Morgunblaðið - 23.03.1977, Qupperneq 1

32 SIÐUR
66. tbl. 64. árg. MIÐVIKUDAGUR 23. MARZ 1977 Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Callaghan bjartsýnn
eftir fundinn með Steel
AP-sfmamynd.
Indira Gandhi á leið á fund Kongressflokksins eftir að hún sagði af sér
f gær. Þetta var f fyrsta skipti sem hún kom fram opinberiega eftir
ðsigurinn f kosningunum.
„Virda ber dóm þjóð-
arinnar” sagði Indira
er hún sagði af sér „í auðmýkt andans” eftir 11 ár í valdastóli
Nýju Delhi, 22. marz. Reuter — AP.
„VfRÐA ber dóm þjóðarinnar,“
sagði Indira Gandhi f boðskap
sfnum til indversku þjóðarinnar
eftir að hún sagði af sér f dag.
„Samstarfsmenn mfnir og ég virð-
um þann dóm skilyrðislaust og f
auðmýkt andans," sagði forsætis-
ráðherrann ennfremur f lok 11
ára valdaferils sfns.
Þegar einungis var óvfst um 6
þingsæti af 542 hafði Janata-
flokkurinn hlotið 269 þingsæti,
stuðningsflokkur hans, Lýðræðis-
sinnaði Kongressflokkurinn 28,
Kongressflokkur Indiru Gandhi
152, Marxfski kommúnistaflokk-
urinn 21, Anna-DMK 19, Alkali-
flokkurinn 8, Kommúnista-
flokkur Indlands 7, og aðrir smá-
flokkar og óháðir frambjóðendur
samtals 32 þingsæti.
Gert er ráð fyrir að ný rikis-
stjórn taki við völdum á fimmtu-
dag, en B.D. Jatti, forseti
Indlands, hefur farið þess á leit
að stjórn Gandhis sitji þar til
Janata-flokkurinn hefi myndað
stjórn.
Enn er allsendis óvist hver
verður næsti forsætisráðherra
Indlands, en enn þykja þeir lík-
legastir Morarji Desai, fyrrver-
andi varáforsætisráðherra og for-
maður Janata, og Jagjivan Ram,
fyrrum landbúnaðarráðherra, en
hann er leiðtogi Lýðræðissinnaða
kongressflokksins.
WashinKton, 22. marz. AP.
JIMMY Carter forseti lýsti þvf
yfir á fundi með leiðtogum á
Bandarfkjaþingi, að þrátt fyrir
mjög neikvæð ummæli Leonid
Brezhnevs, aðalritara sovézka
kommúnistaflokksins, muni hann
Lundúnum, 22. marz. Reuter.
EFTIR fund sinn með for-
manni Frjálslynda flokks-
ins, David Steel, í dag lét
James Callaghan forsætis-
ráðherra þau orð falla, að
ekki þyrfti að óttast valda-
töku thaldsflokksins að
sinni. Callaghan var í hinu
bezta skapi er hann kom
frá fundinum með Steel og
sagði í Neðri málstofunni,
að „eðlilegt ástand“ yrði
komið á innan skamms.
Hvorki Steel né Callaghan hafa
skýrt frá því sem þeim fór á milli,
en talið er að Steel hafi sett
ströng skilyrði fyrir stuðningi sín-
um við Verkamannaflokkinn í at-
kvæðagreiðslunni um vantrausts-
tillögu Thatchers, formanns
íhaldsflokksins. Talið er að
Frjálslyndi flokkurinn hafi kraf-
izt þess af Callaghan að hann lýsi
því yfir opinberlega, að Verka-
mannaflokkurinn láti af ýmsum
Indira Gandhi aflétti i dag
banni við starfsemi 26 stjórnmála-
samtaka, og þúsundum félaga i
þeim, sem setið hafa i fangelsi að
undanförnu, var sleppt úr haldi í
norðurhluta landsins.
