Morgunblaðið - 17.03.1977, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. MARZ 1977
— Kjörsókn
Framhald af bls. 1.
beldi á stöku stað og yfirmaður
kjörstjórnar í Vestur-Bengal lagði
til að nýjar kosningar færu fram í
þremur kjördæmum vegna ásak-
ana um kosningasvik.
Sums staðar í Delhi var kjör-
sókn milli 70 og 80% og allt bend-
ir til þess að kjörsókn verði meiri
en í kosningunum 1971 þegar hún
var 55.3%. í Bombay var kjörsókn
75% í sumum hverfum, meiri en
dæmi eru um.
Reynsla úr fyrri kosningum
bendir til þess að mikil kjörsókn
dragi úr fylgi Kongressflokksins.
I kosningunum 1971 fékk Kon-
gressflokkurinn 352 þingsæti af
524 en í kosningunum 1967 fékk
flokkurinn 283 þingsæti og þá var
kjörsókn 61.3% sem var met. Á
kjörskrá eru 318 milljónir manna.
Advani var þess fullviss að hin
mikla kjörsókn mundi ráða úrslit-
um og að Janata-flokkurinn og
flokkur Jagjivan Rams fyrrver-
andi landbúnaðarráðherra fengju
um 325 þingsæti.
— Jumblatt
Framhald af bls. 1.
dæmt tilræðið og Selim Al-Hoss
forsætisráðherra gaf út yfirlýs-
ingu þar sem hann fordæmdi
morðið á „einum mikilhæfasta
leiðtoga landsins."
Forsætisráðherrann sagði að
öryggissveitir hefðu fengið skip-
un um að hafa upp á morðingjun-
um.
Yasser Arafat, leiðtogi PLO,
brast í grát þegar hann tilkynnti
lát Jumblatts, bandamanns sfns, á
fundi palestinska þjóðarráðsins i
Kaíró og einn fulltrúinn á fundin-
um sagði: „Ég býst við nýrri of-
beldisöldu sem erfitt verður að
ráða við í Líbanon." Foringi
Saiqa, samtakanna, sem styðja
Sýrlendinga, Zuheir Mohsen,
taldi það þó ólíklegt.
— Vaxtakjör
Framhald af bls. 2
skilavexti við höfuðstól skuldar,
þ.e.a.s. reikna af henni vaxta-
vexti, fyrr en ár er liðið frá gjaid-
daga. 1 þriðja lagi eru nú sett í
vaxtarreglurnar nánari ákvæði
um útreikning vanskilavaxta af
skuldabréfum og er þar um
nokkra breytingu að ræða frá
hliðstæðum ákvæðum, sem verið
hafa í gjaldskrá fyrir innláns-
stofnanir.
Reglur um vexti við innláns-
stofnanir hafa verið gefnar út að
nýju með áorðnum breytingum og
verða þær birtar í heild í Lög-
birtingarblaði innan skamms.
Eins og áður segir taka hin nýju
ákvæði gildi frá og með 21. þ.m.
Samhliða framangreindum
breytingum hefur Seðlabankinh
ákveðið að hækka vexti af inn-
stæðum viðskiptabanka og spari-
sjóða á viðskiptareikningum í
Seðlabankanum. Nemur hækkun-
in 1% auk sérstakrar hækkkunar
vaxta, ef innstæða fer að meðal-
tali fram úr tilteknu marki fyrir
hverja stofnun."
Jónas Rafnar, bankastjóri
Otvegsbankans, en það er sá
banki, sem svokölluð viðbótarlán
til sjálvarútvegs og frystiiðnaðar
hafa legið hvað þyngzt á, sagði I
gær að þessar breytingar á þessu
atriði væru til bóta, enda kvað
hann þetta fyrirkomulag, sem
Seðlabaknkinn ræddi nú um, það
sem Utvegsbankinn hafi verið bú-
inn að taka ákvörðun um að fram-
kvæma. Yrði nú ekki lengurtekin
veð í afurðum heldur einhverju
öðru. Hefur því Seðlabankinn
mætt sjónarmiðum Utvegsbank-
ans að þessu tilliti. Um önnur
atriði vildi Jónas Rafnar ekki tjá
sig að sinni.
— Bretar
Framhald af bls. 1.
þetta væri alltof mikill niður-
skurður þar sem þeir hefðu
hingað til veitt um 2.000 lestir á
mánuði samkvæmt upplýsing-
um frá Færeyjum í gær.
