Morgunblaðið - 10.03.1977, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. MARZ 1977
I engu samhengi
við raunveruleikann
Iallmargar vikur hefur verið haldið uppi miklum
umræðum af hálfu Alþýðubandalagsins, málgagns
þess og talsmanna, um þær hættur, sem íslendingum séu
búnar af stóriðju, og verður þessum umræðum ekki líkt
við annað en skipulagsherferð þessa stjórnmálaflokks
gegn orkufrekum iðnaði.
Herferð þessi er hins vegar sérstæð af tveimur ástæð-
um. í fyrsta lagi standa nú yfir framkvæmdir við aðeins
eitt stóriðjufyrirtæki, járnblendiverksmiðju í Hvalfirði.
Núverandi ríkisstjórn og þeir flokkar, sem að henni
standa eru ekki frumkvöðlar að byggingu þessarar verk-
smiðju. Þar komu aðrir menn viö sögu. Það er nefnilega
Alþýðubandalagið sjálft, sem á tímum vinstri stjórnar-
innar bar alla ábyrgö á þeirri stefnumörkun, að járn-
blendiverksmiðja skyldi byggð í Hvalfirði og það var
Alþýðubandalagið sem hafði forystu um viðræður við
bandarískt stórfyrirtæki um samstarf um byggingu þess-
arar verksmiðju í Hvalfirði. Ef herferðin, sem nú stend-
ur yfir af hálfu Aiþýðubandalagsins gegn stóriðju er
farin til þess að reyna að fá fólk til að gleyma þvf, hver
ábyrgð ber á járnblendiverksmiðjunni í Hvalfirði er hún
kannski skiljanleg, en hitt er auðvitað alveg ljóst, að ef
það er markmiðið verður því ekki náð. Alþýðubandalagið
getur aldrei firrt sig ábyrgð sem forystuflokkur um
byggingu málmblendiverksmiðjunnar í Hvalfirði.
Hin ástæðan fyrir því, að þessi stóriðjuherferð Alþýðu-
bandalagsins vekur furðu er sú, að núverandi ríkisstjórn
hefur engin áform um nýjar stóriðjuframkvæmdir á
íslandi. Að vísu hefur Alþýðubandalagið reynt að telja
mönnum trú um, að stórfelldar áætlanir séu uppi um
stóriðjuver í stamstarfi við erlend stórfyrirtæki en eina
,,sönnunargagnið“ um það, sem dregið hefur verið fram í
dagsljósið er plagg, sem Svissneska álfélagið sendi orku-
ráðherra Alþýðubandalagsins. Af einhverjum ástæðum
var þjóðinni ekki skýrt frá hugmyndum og tillögum
Svissneska álfélagsins þá, en nú mörgum árum síðar er
þetta plagg dregið fram í dagsljósið, og því haldið fram,
að hér sé sönnunin komin um stórfelld stóriðjuáform
núverandi ríkisstjórnar.
Þessar tiltektir eru auövitað barnalegar og skipta engu
máli. Hitt er svo staðreynd að á síðasta viðræðufundi
með Svissneska álfélaginu skýrði Gunnar Thoroddsen
iónaðarráðherra frá því, að Svissneska álfélaginu hefði
verið tilkynnt að enginn grundvöllur væri til samstarfs
við það um orkurannsóknir á Austurlandi. Áreiðanlega
munu margir taka undir með Eyjólfi Konráð Jónssyni,
sem sagði í ræðu á Alþingi í fyrradag, að þörfin fyrir
stóriðju væri hvergi nærri jafn brýn nú og var fyrir
15—20 árum. í því sambandi benti Eyjólfur Konráð á, að
hin nýja landhelgi okkar og þeir nýju möguleikar í
veiðum og vinnslu á næstu árum og áratugum, sem við
hefðum fyrir sjónum, hefðu dregið úr nauðsyn stóriðju-
fyrirtækja. Jafnframt lýsti Eyjólfur Konráð þeirri skoð-
un sinni, að fráleitt væri að velja fleiri stóriðjufyrirtækj-
um stað á Suðvesturlandi, en ef einhvern tíman í fram-
tíðinni þætti ástæða til að byggja eitt eða tvö stóriðju-
fyrirtæki til viðbótar ætti það að hans dómi að vera í
öðrum landshlutum.
