Morgunblaðið - 17.06.1977, Blaðsíða 18
18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. JUNl 1977
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingasjóri
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglvsingai
hf. Árvakur, ReykjavFk.
Haraldur Sveinsson.
Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstrnti 6, slmi 10100.
Aðalstrnti 6. slmi 22480(
Áskriftargjald 1300.00 kr. é ménuði innanlands.
t lausasölu 70.00 kr. eintakið.
Þjóðarheill
og hagsmunir
Flestar starfsstéttir
þjóðfélagsins helga sér
einn dag á ári hverju sem
hátíðardag; fylkja þá liði
til fagnaðar og kynningar á
sérmálum sínum og hags-
munum. Svipuðu máli
gegnir með sveitarfélög,
t.d. kaupstaði, sem eru lítil
samfélög innan ramma
þjóðfélagsins. Þessi sam-
félög halda hátíðlega þá
daga, sem kaupstaðar-
réttindi eru við tengd, til
að styrkja innbyrðis tengsl
íbúa sinna og virkja fólk til
samátaks um staðbundin
áhuga- og hagsmunamál.
Ofar þessum hátíðisdögum
einstakra byggðarlaga eða
starfsstétta er þjóðhátíðar-
dagurinn, 17. júní, þegar
þjóðin öll fagnar fullveldi
sínu, lýðveldisstofnun og
þegnréttindum. Þá er sú
áþreifanlega staðreynd
sett í öndvegið, að við erum
ein þjóð í einu landi, með
sameiginlega tungu,
menningararfleifð og
framtíðarhagsmuni.
Skoðanir eru að vísu skipt-
ar og hagsmunir allra þjóð-
félagsþegna falla ekki í öll-
um smáatriðum í sama far-
veg. Engu að siður er það
svo miklu, miklu meira,
stærra og hærra í hugum
okkar, sem við eigum sam-
eiginlegt en hitt, er á milli
ber. Þess vegna sameinast
íslendingar í eina órofa
heild, einn vilja, eina þjóð;
ekki einvörðungu þennan
dag, heldur hvert sinn sem
býður þjóðarsómi og
þjóðarheill.
Ef þjóðin lítur um öxl
yfir þann veg, sem lagður
er árhundruðum og kyn-
slóðir íslendinga hafa
gengið, veit hún og finnur,
að í sameiginlegri fortíð
liggja rætur sameiginlegra
örlaga, sögu, menningar og
samansafnaðrar þjóðar-
reynslu. Samtíð okkar virð-
ist full af ágreinings-
efnum, en þegar skyggnzt
er undir yfirborð átaka,
ofan í kjöl líðandi stundar,
liggja leiðirnar saman i
sameiginlegan farveg
framtíðarhagsmuna
þjóðarinnar.
Það eru sameiginlegir
hagsmunir þjóðarheildar,
hvern veg auðlindir láðs og
lagar eru og verða nýttar.
Það eru sameiginlegir
hagsmunir þjóðfélagsþegn-
anna, að fiskstofnarnir í ís-
landsálum verði hyggilega
nýttir; byggðir upp til eðli-
legrar stofnstærðar og há-
marksafraksturs í þjóðar-
búið, en ekki eyddir með
ráðnyrkju. Það eru sam-
eiginlegir hagsmunir
landsmanna, að gróður-
mold búsældarlegra land-
búnaðarhéraða verði nýtt
þann veg, er nýtingarmörk
hennar leyfa; að landið
verði grætt upp og nátt-
úruvernd í heiðri höfð. Það
eru einnig sameiginlegir
hagsmunir íslendinga, að
innlendir orkugjafar, raf-
orka fallvatna og jarð-
varmi verði nýttir til verð-
mætasköpunar í landinu,
iðju og iðnaðar, til að mæta
atvinnuþörf vaxandi þjóð-
ar; til að tryggja efnahags-
legt sjálfstæði þjóðarinnar
og sambærileg lífskjör hér
og í nágrannaríkjum. Það
eru og sameiginlegir hags-
munir okkar að standa trú-
an vörð um menningar-
arfleifð okkar, tungu
okkar, margþætta list-
sköpun og kristin lífsvið-
horf. Og síðast en ekki sízt
eru það sameiginlegir
hagsmunir íslendinga að
varðveita borgaralegt lýð-
ræði, þingræði og þegnrétt-
indi; að setja einstakling-
inn, rétt hans og hamingju
í öndvegið og tryggja jafn-
framt félagslegt réttlæti og
afkomuöryggi allra.
