Morgunblaðið - 22.06.1977, Blaðsíða 18
18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. JUNÍ 1977
Viðræður
hafnar um
sjálfstjórn
Katalóníu
Madrid. 21. júnf. K<‘ui(‘r. ,
JUAN Carlos kunungur hét f dag
skjólum viðræðum um sjálfstjórn
Katalónfu, norðausturhéraðs
Spánar umhverfis Barcelona.
Katalónski sósfalistaforinginn
Joan Raventos sagði, að konungur
hefði fullvissað sig um að hann
vildi flýta fyrir slíkum viðræðum
og forðast tafir. Flokkur
Kaventos fékk flest atkvæði f
Katalóníu f þingkosningunum í
sfðustu viku og hann hefur einnig
ra-tt við Adolfo Suarez forsætis-
ráðherra.
Raventos kvaðst hafa krafizt
þess að felld yrði úr gildi tilskip-
un er Franco hershöfðingi gaf út
1998 um afnám takmarkaðrar
sjálfstjórnar sem Katalónia hlaut
1932 á dögum lýðveldisins sem
Katalóniumenn studdu í borgara-
stiíðinu
Hann kvaðst einnig hafa krafi/.t
þess að allir katatónskir fangar
yrðu látnir lausir að Josep
Taradellas, fyrrverandi forseti
katalónsku stjórnarinnar, fengi
aftur vegabréf sitt. Taradellas er
78 ára gamall og býr í Perpignan í
Frakklandi, skammt frá landa-
mærunum.
Raventos skýrði konungi og
Suarez forsætisráðherra frá ráða-
gerðum lti nýkjörinna öldunga-
deildarmanna Katalóníu og 42
þingmanna um að koma saman til
l'undar fljótlega, liklega á laugar-
dag til að kjósa ráð sem skuli
semja við sljórnina.
Kröfur Katalóníumanna og
Baska í norðurhéruöunum um
aukið sjálfsforræði eru einhver
erfiðustu vandamál Suarezar for-
sætisráöherra á nýkjörnu þingi
sein á að semja nýja stjórnarskrá.
Sprengja
f ólk með
dýnamíti
Stokkhólmi 21. júní — Reuter.
S/l.NSKl'R emba-ltismaður, sem
er nýkominn heim frá Kþíópíu,
segir að svo mjög hafi verið geng-
ið á skotfa-rabirbðir stjórnvalda
þar í landi fyrrihluta þessa árs, að
þau bafi verið farin að nota dýna-
mil við aftökur. Sagði embættis-
maðurinn, Stefan de Vylder, að af
sömu ásta‘ðum hefði verið orðið
algengt að menn væru skornir á
háls.
I)e Vylder, sent nú starfar í
Stokkhólmi eftir að hafa verið
hagfræðingur hjá þróunaraðstoð-
arstofnumnni Sida í Addis
Ababa, sagði. að um miðjan marz
hefði um 120 stúdentum veriö
safnað saman á akri og sprengdir
upp með dýnamiti. Kvað hann
flesta þeirra 055 unglinga, sem
viöui kennt er að hafi veriö teknir
af líli. hafa fundizt skornir á háls.
Sagði hann það vera samkvæmt
aðferð. sem nú va'ri orðin algeng
við altökur.
— Útlit fyrir
undirskrift
Framhald af bls. 32
ráðnir í að láta slíkt ekki koma
fyrir aftur.
Björn Jónsson, forseti ASÍ,
kvað forystu sambandsins hafa
tekið harða afstöðu til þess að
undirskrift færi fram þá þegar á
þeim sáttafundi. sem boðaður var
í gær og sagði hann að samninga-
nefndarmenn ASI myndu ekki
fara af fundarstað fyrr en undir-
skrift hefði átt sér stað. Morgun-
blaðið benti þá Birni á að þetta
væri algjörlega andstæð afstaða
og samninganefnd ASÍ tók hinn
2. júni siðastliðinn, er hún gekk
af sáttafundi í mótmælaskyni við
seinagang viðræðnanna i Hamra-
hliðarskólanum. Björn svaraði
því þá til, að forysta ASÍ tæki
sínar ákvarðanir eftir ástæðum
en ekki eftir einhverju kerfi.
Hann kvað aðalsamninganefnd
ASÍ hafa lokið sinu verkefni og
biði nú aðeins eftir þvi að geta
undirritað rammasamninginn.
