Morgunblaðið - 13.03.1977, Blaðsíða 46

46
MORCUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13, MARS 1977
Skýrsla um kvikmyndir og
kvikmyndaeftirlit á Norður-
löndum 1965 til 1974
Á bókarkápu skýrslunnar hafa íslenskar kvikmyndaauglýsingar fengið
sinn skerf.
FVRIR nokkru barst okkur í hendur
skýrsla um Kvikmyndir og kvik-
myndaef tirlit á Norðurlondum
1965—1975. Skýrsla þessi er
gerð á vecjum danska menntamála-
ráðuneytisms og er aðalhofundur
hennar Jesper Bruus Pedersen
Markmiðið var að reyna að leita
svars við þeirri spurnmgu. hvaða
áhrif það hafi haft á kvikmyndaúrval
í Danmorku að kvikmyndaeftirlit fyr
ir 1 6 ára og eldri var lagt mður i júlí.
1 969 Er þetta gert með þvi að bera
saman sýnmgar og eftirlit á kvik
myndum á ollum Norðurlondunum
árin 1 968 og 19 74
An ()ess að það komi beinlíms í
Ijós hvaða áhrif afnám eftirlitsms
hefur haft i for með sér í Danmorku.
koma fram ýmsar athyglisverðar
staðhæfmgar i skrýslunm Þar kem
ur m a fram, að danska eftirlitið er
mjog frjálslynt að i,.samanburði við
það hafa norska, fmnska og sænska
eftirlitið orðið strangara frá 1 968 til
1974 en kvikmyndaeftirlitið á is
Jandi er hins vegar talið frjálslyndara
en á öllum hinum Norðurlöndunum
Í skýrslunm er emnig gefið gróft
yfirlit yfir aðferðir eftirlitanna í hin
um ýmsu londum og þar segir
. Svíarmr klippa grimmt úr Norð
menmrmr setja ha.-rra aldurstak
mark og Fmnarmr banna myndirnar
í h«*ilu lagi Hér er ekki mmnst á
Island en fxjssu atnði eru gerð skil
annars staðar í skýrslunni Þar er
m a gremt frá þvi að ekki sé til nein
loggjof um kvikmyncfaeftirlit á Is
landi en fulltrúum frá B rnavernd
arráði sé hms vegar fahð að sjá
myndirnar og ákvarða aldurstak
mark I lok þessa kafla um ísland
segir svo orðrétt ..Myndirnar eru
aldrei khpptar af hálfu eftirlitsins. í
fyrsta lagi eru eng>n log til sem
heimila |>að og i oðru lagi eru ekki
fyrir hendi tæknilegir moguleikar
til að framkvæma það." (uncfir
strikun SSP) Svo morg voru þau
orð en skýrslur eru nú einu sinm
skýrslur
A oðrum stað í skýrslunm segir

kvik-tf w
mundc
/iSonJ 1
SIGUROUR SVERRIR PÁLSSON
Gone in 60 seconds.
Leikstjóri og aðalleikari.
H.B. Halicki.
Ég efast ekki um, að þessi mynd
njóti mikilla vinsælda hjá áhuga-
fólki alls kyns tryllitækja, kvart
míluáhangenda o.fl. Enda er ekki
um aðra leikara að ræða en bíl-
ana. Þegar kemur að fólki og sam
tolum, sem eiga að koma efnis-
þræði myndarinnar til skila, sér
staklega framan af, gæti áhorf-
andinn alveg eins verið að hlusta
á útblástursror mismunandi bíl
tegunda, svo óskiljanlegar eru
samræðurnar
Myndin skiptist í tvo megin-
kafla, með stuttum millikafla, sem
hefði getað komið úr einhverri allt
annarri mynd I upphafi verður
það Ijóst, að nokkrir aðilar þurfa
að skila 50 bilum að skipshlið á
nokkrum dogum. Það kemur svo
smám saman i Ijós, að þeir þurfa
að stela bilunum, en allur sá fyrsti
kafli, sem hér fylgir á eftir, er
einhver sá alverst skipulagði kafli,
sem ég hef séð í nokkurri mynd.