Þau lög munu elzt í land-
inu, eldri en hið forna þjóð-
veldi, sem fjölluðu um
fyrstu skyldur hreppanna,
hinna fornu sveitarfélaga.
í þeim lögum liggja rætur
trygginga meðal norrænna
manna. Efnisatriði þeirra
voru þau, að þegar bær
brann eöa búsmali féll,
skyldu allir bæta. Samhliða
helgum rétti einstaklings-
ins til skoðana, tjáningar
og athafna, sem er aðall
íslendingseðlisins, hefur
félagslegt réttlæti og
öryggi fest rætur. Við ís-
lendingar lítum á það sem
tákn þjóðarmenningar,
hvern veg búið er að þeim,
sem lokið hafa ævistarfi í
þágu þjóðfélagsins; sem og
hinum, sem ekki ganga
heilir til skógar vegna
sjúkleika, slysa eða ör-
kumla. Á þessum vettvangi
sameinast íslendingar
einnig í eina þjóð, sem
axlar sameiginlegar, þjóð-
félagslegar kvaðir.
Sautjándi júní sameinar
hugi okkar enn einu sinni.
Fáninn, sameiningartákn
okkar, blaktir við hún. Það
á að ríkja hátíð i hugum
okkar, þrátt fyrir ýmsa
þjóðfélagslega skýja-
bólstra. Að baki þeirra er
sú sumarsól, sem gyllir
land okkar, þegar þaö
skartar sínu fegursta.
Þessi sól á að ríkja í sinni
okkar í dag. í þeirri von að
svo sé óskar Morgunblaðið
landsmönnum öllum gleði-
legrar þjóðhátíðar og fram-
tíðargiftu.
Jónas Kristjánsson. Bjarni Vilhjálmsson og GuSni Kolbeinsson me8 bókina Minjar og manntir á blaSamanna-
fundi I gœr. Ljósm. FriSþjófur.
Bók helguð frœðimannin-
um dr. Kristjáni Eldjárn
ÚT er komin á vegum Bókaútgáfu
Menningarsjóós bókin Minjar og
menntir. Afmælisrit helgað dr.
Kristjáni Eldjárn, 6. desember
1976, en þá átti forsetinn
sextugsafmæli. Á þeim tímamót-
um bundust nokkrir vinir hans og
velunnarar samtökum um að gefa
út afmœlisrit helgað honum og þá
sem fræðimanni frekar en vegna
forsetaembættisins, þó svo að það
hafi haft sín áhrif, að því er útgef-
endur ritsins sögðu á blaðamanna-
fundi í gær. Frumkvæði að ritinu
áttu þeir Bjarni Vilhjálmsson,
þjóðskjalavörður, Jónas Kristjáns-
son, forstöðumaður Árnastofnun-
ar, og Þór Magnússon þjóðminja-
vörður.
Menningarsjóður er útgefandi
ritsins, en mest af undirbúnings-
vinnunni hefur farið fram í Árna-
stofnun Hafa þeir Guðni Kolbeins-
son og Jónas Kristjánsson borið
hitann og þungann af því verki.
einkum Guðni, sem verið hefur aðal-
ritstjóri. Meðal annars hefur hann
séð um hönnun bókarinnar og útlit,
að sjálfsögðu f samráði við Jónas og
aðra ritnefndarmenn, að því er kom
fram á fundinum f gær.
í afmælisrit þetta sem er hið veg-
legasta, skrifa 42 fræðimenn, þar af
16 erlendir, sem flestir eru vel
kunnugir dr. Kristjáni Eldjárn. Eru
hinir erlendu fræðimenn flestir frá
Norðurlöndum, tveir frá Englandi,
einn frá Þýzkalandi og einn frá
Sviss.
Upphaflega var gert ráð fyrir að
bókin kæmi fyrr út en seinkun út-
gáfu stafar aðallega af því að bókin
er stærri og viðameiri en gert var ráð
fyrir. Um þrettán hundruð eintök
eru gefin út og verða ekki endur-
prentuð, m.a. í þeim tilgangi að
gera bókina verðmætari, t.d fyrir
bókasafnara. Átta hundruð eintök af
heildarupplaginu eru send áskrif-
endum ritsins, en fremst f bókinni er
skrá með nöfnum þeirra, svokölluð
„tabula gratulatoria", sem merkir
heillaóskaskrá og þar eru efstir á
blaði þjóðhöfðingjar allra Norður-
landanna. Þau eintök bókarinnar,
sem ekki verða send áskrifendum
verða seld í afgreiðslu Menningar-
sjóðs, Skálholtsstíg 7 f Reykjavík og
f nokkrum helztu bókaverzlunum.