Kjarni málsins er sá, að stóriðjuumræður Alþýðu-
bandalagsins eru í engu samhengi við raunveruleikann.
Engin áform eru uppi um nýja stóriðju. Það eina af því
tagi, sem nú er á döfinni, er málmblendisverksmiðjan,
sem Alþýðubandalagið er ábyrgðaraðili að. Núverandi
ríkisstjórn hefur gert harðari kröfur til svissneska
álfélagsins um mengunarvarnir í Straumsvík en fyrir-
rennari hennar gerði og núverandi orkuráðherra hefur
náð betri árangri í þeim efnum en fyrirrennari hans í
vinstri stjórninni náði. Að öðru leyti eru stóriðjumál
ekki á dagskrá hér og umræður um þau mál af hálfu
Alþýðubandalagsins því gersamlega út í hött. Kannski
þjóna þær þeim tilgangi fyrst og fremst að berja í
brestina í flokki, sem er bersýnilega í verulegri hættu að
liðast í sundur. Líklega er þetta eina málið, sem hin
mismunandi flokksbrot til vinstri geta sameinazt um
meðan þau eru í stjórnarandstöðu. En reynslan sýnir, að
Alþýðubandalagið er reiðubúið til að standa að stóriðju-
framkvæmdum í ríkisstjórn!

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingasjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 1100.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 60.00 kr. eintakið.
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sfmi 22480
Aukin kartöflurækt:
Fundin verði land-
svæði, sem gefi
árvissa uppskeru
AUKIN kartöflurækt hefur
nokkuð verið til umræðu á
þessu Búnaðarþingi og
samþykkti þingið í gær
ályktun um það mál. Er í
henni lögð áherzla á að
auka kartöflurækt að þvi
marki að landið verði að
mestu sjálfu sér nægt í
meðalárferði með kartöflur.
Til þess að stuðla að því
markmiði verði gerðar
skipulagðar athuganir og
tilraunir til að finna þau
landsvæði, er mestar likur
séu til að gefi nokkuð ár-
vissa uppskeru. Þá er
Rannsóknastofnun land
búnaðarins þakkað starf
hennar að þessum málum
og þess óskað að tilraunir
verðandi kartöflurækt verði
efldar og auknar á næstu
árum.
Búnaðarþing felur Búnaðarfélag-
inu að hvetja búnaðarsambönd á
líklegustu kartöfluræktarsvæðunum
til þess að hefja áróður fyrir aukinni
kartöfluframleiðslu og reynt verði að
fá því framgengt við Stofnlánadeild
landbúnaðarins að teknar verði upp
lánveitingar til kaupa á vélum, sem
nauðsynlegar eru við kartöflurækt.
Jóhann Jónasson, formaður jarð-
ræktarnefndar þingsins, mælti fyrir
tillögunni við fyrri umræðu um hana
á mánudag og fjallaði þá ítarlega um
þann vanda, sem við væri að etja í
þessu sambandi og sagði að
nefndarmenn í jarðræktarnefnd
teldu ekki ástæðu til að fara út í
mikla framleiðsluaukingu á kartöfl-
um hér að svo stöddu, þar sem það
hefði sýnt sig, að í sæmilega góðum
árum væri nógu miklu sáð til að
fullnægja innanlandsneyslunni eins
lengi og geymsluþol kartaflnanna
leyfði Sagði Jóhann að menn
mættu ekki horfa fram hjá því, að
miðað við núverandi aðstæður væri
ekki hægt að koma umframfram-
leiðslu í verð þannig að fullnægjandi
þætti Benti Jóhann á, að þar kæmi
einkum þrennt til greina og þá fyrst
að flytja út kartöflur, en bæði væri
að verð á erlendum mörkuðum næði
ekki að standa undir framleiðslu-
Sl'Tl,.