Um samninginn í heild sagði
Björn Jónsson: „Þessi samningur
er áreiðanlcga stærstur í tölum,
sem verkalýðshreyfingin hefur
gert i sögu sinni. Hann táknar, að
Alþýðusambandið hefur náð því
takmarki, sem það setti sér á ASÍ-
þingi, að snúa vörn i sókn, en við
erum hins vegar ekki ánægðir
með á hvaða svið launin eru kom-
in. Engu að síður eru samningarn-
ir merkur áfangi og þeir hafa
náðst án stórfelldra fórna.
I fyrrinótt náðist samkomulag
vi Grafíska sveinafélagið og var
það eitt þriggja bókagerðarfélaga,
sem eftir var, en daginn áður
hafði samizt við prentara og bók-
bindara. Þá voru i gærkveldi í
gangi samningar við netagerðar-
mennn, en upp úr viðræðujm
þeirra og vinnuveitenda hafði
slitnað í fyrrinótt.
Þá ber að geta þess, að eins og
skýrt var frá í Morgunblaðinu i
gær tókst samkomulag um 3
menn frá VR og 3 frá vinnuveit-
endum í stjórn lífeyrissjóðs VR.
Samkomulagið kvað á um skipun
nefndar sem skila átti áliti fyrir 1.
<október um endurskoðun reglu-
gerar sjóðsins. Samkomulagið um
3 menn frá hvorum aðila var skil-
yrt af hálfu vinnuveitenda um að
samkomulag náðist um endur-
skoðun reglugerðarinnar.
Þótt staða samningamálanna
hafi verið þannig á miðnætti að
allar líkur voru til að undirritun
yrði í nótt eða með morgninum,
kenniur sagan þeim. sem fylgzt
hafa með samningamálum undir
lokin. að ótal smáatriði geta skot-
ið upp kollinum og tafið
samninganefndarmenn á enda-
sprettinum. Um miðnætti benti
þó ekkert til þess, en i þessum
efnum má ef til vill segja að eng-
inn veit söguna fyrr en öll er.
— Verkfallið
í Straumsvík
Framhald af bls. 32
engin ákvörðun mun enn hafa
veriö tekin um þær. Kínverskt
skip er nú i Straumsvík, sem kom-
ið er hingaö til þess að sa'kja ál,
sem Kínverjar kaupa af Islenzka
álfélaginu h.f. Vegna hafnarverk-
fallsins stöðvast lestun skipsins.
Komi til lengri verkfalls hjá
álverksmiöjunni eru þau ákvæði í
samningum aö skylt sé að halda
kerjum verksmiðjunnar i þannig
ásigkomulagi í amk. 30 daga að
ekki storkni i þeim.
— Byrjað að
vinna á
nýja kaupinu
Framhald af bls. 32
skrifslofan í Garðastræti 41.
Samningamenn úr hópi vinnu-
veitenda lýstu við blaðamann
Morgunblaðsins furðu sinni á því,
að forysta ASÍ sýndj ^vo lítinn
vilja á að Ijúka samningunum,
sem sæist af þvi, að hún legði
engan þrýsting á þá hópa sem
eftir væru að ljúka samningum
sinum. Þeir kváðu þau fyrirtæki,
sem samþykkt hefðu nýja kaupiö
mjög óverulegan hluta vinnuveit-
enda.
öll fyrirtæki á Akranesi munu í
gær hafa samþykkt að hefja kaup-
greiðslur frá og með gærdeginum
samkvæmt nýja kaupinu, svo og
öll fyrirtæki á Ólafsfirði. Enn-
fremur munu verkalýðsfélögin á
Suðurnesjum hafa komizt að sam-
komulagi við vinnuveitendafélög-
in þar um að greiðslur samkvæmt
nýja kaupinu hæfust frá ag með
síðastliönum mánudegi. Þess í
stað hafa þessi félög leyft aö fé-
lagar sínir ynnu yfirvinnu. Hafn-
arverkamenn hjá Eimskipafélagi
íslands við Reykjavikurhöfn
hættu vinnu í gær um fimmleytið,
þar sem Einskip néitaði að greiða
nýja kaupið fyrr en undirskrift
samningsins lægi fyrir. Á samn-
ingssvæði Einingar á Akureyri
samþykktu allmörg félög að
greiða samkvæmt nýja kaupinu
og var þvt yfirvinna leyfð þar.