Þó hér sé um mjog einfalt atriði að
ræða og ávallt það sama, að stela
svo . Eftirlitið fer þannig fram í raun
(á íslandi) að eftir að fulltrúarnir
hafa séð mynd. sem (>eir telja klám-
fengna.. tilkynna j>eir logreglunni
(>að Fullþtrúar frá logreglunm
skoða þá myndina og kveða upp úr
um það. hvort ..þeir telji að kvik-
myndahússtjórinn eigi að sýna
myndma eða kannski láta það eiga
sig Þetta gengur yfirleitt fyrir sig í
friði og spekt, án þess að miklu
moldviðri sé þyrlað upp út af því
Þegar talað er um það í skýrsl-
unm að eftirlitið á íslandi sé frjáls-
legra en á hmum Norðurlondunum
er slegmn einn varnagli Hann er sá.
að island fær notaðar kópíur frá
Englandi í morgum tilfellum • Er þá
oft búið að stytta myndirnar þar og
sníða þær að kröfum breska éftirlits-
ins. Þar með er kópían ekki sam
bærileg við ósnerta kópíu i fullri
lengd, sem hm Norðurlöndin fá til
sýnmga Sem dæmi er tekin í skýrsl-
unni myndm The Mackintosh
Man. Hún er leyfð fyrir alla á islandi
og í Danmorku. bonnuð innan 1 6 i
Fmnlandi og Noregi og innan 1 5 i
Sviþjóð Það kemur hms vegar svo-
litið skrítið í Ijós, þegar kó.píurnar af
myndinm í hmum mismunandi
loncfum eru bornar saman Lengdin
á donsku kópiunm var 26 7 5 metrar
en á þeirri >slenzku 2594 eða 81 m
styttn (sem munar tæplega 3 mín )
I Sviþjóð var lengdin 2 720 m. í
Noregi 2723 m og í Finnlandi
2736 m
Munurmn á kópíulengdinm er því
mestur í Finnlandi og íslðndi. eða
142 m. sem samsvarar tæplega 5
min Þar sem þetta skiptir toluverðu
máli um það hvernig myndin er
leyfð er Ijóst. að einfaldur saman
bílum, er það svo ruglingslega
gert að megnið af tímanum hefur
áhorfandinn ekki hugmynd um, á
hvað hann er að horfa.'
Í millikaflanum er spilað og
sungið eitthvert lag um ,,Super-
man", sem einhver kona i mynd-
inni hlustar hugfangin á, milli þess
sem við sjáum aðalleikarann (sem
jafnframt er höfundur, framleið
andi og leikstjóri), labba fram hjá
ollum bílunum, sem hann hefur
stolið Lagið á greinilega við Mr
Halicki og það verð ég að játa, að
það hlýtur að þurfa æði mikið
sjálfstraust til að leggja út i svona
sjálfsdýrkun. Siðasti kafli myndar-
innar er hins vegar hinn vel aug-
lýsti 40 mínútna eltingarleikur,
þar sem Mr Halicki snýr ai sér
tugi logreglubila, og skilur eftir í
slóð sinni óteljandi bilhræ og
meira og minna slasað fólk. Eftir
að hafa sloppið úr hildarleiknum
og stolið nýjum bíl veifar hetjan i
kveðjuskyni, og hverfur út á þjóð
veginn. Myndin er búin og nú er
bara að biða eftir framhaldinu.
Hvar hinn siðferðilegi boðskapur
leyndist í myndinni, fór því miður
burður á somu myndtitlum þarf ekki
endilega að gefa rétta mynd af
strangleika viðkomandi eftirlits Þar
að auki taka skýrsluhöfundar það
fram, að þeim tókst aðeins að afla
sér upplýsmga um lengdir á 20% af
ísdlensku kópíunum, sem gerir allan
frekari samanburð á eftirliti fremur
marklausan
Að lokum er rétt að minnast á
þjóðerni mynda, sem sýndar eru á
Norðurlondum Amerískar myndir
eru yfirleitt stærsti hlutinn og árið
1974 var staðan þannig, að i Finn-
landi voru þær rúm 30% af sýndum
myndum (hlutfallið hefur farið lækk
andi). í Danmorku 40%. í Noregi
um 4 5% og i Svíþjóð um 60% A
ísfandi hefur þróunin hins vegar
verið sú. að frá 1 965 til 1 974 hefur
hlutfall.ið hækkað úr 60% í 80%.