Stundu eftir að Indira hafði
birt boðskap sinn til þjóðarinnar
kunngjörði Sanjay sonur hennar
að hann hefði ákveðið að láta af
beinni þátttöku í stjórnmálum,
ekki draga úr gagnrýni sinni á
skerðingu mannréttinda.
Forsetinn visaði hér til ræðu
Brezhnevs í gær þar sem hann
sagði m.a., að yfirlýsingar Carters
til stuðnings andófsmönnum í
Sovétrikjunum væri íhlutun í inn-
anríkismálefni, en slík fhlutun
yrði ekki þoluð undir neinum
kringumstæðum.
Alan Cranston öldungadeildar-
þingmaður, sem sat fundinn með
Carter, segir að forsetinn hafi
rætt málið mjög afdráttarlaust, og
hafi hann meðal annars látið þau
ummæli falla, að athygli sumra
beindist að „Brezhnev I hvert
skipti sem hann hnerraði".
Cranston hafði eftir Carter, að
borizt hefðu jákvæð viðbrögð við
stefnu hans i mannréttindamál-
um frá fjölmörgum einstakling-
um víða um heim, en þingmaður-
inn sagði að greinilega hefði for-
setinn áhyggjur af þeirri gagn-
rýni, sem ýmsir hefðu haft i
frammi vegna hreinskilnislegra
Framhald á bls. 18
fyrirætlunum um sósíaliska lög-
gjöf, og að haft verði náið og
reglulegt samráð við Frjálslynda
flokkinn um aðgerðir stjórnarinn-
ar á næstunni.
Callaghan lýsti því yfir i sjón-
varpsviðtali í kvöld, að hann væri
fús til samstarfs við aðra flokka,
Helsinkí, 22. marz. Reuter—NTB.
„VINATTU- og samstarfssamn-
ingurinn milli Finnlands og
Sovétrikjanna tryggir sjálfstæði
Finna og gegnir mikilvægu hlut-
verki fyrir öryggi Sovétrfkjanna
á landamærasvæðunum f norð-
vestri," sagði Alexander Kosygin
um leið og hann viðurkenndi að
ihlutun hans sem náins ráðgjafa
móður sinnar kynni að hafa átt
þátt í ósigri hennar i kosningun-
um. „Mig tekur ekki siður sárt til
þess ef það sem ég gerði hefur
komið niður á móður minni, sem
heigað hefur líf sitt óeigingjörnu
þjónustustarfi," sagði Sanjay
Gandhi í yfirlýsingu sinni, sem
hin opinbera fréttastofa birti í
dag.
Þessi yfirlýsing Sanjays þykir
styðja röksemdir stjórnarandstöð-
unnar í kosingabaráttunni, en því
var mjög haldið fram, að Sanjay
hefði tekið sér vald, sem
hann hefði ekki verið kjörinn til
að fara með.
Indira Gandhi óskaði í dag
þeirri stjórn, sem nú^tæki við
völdum, velfarnaðar og kvaðst
vona að lýðræði, frjálshyggja og
sósíalismi yrði leiðarljós hennar.
Þingmenn Kongressflokksins
— flokks Indiru — kjósa sér
nýjan leiðtoga á morgun, en
Framhald á bls. 18
Haag, 22. marz. Reuter.
JOOP den Uyl, forsætisráðherra
Hollands, baðst i gær lausnar fyr-
ir sig og ráðuneyti sitt eftir að sex
ráðherrar I stjórninni lýstu opin-
berlega andstöðu sinni við
ákvörðun stjórnarinnar um upp-
hæð bóta fyrir land, sem tekið
verður eignarnámi.
