Morgunblaðið - 30.03.1977, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. MARZ 1977
— Umræður um
Útvegsbanka..
Framhald af bls. 17.
mundur á aö Útvegsbankinn
hefði verið aðalbanki Vestmanna-
eyinga og bankinn hefði orðið fyr-
ir verulegum áföllum vegna goss-
ins þar. Taldi þingmaðurinn að
ekki hefði verið rétt að staðið
varðandi bætur til handa fyrir-
tækjum og bæjarsjóði í Vest-
mannaeyjum vegna tjóns af völd-
um gossins og fyrirtækin i Eyjum
hefðu þurft að byggja starfsemi
sina upp á ný á allt öðru verðlagi
heldur en bæturnar miðuðust við.
Þetta hefði komið hart niður á
Utvegsbankanum.
Sagði Guðmundur að ljóst væri
að afkoma (Jtvegsbankans réðist
af skuldbindingum hans við sjáv-
arútveginn og sennilega ætti léleg
afkoma fiskvinnslufyrirtækja á
Suðvesturlandi einnig sinn þátt í
þessum erfiðleikum (Jtvegsbank-
ans. Lagði Guðmundur áherzlu á
að ljúka þyrfti uppgjöri vegna
Vestmannaeyjagossins, því fyrr
leystist ekki úr málum Útvegs-
bankans. Þá þyrfti að breyta
skammtima lánum fyrirtækjanna
f Eyjum i lán til lengri tima.
Áður en umræðunum lauk tók
Halldór E. Sigurðsson, landbún-
aðarráðherra, til máls og sagði að
Búnaðarbankinn þyrfti eins og
aðrir ríkisbankar að hlíta ákvörð-
unum Seðlabankans með stofnun
útibúa og Búnaðarbankinn lánaði
ekki einvörðungu til landbúnað-
ar. Einnig kvaddi Guðlaugur
Gíslason (S) sér hljóðs og gerði
stutta athugasemd og vitnaðí til
fyrri orða sinna um útlánaskyldu
Útvegsbankans til sjávarútvegs-
ins.
— Matvæla-
kynning . . .
Framhald af bls. 2.
gætu kynnt nýjungar sinar.
Nefndi hann að aðrar samkynja
greinar iðnaðarins hefðu staðið
saman að slíkum kynningum sem
þessari. Þá sagði Hjalti Geir, að
matvælaiðnaðurinn hefði verið í
mikilli framför á undanförnum
árum og væri vel samkeppnis-
hæfur hvað varðaði t.d. umbúðir
og vörumerkingar. Einnig gat
hann um, að gestum væri í flest-
um sýningarbásunum gefinn
kostur á að bragða á framleiðslu-
vörum og hvaðst vona að enginn
færi svangur út.
— Flugslysið
Framhald af bls. 1.
kvöld, og sagði að KLM-þotan
hefði byrjað flugtak án þess að
hafa fengið til þess leyfi. Vitnaði
hljóðupptaka á fjarskiptum flug-
turnsins um það að KLM-þotan
hefði fengið fyrirmæli um að
vera í biðstöðu.
Van Reysen sagði á fundi með
fréttamönnum, að bandaríska þot-
an hefði sveigt út að brautarbrún-
inni andartaki áður en árekstur-
inn varð, bersýnilega umleið og
flugstjórinn sá hollenzku þotuna
koma æðandi, og væri það
skýringin á þvi að við áreksturinn
hafði stefna þotnanna myndað 45
gráð horn. Hann sagði, að flug-
stjóri KLM-þotunnar hefði fengið
allar nauðsynlegar upplýsingar
frá flugturninum til að geta hafið
flugtak, og hefði siðan endurtekið
þær I talstöðina eins og venja
væri. Næsta stig væri samkvæmt
reglunum, að flugstjóri biði eftir
endanlegum fyrirmælum um að
flugtak mætti hefjast, en það
hefði flugstjóri KLM-þotunnar
ekki gert að þessu sinni. Hann
hefði hafið flugtak og gefið það til
kynna með þessum orðum: „Við
erum að fara, við erum að fara.“
Hefði flugstjóri Pan Ameriean-
þotunnar heyrt þessa orðsend-
ingu hollenzka flugstjórans og
gripið fram I fyrir starfsmönnum
flugturnsins til að tilkynna að
hann væri enn á flugbrautinni, en
það hefði verið um seinan.
Skyggni hefði aðeins verið um
300 metrar, þannig að hvorugur
flugstjórinn gat vitað um hinn
nema með milligöngu flugturns-
ins.
