Morgunblaðið - 01.06.1977, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. JUNl 1977
31
son til þess að taka að sér
deildina, sem og áður segir. Árið
1969 var gerð könnun á því, hvert
leiðir piltanna úr sjóvinnudeild-
inni höfðu legið. Á þessum 11
árum höfðu 96 gagnfræðingar út-
skrifazt úr sjóvinnudeild skólans;
af þeim höfðu 72 gerzt sjómenn,
þar af 59 farið í sjómannaskóla —
40 í Stýrimannaskólann, 10 í Vél-
skólann, 3 í Loftskeytaskólann og
4 í Matsveinaskólann. Auk þess
hefar einn piltanna farið í fisk-
iðnfræði, annar í netagerð og
jafnvel einn í lögfræði. Af þessu
sést, að þessi kennslustörf hafa
borið ríkulegan ávöxt fyrir
sjávarútveginn. í hópi þessara
pilta eru nokkrar af mestu afla-
klóm landsins í dag. Mér segir svo
hugur um, að ráðamenn til sjávar
hafi skilið mikilvægi þessa starfs,
enda eru nú uppi hræringar með-
al þeirra og skólamanna að efla
þessa kennslu sem víðast um
landið.
Ekki gat ég látið mér það í hug
koma árið 1942, er Hörður kvænt-
ist frænku minni, Vigdísi, og þau
fluttust inn á heimili foreldra
minna, að við ættum eftir að vera
samstarfsmenn við Lindargötu-
skóla um 10 ára skeið. En svo
varð. Þegar ég tók upp kennslu
hjá Jóni Á. Gissurarsyni, skóla-
stjóri Lindargötuskóla, haustið
1961, þá var Hörður þar fyrir sem
kennari sjóvinnudeildar skólans
sem fyrr segir. Naut hann þá
óskoraðs trausts kennaranna og
virðingar og vináttu nemenda
sinna. Enda þótt Hörður notaði
enga tæpitungu við nemendur
sína heldur ósvikið sjómannamál
með öllum þeim blæbrigðum, sem
hart og óvægið sjómannslíf setur
því, þá naut Hörður mikillar vin-
áttu sinna nemenda, sem meðal
annars kom fram í því, að þeir
héldu flestir sambandi sínu við
hann löngu eftir að þeir luku
námi við skólann. Hörður fylgdist
og vel með því, hvernig þeim
vegnaði I lífinu og var óspar á
heilræðin til þeirra.
Herði var einkar lagið að segja
sögur af samferðamönnum sínum
og fór þá á stundum frjálslega
með söguþráðinn, svona til þess
að krydda frásögnina lítið eitt,
færa hana í stílinn, eins og þeim
einum er lagið, sem hafa skálda-
æð einhvers staðar fólgna í sér. Á
ég mér margar góðar endurminn-
ingar frá því að hlusta á Hörð,
þegar hann fór á kostum og ein-
hver gat borgað honum i sömu
mynt, sagt sjóarasögur, því þá
stóð ekki á Herði að svara með
annarri sögu, sem aldrei varð
síðri hinni, hvorki í stfl, efni né
frásagnarmáta. Þessa frásagnar-
gleði hafa börnin hans tileinkað
sér í ríkum mæli, og mér segir svo
hugur um, að barnabörnin muni
feta í sömu slóð i því efni, ef
marka má frjótt ímyndunarafl lit-
illa frænda minna.
Það sem einna helzt einkenndi
Hörð i daglegu lífi var glaðværð
hans, hlýja og bjartsýni á mann-
lífið, óbilandi traust á sjómann-
inum, sem hafði lært i hörðum
skóla lífsins, en ekki í „pappírs-
skólum" nútimans. Þetta má ekki
skilja svo, að honum hafi verið í
nöp við skólalærdóm — síður svo;
eintómur bókalærdómur var
honum ekki að skapi, skóli lifsins
varð að fylgja með öllum skóla-
lærdómi að hans mati.
Það er mér þungbært að kveðja
svo snemma jafn kærkomin vin
og félaga, sem Hörður var mér um
35 ára skeið, en minningin um
góðan dreng yljar.
Kona mín og ég, foreldrar
mínir, systkini og mágafólk og
börn þeirra votta eftirlifandi eig-
inkonu, börnum og barnabörnum,
tengdabörnum og systkinum og
frændfólki öllu okkar dýpstu
samúð við fráfall Harðar Þor-
steinssonar.
Far vel, kæri vin.
