryk____________ Á ýmsum vinnustöðum í álverinu er nokkurt ryk. Ryk og óhreinindi eru alls staðar til óhollustu. Það virðist útbreidd skoðun, að sérkenni þeirra efna, sem eru f loftinu í ker- skálunum séu hættuleg heilsu manna. Það er misskilningur, sem byggist væntanlega á þvf, að 5—6% manna þolir illa að vinna f ryklofti og skiptir þá ekki máli hvers eðlis rykið er. Stafar þetta af ertingu og ofnæmiseiginleikum Álverk- smiðjur af sömu tegund og hjá ISAL hafa nú verið starfræktar í áratugi og er ekki vitað til þess, að menn hafi beðið tjón á heilsu sinni vegna sérkenna loftsins f verksmiðjunum. Hins vegar er til önnur álfram- leiðsluaðferð, sem kennd er við norskan mann að nafni Söder- berg og eru flest álver f Noregi af þeirri tegund. Þar eru ákveðnar grunsemdir um raun- verulega atvinnusjúkdóma, sem flestir starfsmenn gætu fengið, ef þeir vinna þar lengi, hliðstæða þeim sjúkdómum, sem sfgarettureykingar valda. Nokkur dæmi um óþol manna gagnvart ryki f Straumsvík eru rakin f skýrslunni. i þeim tilvikum, sem grunur hefur verið um atvinnusjúkdóma, hefur Tryggingastofnun ríkis- ins verið tilkynnt það í sam- ræmi við reglur þar að lútandi. Tilkynningaskylda til héraðs- læknis eða borgarlæknis í Reykjavfk er bundin við lækna viðkomandi starfsmanna eða sjúkrahús. Öndunarsfur Öryggisfulltrúi ÍSAL hafði samband við Heilbrigðiseftirlit ríkisins árið 1972 og spurðist fyrir um upplýsingar varðandi notkun á öndunarsíum og heyrnarvörnum, án fullnægjandi svara við þeim spurningum. Aftur á móti hafa læknar og fleiri aðilar nú síðari árin leitað upplýsinga hjá öryggisfulltrúa ÍSAL um notkun og gerð öndunarsía fyrir vinnumarkaðinn og einnig vegna heymæði hjá bændum. en hún er mjög út- breidd sem kunnugt er. Frum- kvæði í notkun og útvegun á öndunarsfum svo og öðrum öryggisbúnaði hefur ÍSAL haft frá upphafi eftir reynslu fenginni hjá viðurkenndum aðilum erlendis. Rannsókn á vinnuskilyrðum Varðandi greinargerð þá sem getið er f skýrslunni, að Heil- brigðiseftirlit ríkisins hafi gert að ósk heilbrigðisráðherra árið 1971, er það að segja, að ÍSAL hefur aldrei fengið niðurstöður þeirrar rannsóknar, enda virðist hún ekki hafa gefið tilefni til sérstakra aðgerða samkvæmt svari ráðherra. Gegnir því furðu, að eftir að þessi greinargerð hefur verið rakin, skuli dregin sú ályktun, að um sérstaka hættu á at- vinnusjúkdómum sé að ræða. Undanfarin þrjú ár hafa veikindaforföll starfsmanna hjá ÍSAL verið á bilinu 4,7 til 5% af reglulegum vinnutfma. í verksmiðjunni sjálfri hafa öll árin veri minnst forföll meðal starfsmanna í steypuskála og kerskála eða 3,8 til 3,9%. Einnig má geta þess í þessu sambandi, að mannaskipti í kerskála er fátíð, og voru 6% á sfðastliðnu ári, og í steypuskála svo til engin. Á undanförnum árum hefur verið leitazt við að stilla yfirvinnu í hóf og eru enda um það bein samnings- ákvæði við hlutaðeigandi verkalýðsfélög. öryggiseftiriit rfkisins Um þátt örryggiseftirlits rfkisins er það að segja, að það hefur á undanförnum árum margoft komið með ábendingar um hluti, sem lagfæra þyrfti og hefur svo verið gert. Varðandi þau 16 atriði, sem öryggiseftir- litið kom á framfæri 9. nóvem- ber 1976, er það að segja, að úr átta þeirra atri hefur þegar verið bætt, umbótum á þremur atriðum verður Iokið fyrir 1. júnf, eitt atriðið reyndist á mis- skilningi byggt, tvö atriðin eru enn í athugun vegna tækni- legra örðugleika, og tveimur atriðum hefur að svo stöddu verið hafnað sem ónauðsynleg- um af hálfu ÍSAL. Hávaðamælingar og heyrnarskemmdir Árið 1972 mun heilbrigðis- fulltrúinn i Hafnarfirði hafa framkvæmt .hávaðamælingar á nokkrum vinnustöðum f Straumsvfk, og voru niður- stöður þær, að hávaði væri undir skaðsemismörkum. Árið 1973 lét ÍSAL fram- kvæma hávaðamælingar á öllum vinnustöðum, fyrst og fremst til þess að geta gefið ákveðnar leiðbeiningar til starfsmanna varðandi notkun heyrnarhlffa. 