Morgunblaðið - 26.03.1977, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. MARZ 1977
31
Jónas Valdórsson
netageröameistari
Neskaupstað Minning
Fæddur 1. febrúar 1908.
Dáinn 19. marz 1977.
í sögu íslands eru oft sett skil
við árið 1930, Alþingishátíðarárið,
sem er eins og varða á nærri því
miðri leið milli fuilveldisárs og
lýðveldisstofnunar. Menn horfðu
þá enn vonglöðum augum fram á
veginn, grunlausir um þá geig-
vænlegu heimskreppu, sem lúrði
á næsta leiti, en gáfu sér þó um
leið tíma til að líta um öxl til
fornra frægðardaga.
Neskaupstaður var þá yngsti
kaupstaður landsins, fullur af
þrótti, en að sjálfsögðu á tima-
mótum eins og allt þjóðlífið. Hjá
fjölskyldunni í Hátúni, þar sem
þá bjó Vilhjálmur Stefánsson
með seinni konu sinni, Kristxnu
Árnadóttur, sem þó átti aðeins
sex ár eftir ólifuð, voru einnig
sannarleg timamót. Elztu börn
þeirra hjóna voru þá hvert af
öðru að komast á fullorðinsár.
Það vor kom á heimilið sunnan
frá Reyðarfirði ungur maður,
Jónas Valdórsson, þá nýlærður
véístjóri, trúlofaður Sveinhildi,
sem var elzt af börnum þeirra
Hátúnshjóna. Um sumarið stund-
aði hann sjóróðra með tilvonandi
tengdaföður sínum og elzta mági,
en sá, sem þetta ritar, þá 15 ára að
aldri, var landformaður og hafði
til liðs við sig bræður sína þaðan
af yngri. Útvegur þessi var að
vísu ekki stór i sniðum og raunar
minni en Vilhjálmur hafði áður
stundað, þvi að fleytan var aðeins
meðaltrilla, Laxinn að nafni.
Gekk útgerðin vel það sumar, þó
að fiskverð færi lækkandi með
haustinu, öfugt við það, sem
venja hafði verið. Um haustið,
hinn 15. nóvember, gengu þau
Sveinhildur og Jónas í hjónaband
og bjuggu síðan allan sinn búskap
í Neskaupstað, lengst af í Hátúni,
sem nú er víst orðið að númeri við
götu. Með Hátúnsfólkinu og
Jónasi hófst við fyrstu kynni inni-
leg og traust vinátta.
Þessa dagana ríkir sorg hjá
Sveinhildi í Hátúni, og fjölskyld-
urnar, sem þaðan eru runnar,
drúpa höfði i hryggð. Jónas
Valdórsson andaðist á Borgar-
spítalanum í Reykjavík hinn 19.
þ.m. og verður til moldar borinn
frá Norðfjarðarkirkju mánu-
daginn 28. marz.
Jónas var fæddur á Stuðlum i
Reyðarfirði 1. febrúar 1908, sonur
hjónanna Valdórs Bóassonar og
Herborgar Jónasdóttur, sem voru
bræðrabörn, bæði ættuð frá
Stuðlum, svo að við þann bæ var
Jónas tengdur sterkum ættar-
böndum. Til beggja foreldra
sinna átti Jónas að sækja óvenju-
legan dugnað og kappsemi við
alla vinnu. Þeir Stuðlamenn
standa djúpum rótum í austfirzk-
um kynstofnum, en í eina grein
átti Jónas skammt ættir að rekja
til norðlenzkra hefðarklerka, sem
margir hverjir ásamt niðjum
þeirra voru brugðnir við lærdóm
og listir.