Ólafur H. Óskarsson.
Árið 1959 var Lindargötuskóla
breytt úr tveggja ára unglinga-
skóla í fjögurra ára gagnfræða-
skóla. Var þá ákveðið að stofna
sjóvinnudeild i skólanum. Námi
skyldi hagað þannig, að málanám
og stærðfræði skyldi sama og hjá
öðrum deildum en ýmsum les-
greinum sleppt. Unnust þannig
tíu vikustundir, sem varið skyldi
til sjóvinnunáms. Var þetta skref
tekið I þeirri trú — og nokkurri
vissu — að kenna nætti drengjum
ýmis vinnubrögð í landi, sem
koma mætti að gagni, þegar um
borð í fiskiskip kæmi. Hitt var og
talið líklegt, að drengir sem varið
hefðu þetta miklum tíma i sjó-
vinnunám, legðu fyrir sig sjó-
mennsku að námi loknu, ekki sist
ef þeim yrðu tryggð viss réttindi
með þessu námi. Loforð fengust
þegar í upphafi fyrir forgang
þessara drengja fyrir skipsrúmi
fram yfir aðra jafnaldra og
nokkru hærra kaup, sérstaklega
fyrir drengilegan stuðning Jóns
Axels Péturssonar, þáverandi for-
stjóra Bæjarútgerðar Reykja-
víkur. Reynsla sýndi síðar, að þeir
voru þessara réttinda verðugir,
sem vænta mátti. Sömuleiðis var
notið hollra ráða og aðstoðar Sjó-
mannaskóla íslands og drengjun-
um tryggðar vissar ivilnanir í
þeim skóla, eftir þvi sem próf
gæfu tilefni til. '
En nú var þrautin þyngri að
finna hæfan kennara, sem mótað
gæti sjóvinnudeildina og gæfist
ekki upp, þegar mesta nýjabrum-
ið færi af. Þetta þurfti að vera
friskur sjómaður, sjómannaskóla-
genginn. Litil von var að k'ennara-
laun freistuðu slíkra manna.
Þá barst Hörður Þorsteinsson,
skipstjóri, mér upp I hendur.
Hörður var Reykvikingur í húð og
hár. Hann hafði alist upp i stórum
systkinahópi. Ungur gerðist hann
sjómaður, lauk farmannaprófi í
Sjómannaskóla íslands, gerðist
stýrimaður og síðar formaður á
eigin bát. En þá reið ógæfan yfir.
Hörður slasaðist við skyldustörf
um borð í ofviðri. Ekki vár annað
sýnna en örkuml biðu Harðar til
æviloka. Löng sjúkrahúsvist beið
hans og farkostur hans fúnaði i
naustum. Hörður var kvæntur og
hafði fyrir konu og börnum að
sjá.
Þegar hér var komið sögu, hafði
Hörður öðlast það mikinn bata, að
engum ókunnum gat dottið annað
í hug on þar gengi heill maður til
skógar, en þó var heilsan ekki
betri en svo, að sjómannsstarf í
rysjóttum vetrarveðrum á ís-
landsmiðum var ekki við hæfi.
Undanfarna vetur hafði hann
stjórnað og kennt sjóvinnubrögð í
námskeiðum á vegum Æskulýðs-
ráðs Reykjavikur. Hann var ekki
allskostar ánægður i þeirri vist.
Þótt aðsókn væri mikil, þá væru
drengirnir of ungir og námsskeið-
in of stutt. Ekki fóru skoðanir
Harðar og ráðamanna í einn far-
veg, svo að samkomulag varð ekki
hið ákjósanlegasta, enda lognaðist
þessi starfsemi útaf, þegar Harð-
ar naut ekki lengur við.
Hörður tók heilshugar við því
starfi, sem honum bauðst I Lind-
argötuskóla. Hér fékk hann að
ráða ferðinni og góða vinnuað-
stöðu. Hann var nemendum sin-
um harður en hlýr verkstjóri.
Gamlir nemendur áttu hann að
vini til æviloka hans, og sýndu
það i verki, en fjöldi þeirra skipar
nú rúm i íslenskum skipum,
margir sem forystumenn.
Eftir áratugastarf Harðar að
menntun verðandi sjómanna í litl-
um skóla fór að renna upp fyrir
ráðamönnum, að hér væri á döf-
inni starfsemi, sem vert væri að
gaumgæfa betur en verið hafði.