Nú er ætlunin að Færeyingar
og EBE semji um aflakvóta sem
gert er ráð fyrir i rammasamn-
ingnum og Silkin ráðherra tel-
ur að þeim eigi að ljúka fljótt.
í umræðum brezka þingsins i
gær lýsti Silkin ráðherra
áhyggjum vegna þess hve lítið
hefði miðað I samkomulagsátt í
viðræðum Efnahagsbandalags-
ins um sameiginlega fiskveiði-
stefnu en kvað von á endur-
skoðuðum tillögum skömmu
eftir páska.
James Johnson, þingmaður
Hull West, kvað mikla reiði í
Grimsby vegna þess að ekki
hefði verið gerður samningur
sem gerði brezkum togurum
kleift að snúa aftur á tslands-
mið. Hann sagði að ekkert virt-
ist hafa gerzt að undanförnu.
Johnson skoraði á Efnahags-
bandalagið fyrir hönd fólks við
Humberside að gera einhverjar
ráðstafanir til að koma i veg
fyrir landanir íslenzkra skipa í
höfnum I löndum Efnahags-
bandalagsins.
Silkin svaraði þvi til að hann
gerði sér grein fyrir afstöðu
fólks i Grimsby. Hann sagði að
verndunarráðstafanir væru
nauðsynlegar til að tryggja
framboð á fiski og að Færeying-
ar hefðu rétt á því að gera
slíkar ráðstafanir ef þær
byggðu á efnahagslegum og vis-
indalegum grunni.
— Sakharov
Framhald af bls. 1.
Hins vegar neitaði Sakharov
að segja hvaða ráðstafanir
hann vildi að Carter gerði til
hjálpar Scharansky sem lög-
reglan handtók I gær, en gaf i
skyn að hann mundi fagna
stuðningsyfirlýsingu.
Sakharov gagnrýndi stað-
hæfingar um að stuðningur
Carters forseta við sovézka
andófsmenn hefði leitt til
harðnandi aðgerða gegn þeim
og kvaðst vona að Carter léti
ekki undan þrýstingi sovézku
stjórnarinnar.
Sakharov fordæmdi harð-
lega þau ummæli sagn-
fræðingsins Roy Medvedev, að
Carter gengi of langt í ummæl-
um sínum og kvað skoðanir
hans landráð. Roy Medvedev
hefur sérstöðu meðal sovézkra
andófsmanna og hefur oft
gagnrýnt bæði Sakharov og
Alexander Solzhenitsyn.
Baráttumenn Gyðinga og
aðrir andófsmenn gagnrýndu á
blaðamannafundi í dag hand-
töku Anatoly Scharandkys sem
hefur verið fluttur í Lefortovo-
fangelsið. Hann hefur barizt
fyrir því að ákvæðum Hel-
sinski-yfirlýsingarinnar sé
framfylgt en ekki.er ljóst fyrir
hvað hann er ákærður.
Andófsmenn í Moskvu telja
að handtaka Scharanskys
standi í sambandi við herferð
sem sovézkir fjölmiðlar hafa
staðið fyrir að undanförnu
gegn Gyðingum.
— Gyðinga-
ofsóknir
Framhald af bls. 21
lögreglan KGB hefði veitt
hinum 8 stöðuga eftirför. Ráð-
herrann sagði, að það væri
kominn tími til að Sovétstjórn-
in gerði sér grein fyrir, að hún
gæti ekki múlbundið alla Gyð-
inga í landinu né menningar-
legar og þjóðernislegar til-
hneigingar þeirra. Hann sagði
að Israelar myndu ótrauðir
halda áfram baráttu sinni fyrir
frjálsum brottflutningi fólks
frá Sovétríkjunum.
— Gafst upp
Framhald af bls. 1.
ar flugvélarræninginn var
yfirbugaður.
Flugmaður og tveir lögreglu-
menn dulbúnir sem flugmenn
réðust á flugvélarræningjann
þegar upphaflega áhöfnin bar
við þreytu og bað um að önnur
áhöfn tæki við stjórn flug-
vélarinnar sem var í innan-
landsflugi á Spáni þegar flug-
vélarræninginn tók stjórn
hennar í sínar hendur.
Flugvélarræninginn,
Luciano Porcari, fékk fram-
selda þriggja ára dóttur sína í
Abidjan á Fílabeinsströndinni
en Isabella, fyrrverandi kona
hans, neitaði að afhenda
honum eldri dóttur þeirra þeg-
ar fíugvélin lenti í Torino.