Árið 1913 fluttist Jónas með
foreldrum sínum frá Stuðlum að
Hrúteyri við Reyðarfjörð sunnan-
verðan, þar sem risið hafði upp
dálítið þorp fyrir atbeina Norð-
manna á hinum gömlu síldarárum
á síðustu áratugum 19. aldar. Er
þar nú allt löngu komið í eyði. Á
Hrúteyri ólst Jónas upp að mestu
leyti, en siðustu árin áður en
hann fluttist til Norðfjarðar,
dvaldist hann með Hallgrími
Bóassyni, fóðurbróður sínum, á
Grímsstöðum við Búðareyri. Á
uppvaxtarárum sínum gekk Jónas
að hvers konar verkum, sem
vinna þurfti. Mun það ekki sizt
hafa haft áhrif á æviferil hans, að
hann vandist ungur vinnu við net
og nætur, því að þá var enn tals-
verð síldargengd í Reyðarfirði.
Á fyrstu Norðfjarðarárum
sínum vann Jónas ýmis störf á sjó
og landi og gekk að þeim öllum af
einstakri elju. Gerði hann engan
greinarmun á, hvort þau voru
kölluð karlaverk eða kvenna, ef
svo bauð við að horfa. Á haustin
fór hann til Reyðarfjarðar í
sláturtíðinni og vann þar að flán-
ingu, enda annálaður flánings-
maður eins og þeir frændur fleiri.
Er mér ekki grunlaust um, að
hann hafi lagt harðar að sér við
fláninguna en honum var hollt,
þó að þrekmaður væri á yngri
árum. Auk þess hafði hann i æsku
hlotið hættuleg höfuðmeiðsli og
hefur sennilega aldrei beðið
þeirra fullar bætur. Hlaut hann
þau vegna þess, að hann greip í
verk fyrir mann, sem hann var að
sækja i síma.
Á árinu 1947 urðu mikil þátta-
skil i lifi Jónasar. Þá voru tveir
nýsköpunartogarar keyptir til
Neskaupstaðar, og var Jónas
fyrstu árin meðeigandi í öðrum
þeirra, Goðanesinu. Var þá sett á
stofn sameiginleg netagerð fyrir
báða togarana, og valdist Jónas til
að veita henni forstöðu. Aflaði
hann sér brátt meistararéttinda í
þeirri grein. Átti starf þetta vel
við Jónas. Við netagerðina vann
jafnan fjöldi manns, konur og
karlar, því að allar vörpur voru þá
riðnar í höndum. Hef ég af þvi
sannar spurnir, að Jónas sýndi
þar mikinn dugnað og naut sér-
stakrar hylli og vinsælda hjá
starfsfólkinu. Með breyttum út-
gerðarháttum í Neskaupstað var
þó þessi netagerð lögð niður, en
síðan vann Jónas allt til dauða-
dags við Netagerð Friðriks Vil-
hjálmssonar, mágs sins. Þó að
Jónas heföi mjög skerta starfs-
orku hin síðari ár vegna heilsu-
brests, kom kunnátta Jónasar í
iðngreininni í góðar þarfir fyrir
Netagerð Friðriks, auk þess sem
Jónasi var einkar sýnt um alla
vinnu við bókhald og innheimtu
við fyrirtækið.
Jónas var eðlisgreindur maður
og einstaklega vel skapi farinn,
glaðlyndur og léttur í máli. Hann
kunni aragrúa af vísum og hafði á
hraðbergi sprettilræður á aust-
firzkan móð og hnyttileg tilsvör.
Hann var Ijúfmenni í allri um-
gengni, enda sóttust menn eftir
að vera í verki með honum. Radd-
maður var hann góður og söng
áratugum saman í kirkjukór
Norðfjarðarkirkju. Kirkjusöngur
var honum einnig mikið hjartans
mál, því að hann var maður trú-
hneigður.
Þau Jónas og Sveinhildur voru
einstaklega samhent hjón, þannig
að eitt gekk yfir þau bæði, jafnt i
blíðu sem stríðu. Vissulega fóru
þau ekki varhluta af mótlæti, en
samt finnst mér nú sem lifið hafi
látið þeim mikið í té. Vorið 1959
urðu þau að þola þá þungu raun,
að elzta barn þeirra, Eysteinn,
hinn mesti efnismaður og hvers
manns hugljúfi, loftskeytamaður
að mennt og starfi, dó í blóma
aldurs sins, aðeins 27 ára gamall.
