Morgunblaðið - 10.06.1977, Page 10
10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. JUNÍ 1977
Launaliður bóndans
utan K-vísitölu í 27 ár
1 TILBOÐI Vinnuveitendasam-
bands tslands, sem þeir gerðu
Alþýðusambandinu síðastlið-
inn sunnudag, hverfur VSt aft-
ur til þeirrar hefðar, sem ASÍ
hefur verið að reyna að brjóta
niður f þessum kjarasamning-
um, sem eru ákvæðin um með-
ferð launaliðar bóndans f verð-
lagsgrundvelli landbúnaðaraf-
urða, þ.e. að hann skuli dreginn
frá áður en útreikningur verð-
lagsuppbótar á laun fer fram.
Stendur þá aðeins eftir af skil-
yrtu samkomulagi aðila frá því
f aprfl, að áfengis- og tóbaks-
liðurinn er burt numinn úr
grunni vísitölunnar.
I fyrra tilboði vinuveitenda
frá 5. maí síðast liðnum er gert
ráð fyrir að launaliður bóndans
reiknist með í útreikningi verð-
bótavísitölu og hann verki
hækkandi á verðbætur á laun.
Þetta sama ákvæði tók sátta-
nefndin upp í umræðugrund-
völl sinn. Nú hins vegar virðist
sem VSÍ sé horfið frá þessari
tilhögun. En hver eru raun-
veruleg áhrif þessa launaliðar
bóndans í verðlagsgrundvelli
landbúnaðarvara í framfærslu-
visitölunni. Um það spurði
Morgunblaðið Hrólf Ásvalds-
son á Hagstofu íslands, en hann
er aðalsérfræðingur þeirrar
stofnunar í vísitölum og sá að-
ili, sem í raun reiknar út visi-
tölurnar. Hrólfur sagði:
„Þessi liður er sérstaklega
virkur þáttur í vísitölunni,
vegna þess að hann kemur
sjálfkrafa strax fram í verði á
landbúnaðarvörum. Það er hins
vegar ekki gefið mál um launa-
hækkanir á öðrum liðum, að
þær komi sjálfkrafa strax fram
í verðlagi. Launaliður bóndans
kemur samkvæmt lögum strax
fram í verði landbúnaðarvara.“
í greinargerð hagfræðing-
anna Brynjólfs Bjarnasonar og
Ásmundar Stefánssonar, sem
þeir unnu fyrir aðila vinnu-
markaðarins hinn 19. ápríl
síðastliðinn, er samningarnir
snerust nær eingöngu um vísi-
tölumálin, sögðu þeir um þetta
atriði:
„islenzkar búvörur nema um
17% F-vísitölu. Launaliður í
búvörugrundvelli er hins vegar
7.4% sé miðað við 1.2. '77 og er
áætlaður75% 1.5 ’77.
Allar götur frá gengisfell-
ingarlögunum 1950, hefur
hækkun launaliðar í búvöru-
grundvelli verið dregin frá
hækkun F-vísitölu. Rökin fyrir
þessari ráðstöfun voru þau, að
eðlilegt sé að takmarka víxl-
hækkanir kaupgjalds og verð-
lags. Þess má geta, að búvara
var stærri hluti F-vísitölu i
þeim vísitölugrunni, sem þá var
notaður, auk þess sem launa-
liður var mun stærri hluti
kostnaðarverðs búvöru en nú
er.
Til þess að gefa hugmynd um
áhrif þessa í framkvæmd má
nefna, að tímabilið 1.5. 1970 til
1.5. 1976 olli þessi frádráttur
því, að 4.84% vantaði á óskerta
F-visitölu. Á núgildandi samn-
ingstímabili nemur skerðing
vegna frádráttar þessa liðar
1.96%. Til þess að gefa hlið-
stæða mynd af áhrifum og gert
var varðandi áfengi og tóbak,
má nefna, að hækki F-visitalan
um 30 %, verður hækkun að frá-
dreginni hækkun launaliðar á
búvörugrundvelli 27.75 % eða
2.25% vantar á.“
Hér vitna hagfræðingarnir í
athugun, sem þeir gerðu á
áhrifum áfengis og tóbaks á
framfærsluvísitöluna, en þar
sögðu þeir: „Til þess að gefa
hugmynd um áhrif þessa, má
benda á, að miðað við að áfengi
og tóbak hafi vægið 5% af F-
visitölu og mælist ekki til verð-
lagsbóta, jafngildir 30% hækk-
un mældra liða 28.5% hækkun
verðbótavísitölu.”
Hrólfur Ásvaldsson hjá Hag-
stofu íslands sagði að á einu
ári, þegar verðhækkanir væru
miklar, gætu áhrif vegna launa-
liðar bóndans munað töluvert
miklu í verðlagsuppbót. Þetta
getur munað þvi, að einn
fimmti af áhrifum launanna
kemur - ekki fram í kaup-
greiðsluvísitölu. Með öðrum
orðum í kringum 1/5 af áhrif-
um launahækkana á vísitölu
kæmi ekki fram í verðlagsupp-
bót á laun — ef hækkun vegna
launalíðarins kemur ekki fram
í verðlagsuppbót. Hún kemur
hins vegar alltaf fram í F-
vísitölu.