Flugvélin var frá flugfélag-
ihu Iberia og lenti einnig í
Sevilla og Varsjá en henni var
neitað um lendingarleyfi i
Moskvu. Dóttir Porcaris
verður væntanlega send til
Abidjan.
— Vetrarrækja
Framhald af bls. 44
hefði hún verið flutt út jafnóðum,
en síðustu vikur hefði veiðin ver-
ið einstaklega góð og því væru til
einhverjar birgðir í landinu. Sem
fyrr er Svíþjóð mikilvægasti
markaðurinn, en nokkuð hefur
farið til V-Þýzkalands í vetur, en
þar opnaðist markaður eftir að
samningurinn við EBE tók gildi.
— Halldór
Pétursson
Framhaid af bls. 44
valsstöðum s.l. ár, en íslenzki
hesturinn var honum sérstaklega
hugleikið viðfangsefni.
Halldór Pétursson listmálari og
teiknari hafði þá sérstöðu meðal
íslenzkra myndlistarmanna að
hann teiknaði skopmyndir úr dag-
legu lífi í blöð og tímarit, einkum
þó í Morgunblaðið, og átti hann
stóran hóp aðdáenda meðal les-
enda blaðsins. Við andlát hans er
Morgunblaðinu efst í huga þakk-
læti vegna þessa góða samstarfs
og fullvíst má telja að skarð er nú
fyrir skildi, t.a.m. munu ekki
fleiri teiknimyndir hans birtast
frá skákeinvíginu hér f Reykja-
vík, en myndir hans hér í blaðinu
voru orðinn sérstæður þáttur í
slíkum viðburðum hérlendis. Síð-
ustu myndirnar sem Halldór
teiknaði voru einmitt frá Skák-
einvfgi Horts og Spasskys.
Morgunblaðið sendir eftirlif-
andi eiginkonu hans, Fjólu Sig-
mundsdóttur, börnum þeirra og
öðrum ættingjum samúðarkveðj-
ur sfnar.
— Grein Gísla
Framhald af bls. 29
V
Vorið 1976 gagnrýndu fræðslu-
ráð Kópavogs og Morgunblaðið
ungan gagnfræðaskólakennara
fyrir að hafa „lagt fyrir nemend-
ur sfna að kaupa og lesa áróðurs-
pésa frá Fylkingunni, einum af
stjórnmálasamtökum kommún-
ista. Nemendur mótmæitu en
kennarinn hélt fast við sitt.“
(Orðalag ritstjórnargreinar Morg-
unblaðsins 11. febrúar sl.)
Eftirfarandi hef ég við frásögn
Morgunblaðsins að athuga:
Það er ekkert f sjálfu sér at-
hugavert við að bæklingur frá
Fylkingunni um sögu íslenskrar
verkalýðshreyfingar sé notaður f
kennslu í félagsfræði fremur en
að það væri athugavert við að
bæklingur frá Heimdalli sé notað-
ur til kennslu. Það getur meira að
segja verið jákvætt að kennslu-
gagn sé vörumerkt þvf að það er
nauðsynlegt að nemendur hafi
gaganrýna afstöðu gagnvart
kennslubókum (svo og kennur-
um).
En „nemendur mótmæltu,
kennarinn hélt við sitt“. Með
öðrum orðum: Nemendur, skv.
þessari frásögn, voru neikvæðir í
garð kennslubókarinnar en það
getur verið mjög jákvætt atriði
eins og fyrr hefur verið útskýrt.
Og ef kennarinn hefur í skjóli
valds síns í bekknum reynt að
þvinga nemendur, sem í þessu
tilfelli voru 17—18 ára, til að hafa
ákveðna skoðun, þá vita allir, sem
hafa einhverja raunhæfa þekk-
ingu á kennslu, að slfk vinnu-
brögð eru öruggasta ráðið til að
skapa hjá nemendum algerlega
andstæða skoðun. Með öðrum orð-
um: Ef frásögn Morgunblaðsins
er lýsing á kjarnanum f starfi
viðkomandi kennara, þá hefur
honum tekist að skapa marga
unga Sjálfstæðisflokksmenn,
jafnvel upp á lífstfð.