Frá
Búnadar-
þingi
kostnaði og vegna óstöðugs fram-
boðs yrði erfitt að halda mörkuðum
Þá væri hægt að vinna kartöflumjöl
úr umframframleiðslunni en senni-
legt væri að sú verksmiðja fengi
kannski ekki hráefni nema eitt ár af
tíu og slík starfræksla væri því ótæk
og að síðustu mætti hugsa sér að
nota umframmagnið til skepnu-
fóðurs
Töluverðar umræður urðu um
þetta má! í framhaldi af framsögu-
ræðu Jóhanns Hjörtur E.
Þórarinsson sagði, að kannski væri
ekki hægt að gera meira heldur en
nefndin legði til, en Ijóst væri af
tillögunni, að nefndin vildi fara ró-
lega af stað Lagði Hjörtur áherzlu á
að finna þyrfti aðferð til að hindra
frostskemmdir á kartöflum. Gunnar
Guðbjartsson sagði, að tryggja
þyrfti, að niðurgreiðslur yllu ekki
samdrætti. i þessari framleiðslu eins
og átt hefði sér stað. Þá þyrfti að
tryggja að bændur gætu losnað við
framleiðslu sina. Halldór Pálsson
búnaðarmálastjóri sagði að menn
hefðu óþarflega miklar áhyggjur af
offramleiðslu og varpaði fram þeirri
hugmynd hvort Grænmetisverzlun
landbúnaðarins ætti ekki að semja
við einstaka bændur um að hefja
kartöflurækt Sigmundur Sigurðs-
son sagði að aðalvandamálið væri
næturfrost en hægt væri að hindra
skemmdir :f völdum þess með
úðunartækjum en sá útbúnaður
væri dýr. Jónas Jónsson lagði til að
nefndin gerði tillögu um skjólbelta-
rækt á kartöfluræktarsvæðum og við
önnur garðlönd
Búnaðarþingi slitið í dag:
Framleiðsla hefjist
á fitustaðlaðri m jólk
TVEIR fundir voru ð Búnaðarþingi
I gær og afgreiddi þingið alls fimm
mál auk þess sem þrjú ný mál
voru lögð fram. Lagt var fram
erindi frá Hirti E. Þóararinssyni
(Bsb. Eyjafj.). Einari Ólafssyni
(Bsb. Kjalarn.) og Gunnari Gu8-
bjartssyni (Bsb. Snæf.) um breytt
skilyrði fyrir heímild til stækkunar
Hótel Sögu en óskað er breytinga
á þvi skilyrði að ekki megi veð-
setja núverandi húsnæði Bænda-
hallarinnar fyrir Iðni vegna við-
byggingar. Stjóm Búnaðarfélags
ins lagði fram nefndarálit Fóður-
iðnaðarnefndar um áætlun um
eflingu fóðuriðnaðar á jslandi og
lagt var fram nefndarálit um fyrir-
mynd að lögum fyrir hreppabún-
aðarfélög þar sem m.a. maka
bónda eða sambýlisaðila eru veitt
full réttindi til að vera félagi í
búnaðarfélagi. Ráðgert er að Bún-
aðarþingi 1977 verði slitið siðdeg-
is i dag.