Einnig misstu þau dreng, sem dó í
frumbernsku. Önnur börn þeirra
hjóna eru Vilhjálmur, skrifstofu-
maóur, búsettur á Seltjarnarnesi,
kvæntur Björgu ísaksdóttur, og
Herborg, gift Guðjóni Ármanni
Jónssyni, lögfræðingi I Reykja-
vík. Barnabörn þeirra Sveinhild-
ar og Jónasar eru þrjú. Eitt rík-
asta einkenni í fari Jónasar var,
hversu barngóður hann var og
hafði gott lag á að umgangast
börn. Var það honum ætið hin
mesta gleði að hafa barnabörnin
nálægt sér.
Við þessi timamót vil ég þakka
þeim Sveinhildi og Jónasi, að fað-
ir okkar Hátúnssystkina, Vil-
hjálmur Stefánsson, naut hjá
þeim góðrar og hægrar elli eftir
langan og annasaman starfsdag.
Kunnu þeir tengdafeðgar vel að
meta hvor annan, svo að aldrei
bar skugga á sambúð þeirra. Ég
minnist þess einnig með þakk-
læti, að ég átti öruggt athvarf á
heimili þeira hjóna á námsárum
mínum, þegar ég leitaði til átthag-
anna á sumrin.
Eins og áður er að vikið, átti
Jónas við mikla vanheilsu að
stríða um mörg undanfarin ár.
Vann hann þó alltaf eins og heils-
an framast leyfði. Um síðast liðin
mánaðamót veiktist hann hast-
arlega, svo að honum var vart
hugað líf. Var þó mesta furða,
hvað hann hresstist um skeið, unz
dauða hans bar skyndilega aó. Þó
að vinir hans harmi fráfall hans,
má það vera þeim huggun, að
hans biðu ekki þau örlög að lifa
lengi ósjálfbjarga öryrki, manns,
sem ævinlega var andleg nautn að
því að vinna hvert það starf, sem
til þarfa og þurftar horfði. Það er
hætt við, að honum hefði orðið
það þungbært mótlæti að þurfa að
fara á mis við þann unað, sem
vinnan veitti honum.
Sveinhildi systur minni,
börnum hennar og barnabörnum
má það verða huggun í harmi
þeirra, að þau geyma góðar minn-
ingar um Jónas Valdórsson sem
eiginmann, föður og afa.
Guð blessi minningu Jónasar
Valdórssonar. Bjarni Vilhjálmsson.
— Minning
Vigdís
Framhald af bls. 30
hreppstjóri, sem nú býr í Flögu,
Guðrún í Reykjavik, Stefania á
Eyrarbakka, Guðríður og Sigriður
á Selfossi, Brynjólfur og Grímur,
báðir í Þorlákshöfn, Anna og
Unnur i Garðabæ og Kópavogi.
Ennfremur ólu þau upp einn
dreng, Stefán Jónsson, sem nú
býr á Seifossi. Það var þvi mann-
margt heimilið í Flögu, og hann
er orðinn stór afkomendahópur-
inn, sem nú sér á bak elskulegri
móður og ættmóður.
Það urðu miklar bréytingar i
búskapartið þeirra hjóna i Flögu.
Jörðin stóraukin, útihús endur-
nýjuð, og vélvæöing hélt innreið
sína. Byggt var stórt og veglegt
íbúðarhús í kringum árið 1949,
svo hjónin nutu ávaxta erfiðisins
á efri árum. Eins og áður segir
býr Árni nú i Flögu, og létti for-
eldrum sínum störfin siðustu árin
sem Magnús lifði, en hann lézt i
árslok 1973. Lifðu þau því í far-
sælli sambúð i rúm 57 ár.
Eftir lát Magnúsar, dvaldi Vig-
dis hjá börnum sínum til skiptis,
öll vildu þau hafa hana hjá sér, og
gera henni ævikvöldið friðsælt og
notalegt eftir langan og strangan
dag.
Veit ég að hún gat ekki nógsam-
lega þakkað börnum sínum um-
hyggjuna og blíðuna, sem hún
naut hjá þeim.
