Morgunblaðið - 24.04.1977, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 24.04.1977, Blaðsíða 16
48 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24 APRlL 1977 — Rubinstein Framhald af bls. 39 fer ekki vel á því. Þegar við kom- um að staðnum, hætti ég að leika og sagði: „Ég heyri ekki litlu nót- una. Tökum þetta aftur.“ En hann náði þessu ekki. Sem sagt við lékum Kreuzer-sónötuna hæg- Rubinstein: Já, ég átti í erfið- leikum með Toscanini. Ég hef reyndar aðeins einu sinni leikið með honum, en þaö var mjög broslegt. Hann var ógurlega stolt- ur maður, sem þoldi engan viö hlið sér. Það sýnir, að hann gat ekki hafa veriö mjög vel gefinn. Nú, en ég lék þriðja konsert Beethovens með honum. Það kom i ljós, að hann kunni hann ekki, því að hann var á móti öllum sólista-konsertum, þvi að einleik- arar fá oftast meira lófaklapp en stjórnandinn. Fyrir æfinguna spurði hann mig: „Hvaða hraða hafið þér?“ „Tempo giusto, réttan hraða.“ Við byrjuðum að leika — og það var skelfilegt. Við vorum aidrei almennilega samferða, en hann hætti ekki. Ég var orðinn anzi leiður. En svo sagði hann brosandi: „Ættum við að leika fyrsta þáttinn einu sinni enn?“ Þegar við endurtókum kaflann, varð mér ljóst, að hann hafði hlustað nákvæmlega eftir því, hvernig ég fór að, og nú var allt i bezta lagi. Ég leyfi mér því að segja: Toscanini lærði þriöja píanókonsert Beethovens af mér. Felix: En hefur yður líkað sér- staklega vel viö einhverja stjórn- endur? Rubinstein: Já, já, Georg Szell. Hann var dásamlegur stjórnandi. Mér féll ávallt mjög vel við hann. Einnig við Barbirolli. Og Zubin Mehta, Indverjinn, er hinn bezti, sem ég hef leikið með. Við lékum saman D-moll konsert Brahms. Ég hef aldrei leikið hann eins vel og með honum. Ég harma það mjög, að ég skyldi aldrei leika með Arthur Nikisch. Ég var of ungu. Ég tel, að hann hafi verið mesti hljómsveitarstjóri allratíma. Felix: Herra Rubinstein, það má segja, að þér hafið orðið fyrir þýzkum hryllingi, sem situr í yð- ur. Árið 1914, þegar þér fréttuð af misþyrmingum á Gyðingum í Belgíu af hálfu þýzkra hersveita, þá sóruð þér, að þér mynduð aldrei framar leika i Þýzkalandi. Rubinstein: Afsakið, það er óskemmtilegur hlutur, sem þér eruð að höggva í. Gætum við ekki sleppt þessu? Felix: En Þýzkaland er það land, þar sem þér hlutuð viður- kenningu og frægð og þér standið í þakkarskuld við menningu þess. Væri það ekki stórkostlegt bragð, ef þér við ævilok hélduð hljóm- leika á þýzkri grund? Rubinstein: Sjáið þér til, ég hef sýnt það, að ég hef ekkert á móti hinni ungu þýzku kynslóð. Ég ann þýzkum bókmenntum og þá þýzkri hljómlist öllu ofar. En það sem þér ætlizt til af mér get ég ekki gert af siðferðilegum ástæð- um. Um helmingur fjölskyldu minnar var drepinn í gasofnum Hitlers. Ég hvorki get né vil halda hljómleika i landi, þar sem enn er mikið af fólki, sem ber ábyrgð á þessu. Það eru menn, sem gegna mikilvægum stöðum enn á ný i dag. Ég væri einfaldlega hrædd- ur, einhver gæti komið á hljóm- leikana til mín og öskrað: „Út með Gyðinginn.