Eins og fram kom i tilvitnun í
greinargerð hagfræðinganna
hér að framan er þetta ákvæði
komið inn árið 1950 og hefur
það siðan ávallt haldizt bæði I
samningum og lögum um kaup-
greiðsluvísitölu. Er þetta
stærsti vöruliðurinn í grunni
vísitölunnar, þar sem launin
koma strax fram. Hrólfur kvað
vitaskuld unnt að fara svo með
marga aðra liði, en þarna kvað
hann vera einn verulega stóran
lið, sem skipti máli, sem auð-
velt er að einangra, reikna og
finna hver áhrif hann hefur.
Sjónarmið Alþýðusambands-
ins hefur verið, að inni í F:
vísitölu og þar með K-visitölu,
sem er^ falltengd hinni fyrr-
1
Fiat 125 P ti! afgreiðslu strax
| | Hámarkshraði 155 km, Q Bensíneyðsla
um 10 lítrar per 100 km ~ Kraftbremsur
með diskum á öllum hjólum Radial —
dekk ~ Tvöföld framljós með stillingu
Læst benzinlok ~ Bakkljós , Rautt Ijós í
öllum hurðum ~ Teppalagður , Loftræsti-
kerfi Öryggisgler ~ 2ja hraða miðstöð
2ja hraða rúðuþurrkur ~ Rafmagnsrúðu-
sprauta Hanzkahólf og hilla Kveikjari
; Litaður baksýnisspegill ~ Verkfærataska
Gljábrennt lakk Ljós í farangurs-
geymslu 2ja hólfa karborator l Syn-
kromeseraður gírkassi Hituð afturrúða
Hallanleg sætisbök Höfuðpúðar
AdBÍnStóa kflÍ&áO'
tíl öryrkJ3 «r-
Leitid uppiýsinga
sem fyrst.
FIAT EINKAUMBOÐ A ISLANDI
Davíd Siííurdsson hí’.
SIÐUMULA 35. slmi 85855
Skagfirska söngsveit-
in á söngferðalagi
SKAGFIRSKA söngsveitin
heldur tónleika f kvöld,
fimmtudaginn 9. júnf, f Austur-
bæjarbfói og hefjast þeir kl.
13.30. Skagfirska söngsveitin
Efstaland 50ferm.
2ja herb. íbúð á jarðhæð. Vand-
aðar innréttingar. Verð 6.8 millj.
Útb. 4.8 millj.
Miðvangur 90 ferm.
Mjög góð 3ja herb. íbúð á 2.
hæð. Búr og þvottahús á hæð-
inni. Glæsileg sameign m.a.
frystiklefi og gufubað. Verð 8.5
millj. Útb. 6 millj.
^^^Jsijíkjsirtoiríl
fasteignala Hafnarstræti 22
síman 27133-27650
Hraunbær 90 ferm.
Góð 3ja herb. íbúð á 3. hæð
Mikil og vönduð sameign. Verð
8.5 millj. Útb. 6 millj.
Lang-
holtsvegur 100 ferm
Góð 3ja—4ra herb. kjallaraibúð
i tvibýlishúsi. Sér lóð, ræktuð
Verð 8 millj. Útb. 5.5 millj.
hefur að undanförnu verið á
söngferðalagi um Skagafjörð
og eru þetta fokatónleikar
þessa starfsárs.
Fimmtudaginn 2. júni sl. kom
Skagfirzka söngsveitin til
Skagafjarðar i söngför.
Fimmtudagskvöldið var fyrst
sungið í Bifröst á Sauðárkróki.
Föstudaginn 3. júni var sungið i
Höfðaborg Hofsósi.
Laugardaginn 4. júni var
sungið í Bifröst, Sauðárkróki
kl. 3 e.h. og um kvöldið kl. 9 var
fjórði og síðasti samsöngurinn i
Miðgarði fyrir troðfullu húsi.
Kórinn fékk allsstaðar frá-
bærar undirtektir. Varð að
endurtaka fjölda laga og syngja
mörg aukalög.
Einsöngvarar með kórnum
voru fimm, þar af aðeins ein
kona en fjórir karlmenn og er
það i rauninni ekki jafnrétti nú
á þessum jafnréttistimum.
Á söngskrá voru 16 lög. Með-
al annars lög úr óperum eins og
t.d. Maríubæn úr „Cavaleria
Rusticana" eftir Mascognui,
Oisis úr töfraflautunni eftir
Mosart og Agnus Dei lag eftir
Bizet o.fl. Allri söngskránni var
í stuttu máli skilað með mikilli
prýði. Snæbjörg Snæbjarnar-
dóttir er frábær stjórnandi og
hefur unnið greinilega mikið
starf með því að æfa upp þenn-
an kór.
Það var ekki meirtingin að
skrifa neinn ritdóm um þennan
söng, en þó er ekki hægt annað
en að minnast á einsöng Hjálm-
týs Hjálmtýssonar í Agnus Dei
og aukalögunum tveimur ( úr
óperum). Hjálmtýr hefur mjög
Fasteignin Hvarf við Varmá
í Mosfellssveit
er til sölu
Eignin er 200 fm. járnklætt timburhús á einni
hæð, ásamt bílskúr og sundlaug. Rúmlega
3000 fm. lóð, skógi vaxin, hallandi mót suðri.
Sérstæð eign.
Upplýsingar í síma 14964.
Hafnarfjörður — Arnarhraun.
til sölu 3ja herb. íbúð í ágætu ástandi á efri
hæð í 7—8 ára gömlu húsi á góðum stað. Verð
kr. 8—8,5 millj.
Árni Gunnlaugsson hrl.
Austurgötu 10,
Hafnarfirði simi 50764.