1 framhaldi af þeirri rannsókn var tekinn upp mjög hvetjandi áróður fyrir notkun heyrnarhlffa á þeim fáu stöðum, sem þeirra er þörf að staðaldri, og hefur notkun þeirra við slfkar aðstæður verið almenn síðan. Eins og fram kemur í skýrsl- unni framkvæmdi heyrnar- deild Heilsuverndarstöðvar Reykjavíkur heyrnarmælingar á hluta starfsmanna. Það var gert að frumkvæði Félags járn- iðnaðarmanna og náði hjá ÍSAL fyrst og fremst til járniðnaðar- manna. Var þetta liður i heildarathugun, sem félagið lét þá fara fram á öllum félags- mönnum sínum vegna rök- studds gruns um heyrnar- skemmdir þeirra af hávaða á vinnustað. Almennar niður- stöður um heyrnarmælingar á vinnustöðum voru gefnar út á vegum Heilsuverndarstöðvar- innar árið 1974, en ÍSAL hefur aldrei borizt sérstök niðurstaða vegna mælinga á járniðnaðar- mönnum í Straumsvík, né heldur er ástæða til að ætla að ástand þar sé verra en hjá öðr- um járniðnaðarmönnum. Taka má fram, að mikiil fjöldi af járniðnaðarmönnum í Straums- vfk eru fyrrverandi vélstjórar, sem unnið hafa á hávaðasömum vinnustöðum og einungis nokkur sfðustu ár hjá ÍSAL, en þar er hávaði hjá járniðnaðar- mönnum a.m.k. ekki meiri en vfðast hvar annars staðar á vinnustöðum þeirra. Túlkun Heilbrigðiseftirlits rfkisins á niðurstöðum þessara mælinga er því mjög gróf rangfærsla og skóladæmi um óvísindaleg vinnubrögð. Heilsugæzla trúnaðarlæknis og slysatfðni. Eftir að Ólafur Jónsson tók við starfi trúnaðarlæknis var komið upp aðstöðu fyrir hann f Straumsvfk til þess að gera m.a. lungnaþolspróf og hafa þau verið framkvæmd siðan. Trún- aðarlæknir heldur skýrslur um niðurstöður þeirra prófana, og rnunu þær að sjálfsögðu verða látnar i té eins og óskað hefur verið. Varðandi þörf á að rannsaka Framhald á bls. 32 SEXTUGUR er i dag Kjartan Halldórsson, hreppstjórj og sím- stöðvarstjóri, Rauðkollsstöðum, Eyjahreppi, Hnappadalssýslu. Hann er fæddur 5. mars 1917 að Óddastöðum í Hnappadal, næst- yngstur átta barna hjónanna Hall- dórs Jónssonar bónda og Guðríðar Jónsdóttur. Heimili Halldórs bónda var trúlega eins og önnur islensk afdalaheimili í þann tíma, án flestra þeirra kosta sem nútíðarfólk gerir kröfu til, en þótti annálað fyrir sérstaka greiðasemi við gesti og gangandi, enda var þar talsverður gesta erill, einkum að hausti. Sá sem fylgd þurfti norður yfir fjall til Skógarstrandar, fékk hana tiðast á Oddastöðum. Eins var með fylgd suður eftir, ekki stóð á heimilis- fólkinu að liðsinna, ef með þurfti. Þessi ósérhlífni og höfingslund Oddastaðahjóna hefur gengið í arf til afkomendanna. Kjartan Halldórsson festi kaup á Rauðkoltsstöðum fyrir um þrjá- tíu árum, og hefur búið þar síðan. Kvæntur er hann myndarkonu, Huldu Tryggvadóttur frá Fá- skrúðsfirði, sem er honum sam- hent að rausn og greiðasemi. Fagur er Eyjahreppurinn þessa dagana, i veðurblíðu sem engan endi virðist ætla að taka. Ekki snjókorn á vegi að undanförnu, og ávalar hæðir og flóasund brosa við ferðalanginum, þegar ekið er vestur um ' Snæfellsnes. Undir Hafursfjalli, þessum myndarlega fjallsrima, er teygir sig suður úr hálendinu, stendur bærinn Rauð- kollsstaðir, höfuðból