Árið 1974 voru onnur hlutfoll þau.
að á eftir 80% amerískum myndum
komu 10% af breskum myndum.
5% af frönskum myndum, og af-
gangurinn, 5%. kom annars staðar
frá, þar með talið frá Skandmavíu
Það kemur emnig fram í skýrslunni,
að mjog lítil skipti eiga sér stð á
Skandmavískum myncJum milli
sjálfra Norðurlandanna. og á islandi
hefur hlutfallið á sýndum skandi
navískum myndum miðað við
myndir af oðru þjóðerni, hrapað úr
7.4% árið 1965 niður í 2,5% árið
1974
Þær tolur. sem hér hafa verið
raktar i lokin, segja þvi miður ekki
fallega sogu Svo virðist, sem ein-
stefnan inn á ameríska markaðinn sé
að verða algjor og ber að vara sterk
lega við svo emhæfu myndavali
SSP
alveg fram hjá mér Hins vegar er
vert að minnast á það eina, sem
var þokkalega gert i myndinni, en
það voru viðtölin, sem fréttamað-
ur útvarpsstoðvarinnar átti við
fólk, sem hafði orðið vitni að elt-
ingarleiknum. Þarna var æsifrétta
mennskan i sinum frumstæðasta
stíl og einkum vakti einfeldni
f réttamannsins kátinu. Það er
hins vegar annað atriði, sem vek-
ur upp spurningu um siðferði, en
það er auglýsingin á myndinni.
Þar er tekið fram að ,,Einn mesti
áreksturinn i myndinni var raun-
verulegur og þar voru tveir aðal-
leikarar myndarinnar aðeins hárs
breidd frá dauðanum" Það er
augljóst, hvaða gildi þessi setníng
á að hafa fyrir peningakassann, en
það er óneitanlega blóðbragð að
henni. Myndin hefði sennilega
orðið margfalt betur sótt, ef hægt
hefði verið að auglýsa, að tveir
menn hefðu raunverulega drepist í
þessum árekstri Það er vert að Ijá
þessu atriði smáumhugsun, sér-
staklega í sögulegu samhengi
Það ber okkur, áhorfendunum,
ekki góða sogu, ef slik auglýsing
freistar okkar, en ef til vill eru 30
ár milli blóðsúthellinga í stórum
stíl of langur tími fyrir hin blóð
þyrstu dýr jarðarinnar. SSP
Allt í klessu
Ferðahappdrætti
H.S.Í
m mm ■ Æ ■
Nr. 1 22866 Nr. 6 23090
Nr. 2 15401 Nr. 7 8851
Nr. 3 7278 Nr. 8 20765
Nr. 4 19628 Nr. 9 13297
Nr. 5 5413 Nr. 10 3230
Þökkum veittan stuöning
H.S.Í.
LYSTADÚN húsgagnasvampurinn.
Efni til að spá í
Svampurínn veitir
nánast fullkomiö
hugmyndafrelsi íhönnun.
Svampurinn er ódýrt efni.
Komdu með hugmyndir
þfnar.Við bendum |
ódýrast verður að útfæra
hafir þú enga hugmynd
þá komdu samt. Við
höfum nokkrar sem
gætu hentað þér.
LYSTADÚN húsgagnasvampur er efni til að spá í.
Áklæði bjóðum við iíka, t.d.
hagstæðu verðí. Þú getur svo saumaö, eða við,
eins og þú óskar.
LYSTADÚNVERKSMH5JAN DUGGUVOGI 8 SÍMI 846 55

EFÞAÐERFRETT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU
i J i AUCiI.ÝSINGA- CÍMIVM FD.
2248C >