Lúðvík Jósefsson, frv. sjávarút-
vegsráðherra, fól Herði að ferðast
til margra sjávarplássa og miðla
heimamönnum af þekkingu sinni
og reynslu, sem nýtast mætti til
kennslu i skólum heimamanna.
Er nú svo komið, að starfa Harðar
sér stað í mörgum útgerðarstöð-
um landsins. Hörður hefur mark-
að spor í íslenskum sjávarútvegi.
Vonandi er starf hans upphaf að
gjörbreyttu viðhorfi manna til
verkmenntunar ungum mönnum,
sem hyggjast leggja fyrir sig hið
karlmannlega sjómannsstarf.
Hörður var glaðsinna, gæddur
smitandi gáska og bjartsýni. öll-
um kom hann í gott skap, sem við
hann áttu samneyti. Hann var
dæmigerður íslenskur sjómaður,
sem að afloknu sjóvolki gengur
hnarreistur og prúðbúinn frá
borði, fullviss þess, að hann
stendur engum erlendum starfs-
bræðrum að baki.
Framhald á bls. 28
StÐUSTU stúdentarnir brautskrððir frð Kennaraháskóla tslands, Ljðsm. Mbl. RAX.
Síðustu stúdentarnir frá
Kennaraháskóla íslands
KENNARAHÁSKÓLA tslands
var slitð við hátfðlega athöfn f
fþróttahúsi skólans sl. föstu-
dag. Við þetta tilefni voru alls
128 nemendur brautskráðir frá
skólanum og var hópur ný-
stúdenta stærstur eða 83. Þá
voru 38 nemendur útskrifaðir
með kennarapróf og 7 kennarar
við framhaldsskóla veittu við-
töku skfrteinum sínum eftir að
hafa stundað sérstakt nám f
uppeldis- og kennslugreinum
við skólann. Þeir stúdentar,
sem brautskráðir voru frá
Kennaraháskólanum á föstu-
dag, eru sfðustu stúdentarnir,
er skólinn brautskráir og hefur
hálft sjöunda hundrað nem-
enda lokið stúdentsprófi frá
skólanum frá þvf að fyrstu
stúdentarnir voru brautskráðir
1968.
Baldur Jónsson, rektor Kenn-
araháskólans, gerði í ræðu
sinni grein fyrir þeim tímamót-
um, sem nú væru í starfi skól-
ans þar sem eftirleiðis yrði allt
nám við skólann komið á
háskólastig. Sagði Baldur að
með lögum um skólann frá 1963
hefði verið gert ráð fyrir að
brautskráðir kennarar frá skól-
anum gætu með eins árs námi
öðlast rétt til að gangast undir
stúdentspróf. Fyrstu stúdent-
arnir samkvæmt þessari heim-
ild hefðu verið útskrifaðir 1968.
Árið 1971 hefði stúdentspróf
verið gert að inntökuskilyrði í
skólann og honum breytt I
Kennaraháskóla. Sagði Baldur
að þar með hefði verið brostinn
grundvöllur fyrir starfi
menntadeildar fyrir kennara
við skólann. En með þessum
breytingum hefði þó verið ljóst
að veruleg fækkun yrði í skól-
anum fyrst um sinn og um það
leyti hefðu verið stofnaðar svo-
kallaðar framhaldsdeildir gagn-
fræðaskólanna og í framhaldi
af þeim hefði við Kennarahá-
skólann verið komið upp
tveggja ára námi, sem lyki með
stúdentsprófi. Höfðu nem-
endur þá að baki tveggja ára
nám í framhaldsdeildum og að
viðbættu tveggja ára námi i að-
fararnámsdeildum Kennara-
háskólans.
Sagði Baldur að fyrst hefðu
Framhald á bls. 28
Kunnáttumenn okkar, aðstoða yður, án nokkurra
skuldbindinga, í sambandi við val á fallegum og hag-
kvæmum innréttingum, sem hæfa heimili yðar og
greiðslugetu. Hinar ýmsu innréttingar okkar miðast
fyrst og fremst við þægindi, fallegt útlit og
góða endingu.
Komið í heimsókn og skoðió eldhúsinnrétt-
ingar, baðinnréttingar, fataskápa,gólf parket
13 tegundir, inni- og útihurðir (m.a. Carl
Larsson Fullningahurðirnar), og vegg- og
loftpanel.
OKKAR BOÐ — YKKAR STOÐ
Innréitingaval hf.
I4 SUNDABORG SÍMI 84660
REYKJAVIK
Innréttingaval
er vandasamt