Vigdís var vel lesin og greind
kona, hafði mikið yndi af að segja
frá, enda minnið gott og frásagn-
arstill hennar slíkur, að gjarnan
gleymdist stund og staður.
Ég minnist ætíð með gleði sam-
verustundanna frá æskuárum
mlnum með þessari elskulegu
frænku, þegar hún kom í bæinn,
og gisti hja foreldrum mínum.
Mikill kærleikur var á milli
þeirra systra, og þær voru margar
stundirnar, sem hún eyddi með
okkur systkinum í frásagnir,
sögulestur og aðra skemmtan.
Ekki var það síður tilhlökkunar-
efni að fara austur fyrir fjall, til
hennar, því þótt störfin væru
mörg, á þessu stóra heimili, hafði
hún ávallt tima til að sinna gest-
um af kostngæfni.
Vigdís var mjög hógvær og
þakklát kona, sem vann störf sin í
kyrrþey. Mér er hugstætt nú, er
ég heimsótti hana i banalegunni,
að hún 'var ekki að æðrast, heldur
bar fram þakklæti til allra.
Og nú að leiðarlokum eru mér
efstar í huga þakkir til minnar
elskulegu frænku fyrir allar sam-
verustundirnar og alla hennar
tryggð við mig og mína fjöl-
skyldu.
Ég var beðin að flytja þakkir
frá föður mínum og bræðrum, og
er mér það ei-nkar kært.
Blessuð sé minning Vigdísar
Stefánsdóttur.
Dóra Hlíðberg.
— Messur
Framhald af bls. 7
KAPELLA St. Jósepssystra í
Garðabæ kl. 2 siðd., hámessa.
MOSFELLSPRESTAKALL.
Messa að Mosfelli kl. 2 siðd.
Sóknarprestur.
HAFNARFJARÐARKIRKJA.
Ég flyt kveðjumessu mína i
Hafnarfjarðarkirkju kl 2 siðd.
Séra Garðar Þorsteinsson.
FRÍKIRKJAN í Hafnarfirði.
Guðsþjónusta kl. 2 síðd. Ferm-
ing, altarisganga. Séra Magnús
Guðjónsson.
KÁLFATJARNARSÓKN.
Barnasamkoma í Glaðheimum
kl. 2 siðd. Æskufólk stjórnar.
Séra Bragi Friðriksson.
NJARÐVÍKURPRESTAKALL.
Sunnudagaskóli kl. 11 árd.
Guðsþjónusta kl. 2 siðd. Séra
Björn Jónsson prestur á Akra-
nesi. Kvöldvaka kl. 8.30 síðd.
Sóknarprestur.
HVALSNESKIRKJA. Messa kl.
2 síðd. Sóknarprestur.
KIRKJUVOGSKIRKJA. Ferm-
ingarguðsþjónusta kl. 2 síðd.
Sóknarprestur.
STRANDAKIRKJA. Messa kl
2 síðd. Sóknarprestur.
ÞORLÁKSHÖFN. Barnasam-
koma kl. 11 árd. Sóknarprestur.
EYRARBAKKAKIRKJA.
Barnaguðsþjónusta kl. 10.30
árd. Sóknarprestur.
STOKKSEYRARKIRKJA. Al-
menn guðsþjónusta kl. 2 síðd.
Sóknarprestur.
AKRANESKIRKJA. Barna-
samkoma kl. 10.30 árd. Síð-
degismessa fellur niður.
Séra Björn Jónsson.
— Brúargerð
Framhald af bls. 16
hverju ári með aukinni umferð.
Ef við tökum hér sem dæmi
aflaflutninga til Eyrarbakka,
Stokkseyrar og Selfoss frá Þor-
lákshöfn, þá má fljótt sjá arð-
semina af brúnni. Án brúar eru
49 kilómetrar frá Þorlákshöfn
til Eyrarbakka, en með brú við
Öseyrarnes verður þessi vega-
lengd aðeins 12 kilómetrar.