Þessi félög voru: Slippstöðin h.f.,
Norðurverk h.f., Möl og sandur
h.f., Strengjasteypan h.f., Utgerð-
arfélag Akureyringa h.f., Hrað-
frystihús KEA í Dalvik, Hrað-
frystihús KEA í Hrísey, og Malar-
og steypustöðin h.f. Þá mun fund-
ur hafa verið í bæjarstjórn Akur-
eyrar um sama mál, en bærinn
neitaði að Ieyfa kaupgreiðslur
samkvæmt nýja kaupinu áður en
undirskrift lægi fyrir. KEA á Ak-
ureyri hafnaði því að greiða kaup-
ið fyrr en undirskrift lægi fyrir.
Aðalsamninganefnd ASÍ fór
fram á það í gær, að vegna þeirra
tafa, sem orðið hefðu og aðal-
samninganefndin hefði ekki get-
að gert neitt að, gilti nýi kjara-
samningurinn frá síðastliðnum
mánudegi. Vinnuveitendur höfn-
uðu þessari kröfu. Sagt var að
talsverður óróleiki væri meðal
vinnandi fólks út af þessu máli,
enda munar 104 krónum I tíma-
kaupi á gamla og nýja samningn-
um.
Vegna þess að KEA-fyrirtæki
voru nefnd í upptalningu fyrir-
tækja við Eyjafjörð, sem sam-
þykkt hefðu að greiða strax sam-
kvæmt nýja samningnum, spurði
Morgunblaðið Skúla J. Pálmason
um þetta mál. Hann kvað þessar
fréttir koma sér algjörlega á óvart
og þessar aðgerðir kvað hann
rjúfa þá samstöðu, sem reynt
hefði veriö að skapa hér syöra.
Hann kvað þessar aögerðir vera
tilraun til þess að eyða þeirri
pressu, sem menn hefðu reynt að
leggja á þá hópa, sem ættu eftir
að afgreiða sín mál og hefðu ekki
viijaö fallast á samræmda lausn
kjaramálanna.
— Aftur kosið
Framhald af bls. 1
Verkamannaflokkurinn tapi fylgi
til hinnar nýstofnuðu Lýðræðis-
breytingahreyfinga eins og í þing-
kosningunum 17. maí.
Jafnframt kvöddu gamlir ráð-
herrar í dag og nýir tóku viö, þar
á meðal þrír hershöfðingjar:
Moshe Dayan, sem verður utan-
ríkisráðherra, Ezer Weizman, sem
verður landvarnarráðherra, og
Ariel Sharon, sem verður land-
búnaðarráðherra.
— Flugstanz?
Framhald af bls’. 1
að horfur á samkomulagi væru
mjög góðar. En i Washington
sagði Brock Adams flutninga-
málaráðherra:
„Þrátt fyrir viðræður í rúm-
lega níu mánuði virðist líklegra
með hverjum klukkutímanum
sem liður að flugsamgöngum
milli Bandaríkjanna og Bret-
lands verði hætt á miðnætti i
kvöld."
Adams hafði eftir Boyd að
hann teldi líkur á lausn vafa-
samar. Ráöherrann kenndi
brezku stjórninni um flug-
stöðvunina sem hann spáði
fyrirfram.
— Brezhnev
Framhald af bls. 1
setningu herliðs nærri landamær-
um kommúnistarikja og spurði
gegn hverjum slíku herliði ætti að
tefla. Hann gagnrýndí einnig atr-
iði í stefnu Vesturveldanna er
væru í mótsögn við Helsinki-
samninginn og virtist eiga við af-
stöðu Vesturveldanna i mannrétt-
indamálum á Belgrad-
ráðstefnunni en útskýrði það ekki
nánar.
Talsmaður Frakka Jean-
Philippe Lecat, sagði að Giscard
d’Estaing hefði tjáð Brezhnev að
Frakkar réðu hernaðarstefnu
sinni sjálfir og að þeir tækju ekki
þátt i hernaöarsamvinnu NATO
þrátt fyrir aðild sína að bandalag-
inu.
Giscard sagði að ekki væri hægt
að efast um vilja Frakka til að
taka þátt í afvopnunarþróuninni,
en franska stjórnin gæti ekki fall-
izt á að „fara niður fyrir lág-
marksöryggi“. Hann hvatti til
hófsemdar í hugsjónafræðilegri
samkeppni, virðingar fyrir mann-
réttindum, afskiptaleysis um inn-
anlandsmál og viðurkenningar á
því að detente yrði að þjóna jafnt
hagsmunum allra hluta heims.