Ráðherrarnir sex eru úr
Kaþólska þjóðarflokknum og
mætti það verða til að lengja lif
stjórnarinnar, en ummæli for-
sætisráðherrans hafa vakið andúð
ýmissa vinstri sinnaðra þing-
manna Verkamannaflokksins,
sem eru algerlega á móti sam-
starfi við flokka, er ekki starfa í
samræmi við sósíalísk markmið.
forsætisráðherra Sovétríkjanna f
ræðu, sem hann flutti f dag við
upphaf opinberrar heimsóknar
sinnar I Finnlandi.
Kosygin varaði við að mark
væri tekið á andstæðingum „dé-
tente," og sagði að Sovétmenn
hefðu frið, samvinnu, sjálfstæði
og frelsi að leiðarljósi i samskipt-
um sínum við aðrar þjóðir, um
leið og hann lofaði friðarvilja
Uhro Kekkonens Finnlandsfor-
seta á sviði utanrikismála.
Talið er að viðræður Kekkon-
ens og Kosygis muni aðallega snú-
ast um efnahagsmál, utanríkis- og
varnamál, og muni þær viðræður
fara fram í Ijósi samnings ríkjana
um vináttu, samstarf og gagn-
kvæma aðstoð frá 1948. Sam-
kvæmt samningnum ber Sovét-
rikjunum að hrinda hernaðarað-
gerðum af hálfu Þjóðverja og
bandamanna þeirra, sem beinast
að Sovétríkjunum og fara fram á
finnsku landsvæði. Nýlega var
haft eftir Kekkonen, að hernaðar-
Framhald á bls. 18
Tékkóslóvakía:
Sagt upp
störfum
Pras, 22. mari. Reulrr.
AÐ MINNSTA kosti tíu þeirra,
sem undirrituðu „Mannrétt-
indi 77“ hefur verið sagt upp
störfum á sfðustu vikum. að
þvi er málsvarar mannrétt-
indahreyfingarinnar f Tékkó-
skóvakfu skýrðu frá f dag.
Sumum var hreinskilnislega
tjáð að ástæðan fyrir uppsögn-
inni væri sú, að þeir hefðu
undirritað mannréttindaskjal-
Framhald á bls. 18
Andbyltingarsinnaða mót-
mælendaflokknum. Aðrir sam-
starfsflokkar sósial-demókrata í
stjórninni eru flokkur róttækra
og Lýðræðisflokkurinn.
Júliana drottning hefur beðið
stjórnina að sitja áfram fyrst um
sinn, en þingkosningar eiga að
fara fram í Hollandi 23. maí n.k.
og er almennt talið að stjórnin
sitji þangað til.
Fimm Sovétnjósnarar
afhjúpaðir í Frakklandi
Parfs, 22.. marz Reuter.
Njósnahringurinn, sem af-
hjúpaður hefur verið I Frakk-
landi, hefur um fjórtán ára
skeið látið Sovétrlkjunum I té
hernaðarleg leyndarmál
Frakka og Atlantshafsbanda-
lagsins, að þvl er frönsk yfir-
völd skýrðu frá f dag.
Handteknir hafa verið fimm
menn — fjórir Frakkar og einn
ítali — en leiðtogi þeirra,
Serge Fambiw, er fæddur í
Júgóslavíu.
Fyrr á þessu ári var sovézkur
sendiráðsfulltrúi hjá Unesco f
Parfs, Vladimir Ivanovich, rek-
inn frá Frakklandi fyrir meint-
ar njósnir, og segja yfirvöld nú
að frekari brottvfsunar sendi-
ráðsmanna frá austantjalds-
löndunum séu f aðsigi vegna
þessa nýja njósnamáls.
Fjórir mannanna hafa þegar
verið ákærðir fyrir njósnir, en
hinn fimmti, sem handtekinn
var í gær, er enn í yfirheyrsl-
Framhald á bls. 18
carter: Dreg ekki úr
gagnrýni þrátt fyrir
ummæli Brezhnevs
V ináttusamningurinn
er mikilvægur fyrir
öryggi Sovétríkjanna
— segir Kosygin í Finnlandsheimsókninni
St jóm Hollands
biðst lausnar