Morgunblaðið - 10.07.1977, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. JULl 1977
21
ii
Margir hafa nú þegar glögglega beðið tjón á heilsu sinni, líkamlega og/eða and-
lega," segja Ásgeir Friðjónsson og Arnar Guðmundsson í viðtali við Morgunblaðið
útvegun efnanna hafi orðið at-
vinna einhverra manna og gróða-
sjónarmið séu farin að ráða að
einhverju leyti innan þess hóps,
sem umgengst fíkniefni. Þessu
svara Asgeir og Arnar.
— Það fer ekki milli mála að
vissir aðilar eru að þessu af
hreinni hagnaðarvon. Þetta fólk
er líka neytendur en notkunin er
nú orðin aukaatriði. Aður fyrr
slógu neytendur saman og sendu
einhvern útaf örkinni til fíkni-
efnakaupanna og siðan var fengn-
um skipt milli manna þegar kom-
ið var með efnin til landsins. Nú
eru hagnaðarsjónarmið oft ráð-
andi, þetta eru orðnar stærri
sendingar og hagnaðurinn þvi
mjög mikill ef tekst að koma
fíkniefnunum inn i landið. Hluti
hagnaðarins er siðan notaður til
þess að fjármagna næstu send-
ingu en afgangurinn fer í „lifs-
stritið". Töluvert hefur verið um
það að íslenzkir fikniefnainnflytj-
endur selji fíkniefni til hermanna
á Keflavíkurflugvelli en sáralitið
um það að varnarliðsmenn hafi
selt Islendingum slík efni. A Vell-
inum hafa Islendingarnir fengið
hærra verð fyrir fikniefnin og
staðgreiðslu í erlendum gjaldeyri,
en hann er þá einmitt gjarna not-
aður til frekari kaupa á fikni-
efnum. Aftur á móti höfum við
ekki rekizt á það hingað til að
einhverjir aðilar séu eingöngu í
þessu til að hafa af þvi hagnað,
þ.e. „Mafíur" að erlendri fyr-
irmynd.
stefnuleysis í lifsháttum. Við sjá-
um óneitanlega I þessu starfi mik-
ið böl og óhamingju, sem nær
langt úr fyrir hóp þeirra, sem
sjálfir nota og meðhöndla fíkni-
efni.
Skyldmennin
földu
sölugróðann
Dæmi eru viðbrögð
aðstandenda, sem við kynnumst i
sambandi við hina fjölmörgu
gæzluvarðhaldsúrskurði er kveða
þarf upp rannsókna vegna. Jafn-
vel nákomnustu skyldmenni virð-
ast oft ekki hafa gert sér grein
fyrir langvarandi notkun eða um-
svifum viðkomandi aðila með
fíkniefni fyrr en hann hefur verið
einangraður i gæzluvarðhaldi.
Slík vitneskja og skyndilega feng-
in með þessum hætti verður
mörgum að sjálfsögðu mikið áfall.
Stöku dæmi höfum við um furðu-
lega forstokkun skyldmenna.
Siðastliðinn vetur sátu t.d. margir
aðilar lengi i gæzluvarðhaldi,
grunaðir um stórfellt fíkniefna-
misferli. Á vissu stigi rannsóknar
var mjög leitað verulegra fjár-
hæða, nánað tiltekið hluta af ólög-
legum söluhagnaði. Skyldmenni
leituðu stöðugt hjá okkur frétta
af líðan sinna nánustu og hvenær
væri að vænta að vistun þeirra
lyki. Eftir margra vikna basl
rannsóknaraðila og gegndarlausr-
ar vinnu kom I ljós að sum hin
Allstór hópur
langt leiddur
örðugt er að gefa heildar-
lýsingu á hópi þeirra er koma við
sögu hjá okkur. Aðilar virðast
vera að meirihluta á aldursbilinu
17—25 ára og flestir i námi eða
vinnu. Fólk notar hassefni sem
vimugjafa, oft I stað áfengis eða
ásamt þvi. Það virðist ekki hallast
að öðrum afbrotum og þessir að-
ilar eru ekki sýnilega markaðir af
óreglu, enn sem komið er a.m.k.
Þetta myndi almennt eiga við um
minni háttar neytendur og
kaupendur. Allstór hópur virðist
hins vegar lengra leiddur, stund-
ar litt eða ekkert nám eða störf en
fylkir sér um hið sameiginlega
áhugamál, stöðuga og fjölbreytta
vimu. Þetta er nánast sibrotafólk
varðandi fíkniefnameðhöndlun,
og það aflar sér fjár til efnis-
kaupa með minni háttar endur-
sölu og öðrum auðgunarbrotum.
Margur hefur nú þegar glögglega
beðið tjón á heilsu sinni, líkam-
lega og/eða andlega. Doði og al-
gert ábyrgðarleysi einkennir
hegðan og athafnir sliks fólks.