— Engar tillögur
Framhald af bls. 1
þrjá mánuði i viðbót frá 1. júlf, að
sögn AP.
Þegar undanþáguheimildin var
fyrst veitt eftir útfærsluna um
áramót fengu Rússar að veiða um
36.000 iestir f þrjá mánuði, Aust-
ur-Þjóðverjar 6.000 lestir og Pól-
verjar um 3.000 lestir.
Rússar vilja 600.000 tonna árs-
kvóta en EBE telur að svo mikið
aflamagn ógni fiskstofnum.
Rússar vilja einnig sérstaka
samninga við einstök aðildarríki
svo þeir þurfi ekki að viðurkenna
EBE.
Það hefur enn orðið til aö auka
þá erfiðleika sem Efnahagsbanda-
lagið á við að striða í fiskveiðimál-
um að ljóst varð f dag að ekki
getur orðið af viðræðum við íra
vegna stjórnarskiptanna eftir
kosningarnar á írlandi fyrr en 5.
júlí.
Erfitt verður að halda áfram
tilraununum til að samræma fisk-
veiðistefnuna meðan stjórnar-
skipti fara fram í því-aðildarlandi
bandalagsins sem mestum erfið-
leikum hefur valdið í viðræðum
um málið. Sjávarútvegsráðherrar
bandalagsins munu þó gera enn
eina tilraun á mánudaginn.
Þó er fullyrt að samningavið-
ræður Efnahagsbandalags-
landanna innbyrðis um sameigin-
lega innri fiskveiðistefnu hafi al-
gerlega siglt í strand og sam-
komulag um sameiginlega fisk-
veiðistefnu er forsenda fyrir því
að bandalagið geti boðið íslandi
og öðrum löndum utan bandalags-
ins réttindi á miðum EBE.
Það eina sem heldur voninni í
fiskimáiasérfræðingum EBE er
að Finn Olov Gundelach sjávarút-
vegsmálafulltrúi hefur fengið lof-
orð fyrir því að raunhæfar við-
ræður geti hafizt við íslendinga í
september.
— Uganda
Framhald af bls. 1
sama dag og fréttir frá Kenya
herma að reynt hafi verið að ráða
hann af dögum.
Utvarpið hefur þar með í fyrsta
skipti rofið þögnina um Amin, en
ráðgátan er enn ekki leyst þar
sem ekki er vitað hvar hann hefur
haldið sig síðan á laugardag. Út-
varpið segir að Amin hafi tekið á
móti sendinefndinni skömmu eft-
ir að hann hefði komið heim frá
fundi Einingarsamtaka Afríku í
Angola.
Samkvæmt heimildum frétta-
stofu Kenya í Kampala hafa verið
framin fjöldamorð í Uganda.
Fréttastofan segir að hundruð
Ugandamanna hafi flúið yfir
landamærin til Kenya til að forð-
ast hreinsanir sem standi yfir.
Fréttastofan segir að Amin hafi
særzt þegar hundruð óþekktra
manna hafi skotið að bifreið hans
í úthverfum Kampala á iaugar-
dag. Diplómatar i Kafró segja
hins vegar samkvæmt uppiýsing-
um beint frá Uganda að Amin
forseti sé á lífi og við góða heilsu
og hafi rætt við fjármálaráðherra
Uganda, Moses Ali hershöfðingja,
áður en ráðherrann fór til Kafró f
gær.
Hvorki Áli hershöfðingi né
embættismenn sem samband var
haft við í Kampala gátu eytt
þeirri óvissu sem ríkir um Amin.
Aðstoðarmaður Amins í stjórn-
stöð hans í Entebbe sagði, að
hann hefði ekki sézt síðan á föstu-
dag: „Við erum að leita að honum
um allt landið, en við finnum
hann ekki.“
Fréttastofan í Kenya hefur eft-
ir diplómötum i Kampala að mikl-
ir liðsflutningar virðist eiga sér
stað i Uganda, einkum í höfuð-
borginni og borginni Jinja í aust-
urhluta landsins. Kampalabúar,
sem talað var við í síma í dag,
sögðu að allt væri kyrrt i borginni
og „engin vandræði“. Margir virð-
ast helzt ekki vilja tala um ástand-
ið í síma.