En hefur Morgunblaðið (eða
fræðsluráð Kópavogs) nokkra
heildarmynd af starfi viðkomandi
kennara? Hvaða aðrar kennslu-
bækur voru notaðar? Var reynt
að gefa nemendum alhliða mynd
af fslensku þjóðfélagi? Þetta er
meginkjarni málsins þvf að það er
skaðlegt að taka úr samhengi eitt
kennslugagn af mörgum og gera
úr þvf fjaðrafok f fjölmiðlum.
Mér er ekki ljóst hvaða
kennslumálastefnu Morgunblaðið
aðhyllist. En hins vegar er full
ljóst hver áhrif skrif blaðsins
undanfarið að öllum lfkindum
verða! Kennarar verða hræddari
en þeir hafa verið við að taka til
meðferðar „viðkvæm þjóðfélags-
mál.“ Nútfmasaga og stjórnmála-
fræði verða áfram vanræktar
greinar f skólunum.
Lundi, 1. marz 1977
Gfsli Gunnarsson.
— Grein Arnar
Framhaid af bls. 29
heimta hins vegar nákvæmar
skýrslur af menntamálaráðuneyt-
inu, svona er samkvæmnin. I
Menntaskólanum við Hamrahlfð
höfum við m.a. lesið þessa höf-
unda: Eggert Ólafsson, Jón Thor-
oddsen, Gest Pálsson, Einar H.
Kvaran, Jón Trausta, Jóhann Sig-
urjónsson, Gunnar Gunnarsson,
Halldór Laxness, Þórberg Þórðar-
son, Halldór Stefánsson, Thor Vil-
hjálmsson, Guðberg Bergsson,
Svövu Jakobsdóttur, Odd Björns-
son, Einar Loga Einarsson. Það
má auðvitað til sanns vegar færa
að þessir höfundar séu kommún-
istum þóknanlegir — eins og öðru
fólki (þótt þeir geti ekki í heild
verið mynd af smekk nokkurs
manns). En eigum við að hætta að
lesa þá fyrir því?
28. febrúar 1977.
örn Ólafsson kennari.
— Grein
Þorgríms
Framhald af bls. 28
kenna nemendum að nota það.
Það er ekki sfst erfitt vegna þess,
að við erum aldir upp f þessu
gamla og staðnaða skólakerfi og
verðum lfka að tileinka okkur
þessi nýju vinnubrögð eins og
nemendurnir. Þetta mál, sem
fjargviðrast var út af í leiðara
Morgunblaðsins í dag, snart mig
illa, vegna þeirrar baráttu sem ég
sjálfur stend í. Sumrum er að
meiru og minna leyti eytt í að
kynna sér nýtt námsefni og nýjan
hugsunarhátt f kennslumálum og
síðan þarf að berjast fyrir því að
koma upp safni heimildarrita f
tengslum við námið. Þá er von að
manni verði hverft við að fá fram-
an f sig fskalda gusu fáfræði og
hleypidóma f viðlesnasta blaði
landsins, því blaði sem mótar lík-
lega mest viðhorf almennings f
landinu. Því miður.
— Verzlunnar
mannafélagið
Framhald af bls. 17
hefji viðræður við vinnuveitend-
ur um að reglugerð Lffeyrissjóðs
verzlunarmanna verði breytt á
þann veg, að sjóðurinn geti hafið
greiðslur verðtryggðs lffeyris. Er
það álit fundarins að framkvæmd
þessa máls skuli hafa forgang,
þegar ákvarðanir kunna að verða
teknar, er fela í sér aukna
greiðslubyrði af hálfu sjóðsins."
Guðmundur gat þess ennfrem-
ur, að f Lffeyrissjóði verzlunar-
manna væru nú 17.477 félagar á
skrá en um 10 þúsund væru það
sem kallað væri virkir félagar.
Alls greiða 2430 fyrirtæki á land-
inu í sjóðinn. Hámarkslán hans
eru kr. 1.400.000.- eftir 5 ára veru
í sjóðnum.
