Morgunblaðið - 18.03.1977, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MARZ 1977
27
um myndlist . . . Erlendur Jónsson skrifar um bókmenntir . . .
Hugverk á Loftinu
Ein sérstæðasta sýning, sem
ég hef séð hér á landi, stendur
nú yfir á Loftinu við Skóla-
vörðustíg. Það eru tvíbura-
bræðurnir Hörður og Haukur
Harðarsynir, sem eru höfundar
að þessum verkum, og þrjú
þeirra eru unnin i við, en hitt
eru vatnslitamyndir, flestar
smáar, en sumar hverjar
virðast vera myndraðir, sem tjá
viss hughrif og munu að ein-
hverju Ieyti vera fyrirrennarar
þeirra verk, er þeir bræður
siðan vinna af feikna natni og
hagleik í við. Ekki mun það
vera ætlun þeirra bræðra, að
þessi verk séu skoðuð sem
model af arkitektúr, heldur
mun trúarleg tilfinning og
tjáning liggja þar að baki. Ég
gat ekki annað en látið mér
detta i hug helgiskrín í
katólskum stíl, er ég leit þessi
verk, en ég neita þvi heldur
ekki, að mikið langaði mig til að
álíta þau arkitektúr, jafnvel
fannst mér þessi verk vel geta
sómt sér sem kirkjubyggingar I
sveitum landsins, þar sem
söfnuðir eru ekki eins
fjölmennir og hér í höfuð-
staðnum.
Vatnslitamyndirnar á þessari
sýningu er nokkuð misjafnar,
og að minu áliti vantar þær
tilfinningu fyrir litameðferð,
og eins eru þær nokkuð form-
lausar á köflum, en það er viss
mýkt í sumum þeirra, sem
gefur til kynna viðkvæmni og
einlæga túlkun. Það er eins og
þessir bræður hafi ekki gefið
sér tima til að melta það mynd-
ræna við vatnslitagerð, en lagt
þess meiri áherslu á aðrar
hliðar málsins. Því er það, að
það eru hugverkin í fullunnu
ástandi, sem gera þessa
sýningu svo forvitnilega. Það er
bæði skemmtilegt og furðulegt
að sjá slik vinnubrögð sem
þarna getur að líta á seinni
hluta tuttugustu aldar, þar sem
menn vinna að sama verkinu
svo hundruðum klukkustunda
skiptir og af slíkum hagleik,
sem þessir bræður ráða yfir.
Fyrir skömmu var viðtal við
þá bræður í Lesbók Morgun-
blaðsins, og visa ég til þess um
frekari vitneskju um, hvað
Iiggur að baki þessara verka.
Af því viðtali má draga þann
lærdóm, að hér sé ekki á ferð
neitt það, sem gripið sé úr
lausu lofti. Hljómlist, trúar-
Nlyndllsl
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
kennd og mannlegar
tilfinningar virðast vera þar að
verki, svo að eitthvað sé nefnt.
En þvi verður heldur ekki neit-
að að á stundum virðist dæmið
nokkuð flókið og jafnvel erfitt
að vita, hvað er um að vera.
En hér er án efa ein sér-
stæðasta sýning á ferð, sem sést
hefur um langan tíma hér I
borg, og ég varð meira forviða
en hrifinn.
Tvfburarnir Haukur og Hörður Harðarsynir
Bðkmenntlr
eftir ERLEND
JÓNSSON
H.K.L sem Orgland hefur tekið
upp í safn sitt. Á nýnorsku lítur
það svona út:
Beisk, men og blid,
skjelmsleg, men kvass som ein dolk.
Alltid pá vakt og eit grann til sides
for andre folk.
Kolege drag,
uttrvkket spórjande, kaldt.
IVIen tankane, stilen, tungetaket
tindrande, alt.
Nár det gjeld hans inste,
alltid vár og sky.
Alderdoms dul og langvunnen röynsle
og alltid ny.
Og nú tekur að fjölga á skálda-
þingi Orglands — þegar nær
dregur nútiðinni. Orgland hefur
tekið þann kostinn að gefa sem
flestum núlifandi skáldum rúm i
safni sinu. Þarna eru öll núlif andi
skáld sem hafa unnið sér nafn
(óþarfi að teija þau upp hér) og
miklu fleiri. Þýðandinn vill auð-
sjáanlega kynna breiddina i
islenskri nútimaljóðlist og tekur
þvi upp í safn sitt obbann af þeim
skáldum sem nú eru miðaldra og
yngri og sent hafa frá sér ljóða-
bækur sem nokkurs eru verðar.
Að þessu leyti likist safn Org-
lands kvæðasafni menningarsjóðs
nema hvað ég tel að Orgland hafi
valið betur.
Þessi skáldafjöldi er bæði kost-
ur og galli a safninu. Til
neikvæðu hliðarinnar reikna ég
að hann veldur nokkru ósamræmi
meðal kynslóðanna, sýnir hlut-
fallslega minna magn en meiri
gæði í fyrra hlutanum en öfugt i
seinni hlutanum — hluta núlif-
andi skálda.
Tökum sem dæmi árin milli
styrjaldanna. Þá voru gefin út
ógrynni kvæðabóka þó ekki kom-
ist I hálfkvisti við það sem nú á
sér stað. Sumar urðu smávegis
kunnar um stund en eru nú ger-
samlega gleymdar. Hefðum við
nú í höndum safn af þessu tagi
sem gefið væri út t.d. 1938 blasti
við álitlegur hópur nafna sem
enginn kannaðist lengur við og
flestir mundu sammála um að
tæpast ættu heima i slíku safni.
Ef taka skal dæmi um skáld sem
er þó ekki með öllu gleymt en
Orgland hefur ekki séð ástæðu til
að hafa með i safni sinu nefni ég
Steindór Sigurðsson.