Samkvæmt frétt fréttastofu
Kenya hafa öryggisverðir gengið
berserksgang og myrt saklausa
borgara og hermenn sem grunað-
ir hafa verið um þátttöku í tilræð-
inu. Fréttastofan segir að hátt-
settir yfirmenn i hernum séu í
hópi þeirra sem hafi flúið til
Kenya og beðið um hæli. Embætt-
ismenn sem óttuðust hreinsanirn-
ar voru einnig í hópi flóttamann-
anna samkvæmt heimildunum.
Áreiðanlegar heimildir hermdu
að varaforseti Uganda, Mustafa
Adrisi hershöfðingi, hefði ekki
sézt opinberlega síðan um helgina
og ekki komið heim til sín síðan á
laugardagskvöld. an þvi er bætt
við aó það sé ekkert óvenjulegt að
hann sé ekki heima hjá sér um
helgar.
— Hvað segja
þeir um
samningana?
Framhald af bls. 17
samningar, málefnin flókin og sérkröf-
urnar skipta hundruðum Þegar svo
bilið milli aðila er eins mikið I upphafi
og nú var, hlýtur það að taka tímann
sinn að finna lausnina.
Afleiðingar þessa samkomulags fara
alveg eftir þróun viðskiptakjara okkar
og að stjórnvöld hagi aðgerðum slnum
svo, að atvinnuvegunum verði gert
kleift að bera þær þungu byrðar, sem
samkomulagið leggur á þá. En þetta
gerir llka kröfur um að forsvarsmenn
fyrirtækja stuðli að hagkvæmni I rekstri
fyrirtækja sinna og einnig að rlkisvald-
ið sýni hagsýni og sparnað I rlkisrekstr-
inum.”
Veruleg verðbólga
hlýtur að fylgja
0 „Samningagerðin er auðvitað ákaf-
lega erfið I framkvæmd. þegar forysta
ASÍ er jafn veik og raun ber vitni,"
sagði Ragnar S. Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri islenzka álfélagsins. sem
sæti á I framkvæmdastjórn Vinnuveit-
endasambandsins. „Forysta ASÍ getur
ekki tekið ákvarðanir nema I almenn-
um málum og þess vegna verður þetta
ákaflega þungt I vöfum, þegar verið er
að semja viðallt ofan I 50—60 manna
hópa, og svo þurftum við að semja við
einstök félög innan Verkamannasam-
bandsins eftir að samningum við það
sjálft var lokið Aðaltímaþjófurinn var
þó hið hrópandi misræmi. sem var á
sameiginlegri stefnu ASÍ og kröfu-
stefna einstakra aðildarsambanda.
Það er enginn vafi á þvl að þetta
samkomulag bætir kjör fólks verulega.
ef tekst að halda uppi fullri atvinnu I
landinu. Hætt er þó við ýmsum erfið-
leikum vegna verulegrar verðbólgu,
sem hlýtur að koma I kjölfar þessa
samkomulags.'
Samningarnir
hafa dregizt
alltof lengi
^ „Samningsgerðin hefur dregizt allt-
of lengi og við, sem erum utan af landi
og höfum verið hér I Reykjavlk slðan
12. aprll höfum verið alltof marga
daga á samningafundum án þess að
nokkuð hafi gerzt. Þessu er nauðsyn-
legt að breyta. þvl hin einstöku verka-
lýðsfélög úti á landsbyggðinni ráða
ekki við þetta vegna hins mikla kostn-
aðar, sem fylgir samningsgerðinni,"
sagði Sigfinnur Karlsson, formaður Al-
þýðusambands Austurlands.
Ég trúi ekki öðru en að rlkisstjórninni
sé það hlýtt til verkalýðshreyfingarinn-
ar, að hún sjái svo um, að hið opinbera
taki þátt I þeim glfurlega kostnaði sem
samningsgerðinni fylgir."
„Eftir allt það, sem hér hefur fram
farið slðustu tvo mánuði, eru samn-
ingarnir óhagstæðir fyrir láglaunafólk-
ið. Því er samt ekki að leyna, að sumir
atvinnurekenda hafa látið hafa eftir sér,
að samningarnir valdi óðaverðbólgu
og að þeir séu I himinblámanum og
segja að vinnuveitendur fari á hausinn.
Þetta eru venjuleg viðbrögð þeirra rlku
Þó vil ég viðurkenna að allir samningar
hafa að einhverju leyti verðbólguhvetj-
andi áhríf. en svo tel ég þó ekki vera
um þennan samning/'