landnáms- manna, höfðingja, alþingis- og dannebrogsmanna. Þar hefur oft verið mikið umleikis, enda mold- in gjöful og þjóðgata legið um garð. Utsýni er i senn bæði vina- legt og stórbrotið. I Eyrbyggju segir frá Geirriði, systur Geirröðar á Eyri, en hún t ATHUGUN er að setja upp við Slldarverksmiðju rfkisins 1 Siglu- firði útbðnað, sem dælir loðnunni beint úr skipi 1 þrær verk- smiðjunnar. Er þetta nýjung hér á landi ef af verður, áður hefur loðnan verið flutt á færiböndum frá skipshlið 1 þrærnar, Að sögn Jón Reynis Magnússon- ar forstjóra SR voru hér fyrir nokkru fulltrúar frá norsku fyrir- tæki og kynntu þeir sér aðstöðu í Siglufirði. Munu þeir á næstunni . .ggra tUbað i þessa framkvæmd og tók sér bólfestu í Borgardal við Álftafjörð, setti skála sinn á þjóð- braut þvera, og stóð þar jafnan borð og matur á, gefinn hverjum sem hafa vildi. „Af slíku þótti hon it mesta göfugkvendi." Fleira greinir ekki frá Geirríði 1 þessari látlausu og fallegu frásögn, enda nóg sagt. Er það hugboð mitt, að Rauð- kollsstaðaheimilið muni skapa sér svipuð eftirmæli, er stundir liða fram. Fullyrða má, að þar sé einn- ig skáli reistur um þjóðbraut þvera, enda bærinn i sveitarmiðju vegna legu sinnar og simstöðvar- innar þar. Hreppsbúar og að- komufólk þurfa oft á fyrir- greiðslu heimafólks að halda varðandi síma. Er sú þjónusta vel og svikalaust af hendi leyst, og frægur er eldhúsbekkurinn á Rauðkollsstöðum, sem oft er þétt- setinn og þar margt skeggrætt og skrafað yfir góðum beina húsráð- enda. Gestrisni og greiðasemi sú er einkennir þetta heimili verður seint fullþökkuð af sveitungum, enda nær orðstír þess langt út fyrir héraðsmörkin. 1 öll þessu nýtur Kjartan sín vel, glaðvær og íbygginn í senn, jafnan veitull, jafnt í umræðum sem viðurgerningi, skyggn á þá umræðuþætti gamans og alvöru, sem flétta lífinu einn þráð. Sú sérstaða og stundum þversagnar- kennda kímni sem hann hefur tamið sér, gerir hann að hrók alls fagnaðar í sina hópi. Sú gáfa er vissulega mikilsverð, en þó er Kjartan alvörumaður, með fast mótaðar skoðanir, vinfastur og trygglyndur svo af ber. Hjálpsemi hans er við brugðið. 1 þessu sem öðru nýtur hann sinnar góðu eig- inkonu. Náttúrugreind hans og hyggni hefur aflað honum vin- sælda og verðskuldaðs trausts meðal sveitunga hans. Kjartan gerðist stofnfélagi 1 Lionsklúbbi Hnappdæla fyrir skömmu. Væntum við Lionsfélag- ar mikils af hollráðum hans og samvistum öllum, og óskum hon- um alls velfarnaðar á þessum tímamótum. Þrátt fyrir vanheilsu siðustu ára, hefur Kjartani auðnast að búa sér og fjölskyldu sinni líf- vænleg kjör í skjóli íslenskrar sveitar. Gott er að eiga slíka granna. Ei leita lengst i álfum vort lán býr i oss sjálfum, segir ljóðskáldið. Við óskum öll afmælisbarninu þess, að, lán hans eflist og dafni öll ókomin ár. Heill þér sextugum. verður þá tekin ákvörðun um hvort farið verður út i að setja upp þennan dæluútbúnað, eða hvort færiböndin, sem þarfnast orðið endurnýjunar, verða gerð upp. Ný pressa var tekin i notkun í verksmiðjunni fimmtudaginn í síðustu viku og var síðasta loðnan, sem til var í þróm i Siglufirði, notuð til að prófa pressuna. A verksmiðjan i Siglufirði að geta afkastað 1000—1200 tonnum eftir að lítils háttar breytingar í viðbót haJa.v.erið framkvæmdar, , Athugasemdir vegna svars Matthíasar Bjarna- sonarheilbrigðisráðherra við fyrirspurn Jóns Ármanns Héðinssonar á Alþingi 1. marz sl. Einar Jónsson Söðulsholti. Haf a hug á að dæla lodnunni beint í þróna

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.