Bókin er tæpar sex hundruð
blaðsíður að stærð í stóru broti.
prentuð í prentsmiðjunni Steinholti
h.f., en bókband annaðist bók-
bandsstofan Örkin.
Að þvi er útgefendur bókarinnar
tjáðu blaðamönnum endurspeglar
fjölbreytni greinanna í bókinni hina
víðtæku þekkingu og áhugamál
Kristjáns Eldjárns. Eru það greinar
um íslenzka sögu og bókmenntir að
fornu og nýju Greinar um þjóðhætti
og menningarsögu, hannyrðir og
byggingarlist en þó mest megnis
greinar um ýmiss konar fornar
minjar. Engin ritgerðanna hefur
komið á prent áður Þá koma fram í
tveimur greinum nýjar niðurstöður
varðandi kirkjubyggingar og krossa
á Grænlandi
Myndir fylgja greinum þeim sem
ritaðar eru um fornleifafræði og
þykja þær hin mesta bókarprýði
Alls eru í bókinni nær hundrað og
sextíu myndir.
Kjölur bókarinnar er upphleyptur
og meira handunninn en gerist
almennt með bækur í dag Mun
bókin koma til með að kosta á
fimmtánda þúsund krónur.
Kurt Juuranto, aðal-
ræðismaður íslands
í Finnlandi, 50 ára
AÐALRÆÐISMAÐUR íslands I
Finnlamdi, Kurt Juuranto, verð-
ur fimmtugur þriðjudaginn 21.
júnl nk. Juuranto hefur gegnt
aðalræðismannsstörfum allt frá
1961 og tók þá við af föður sínum.
Hann hefur lagt mikið af mörk-
um til að efla viðskiptaleg og
menningarleg tengsl Islands og
Finnlands, og hefur verið I röð
forustumanna Föreningen
Islandia allt frá 1954.
Móttaka i tilefni dagsins í dag,
17. júní, verður f nýjasta lista-
safni Helsinki, Gallerie Finn-
forum, sem Juuranto hefur sett á
laggirnar, en verður þar sýnt
merkilegt safn af íslenzkum
landauppdráttum allt frá 16. öld
og fram á þessa öld, auk þess sem
sýning verður haldin á teikn-
ingum Agueste Mayer úr leið-
angri Paul Gaimard.
Yfirlýsing
frá Póst-
og sima-
málastjóra
MorgunblaSinu hefur borist svo-
hljóðandi yfirlýsing frá póst- og
slmamálastjóra vegna athuga-
semda frá yfirskoðunarmönnum
rlkisreiknings 1975 varðandi deilu
um sjónvarpsviðtæki.
Sjónvarpsviðtækið sem yfir-
skoðunarmenn rlkisreiknings 1975
geta um. að hafi verið afhent 1 966
er mér algjörlega óviðkomandi Hins
vegar stendur orðrétt á bls. 3 76 í
ríkisreiknmgi 1975 I skrá yfir aðila
sem hafa sjónvarpsviðtæki I eigu
Ríkisútvarpsins en í vörslu einstakl-
inga:
„10 Jón Skúlason, póst- og
slmamálastjóri. keypt I des. 1971"
(undirstrikun min).
Það er þessi fullyrðing sem er ekki
sannleikanum samkvæm að þvl leyti
að ég hef ekki fengið afhent slíkt
tæki frá Rikisútvarpinu
Ég er sammála yfirskoðunar-
mönnum rikisreiknings 1975 um
„að það er alvarlegt mál þegar fram-
burður opinberra trúnaðarmanna
stangast á og er það vissulega
athugunarefni' Af þessum sökum
skrifaði ég rikisendurskoðun bréf
24 maí sl og bað um ótvíræða
skýringu á þessu máli og ætti þá að
koma svar við þeirri spurningu yfir-
skoðunarmanna ríkisreiknings
1975 „Hvernig stendur á þessu?"
Jón Skúlason,
póst- og simamálastjóri.
Utanríkis-
ráðherra í
sjúkrahúsi
Einar Ágústsson utan-
ríkisráðherra dvelur nú í
sjúkrahúsi, þar sem hann
verður í nokkra daga til
rannsóknar, segir í frétt
frá utanríkisráðuneytinu.
Ólafur Jóhannesson
dómsmálaráðherra gegnir
störfum utanríkisráðherra
á meðan.