Morgunblaðið - 10.07.1977, Qupperneq 25

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. JULl 1977

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingasjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavfk.
Haraldur Sveinsson.
Matthfas Johannessen.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn GuSmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni GarSar Kristinsson.
ASalstræti 6, sfmi 10100.
ASalstræti 6. sfmi 22480
Festa í landsstjórn
Eitt af því, sem hefur
einkennt landsstjórn-
ina frá því að núverandi.
ríkisstjórn tók við fyrir
tæpum þremur árum er
festa í stjórnarháttum og
traust samstarf stjórnar-
flokkanna tveggja. Þetta
hefur orðið meira áberandi
en ella, vegna þess að hvort
tveggja skorti i ríkum mæli
i tíð fyrri ríkisstjórnar.
Stjórnartímabil vinstri
stjórnarinnar einkenndist
af miklum umbrotum á
hinum pólitíska vettvangi,
óvissu í utanríkismálum og
öryggisleysi um framvindu
inn á við. Þjóðin var orðin
þreytt á þessu öryggisleysi.
Núverandi ríkisstjórn
tók við afar erfiðu búi frá
fyrri rfkisstjórn. En hún
hefur eytt óvissu í utan-
ríkismálum, fært fiskveiði-
lögsögu út í 200 sjómílur og
hreinsað þær nær alveg af
erlendum veiðiskipum og
náð miklum árangri við
stjórn efnahagsmála,
árangri, sem kannski hefur
fallið nokkuð í skuggann
vegna þess, að ekki hefur
tekizt að ná nægilega góð-
um tökum á verðbólgunni.
Stjórnarhættir núverandi
ríkisstjórnar hafa ekki ein-
kennzt af eftirsókn eftir
stundarvinsældum. Ríkis-
stjórnin gerði sér í upphafi
ljóst, að hún ætti erfitt
verk fyrir höndum, sem
ekki yrði leitt til fullnaðar-
árangurs á skömmum tíma.
En með starfi sínu hefur
hún áunnið sér traust — og
þjóðin finnur að lands-
stjórnin einkennist af
festu. Nú rikir hvorki
óvissa i utanríkismálum né
öryggisleysi í innanlands-
málum, enda þótt við mik-
inn vanda sé enn að glíma í
efnahagsmálum. Þegar
upp verður staðið mun
koma í ljós, aö kjósendur
telja þá festu og það
öryggi, sem einkennt'hefur
stjórnarhætti núverandi
ríkisstjórnar, mikils virði.
Samstarf flokka um
ríkisstjórnir hefur gengið
misjafnlega. Alkunna er,
að samstarf Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokks í
Viðreisnarstjórn var afar
gott. Samvinnan í tveimur
vinstri stjórnum hefur
hins vegar verið afar erfið ,
og samstarf Sjálfstæðis-.
flokks og Framsóknar-
flokks á árunum
1950—1956 var uhi skeið
brösótt. Þess vegna höfðu
margir áhyggjur af því í
báðum flokkunum, hvernig
til mundi takast, er þeir
tóku höndum saman í
ágúst 1974 um landsstjórn-
ina. Þegar litið er yfir far-
inn veg s.l. þrjú ár verður
ljóst, að hrakspár um, að
þessum tveimur stóru
flokkum mundi ekki vegna
vel í samstarfi hafa ekki
rætzt.
Samstarfið í núverandi
ríkisstjórn hefur einkennzt j
af gagnkvæmu trausti og
drengskap. Samvinna
flokkanna tveggja hefur
tekizt mun betur en margir
töldu. Sameiginlega hafa
Sjálfstæðisflokkur og
Framsóknarflokkur fengið
því áorkað, að við íslend-
ingar sitjum nú nær einir
að auðlindum hafsins í
kringum landið. Þetta er
mikið afrek og mun nægja
til þess að halda nafni rikis-
stjórnar Geirs Hallgríms-
sonar lengi á lofti í þjóðar-
sögunni. En flokkunum
tveimur hefur einnig tekizt
að eyða óvissu í utanrikis-
og öryggismálum og ná
verulegum árangri í efna-
hagsmálum. Nú safna ís-
lendingar gjaldeyrissjóð-
um í stað þess, að þeir voru
komnir langt niður fyrir
ekki neitt. Nú er viðskipta-
jöfnuðurinn að verða hag-
stæður i stað þess að hann
var í stórkostlegum halla.