í því sambandi kemur mér i
hug að ekki hefði þurft ýkjafor-
hertan sérvitring á því herrans
ári '38 til að ganga fram hjá Steini
Steinarr. Hefði þá verið efnt til
almennrar atkvæðagreiðslu um
Steindór og Stein er ég nærri viss
um að Steindór hefði orðið ofan á.
Timinn — það er nú meiri skrið-
jökullinn!
Sama trúi ég verði uppi á
teningnum eftir fjörutíu ár þegar
þessu safni verður þá flett — þá
verður spurt um einhver skáldin
sem nú eru undir miðjum aldri:
hver var nú þessi ?
En fjölmennið hefur líka kosti í
för með sér. Með þvi að taka Ijóð
eftir mörg skáld sem nú eru í
starfi og mótun — skáld sem öll
bera i sér einhvern vaxtarsprota
og vísa þvi fram á við i ljóðlistinni
þó þau yrki misjafnlega — gerir
þýðandi löndum sinum kunnugt
svo ekki verður betur á kosið
hvað hér er að gerast í íslenskri
Ijóðagerð, hvernig hér er best ort
nú á dögum, og ekki aðeins það
heldur einnig hvernig islenskur
miðlungskveðskapur Iítur út. Svo
geysifjölbreytt safn ætti ekki er-
indi til fjarlægustu landa. öðru
máli gegnir um forna heimahaga
okkar. Munum að Orgland vinnur
ekki þetta þrekvirki til þess eins
að gera íslenskum skáldum stóran
greiða, hann er fyrst og fremst að
efla tengsl landa sem gætu verið
eitt menningarsvæði (eins og t.d.
England og Norður-Ameríka eða
Spánn og Suður-Amerika) ef
En hvað um yngstu skáldin í
þessari bók? Nú á allra síðustu
árum hefur komið út slíkur urm-
ull offset-fjölritaðra ljóðabóka
eftir kornung skáld að ógern-
ingur væri að taka þó ekki væri
nema tfunda partinn upp i sýnis-
bók af þessu tagi. Ég kalla það
ekki grósku, heldur ofvöxt.
Orgland tekur einn úr hópnum
sem sýnishorn, Stefán Snævarr.
Ég er sammála. Hvort sem nú
Stefán er meira eða minna skálda
en fjöldinn er hann einn þeirra
sem vandar vinnu sína. Það sagði
André Maurois að lofaði góðu um
sérhvern byrjanda.
Meðal þeirra skálda, sém nú eru
um þrítugt, fer mest fyrir
Þórunni Magneu (Magnúsdótt-
ur). Næstur kemur Ólafur
Haukur Simonarson. Ég hefði
raðað þeim á hinn veginn. Víst
eru ljóð Þórunnar Magneu lagleg.
Ólafur er á hinn bóginn snjallast-
ur sinna jafnaldra. Einnig er
hann það skáldið sem lét íslenska
ljóðlist endurheimta gleði sína.
Grafalvarlegur heimsendaboð-
skapur atómskáldanna er vist
ekki til að henda gaman að. Sú
varð eigi að siður raunin að atóm-
skáldskapiyinn komst aldrei alla
leið til þjóðarinnar. Ólafur
Haukur tók hins vegar stefnuna
með þotuhraða beint að hjartarót-
um hins almenría lesanda og lenti
þar með söng og galsa.
Síðastur i safninu er Arnliði
Álfgeir sem er huldumaður og á
þvf ekkert fæðingarár. Hann
gerir sennilega rétt í aó leynast
þannig.
Um safnið sem heild og þýðand-
ann sjálfan langar mig að segja
þetta: Orgland er einhver besti
útvörður fslenskra bókmennta er-
lendis nú á dögum. Samband okk-
ar við »frændur vora, norðmenn«
hefur verið eins og löngum gerist
um góða granna og skylda: okkur
hefur þótt nóg að vita af þeim en
látið hitt bíða að rækja frændsem-
ina i verki. Samband okkar við þá
hefur i raun og veru legið um
Kaupmannahöfn aldirnar i gegn-
Framhald á bls. 29
HAGSTÆTT VERÐ
Ármúla 1 A s: 86-11 2

LOFTBREMSU
VARAHLUTIR
FJAÐRABREMSUKUTAR
BREMSUKÚTAR, EINFALDIR
OG TVÖFALDIR
BLÖÐKUR (MEMBRUR) ALLAR
STÆRÐIR
LOFTSLÖNGUR OG TENGI
LOFTROFAR
AFLÁTTARVENTLAR
ÖRYGGISVENTLAR
DEILIVENTLAR
LOFTSLÖNGUTENGI (PALM
COUPLING) 2 GERÐIR
ÚTIHERSLUR OG HLUTIR í
ÞÆR
RAFMAGNS VAGNTENGI
í LOFTPRESSUR TU-FLO 500
HEAD
STIMPLAR, STANDARD OG YFIRSTÆRÐIR
STIMPILHRINGIR, STANDARD OG YFIRSTÆRÐIR
STIMPILSTANGIR
LEGUR, STANDARD OG UNDIRSTÆRÐIR
VIÐGERÐARSETT, (Allar pakningarog ventlar)
í LOFTPRESSUR TU-FLO 400
STIMPLAR, STANDARD OG YFIRSTÆRÐIR
STIMPILHRINGIR, STANDARD OG YFIRSTÆÐRIR
LEGUR, STANDARD OG UNDIRSTÆRÐIR
VIÐGERÐASETT
PÓSTSENDUM
VÉLVANGUR HF.
HAMRABORG 7 KÓPAVOGI SÍMAR 42233 og 42257