Hvað Stokkseyri viðvíkur þá
eru samsvarandi tölur þar 48
km og 17 km, þ.e. ennþá gífur-
legur munur. Mér skilst það
kosti vel á þriðja þúsund krón-
ur að flytja tonnið af fiski frá
Þorlákshöfn, og þvi ættu allir
að sjá hversu gifurlegt fjár-
hagsatriði það er að fá brú við
Öseyrarnes.
Sjálfur tel ég, og held það
flestra mat, að það verði engar
hafnarframkvæmdir austan
Ölfusár í náinni framtíð. Er þvi
höfnin i Þorlákshöfn stað-
reynd, og ef við getum ekki
notfært okkur hana, þá er litil
von til að um 300 börn og
unglingar sem nú eru i skólum
á Stokkseyri og Eyrarbakka
eigi nokkra lífsvon í heimabæj-
um sínum,“ sagði Sigurjón að
lokum. ágás
— Kirkjusófar
Framhald af bls. 16
ekki svo hægan beð til þess að
deyja á. Flakandi i sárum fékk
hann krossinn.
(iengur járngaddur nfslur
gcgnum lófaog ristur,
skinn og boin sundur skar,
segir séra Hallgrímur Pétursson.
Skilst nú ekki í þessu ljósi, hvi-
lík háðung kirkjusófarnir eru.
Þetta er sjálfsdýrkun, sem hafnar
jafnvel fyrir neðan sóldýrkun.
Allar kynslóðir á "undan oss
hafa setið á hreinum viðarbekkj-
um undir messugjörð. — Látum
oss einnig nægja ófóðraðan tré-
bekk.
Burt með bólstruð kirkjusæti.
Rósa B. Blöndals.
§
1
I
I
I|
II
I
I
I
I
§
m
ALLT MEÐ
EIMSKIP
A NÆSTUNNI
FERMA SKIP V0R
TIL ÍSLANDS
SEM HÉR SEGIR:
Úðafoss 30. marz jj
Grundarfoss 4. april li
Úðafoss 1 1 april t
Grundarfoss 1 8. april y
ROTTERDAM: fl
Úðafoss 29. marz H
Grundarfoss 5. april ^
Úðafoss 1 2. april (!
Grundarfoss 1 9. april P
FELIXTOWE:
Dettifoss 29. marz ?
Mánafoss 5. april
Dettifoss 1 2. apríl f
Mánafoss 1 9. apríl r
Dettifoss 26. april l
HAMBORG: 1
Dettifoss 30. marz I
Mánafoss 7. apríl f
Dettifoss 1 4. april \
Mánafoss 2 1. april [
Dettifoss 28. apríl j
PORTSMOUTH:
j Bakkafoss 4. apríl |
| Selfoss 6. april j
Brúarfoss 1 3. april
Bakkafoss 25. april |
HALIFAX:
] Brúarfoss 1 8. apríl
KAUPM ANNAHÖFN:
írafoss 29. marz
ij Múlafoss 5. apríl
i írafoss 1 2. april
Múlafoss 1 9. april
h írafoss 26. april
= GAUTABORG:
L irafoss 30. marz
| Múlafoss 6. apríl
' írafoss 1 3. april
L Múlafoss 20. apríl
P írafoss 27. apríl
p HELSINGBORG
1 Tungufoss 4. april
Tungufoss 1 8. april
1] KRISTIANSAND:
Urriðafoss 28. marz
n Tungufoss 5. april
■J Tungufoss 1 9. april
1 STAVANGER:
Tungusoss 6. april
r Tungufoss 20. april
: TRONDHEIM:
Álafoss 4. april
li ROSTOCK:
j| Fjallfoss 31. marz
r GDYNIA/GDANSK:
- Reykjafoss 30. marz
L Skógafoss 21. april
!! VALKOM:
] Reykjafoss 28. marz
= Skógafoss 1 8. aprit
i VENTSPILS:
L Reykjafoss 26. marz
Skógafoss 1 9. april
í WESTON POINT:
- Kljáfoss 5. apríl
| Kljáfoss 1 9. april
Reglubundnar ferðir
hálfsmánaðarlega
frá: STAVANGER,
KRISTIANSAND
0G HELSINGB0RG
ALLT MEÐ
EIMSKIP