Van Reysen var að því spurður,
hvort hollenzka flugstjóranum
yrði því kennt um að hafa átt sök
á slysinu, en hann sagði að of
snemmt væri að skera úr um það.
Ymis atriði væru enn óskýrð I
sambandi við slysið, og meðal
annars orkaði orðalag starfs-
manna flugturnsins I samtalinu
við flugstjórann tvlmælis, auk
þess sem hugsanlegt væri, að sam-
bandið hefði verið truflað og flug-!
stjórinn hefði því ekki móttekið
boðin. Þá sagði van Reysen að!
ekki væri ófrávlkjanleg regla að
flugtak hæfist áður en leyíi til
flugtaks hefði verið endurtekið,
en slíkt færi þó afar óvenjulegt.
Af hálfu KLM var því lýst yfir I
dag, að flugstjóri hollenzku þot-
unnar hefði verið einn elzti og
reyndasti flugmaður flugfélags-
ins og hefði hann haft umsjón
með þjálfun langflestra flug-
manna Boeing 747 þotnanna á
vegum KLM.
Væri með öllu óhugsandi, að
flugstjórinn hefði hafið flugtak
án fullkomins samþykkis flug- 1
stjórnarmanna.
Fulltrúar Pan Amarican og
KLM sökuðu I dag spænsk flug-
málayfirvöld um að tefja rann-
sókn slyssins og hefðu þau m.a.
meinað rannsóknarnefndum flug-
félaganna aðgang að hljóðupptök-
um sem fundust I flökunum á
flugvellinum. Síðar I dag var þó
haldinn fundur með fulltrúum
beggja flugfélaganna og spænsku
flugmálastjórnarinnar, þar sem
lögð voru fram gögn I málinu.
Fyrr I dag lenti bandarísk her-
flutningsvél af Hercules-gerð á
flugvellinum til að sækja þá, sem
komust lífs af I flugslysinu. Her-
cules-vélin tók 45 særða farþega
og flutti þá til Las Palmas á ná-
grannaeynni Gran Canari, en þar
voru þeir fluttir yfir I aðra flug-
vél, sem hélt til Texas I gærdag.
Fulltrúi Pan American sagði I
dag, að eftir áreksturinn hefðu 72
farþegar og 7 flugliðar verið á lifi,
en I gærkvöldi hefðu aðeins 65
farþeganna enn verið á lífi. Hann
taldi, að flugstjóri KLM-þotunni
hefði reynt að lyfta þotunni frá
jörðu um leið og hann kom auga á
Pan American-þotuna, og kynni
það að hafa orðið til þess að
bjarga lífi þeirra, sem af komust.
Líkum fórnarlambanna I þessu
mesta flugslysi sögunnar hefur
verið komið fyrir I flugskýli á
vellinum, og þar starfar fjöldi
manns að því að raða saman jarð-
neskum leifum þeirra eftir því
sem við verður komið.
Bandaríkjamaður, sem kom I
flugskýlið I dag þeirra erinda að
reyna að bera kennsl á lík mág-
konu sinnar, sagði að starfsmaður
einn hefði ráðið sér frá þvl að
fara inn I skýlið, sem hann kallaði
birgðageymslu dauðans. Kvaðst
Bandaríkjamaðurinn hafa lofað
bróður slnum að reyna að hafa
upp á líki konu hans og hefði sér
þá verið hleypt inn. Svo hryllilegt
hefði verið þar umhorfs að sér
hefðu fallizt hendur. „Llkin voru
I tveimur röðum, annars vegar lík
þeirra sem talið var að hefði verið
I Pan American-þotunni og hins
vegar þau sem voru úr KLM-
þotunni, flest algjörlega óþekkj-
anleg.“ Kvaðst hann eftir þessa
sjón ekki hafa treyst sér til að
skoða líkin til að freista þess að
hafa upp á líki mágkonu sinnar.
— Ríkisútgjöld
Framhald af bls. 32
hafði verið gert ráð fyrir 1,5 millj-
arða króna tekjuafgangi. Er áætl-
un um afkomu rfkissjóðs var
endurskoðuð hinn 1. september
1976 var gert ráð fyrir 900 milljón
króna tekjuafgangi. Niðurstöðu-
tölur á rlkisreikningi tekjumegin
eru nú 68,3 milljarðar króna, en
gjaldamegin 64,4 milljarðar. Jöfn-
uður lánahreyfinga utan Seðla-
banka sýndi 1,2 milljarða króna
innstreymi fjár, og samkvæmt því
varð greiðsluafkoma rfkissjóðs já-
kvæð um 1,1 milljarð króna á
árinu 1976.
