Morgunblaðið - 23.04.1977, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 23 APRIL 1977
Minning:
Jón Valur
Gunnarson
Fæddur 12. nóvember 1909.
Dáinn 15. aprll 1977.
Mig langar að minnast með ör-
fáum orðum frænda míns Jóns
Vals Gunnarssonar sem lést 15.
aprfl síðast liðinn. Jón var fæddur
12. nóvember 1909 að Velli í
Hvolshreppi, foreldrar hans voru
Gunnar Jónsson frá Stóra-Hofi,
Rangárvallasýslu, og Jónfna Þor-
kelsdóttir, Óseyrarnesi, Eyrar-
bakka.
í foreldragarði ólst Jón upp við
algeng sveitastörf svo sem þá var
títt. Ungur hélt hann til Reykja-
víkur til að nema orgelleik hjá
frænda sínum Páli Isólfssyni, sem
sá þegar tónlistarhæfileika hins
unga frænda sfns og hvatti hann
til framhaldsnáms, sem þó varð
aldrei úr. Tónlistin átti stóran
hluta í lífi Jóns óg var hann orgel-
leikari í ýmsum kirkjum í
Rangárvallasýslu fram á síðustu
daga, lagasmiður var hann einnig
ágætur, og kórum stjórnaði hann
á sfnum yngri árum.
Árið 1939 kvæntist Jón Ingi-
björgu Jónsdóttur frá Bolholti,
Rangárvallasýslu, og var hún
manni sinum stoð og stytta jafnt á
heimili sem úti við á búi þeirra
Velli. Konu sfna missti Jón fyrir
nokkrum árum. Þeim varð
tveggja barna auðið, sem eru hin
mannvænlegustu. Svala, gift Erni
Bergssyni, skipasmfðameistara,
og Jónfna gift Jóni Benediktssyni,
vélsmfðameistara. Ég tel að óhætt
sé að staðhæfa að allir er kynnt-
ust Jóni hljóti að vera sammála
um að þar væri á ferð einstakur
heiðursmaður, raunsær og dreng-
lyndur.
Jón var í eðli sfnu glaðlyndur
og þegar fjölskyldan og ættmenni
hittust var hann ætfð hrókur alls
fagnaðar. Hann var greiðvikinn
og taldi ekki eftir sér viðvik fyrir
vini og kunningja ef svo bar und-
ir, enda átti hann miklum vin-
sældum að fagna f sveit sinni sem
annars staðar.
Á heimili Jóns var oft gest-
kvæmt og man ég, er ég dvaldist
þar sem barn, að oft var margt um
manninn á Velli og settist þá Jón
við orgelið og gestirnir tóku undir
með söng. Ógleymanlegar eru
þær móttökur og gestrisni, sem
við hjónin og börnin urðum að-
njótandi er við heimsóttum
heimili Jóns siðustu árin. Jón
hafði mikið yndi af stangveiði og
hefur hann átt marga unaðsdaga
á bökkum ár sinnar, Rangár. Kom
það fyrir að Jón tók eiginmann
minn með sér í veiði f á sína og
urðu þeir hinir mestu mátar í
þeirra sameiginlega áhugamáli.
Þegar mér barst andlátsfregn
Jóns fann ég hversu mikils virði
mér voru öll viðkynni við hann á
undanförnum árum og gleðin sem
hann bar með sér og hans
skemmtilegu frásagnir af hans
eigin lífsreynslu og annarra úr
sveitinni. Margt fleira mætti
segja um þennan góða frænda
minn, þvf af mörgu er að taka en
það bíður síns tfma.
Síðustu árin átti Jón við van-
heilsu að stríða, og hafði ég á
tilfinningunni að hann væri veik-
ari en hann sagðist vera. Seinustu
árin hafði Jón brugðið búi að
mestu, en bjó þó félagsbúi að
nokkru með Jónfnu dóttur sinni
og Jóni Benediktssyni að Bakka-
velli.
Þessi orð verða ekki miklu
fleiri og minningin um mannkosti
Jóns Vals Gunnarssonar verða
geymd í hugskoti mfnu og ann-
arra sem hann þekktu. Ég votta
dætrum, tengdasonum, barna-
börnum og systkinum hans mina
innilegustu samúð og öðrum vin-
um og vandamönnum hans.
Guðrún Erlendsdóttir.
