Alþýðublaðið - 21.08.1920, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLÁÐIÐ
alaðsias er í Aíþýðuhúsinu við
Isgólísstræti og Hverfisgötu.
Sím.1 988.
Auglýsingum sé skiiað þangað
sða í Gutenberg í sfðasta lagi k!.
10, þaran dag, sem þær eiga að
fcom’d í blaðið.
„Njála
Og
Jónas HaIlgrímsson.“
1 „Alþbl’" 1118 var greinarkorn
eftir einhvern „Z“ : „Njála og Jón-
as Haligrímsson". — Greinin var
vel þess verð að henni væri gaum-
ur gefinn, og ættu bókaútgefend-
urnir að hugsa um bendingu hans
um vasaútgáfu af Njálu og ljóð-
rnælum Jónasar. — — En full-
djúpt virðist greinarhöfundur taka
í árinni, er hann telur þessar tvær
bækur mestu listaverk á íslenzkri
tungu, — auðvitað eru þær Jista
verk, það véfengir enginn, esravið
eigum sem betur fer ekki svo all-
fá önnur, sem fyllilega jafnast á
við þfcr, og jafnvel fremri. — Eg
vil ekki teija þau öll upp, því þaö
tæki meira rúm en þörf ér á, —
enda efast eg eigi um að lesendur
sjáifir séu komnjr á það menning-
arstig að þeir séu færir að sjá
það hjáipariaust, — en eg tek til
dæmis ijóðmæii Bjarna Thorarensen
— eg býst við að það geti orðið
skiftar skoðanir um hvor þeirra
J. H. eða hann eigi ofar sæti í
íslenzku skáldatöiuani, og fleiri
gætu komið til greina, því var-
hugavert er að taka eitt stórskáld-
ið fram yfir arrnað, — það sitja
svo margir og hafa setið viö borð
Braga hér heima, og stefnur þær
er þeir hafa fyigt eða rutt braut
í löndum skáidskaparins eru svo
geróiíkar, að enginn vegur er að
lyfta öðrum hærra en hinum, nema
gáfa þeirra hafi starfað á sama
sviði fyrir sömu hugsjónum, í
sama anda, — þá er hægt að
dæma á milli. — En t. d, er tæp
lega unt að finna gerólíkari anda
en í kvæðum Bjarna og Jónasar.
— Það er fegurðin sem hefir gert
Jónas að skáldi. — Það er víst
óhætt að segja að ekkert íslenzkt
skáld hafi haft eins djúpa fegurð
artilfinningu-, og listfengt auga
fyrir tilfinningu og náttúru. —
Fegurðin skapar hjá honum til-
finningu, sem svo mótar Ijóð hans
og andlegt líf. — En aftur á móti
skortir hann skarpskygni og kraft
þann, er alstaðar rnótar kvæði
Bjarna. — Bjarni er gagnrýnand-
inn, djúpsæismaðurinn, — með
köflum „satyriskur".
Jónas er, sem skáid, ijúfur
hógvær og draumkendur, Bjarni
á ólfkt meira lífsfjör, hann er
hávær og óhikandi, hann hotfir
beint í gegnum yfirborðið, og
dregur fram í ljósið það er hon-
um þykir eigi mega geymast í
myrkrinu, Ijótt og fagurt, iit og
gott. Allur skáldskapur Bjarna
virðist bera meiri vott um skarpar
gáfur en. Jónasar. Hann er tilfinn-
ingarfkur eins og Jónas, jafnvel
tilfinningaríkari, en þær byrtast í
annari mynd, heitari og skortir
mikið af fegurðinni er hjúpar til-
finningar Jónasar og dregur þrótt-
inn úr þeim á yfirborðinu,
Það má lengi deila um hvor
þessara tveggja hafa meira gildi
fyrir andlegt Iíf iesandans, en
sannieikurimt er sá, að það fer
algerlega eftir tilfinninga og sálar-
iífi lesandans sjálfs. Því getur
orðið varhugaveit að taka einn
höfund og ætla að nota verk
hans fyrir ótæmandi andans brunni
handa öllum lesendum. Hér hljóta
einnig að koma rnargir fleiri til
greina. Margir sem fylíilega má
veita rúm við hlið þessara tveggja,
jafnmiklir, en hver á sínu sviðí,
t. d. Gr. Thomsen, Þorst. Erlings-
son, Matth. Jochumson, Kristján
Jónsson eða Gestur Páisson, o. fl.
Hér er að eins tekin lítilsháttar
sýnishorn, enda er þetta eigi neinn
ritdómur yfir íslenzk skáld, — en
mér hefir komið til hugar að
breyta uppástungu hr. „Z“ með
að gefa út vasa- eða alþýðuútgáfu
af Jónasar Ijóðmælum, en í stað
þess að hafa það skáldskapar-
periur, úrvalsljóð allra íslenzkra
skálda sem hafa starfað á ólíkum
sviðum og grundvelli, en velja
að eins þá sem virðast standa efst
hver fyrir sig, sleppa hinum, er
hafa átt samleið með einhverjum
öðrum og geta eigi taiist standa
honum jafufætis, jafnvel þó þeir
frá listarinnar sjónarmiði í heild
sinni, geti talist standa ofan við
önnur skáld, er hafa sungið óð
sinn á öðru sviði, — ieikið. á
ólíkan streng skáldhörpunaar. Þá
er frekar hægt að fullnægja þörf
lesendans, hann getur þá ætíð
fundið einhvern hljóm sem getur
bergmálað í sál sjálfs hans.
Því verður ekki neitað, aö slíkt
verk er vandaverk — eigi fyrir
viðvaninga, — en við eigum
nú sem stendur, ýmsa góða rit-
dómara, og vildu þeir ieggja þessu
lið sitt mætti það efalaust takast,
jafnvel þótt það ef til vill yrði
vanþakkað a£ einhverjum hinna
mörgu gjammandi ritfinnum, sem
altaf eru að troða því inn í höf-
uðið á sjálýum sér, — á öðrum-
tekst það eigi — að þeir séu
einhverjir af drottni útvaldir menn,
til þess að finna að ritverkum sér
meiri manna.
Það var eigi ætiun mín í fyrstu
að eyða svo mörgum orðum, en
eg álít að meran heíðu gott af að
yfirvega þessa bendingu, og láta
álit sitt í ijós. — Því það ef
efalaust engin vanþörf á slíkri
bók, þvf hvernig getur aiþýða
manna haft rsð á að kaupa öll
verk skáidanna okkar, eftir bóka-
verði nú. — Og hver efast utn
hvflíkan ómetanlegan fjársjóð við
eigum í bókmentum okkar, —
fjársjóð sem verður að vera f
hvers manns eign.
Steindór Sigtirðsson.
Uni dapi oi vepiini.
Kyeitja ber á hjólreiða- og
bifreiðaljóskerum eigi slðar en ki..
9 í kvöld.
Yeðrið í morgan.
Vestm.eyjar . . . SSY, hiti 10,0.
Reykjavík .... SSV, hiti 8,6.
ísafjörður .... VSV, hiti 10,9-
Akmeyri .... S, hiti 13,0.
Grímsstaðir ... S, hiti 12,0.
Seyðisfjörður . . S, hiti 10,6.
Þórsh., Færeyjar logn, hiti 11,0.
Stóru stafirnir merkja áttin*-
Loftvægislægð fyrir norðvéstan
land, loftvog ört stígandi hór,
stöðug í Færeyjum.
Útlit fyrir hæga suðlæga átt.
Sterling fer héðan síðdegis í
dag f hringferð austur um iafld-
Farþegar verða margir.