A árinu 1975 var rekstrarhalli
hjá ríkissjóði að fjárhæð 7,5 millj-
arðar króna. *
Skýrslan, sem fjármálaráð-
herra, Matthlas A. Mathiesen,
lagði fyrir Alþingi I gær, er nokk-
urt nýmæli, þar sem sú hefð
hefur rlkt um árabil, að aðal-
greinargerð fjármálaráðherra til
Alþingis um fjárhagslega afkomu
rlkissjóðs á liðnu ári hefur verið
fiutt I fjárlagaræðu I upphafi
hvers þings á haustin. Hefð þessi
mótaðist á sfnum tfma af þvf, að
uppgjöri rfkisreikningsins var
ekki lokið fyrr en langt var liðið á
árið, þannig að I þingbyrjun gafst
fyrst tækifæri til slfkrar greinar-
gerðar. Skipulag rfkisbókhalds og
starfsaðferðir voru einnig þannig,
að erfitt var um vik að gera not-
hæft bráðabirgðayfirlit um af-
komu rfkissjóðs þegar að reikn-
ingsári loknu.
Sfðustu árin hafa miklar
umbætur verið gerðar f rfkisbók-
haldi, ekki sízt með aukinni tölvu-
notkun, sem gerir rfkisbókhaldi
kleift að skila góðu bráðabirgða-
yfirliti um rfkisfjármálin og á
sfðastliðnu ári var slfkt yfirlit f
fyrsta skipti gert fáum dögum
eftir áramót. A grundvelli bráða-
birgðayfirlits rfkisbókhalds um
afkomu ríkissjóðs 1976 var gefin
út fréttatilkynning f janúar
sfðastliðnum. Þá getur rfkisbók-
haldið lokið uppgjöri rikisreikn-
ings, a.m.k. A-hluta hans, f
marz/aprfl, þannig að unnt er að
leggja hann fyrir Alþingi áður en
þinghaldi lýkur að vori. Með hlið-
sjón af þessum breyttu aðstæðum
þótti rétt að breyta hefðbundinni
skýrslugerð um þetta efni til
þingsins.
— Alþýðuflokkur-
inn og Karvel
Framhald af bls. 2.
ir öðrum bókstaf en listabókstaf
Alþýðuflokksins I samvinnu við
aðra eða á eigin vegum en fagnar
„að sjálfsögðu öllum þeim stuðn-
ingi, sem kann að fást við fram-
boð Alþýðuflokks I kjördæminu."
Þá vísar stjórn kjördæmisráðs-
ins til ákvæða I flokkslögum um
prófkjör til að velja frambjóðend-
ur, sem hún kveðst munu virða,
en bendir á, að ákvæði um þátt-
töku og framboð I prófkjöri séu
rúm og flestir sem á annað borð
hafi áhuga á að styðja framboð
flokksins eða gefa kost á sér til
framboðs á hans vegum eigi þar
hægt um hönd hafi þeir tilskilinn
stuðning. Stjórn kjördæmisráðs-
ins kveðst engu að siður reiðu-
búin til að svara jákvætt öllum
tilmælum annarra aðila I kjör-
dæminu um viðræður um hugsan-
legt samstarf um framboðsmál til
að kanna hvers konar samstarf átt
er við og við hverja, en það liggi
ekki ljóst fyrir.
Ályktun flokksstjórnar Alþýðu-
flokksins um þetta mál er sfðan
svohljóðandi, en hún var send
Karvel Pálmasyni í fyrrakvöld
sem svar við bréfi hans:
„Um leið og flokksstjórn Al-
þýðuflokksins fagnar bréfi Kar-
vels Pálmasonar, alþingismanns,
fyrir hönd Samtaka frálslyndra
og vinstri manna á Vestfjörðum,
samþykkir hún eftirfarandi:
Flokksstjórn Alþýðuflokksins
ályktar, að flokkurinn sé reiðubú-
inn til samstarfs við alla þá, er
vilja berjast fyrir framgangi jafn-
aðarstefnunnar undir merkjum
flokksins innan ramma 19. grein-
ar flokkslaganna.
Samkvæmt 19. greininni er
fyrirskipað opið prófkjör um val
frambjóðenda flokksins. Kjör-
gengi til prófkjörs til alþingis
kosninga hafa þeir, er hljóta með-
mæli minnst 50 flokksbundinna
Alþýðuflokksmanna í Reykjavík
og Reykjaneskjördæmi, en 25 I
öðrum. öllum, sem eru 18 ára og
eldri og ekki eru flokksbundnir í
öðrum stjórnmálaflokkum, er
heimil þátttaka f prófkjöri Al-
þýðuflokksins I viðkomandi kjör-
dæmi eða sveitarfélagi.