Sjaldan virðist okkur þó í slfkum
tilvikum unnt að benda á tiltekna
tegund fikniefna sem oraskavald
eða sökudólg. Fremur megi rekja
tjónið til andlegrar óreglu og
# Menn sýna oft mikla hugkvæmni við smygl á ffkni-
efnum eins og mvndin ber með sér.
0 Hlutverk hasshundanna við hassleit hefur minnkað
eftir að sendingar stækkuðu. Þeir gegna samt mikilvægu
fyrirbyggjandi hlutverki.
sömu skyldmenni og allt upp í
foreldra, sem létu sér svo annt um
liðan sinna nánustu, höfðu á sama
tima tekið þátt I að fela og koma
undan áðurnefndum söluhagnaði.
Hafa haft
afskipti af
liðlega
1000 manns
Alþjóðlegir fikniefnasalar
beina um þessar mundir spjótum
sinum að Norðurlöndum. Asgeir
og Arnar voru að þvi spurðir
hvort Island væri orðið það stórt
markaðssvæði fyrir fikniefni, að
búast mætti við þvi að þessar al-
þjóðamaffur færu að gefa Islandi
gaum.
— Island er, ennþá a.m.k., svo
lítið markaðssvæði að við teljum
ekki mikla hættu á því að alþjóð-
legir fikniefnasalar reyni að ná
hér fótfesti. Ef litið er á tölur sézt
að frá miðju ári 1974 eru dómsaf-
Þorsteinn var starfsmaður hans.
Taldi Þorsteinn m.a. að hasshund-
arnir væru alltof litið notaðir.
— Við viljum undirstrika það,
að við gerum ekki lítið úr þvi
aðhaldi, sem tilvist hundanna
veitir. Þeir hafa sannað sitt ágæti.
En þessir hundar eru sérhæfðir
til að finna hass og þeir geta ekki
fundið önnur fikniefni, sem reynt
hefur verið að smygla til landsins
I auknum mæli. Sýnilegur árang-
ur hundanna miðað við leitartíðni
hefur verið anzi rýr upp á síðkast-
ið og það er okkar skoðun að þetta
starf beri að endurskipuleggja
þannig, að það verði hliðarstarf
en ekki fullt verkefni eins lög-
reglumanns. Aðrar aðfinnslur
lögreglumannsins I umræddu við-
tali viljum við afgreiða með þeirri
einu setningu, að þar er um gagn-
kvæma óánægju að ræða.
Vona það
bezta en
óttast hið
versta
greiðslur Ffkniefnadómstólsins
orðnar 573 að tölu en þar af eru
nokkrir aðilar, sem hafa hlotið
endurteknar dómsafgreiðslur. A
þessu ári hafa 15 aðilar hlotið
dóma, þar af 10 aðilar fengelsi frá
2 mánuðum til 4 ára. Auk þess
hafa mál 120 aðila verið afgreidd
með sektum frá nokkrum þús-
unda króna upp I tæpa hálfa
milljón. Mál 200 einstaklinga biða
afgreiðslu, og, ef allt er tekið
saman, höfum við haft afskipti af
liðlega 1000 ungmennum vegna
fikniefnamála. öll tölfræði er nú
reyndar vafasöm, þvi hún gerir
ekki greinarmun á aðalmönnum
og smákaupendum. En tölurnar
gefa vísbendingu og þótt þetta
séu kannski ekki háar tölur í aug-
um alþjóðlegra eiturlyfjasala eru
þær vissulega allt of háar í okkar
litla þjóðfélagi.
Starfa nægilega
margir að
þessum málum?
Er Fíkniefnadómstóllinn og
fíkniefnadeild lögreglunnar skip-
uð nægilega mörgum starfsmönn-
um?
— Við dómstólinn starfa 3 dóm-
arar og 5 lögreglumenn i fíkni-
efnadeildinni. Þetta er allhá tala,
ef borið er saman við aðra mála-
flokka. Hins ber svo að geta, að
þessi málaflokkur er geysilega
erfiður eins og drepið hefur verið
á að framan, við dómararnir erum
t.d. iðulega bundnir við rannsókn-
ir nýrra mála og höfum þvf oft
litinn tima til að vinna að dómum.
1 viðtali hér í Morgunblaðinu
nýlega kom fram hörð gagnrýni
Þorsteins Steingrimssonar, eftir-
litsmanns með hasshundum, á
starf Fikniefnadómstólsins, en
Og að lokum. Hver gæti að ykk-
ar mati orðið þröun fíkniefna-
mála hér á landi á næstu árum að '
öllu óbreyttu?
— Það virðist nokkuð augljóst
að meðhöndlun og neyzla fíkni-
efna hefur farið vaxandi ár frá
ári undanfarin ár. Auðvitað von-
um við það bezta en við erum hins
vegar vonlitlir um að þróunin
snúist til betri vegar, þvi miður.
Það hefur sýnt sig að sumt fólk
hefur ekki látið segjast, vió höf-
um tekið það aftur og aftur með
fikniefni o við óttumst að þessi
hópur eigi eftir að stækka á
næstu árum. — SS.
VIÐTAL: SIGTRYGGUR SIGTRYGGSS0N