Nú eykst sparifé lands-
manna á ný í stað þess að
það minnkaði áður óðum.
Nú er ríkissjóður rekinn
hallalaus. Nú er peninga-
málum þjóðarinnar stjórn-
að. Nú er atvinnurekstur-
inn í blóma og þannig
mætti lengi telja. Færa má
að því sannfærandi rök, að
þeir sem sameiginlega hafa
náð svo miklum árangri í
meginmálum þjóðarinnar,
sem mörg hver voru í
ólestri, hljóti að ljúka því
starfi sem þeir tóku að sér.
Verðbólgan er enn mikill
vágestur. Núverandi ríkis-
stjórn tók við 54% verð-
bólgan aukist enn á ný í
henni niður í um 30%. Þvi
miður er hætta á, að verð-
bólgan aukizt enn á ný í
kjölfar kjarasamninganna.
En til þess eru erfið-
leikarnir að sigrast á þeim.
Sjálfstæðisflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn
hafa þeim skyldum að
gegna að ljúka því starfi,
sem þeir tóku að sér, að
koma efnahagsmálum
þjóðarinnar á réttan kjöl.
Því starfi verður ekki lokið
fyrr en verðbólgan er kom-
in niður á svipað stig og í
nágrannalöndum. Reynsl-
an hefur sýnt, að ekki tekst
að ná verðbólgunni niður á
skömmum tima. Við hljót-
um að læra af fenginni
reynslu og reyna ný vinnu-
brögð við að ráða niðurlög-
um verðbólgunnar og miða
þá við, að það starf taki
nokkuð lengri tima en'
menn gerðu ráð fyrir við
upphaf þessa kjörtímabils.
Þess vegna hafa Sjálf-
stæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur enn verk að
vinna og skyldum að
gegna. Þjóðin ætlast áreið-
anlega ekki til þess, að þeir
hlaupi frá því verki hálf-
unnu. Stjórnarandstöðu-
floklcarnir tveir, Alþýðu-
flokkur og Alþýðubanda-
lag, eiga nú við að etja mik-
il innanflokksvandamál.
Alþýðuflokknum hefur
ekki auðnazt að rétta hlut
sinn á þessu kjörtímabili.
Þvert á móti stendur flokk-
urinn nú frammi fyrir
erfiðari vanda í innri mál-
um en um langt skeið áður.
1 Alþýðubandalaginu er að
hefjast nýtt hugmynda-
fræðilegt uppgjör. Það
mun taka alla krafta
flokksins og þess vegna má
búast við því, að Alþýðu-
bandalagið verði upptekið
af innri málum næstu miss-
eri. Enginn veit hvernig
það kemur út úr því upp-
gjöri, hvort því tekst að
halda samstöðu eða hvort
flokkurinn einfaldlega riðl-
ast í margar smáar fylking-
ar. Sá möguleiki er fylli-
lega fyrir hendi. Þetta upp-
gjör í Alþýðubandalaginu
kann að verða sögulegt áð-
ur en yfir lýkur. Ábyrgð
Framsóknarflokks og Sjálf-
stæðisflokks er enn meiri f
Ijósi þessara erfiðleika
beggja stjórnaandstöðu-
flokkanna.
MORGUNBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR 10. JÚLI1977
25
EINS OG MÉR SÝNIST
eftir Gisla J. Ástþórsson
Þa8 sagSi frá þvl I einu
dagblafianna um daginn a8
maSur nokkur hefSi orSiS all-
óþyrmilega fyrir barSinu é
röktum þrjóti sem tók aS sér
viSgerS i glugga hjá honum
og hljóp frá hálfnuSu verki
sem reyndist tóm vitleysa I
þokkabót. Sá sami heiSurs-
maSur hafSi aS auki nokkra
tugi þúsunda af þessum sam-
borgara okkar, þá upphœB
sem hann hafSi I sakleysi
sinu afhent hrappnum til
efniskaupa ef ég man rétt og
sem fyrirframgreiSslu fyrir
vel unniS verk. Ég get sagt
þolanda (ef honum er einhver
huggun I þvi sem er þó hæp-
iS) aS hann er ekki einn á
báti. Hér spranga lausir mis-
indismenn einmitt af þessu
tagi sem komast upp meS
þaS ár eftir ár og athuga-
semdalaust aS best verSur
séS aS svikja fé út úr mönn-
um meS því til dæmis aS
bregSa sér i gervi þúsund-
þjalasmiSa sem taka aS sér
„viSgerSir" ýmiskonar fyrir
„sanngjarna þóknun". ÞaS
virSist litiS sem ekkert eftirlit
meS þessum vargi hér í þétt-
býlinu: þeir auglýsa til dæmis
stift á stundum ef þeim hent-
ar svo og komast þá lika
átölulaust upp meS þaS.