Til að þær viðræður, sem kjör-
dæmisráðstefna Samtaka frjáls-
lyndra og vinstri manna á Vest-
f jörðum hefur óskað eftir við full-
trúa Alþýðuflokksins, hafa verið
tilnefndir Ágúst H. Pétursson,for-
maður kjördæmisráðs Alþýðu-
flokksins á Vestfjörðum, Gunnar
Pétursson, varaformaður kjör-
sæmisráðsins, Elías H. Guð-
mundsson, stjórnarformaður I
kjördæmisráðinu, Björgvin Sig-
hvatsson, formaður uppstillingar-
nefndar I sfðustu kosningum og
Benedikt Gröndal, formaður Al-
þýðuflokksins.
Flokksstjórn Alþýðuflokksins
fagnar hverju skrefi I áttina til
aukinnar samstöðu jafnaðar-
manna á íslandi og væntir þess,
að ofangreindar viðræður geti
hafizt sem fyrst."
— Þingforseti
Framhald af bls. 32
atriði tillögu Karvels o.fl. að
koma til meðferðar á Alþingi.
Sagðist forseti af þessum
ástæðum ekki bera upp breyt-
ingartillögu Karvels og fl.
Er forseti hafði tilkynnt úr-
skurð sinn spurði Eggert Þor-
steinsson úr sæti sínu, hvort
95. grein vegalaga, sem vitnað
var I I greinargerð breytingar-
tillögunnar, væri enn I gildi.
Forseti svaraði, að svo væri
ekki en Pétur Sigurðsson
skaut inn þeirri athugasemd,
að greinin væri bara minn-
ingargrein um Karvel.
Breytingartillaga Karvels
o.fl. gerði eins og fram kom I
blaðinu I gær ráð fyrir að tekin
yrði upp innheimta sérstaks
hraðbrautagjalds af bensíni og
dlsilollu á þeim stöðum, sem
tengjast vegakerfi með varan-
legu slitlagi.
— Hjúkrunar-
fræðingar
Framhald af bls. 32
hins vegar fyrir þvl að kjör stétt-
arinnar fái sérstaka meðferð."
Slðar I bréfinu segir svo: „Eru
það þvl eindregin tilmæli mín til
yðar, að þér haldið áfram störfum
þrátt fyrir uppsögn yðar, þannig
að ekki skapist neyðarástand á
Borgarspitalanum, ástand semi
vitað er að hvorki hjúkrunar-
fræðingar né borgaryfirvöld vilja
stefna að.“
1 gærkvöldi var ræddur sá
möguleiki af hálfu hjúkrunar-
fræðinganna að fresta aðgerðum,
en niðurstöður þess fundar lágu
ekki fyrir er blaðið fór I prentun.
1 dag er fundur þeirra og stjórnar
Hjúkrunarfélagsins. Ef af því
verður að hjúkrunarfræðingarnir
láta af störfum þá verður það á
föstudaginn á Borgarspítalanum
og Landakoti, en þann 15. apríl á
Vífilsstöðum.
— Sakharov
Framhald af bls. 1.
málum. Ég hef ekki um neitt
að velja I þvi efni,“ segir
Sakharov I bréfinu.
„En ég vona, að þeir Vestur-
landabúar, sem tekizt hafa á
hendur þá ábyrgð að verja
mannréttindi, skilji hina
hörmulegu og alvarlegu
aðstöðu, sem allir baráttu-
menn fyrir mannréttindum I
Sovétrlkjunum og öðrum
Austur-Evrópulöndum eru I,
þar á meðal ég sjálfur,” segir
Sakharov að lokum.
— Erum tilbúin
Framhald af bls. 3
Friðrik kvað íslendingana
ekkert hafa orðið vara við flug-
slysið á flugvellinum I Tene-
rife, enda tæki 30 mínútur að
aka frá flugvellinum til Puerto
de la Cruz. .
„í höfuðborginni Santa Cruz
eru slfelldar hótanir og hefur
sjálfstæðishreyfing eyjanna
hótað að spengja f loft upp
ferðaskrifstofu I eigu Spán-
verja og stór verzlunarhús.
Segja forráðamenn hreyf-
ingarinnar, að þeir séu með
sprengjur tilbúnar, en þeir
muni ekki hafast að næstu
daga vegna flugslyssins mikla
og sé það af mannúðarástæð-
um,“ sagði Friðrik.