„Ef ég vfk almennt að félags-
starfinu í lokin, þá vil ég leggja
áherzlu á það, að þessi mikla fjöl-
breytni í starfi V.R. byggist fyrst
og fremst á mjög góðri verka-
skiptingu hjá starfsmönnum
félagsins, stjórnarmönnum og
trúnaðarmönnum þess,“ sagði
Guðmundur. „Það er mikið lagt
upp úr því að menn sérhæfi sig í
ákveðnum viðfangsefnum og
vinni þeim framgang í þágu
félagsmanna. Góður félagsandi og
samheldni hefur rfkt f þessu
félagi i fjölda ára og skýrir það
velgengni þess á sumum sviðum
en að minni hyggju hlýtur megin-
viðfangsefnið þó jafnan að vera á
sviði kjara- og launamála. I því
sambandi má koma fram, að ég er
t.d. þeirrar skoðunar að I næstu
framtfð verði að taka alla samn-
inga félagsins og uppbyggingu
þeirra til gagngerðrar endurskoð-
unar. Þar er þörf fyrir algera
umbyltingu vegna hins mikla
fjölda sem myndar félagið og
þeirrar sérhæfingar sem átt hefur
sér stað á ýmsum sviðum síðustu
árin. Ég tel það til að mynda
íhugunarefni hvort ekki sé orðið
nauðsynlegt að gera svokallaða
fyrirtækjasamninga samhliða al-
mennum samningum við ýmis
þau stórfyrirtæki, sem upp hafa
risið hér á landi á siðustu áratug-
um.“
— Búrfells-
yirkjun
Framhald af bls. 25
Alþjóðabankinn, sem veitti lán til
þessarar virkjunar, hefði ekki
tekið slíkt f mál, nema með samn-
ingi sem þessum, og satt að segja
var fulltrúi Alþjóðabankans við
þessa samningsgerð frá upphafi
og til enda og fylgdist nákvæm-
lega með henní; samþykkti ekki
slíkt lán fyrr en þessi samningur
lá endanlega fyrir. Alþjóðabank-
inn taldi okkar markað svo lftinn,
að fyrir því yrði að liggja betri
trygging en í almennri orkuaukn-
ingu, að við gætum nýtt þessa
orku, og fjármagnskostnaðurinn
yrði okkur ekki of þung byrði.
Ég er nú ákaflega undrandi að
heyra það, að hvergi í heiminum
hafi verið gerðir óhagstæðari
samningar en þessi. Ég veit ekki
betur en Norðmenn hafi sfðast
1969 gert samning til 40 ára á
verði, sem er núna um það bil 2.7
eða 2.8 norskir aurar kw-stundin.
Þetta var 1969, sem þeir gera
þennan samning. En ég vil endur-
taka það enn einu sinni, að sjálfur
hefði ég viljað sjá orkuverðið
hærra, en það vár um það að
ræða, hvort okkur átti að takast
að virkja Búrfell eða ekki og
menn töldu, að það væri æskilegt
að komast inn f þessar stór-
virkjanir.. Um það má kannski
deila, og kannski er hægt að halda
áfram með smærri virkjanir, en
ég verð að taka undir það, sem
hæstvirtur 1. þingmaður Sunn-
lendinga sagði hér áðan, að ég
óttast, að þá væri raforkuverð æði
miklu hærra hér heldur en það
jafnvel er, þvf að raforkuverð f
heildsölu á Landsvirkjunarsvæð-
inu er hagkvæmt, borið saman t.d.
við erlendar þjóðir eins og hér
hefur verið drepiö á. Og það
mætti vel vera, að hér væri orku-
skortur. En um þennan samning
má vitanlega ræða. Orkuverð er
nú bundið álverðinu, sem hefur
hækkað eins og annað á heims-
markaði. Hins vegar er vaxta-
kostnaður af lánum ekki bundinn
verðlagi og það eru allar líkur til
þess að tekjur frá ÍSAL, þegar
upp er staðið, verði töluvert meiri
en ég las áðan úr töflunni í þess-
ari fyrrnefndu grein í Dagblað-
inu.
— Hættuleg
ókyrrð
Framhald af bls. 31
getur að hún verði aldrei að
veruleika. Við getum ekki haft
hugmynd um það. En við vit-
um, að herráðsforingjar allra
stórveldanna byggja áætlanir
sínar um möguleika á stríði í
Evrópu á þeirri forsendu, að
þjóðernisstefna og frelsisþrá,
sem enginn rfkisstjórn ráði við,
geti leitt til þess að upp úr sjóði
og að smátt og smátt geti afleið-
ingin orðið bardagar.
Hermenn hafa það starf að
skipuleggja strið. Stjórnmála-
menn hafa það starf að koma í
veg fyrir strfð og jafnframt
finna leiðir til að fullnægja
frelsisþrá, sem framkallar
spennu, sem svo oft hefur feitt
til styrjalda á liðnum tíma.
Jimmy Carter bjó vandamálið
ekki til, en hann stuðlaði að þvf,
að stjórn hans ætti að ráðast
gegn því áður en ófyrirsjáan-
legar aðstæður skapast.