Aðeins nokkur orð og þakklæti
fyrir okkar gömlu samverustund-
ir. Jón á Velli var einn af þeim
persónuleikum, sem samferða-
mönnum mun seint gleymast. Þar
geislaðist heiðríkja og gróður
vorsins, hvort heldur var í verald-
legum eða andlegum efnum. Lífs-
gleðin geislaði af honum, bæði í
athöfnum og söng. Ég minnist
þeirra ára, er fjölskyldur okkar
hittust á stórhátíðum; hversu un-
aðslegt var að fá að hlusta og vera
með og syngja er vinur minn spil-
aði á orgelið eða fiðlu eða söng.
Hann var líka valinn sem orgel-
leikari og forsöngvari í fleiri en
einni kirkju í Rangárþingi.
Ég ætla ekki að fara að rekja
ævistarf vinar mfns, aðrir munu
minnast þess.
Það styttir óðum' þar til við
munum hefja söng með vinum
okkar á landinu ókunna. Ástvin-
um Jóns vottum við hjónin inni-
legustu samúð.
Far þú í friði, friður Guðs þig
blessi. Hafðu þökk fyrir allt og
allt.
Guðmundur Finnbogason.
í dag verður til moldar borinn
að Breiðabólsstaðarkirkju í
Fljótshlfð Jón Valur Gunnarsson,
fyrrum bóndi að Velli í Hvol-
hreppi, Rangárvallasýslu.
+
Faðir minn,
VALGEIR BENEDIKTSSON,
Hrafnistu
lézt 21 aprll á Landakotsspltala
Guðmundur Valgeirsson.
Þessum fátæklegu orðum er
ætlað að vera kveðja frá undirrit-
uðum og fjölskyldu hans. Sveit-
ungar hans og aðrir vinir munu
einnig í dag og um ókomna fram-
tíð minnast Jóns á Velli, eins og
hann var jafnan nefndur, með
ómældu þakklæti fyrir liðnar
stundir.
Jón var sonur hjónanna Jónfnu
Þorkelsdóttur frá Óseyrarnesi í
Flóa og Gunnars Jónssonar frá
Stóra-Hofi á Rangárvöllum. Þau
hófu búskap í Kirkjubæ á Rangár-
völlum, en fluttust fljótlega að
Velli f Hvolhreppi, þar, sem þau
settu saman bú og bjuggu þar
góðu búi til dauðadags.
Þar ólust upp börn þeirra,
Kristín, Sigurjón, Sigurður,
Viktoría og Jón og eru þau Krist-
in og Sigurður ein eftir af því
úrvalsfólki.
Sá er þessar línur ritar, átti þvi
láni að fagna að hafa náin kynni
af þessu fólki, allt frá fyrstu
bernskudögum. Þau kynni verða
aldrei fullþökkuð.
Lífshlaup þeirra allra er með
þeim hætti, að þar er m.a. fengin
skýring á þvi hvernig þessari litlu
þjóð hefir tekist að gera þetta
stóra land byggilegt. Þau hafa
fyllt hinn þögla meirihluta, sem
ekki hefir að því spurt, hvað land-
ið og samborgararnir geti gert
fyrir hann, heldur hvað hver
þeirra geti gert fyrir landið sitt.
Slíkur maður var Jón á Velli.
En Jón verður ekki einkum
minnisstæður fyrir það, heldur
fyrir hitt hvaða áhrif hann hafði á
umhverfi sitt.
Þessi hægláti maður hafði þau
áhrif, að öllum leið vel í návist
hans. Menn komust óðar í betra
skap, er hann bar að garði, enda
var honum allsstaðar vel fagnað.
Lífsgleði hans og hin græsku-
lausa kimni, sem hann hafði til að
bera i svo ríkum mæli, mun flest-
um ógleymanleg.
Að kunna að hlusta á aðra;
leggja ávallt gott eitt til allra
mála; umbera annarra galla og
leggja öllu góðu lið, er ekki aðeins
mikill manndómur og mannkost-
ur, heldur og einnig ómetanlegt
framlag til umhverfis síns og til
betra og fegurra mannlífs.
Undirritaður minnist glöggt,
frá sínum bernskudögum, Jóns í
túni föður síns með ristuspaða i
höndum við túnasléttur. Þá var sú
tíð að líða hjá, að mönnum þættu
tún nytjameiri ef þau væru þýfð,
þar sem yfirborð jarðar væri
meira. Jón var þá unglingur en
stór og sterkur og það svo mjög,
að ekki síður þótti gæfuspil, að
etja kappi við aðrar sveitir í reip-
togi, nema Jón væri á kaðlinum
og þá helst endamaður og gekk þá
jörð frekar undan fótum hans, en
hann bognaði i baki. Þannig var
hann lika verki farinn, og þannig
var skapgerð hans.