Ég tala af illri reynslu. þvi
aS fyrir þremur—fjórum
árum stóS ég einmitt í
ströngu útaf einum svona
fjárglæframanni sem var þó
vist miklu verstur eftir af-
köstunum aS dæma: hann
hafSi stoliS vel hálfs mánaSar
vinnulaunum eins og þau
lögSu sig af skólapilti mér
nákomnum sem hélt hann
væri aS afla sér fjár til vetr-
arins. Þessi náungi hafSi
þann hátt á aS boSa i einni og
sömu auglýsingunni, sem
hann hélt úti dag eftir dag.
aS hann vantaSi i fyrsta lagi
röska menn til sumarvinnu
og tæki i öSru lagi aS sér
viSgerSir á húseignum
smáum sem stórum; snör og
góS afgreiSsla og allt
hvaSeina.
Ég hef þá sögu aS segja af
tilraunum minum til þess aS
stugga viS þessum útsmogna
þjófi og fá yfirvöld þar til liSs
viS mig aS ég var farinn aS
halda um skeiS aS ég væri
skúrkurinn og skúrkurinn
saklaus engill. Hann var þá
meSal annars i þessari
lotunni búinn aS afreka þaS
aS hafa fjóra fimm unga
menn kauplausa i vinnu hjá
sér part af sumrinu („Á von á
peningum á morgun og geri
þá upp viS ykkur upp i topp")
og hafSi svona meS hinni
hendinni svipt hálfu þakinu
af ibúSarhúsi suSur i Hafnar-
firSi aS fenginni hinni
hefSbundnu „fyrirfram-
greiSslu" sem var tvö
hundruS þúsund krónur ef
mig misminnir ekki. Ónei,
ónei, hann var sko ekkert aS
ómaka sig viS einn glugga.
drengurinn sá. Hann kom
klónum i ungan HafnfirSing
sem af dugnaSi sinum hafSi
tekist aS eignast gamalt hús.
og hann skildi unga manninn
eftir fyrrgreindri upphæS
fátækari og meS húsiS opiS
fyrir veSri og vindum i
kaupbæti.
Þessi dánumaSur reyndist
viS nánari athugun vera al-
ræmdur lögbrjótur um
margra ára skeiS og var um
þessar mundir laus „til
reynslu" af Litla-Hrauni.
Hvernig hann notaSi þann
„reynslutima" má marka af
framansögSu. En þvi hef ég
„reynslu"-ákvæ8i8 i leyfis-
bréfi hans frá tukthúsinu hér
innan gæsalappa sem mér er
ekki enn orSiS Ijóst hvernig
yfirvöld þóttust ætla aS meta
árangur fyrrgreindrar
„reynslu". Svo mikiS er vist
aS manntetrinu var hleypt á
borgarana gersamlega eftir-
litslausum. Þvi fór svo fjarri
aS yfirvöld væru aS fárast
útaf þvi hvernig maSurinn
spjaraSi sig nú á „reynslu-
timabilinu" aS hann gat birt
auglýsingar aS vild i viSlesnu
blaSi, þar sem hann lagSist á
þaS lúalagiS aS vanda aS
svikja fé út úr náunganum.
SíbotamaSurinn austan af
Litla-Hrauni var á einni nóttu
orSinn aS stórverktaka! Hann
brá sér meira aS segja i lysti-
reisu til Kaupmannahafnar
— fyrir peningana sem ungi
HafnfirSingurinn hafSi trúaS
honum fyrir.