Samþykkt var ályktun þar sem
þingið beini þvi til Framleiðsluráðs
landbúnaðarins, að það beiti sér
fyrir þvi, að framleitt verði fitustöðl-
uð mjólk, enda náist samkomulag
innan Sexmannanefndar um, að
söluverð slikrar mjólkur verði ákveð-
ið hið sama og verð á venjulegri
nýmjólk eða sem næst því í greinar-
gerð með ályktuninni segir m a að
rétt þyki að styðjast við reynslu
Norðurlandabúa í þessum efnum en
þar er á boðstólum svokölluð „létt
mjólk" Varðandi verð á fituskertri
mjólk og á nýmjólk er á það bent að
með svipuðu verði á þessum tveim-
ur afurðum megi nota þá fjármuni,
er þanníg fengjust fyrir fituskerta
mjólk, til að greiða niður smjör, en
framleiðsla þess yxi nokkuð vegna
þeirrar umframfitu, sem fengist við
fituskerðingu mjólkurinnar
Búnaðarþing samþykkti að skora
á Alþingi að samþykkja þá þings-
ályktunartillögu, sem komin er fram
á Alþingi um lausaskuldir bænda og
jafnframt skoraði þingið á landbún-
aðarráðherra að hraða þeirri athug-
un, sem tillagan gerir ráð fyrir,
þannig að veiting lausaskuldalána
geti hafizt á þessu ári
Þ' samþykkti Búnaðarþing álykt-
un þar sem segir að æskilegt sé að
Búnaðarfélag íslands gefi út hentug-
ar handbækur fyrir forðagæzlu- og
fóðurskoðunarmenn, þannig að þeir
geti á hverjum bæ gefið skoðunar-
vottorð, þar sem fram komi sem
fyllstar upplýsingar um fóðurbirgðir,
fóðrun og aðbúnað búfjárins
Flutningsgeta raflína
verði aukin — breytt úr
einfasa í þrífasa rafmagn
Á fundi búnaðarþings á þriðjudag
var samþykkt ályktun um raforku-
mál og er f henni minnt á þau
sjálfsögðu réttindi að allir lands-
menn, án tillits til búsetu, fái raf-
magns frá orkuverum rfkisins eða
öðrum opinberum raforkufyrirtæk-
um.
Lögð er áhersla á, að gerð verði
áætlun um rafvæðingu allra býla,
sem ekki eru enn komin á fram-
kvæmdaáætlun Því er beint til land-
búnaðarráðherra, að hann hlutist til
um, að athugun þeirri, sem nú er
unnið að á vegum landbúnaðarráðu-
neytisins varðandi nýtingu raforku í
þágu landbúnaðar, verði hraðað eft-
ir því, sem tök eru á, og þessi
athugun beinist m a að eftirfarandi:
Aukinni flutningsgetu dreifilína og
breytingu á einfasarafmagni í þrifasa
rafmagn, að lækka í verði þá raf-
orku, sem notuð er til búreksturs,
þar sem ekki er markmæling, að
raforka til almennra nota verði seld á
svipuðu verði til allra landsmanna,
að fastagjald af rafmótorum, sem
notaðir eru til að knýja súgþurrk-
unarblásara, lækki sem svari því, að
það greiðist aðeins í 3 — 4 mánuði
árlega og að raforka til heyköku-
gerðar og graskögglaframleiðslu
verði seld á sama verði og raforka til
Áburðarverksmiðjunnar
Vegatollur
samþykktur
Búnaðarþing samþykkti á
fundi sínum í gær að beina
þeirri eindregnu áskorun til
samgönguráðherra að hann
hlutaðist til um, að tekinn
yrði upp vegatollur af umferð
um stofnbrautir út frá
Reykjavík og aflað þannig
árlega tekna til vegasjóðs, er
næmu allt að 300 milljónum
króna, miðað við núverandi
verðlag. Verði fé þessu varið
til greiða kostnað við lagn-
ingu varanlegs slitlags á
stofnbrautir.
Þessi ályktun var samþykkt með
16 atkvæðum en 6 búnaðarþings-
fulltrúar sátu hjá viðatkvæðagreiðsl-
una Fulltrúar Búnaðarsambands
Suðurlands lýstu sig andviga inn-
heimtu vegatolls við umræður um
ályktunina og flutti einn þeirra. Ölvir
Karlsson, breytingartillögu við álykt-
unina, þar sem fyrrnefnd atriði um
vegatoll voru felld niður en breyt-
ingartillagan var felld með 16
atkvæðum gegn 6