Jón var mikill jarðræktarmað-
ur, eins og bræður hans og hann
var líka mikill náttúruunnandi og
hafði glöggt auga fyrir fegurð
hennar.
En Jón var líka fiskiræktarmað-
ur — einn af þeim fyrstu. Um
landareignina á Velli rennur fög-
ur á, Eystri-Rangá. Hún var mjög
fiskauðug hér áður fyrr. Vegna
breyttra aðstæðna, stundarhags-
muna og skammsýni nokkurra
landeigenda, urðu hér á hörmuleg
umskipti.
Þáverandi sýslumaður
Rangæinga, framfaramaðurinn
Björgvin Vigfússon, gekkst þá
fyrir því, að hafin skyldi fiski-
rækt í ánni. Byggt var klakhús
skammt frá Velli og féll það að
mestu í hlut Jóns að annast klak-
ið.
Það gerði hann með slíkri kost-
gæfni að verulegan árangur bar,
þótt aðstæður væru frumlegar. Æ
síðan hafði Jón mikinn áhuga á
fiskiræktarmálum og stóð fast í
sveit þeirra, er þau mál báru fyrir
brjósti.
Stangaveiði var eitt af hugðar-
efnum Jóns og var hann slyngur
veiðimaður. Undirritaður hefir
veitt viða og með mörgum veiði-
mönnum, sem hafa verið hinir
beztu félagar. Það er þó á engan
hallað, þótt fullyrt sé, að Jón er
þeirra minnisstæðastur allra.
Þó að Jón hafi verið óviðjafnan-
legur félagi og vinur í öllu, er við
tókum okkur fyrir hendur, eru þó
stundirnar við ána minnisstæðast-
ar.
Þá kom bezt í ljós hvílíkur nátt-
úruunnandi hann var. Aflinn
skipti litlu máli. Timinn, sem eytt
var við veiðarnar varð oft miklu
skemmri, en tíminn, sem fór i að
horfa á ána og umhverfið, fugl-
ana, himininn, lífríkið allt.
Oft voru gestir í veiði með Jóni,
og hafði hann það jafnan fyrir sið,
að láta þá renna á undan í beztu
veiðistaðina.
Minnisstætt er atvik, sem lýsir
honum vel, bæði sem manni og
veiðimanni. Jón hafði fengið all-
vænan fisk á öngul sinn og þreytti
hann að fullu, eftir kúnstarinnar
reglum. Aðstaða þarna var á þann
veg, að eyri var við ána og að-
grunnt að eyrinni. Er fiskurinn
var nærri kominn á þurrt, losnaði
hann af öngliQum og spriklaði á
grynningunum góða stund, þar til
honum tókst loks að komast til
heimkynna sinna. Jón þurfti ekki
annað að beygja sig niður og
grípa fiskinn. Þegar Jón var
spurður hversvegna hann hefði
ekki gert það, sem honum var þó í
lófa lagið, svaraði hann á þessa
leið: „Ég var búinn að tapa orr-
ustunni, fiskurinn var búinn að
vinna sitt stríð!“
Þeir eru ekki ófáir íslenzku
veiðimennirnir, sem gjarnan
mættu taka flugurnar úr hatti sin-
um í virðingarskyni við þennan
veiðimann og bónda.
Jón var söngvinn og það var
mikið sungið á Velli. Það þótti
tilheyra hverri heimsókn, að
„taka lagið“ og Jón spilaði undir
og söng fullum hálsi. Þá var hann
glaður og þessi gleði smitaði alla
viðstadda.
Hann lærði ungur að spila á
orgel og hefði sjálfsagt getað lært
á hvaða hljóðfæri sem var, með
tiltölulega lítilli fyrirhöfn — svo
músíkalskur var hann. Hann jók á
kunnáttu sína í orgelleik hjá Páli
ísólfssyni og gerðist organisti i
Stórólfshvolskirkju og spilaði oft
í öðrum kirkjum sóknarinnar.
Hann unni tónlist, en aðstaða ein-
yrkjans til að sinna slíkum hugð-
arefnum, var ekki mikil.
Margt fleira mætti skrifa um
Jón á Velli, en rúmsins vegna
verður að gera langa sögu stutta.