Hann sagði, að fréttin um
slysið hefði strax komið I sjón-
varpinu og öllum íslenzku
ferðamönnum hefði þegar ver-
ið sagt frá því, og hefði fólk
tekið fregninni af mikilli ró-
semi. Það hefði verið ægileg
sjón að sjá brak vélanna á flug-
vellinum og þegar verið var að
bera látið fólk frá vélunum.
„Núna siðari hluta dags lenti
fyrsta flugvélin á vellinum eft-
ir slysið. Var það Boeing 730
spitalavél, sem kom til að
sækja slasaða Bandaríkja-
menn. Nú er komið I ljós, að
13—14 þeirra, sem voru i
bandarlsku vélinni, slösuðust
sama og ekkert og eru þeir á
hóteli I Santa Cruz. Hins vegar
er 71 Bandarikjamaður mikið
slasaður, en tala þeirra, sem
fórust, er nú sögð verða 560.
Þá sagði Friðrik, að I bænum
LaLaguna, sem væri aðeins I
nokkurra kllómetra fjarlægð
frá flugvellinum, hefðu verið
miklar óeirðir siðustu daga.
Eftir fund sóslalista þar á
dögunum hefði verið kveikt I
strætisvagni og lögreglumaður
slazast I átökum. Þá hefðu
stúdentar kveikt I 6 strætis-
vögnum og skemmt fleiri bif-
reiðar I þessum sama bæ fyrir
skömmu. „Af þessum sökum
höfum við frestað útsýnisferð-
um m.a. til Santa Cruz I bili,“
sagði Friðrik að lokum.
— Utvegs-
bankinn
Framhald af bls. 3
Að lokum sagði Jónas
Rafnar bankastjóri:
„Morgunblaðið hefur ósk-
að eftir því að fá I stuttu máli
viðbrögð mín, og vil ég að
lokum leggja á það áherzlu,
að Útvegsbanki íslands muni
I framtiðinni sinna sínum
verkefnum eins og hann hef-
ur gert I samvinnu við vel-
viljuð öfl i þjóðfélaginu
— Boðskapur
Framhald af bls. 3
Flest I boðskap þessarar
bókar heillaði mig. Boðskapur-
inn um þroskaleiðina I llfinu,
áfram og hærra að æ háleitari
markmiðum. Því nær Guði, sem
hugur okkar kemst, því víð-
sýnni verður maðurinn og
frjálsari. Hann fær meiri yfir-
sýn yfir lífið og öðlast þá
jafnframt meira umburðar-
lyndi, meiri skilning á högum
annarra og þar með meira af
hugarfari fyrirgefningarinnar,
kærleikans.
Þegar Laugarásbló hóf
sýningar á myndinni, sem gerð
hefur verið eftir bókinni, var
ég strax ákveðinn I að sjá
myndina. Mér fannst hún mjög
góð og túlka vel efni bókar-
innar. Þó njóta menn myndar-
innar áreiðanlega enn betur, ef
þeir hafa lesið bókina. Ég sá
myndina s.l. fimmtudagskvöld
og hún rifjaði svo vel upp hinn
þarfa boðskap að hann var mér
eðlilega mjög nærtækur, þegar
ég settist niður til að skrifa
ræðuna fyrir sunnudaginn síð-
asta. Þetta var boðskapur sem
ég vildi beina áfram til íslend-
inga til að hugleiða, af þvl að
þarna er brýnt erindi á ferð og
jafnframt fagnaðarboðskapur,
sem opnar augu okkar fyrir
óendanlega háleitum mark-
miðum, sem manninum eru sett
af höfundi lífsins."
— Getraunir
Framhald af bls. 30
erfitt að rjúfa járntjald „boro“
(0—0).
West Ham — Everton 2.
Eftir að hafa fylgst með sjónar-
spilinu Sunderland — West Ham
á skjánum fyrir stuttu, séð þar
með eigin augum „snilld" og
skilning leikmanna WH 1 varnar-
leik og hlegið meira en að Hótel
Tindastóli kvöldið áður, hikum
við ekki við að spá útisigri til
handa Everton sem sótt hefur
mjög I sig veðrið að undanförnu.
Útisigur (1—3).
Southhampton — Luton, tvö-
faldurx eða 2.
Sllkur hefur krafturinn verið I
leikmönnum Luton, að við trúum
þvl tæplega að þeir tapi fyrir
Southhampton, sem valdið hefur
flestum vildarmönnum slnum
miklum vonbrigðum I vetur. Jafn-
tefli eða útisigur (1—1) eða
(0—1). —gg.