“ Ég veit, að ég á marga aðdáendur í Þýzkalandi og þá sérstaklega meðal ungs fólks. Ég fæ mörg bréf þaðan. Til dæmis frá konu i Augsburg, sem sótti alla hljómleika mína í Sviss. Hún sendi mér oft blóm. Og hingað til Ameriku var hún núna að senda mér sild. Felix: Þér hafið svo oft um æv- ina talað um það, að þér væruð hamingjusamur maður. En hvað er hamingja? Og hvernig kemst maður í það ástand? Rubinstein: Ég er hamingju- samasti maður, sem ég veit um, þvi að ég — en nú kem ég ekki orðinu fyrir mig. í dag er ég alveg ómögulegur í þýzkunni. Ég tala ekki vel í dag. Fjandinn hafi það. Felix: Segið það á frönsku. Rubinstein: Ég tala átta tungu- mál, og þýzka var mér sérstaklega töm. Ég er líka dauðreyttur i dag. Að hverju voruð þér að spyrja? Felix: Þér voruð að segja, að þér væruð hamingjusamasti mað- ur, sem þér vissuð um. Kuhinstein: Gæfa mín er, að ég ann lífinu meira en nokkur, sem ég þekki. Allir hafa alltaf eitt- hvað út á lífið að segja. Það sem gerir mig gæfusaman og ánægðan er, að ég tek lífinu, eins og það er. Alltaf breytilegt, alltaf nýtt. Og ég tek andstæðum lifsins. Við get- um ekki séð svart, ef við þekkjum ekki hvitt. Við myndum ekki vita, hvað það er að vera kátur, ef við gætum ekki verið hryggir. Við myndum ekki vita, hvað væri að vera ríkur, ef engir væru fátækir. Ég ann sárum sviða eins og þlíðu- hótum. Felix: Herra Rubinstein, enn ein spurning... Rubinstein: Ég vona, hin síð- asta. Felix: Voru hljómleikar yðar 26. júlí 1976 í London óafturkall- anlega yðar siðustu? Rubinstein: Já. Ég hélt, að ég gæti ef til vill haldið nokkra hljómleika í góðgerðarskyni, en það verður ekki hægt. Felix: Af því að þér getið ekki lengur séð nóturnar á hljóðfær- inu? Rubinstein: Sjáið þér til, ég veit nokkurn véginn, hvar þær eru. En ég get ekki séð almenni- lega ákveðinn fjölda. Ég vil ekki, að það komi fyrir aftur, sem henti mig fyrir nokkru í Toulouse. Ég lék Schumann-konsert. Allt gekk prýðilega. En skyndilega fór allt að dansa fyrir augunum á mér í lok annars kafla. Þá sá ég ekki lengur hljómsveitina. Mér sortn- aði fyrir augum. Felix: Hvernig gátuð þér yfir- leitt leikið hin síðari ár, þar sem sjón yðar hafði hrakað svo mjög? Rubinstein: Ég var svo vanur þvi að halda hljómleika, spila á píanó. Og það tókst og gekk ágæt- lega. Þess vegna hélt ég sem sagt áfram að spila. Felix: Og hvað gerir svo Rubin- stein, þegar hann er hættur að leika á hljóðfæri? Rubinstein: Ég hef varið svo miklum tíma ævinnar við pfanóið, að ég hef varla haft tíma til að hlusta á hljómlist. Nú hlusta ég á tónlist af hljómplötum. Ég er svo sæll yfir þvi, að ég gæti lifað í 100 ár í viðbót bárá af því. Bara af þvi. Felix: Eruð þér þannig, ef svo má segja, önnum kafinn við að hlusta á hljómlist? Rubinstein: Ég sef ljómandi vel, þvi að ég veit, að þegar ég vakna, verður mér færður dásam- legur morgunverður, og þá get ég strax hlustað á það, sem ég vil. Ég kom hingað með þrjár plötur, en nú er hér stór stafli. Felix: Og á hvað hlustið þér svo? Rubinstein: Nú, nema hvað? Mozart, Mozart. Ég hef aldrei ver- ið eins sæll og glaður og núna. Aldrei. Aldrei á ævi minni. — svá — þýddi. Þeim,sem trjjMja bílinn sinnhjáo fellur ymislegt í skaut. / ár endurgreiðum við þeim í tehjuafgang: hr. 21,0 milljón Fyrir tjónlausan ahstur í 10 ár fá þeir 1 ár iðgjaldsfrítt. Verðmæti að þessu sinni: kr. 13,1 milljón Alls fá þeir í ár: kr. 34, 1 milljón Allt er þetta fyrir utan hinn hefðbundna bónus, sem allir veita. SAMVIMITRYGGINGAR GT ÁRMÚLA3 SÍMI 38500

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.