Ekki verður þó svo skilist við
þetta greinarkorn, að ekki verði
minnst á hina ágætu eiginkonu
hans, Ingibjörgu Jónsdóttur frá
Snjallsteinshöfða á Rangárvöll-
um. Hún er látin fyrir nokkrum
árum og var hún í rauninni ein-
stök kona.
Hún fékk ung að árum innkynj-
aða liðagigt, sem að lokum kom
henni í hjólastól. Æðruleysi henn-
ar og þolgæði í þessum langvar-
andi og vonlausu og kvalafullu
veikindum var aðdáunarverð.
Glaðværð hennar og gæzka var
ógleymanleg. Svo lík voru þau
hjón að allri gerð, að óvenjulegt
má heita. Sambúð þeirra og um-
hyggja dætranna beggja fyrie-
móður sinni og raunar foreldrun-
um báðum, gleymist þeim ekki er
til þekktu.
Ástríki þeirra við dætur sínar
var heldur ekki skorin við nögl.
Ungur maður, sem nú er búsett-
ur í öðrum landshluta, átti þar sitt
annað heimili á æskuárum og
naut þessa einnig. Hann sendir
nú sinar kveðjur og beztu þakkir.
Veganesti það, er hann fékk út í
lífið frá Velli, hefir dugað honum
vel og það var jafnan hnipinn
piltur að hausti er hann þurfti að
koma heim í skóla og ávallt of
seint, og glaður var hann, er vorið
kom.
Heimilið að Velli var ávallt
mjög gestkvæmt. Húsrými var
ekki stærra en gengur og gerist til
sveita, en í hjörtum húsráðenda
var hátt til lofts og vítt til veggja.
Það var ekki aðeins að nágrannar
og lengra að komnir væru tiðir
gestir. Hér var miðstöð unga
fólksins í nágrenninu.
Gleði hjónanna yfir að hafa
þetta unga fólk í kringum sig
leyndist ekki.
Allir voru velkomnir og ef ekki
var rúm fyrir alla næturgestina,
var bara tjaldað í hlaðvarpanum.
Þetta er ekki leiðin til að græða
fé, enda voru þau hjón ekki auðug
af því, þótt þau kæmust sæmilega
af. En þau voru samt óvenjulega
auðug. Þau voru auðug af þeim
verðmætum, sem eru öllu gulli
betri. Góðvild þeirra og kærleikur
veitti þeim þá hamingju sem ekki
Framhald á bls. 35
t
Eiginmaður minn,
MAGNÚS G. WAAGE,
lézt á heimili slnu Ásgarði 61, þann 21 aprll.
Jóhanna S. Waage.
Móðir okkar.
JÓSEFÍNA JÓSEFSDÓTTIR,
Birkimel 8.
verður jarðsungin frá FoSsvogskirkju, mánudaginn 25. aprll kl. 10.30
Elln Þorbjarnardóttir,
Ásta Þ. Taylor.
Þóra Þorbjarnardóttir.
+
Föðursystír mln
AÐALBJÓRG BJÖRNSDÓTTIR
sem andaðist I Fjórðungssjúkrahúsinu Akureyri 19 þ.m. verður jarð-
sungín frá Akureyrarkirkju þriðjudaginn 26. aprll kl 1 3.30.
Árni Böðvarsson.
+
Þökkum öllum auðsýnda samúð við andlát og útför,
SIGRÍÐAR ASLAUGAR BJARNADÓTTUR.
Ósk Gestsdóttir,
Geir Gestsson, Hulda Pétursdóttir,
Rafn Gestsson. Helga Hélgadóttir,
og barnaböm.
+
Ástarþakkir sendi ég til allra er sýndu mér kærleiksrfka vináttu við
andlát systur minnar
GUÐLAUGAR I. GUOJÓNSDÓTTUR.
Sérstakar þakkir sendi ég bæjarstjórn Keflavlkur fyrir höfðinglega
þátttöku við jarðarförina Sömuleiðis hjartans þakkir til starfsfólks
sjúkrahúss Keflavlkur fyrirágæta hjúkrun.
Jónfna Guðjónsdóttir,
Framnesi, Keflavfk.
+
Einlægar þakkir fyrir samúð og vinsemd við andlát og útför
MATTHILDAR BJÖRNSDÓTTUR
fyrrum kaupkonu
Sigurlfn Andrésdóttir
Júlfana Bjömsdóttir
Hildur Viðarsdóttir.