Ég gæti haft þessa sögu
drjúgt lengri en nenni þvi
ekki. Jú, hann nældi sér
raunar i ófrjálsan bil. stór-
verktakinn meS leyfisbréfiS.
og seldi hann eins og aS
drekka vatn. Eg vil þó vikja
örfáum orSum aS
viSbrögSum yfirvalda sem ég
skil ekki enn i dag. Einn
embættismannanna sem ég
arkaSi fyrir lét sig hafa þaS
aS trúa mér fyrir þvi aS i
rauninni væri tittnefndur
dólgur „vænsti maSur". ÞaS
var þá sem ég fór aS halda aS
ég en ekki hann væri
gangsterinn. ÞaS var samt
svona hálfpartinn hlaupin i
mig kergja aS láta þennan
„væna mann" ekki komast
upp meS þaS aS ræna sumar-
hýrunni óáreittum af staur-
blönku námsfólki. En
mennimir uppi i dómsmála-
ráSuneyti til dæmis voru ekki
meS neitt óSagot. Þeir ruku
ekki upp til handa og fóta, ef
ég ætlaSist kannski til þess.
Og um þaS leyti sem ég gaf
leikinn og hætti aS rifa mig
viS dauSa veggina, þá var
„reynslulausinginn" þeirra
raunar sallarólegur tekinn til
viS aS auglýsa upp á nýtt:
hann vantaSi röska menn i
vinnu (auglýsti hann meS
pomp og prakt) og svo tók
hann aS sér viSgerSir á
húseignum stórum og
smáum; snör handtök og
skjót afgreiSsla; vönduS
vinna.
ÞaS er ein af veilunum i
islensku réttarfari hvernig
sumum mönnum leyfist aS
láta sem þeir séu yfir þaS
hafnir. Af smærri gerSinni
þessarar manngerSar má til
dæmis nefna garSvarginn
sem liSst þaS aS ráSast inná
lóSir manna og traSka þar
gróSurinn undir fótum sér i
smásmugulegri leit aS ána-
möSkum. KerfiS segist ekki
ráSa viS þennan lýS; en
mætti ekki aS minnsta kosti
tefja hann frá skemmdar-
verkunum meS þvi aS lög-
sækja hann af fullri einurS?
Þá má lika minnast á
smáræSi sem er þaS þó
naumast i augum þolenda,
nefnilega hinn landsfræga
hundamann sem sýnist
komast upp meS þaS aS ala
kjölturakka viS hjarta sér
sem I ár hefur bitiS eitt stykki
póstkonu og eitt stykki lög-
regluþjón sem kom aS rann-
saka máliS; hvutti virSist
vera aS komast á bragSiS: i
fyrra beit hann þó ekki nema
eitt stykki telpukvöl sem var
ekki nógu fljót aS taka til
fótanna.
I
Eflaust þykir einhverjum
þaS lýsa mannvonsku minni
og jafnvel grimmd aS ég skuli
meira aS segja byrjaSur hér
aS amast viS hundum þó aS
þeir fái sér bráSabita úr fót-
leggjum þeirra sem þurfa um
nágrenniS. En þaS var annars
megintilgangur minn meS
þessum orSum aS halda þvi
fram i fullri alvöru aS hinir
löghlýSnu eigi lika nokkum
rétt. Ég er semsagt orSinn
dauSleiSur á þessu sHellda
masi um bágindi vandræSa-
gemsanna. Fórnarlömbin
geta lika fundiS til. Og minni
ég þar á manninn sem
gluggaþrjóturinn tók i baka-
riiS. aS ógleymdum unga
manninum suSur i Hafnar-
firSi sem „væni maSurinn"
austan af Litla-Hrauni rúSi
inn aS skinninu.
r
Island
að sumarlagi
Merkur athafnamaður hafði
eitt sinn á orði, að hann timdi
ekki að fara frá Islandi að sumar-
lagi. Þrátt fyrir ótrygga veðráttu
og misjafnt sumarveður hafði
honum auðnazt að kynnast
fslenzkri náttúru með þeim hætti,
að hann mátti helzt ekki til þess
hugsa að vera fjarri íslandi þess-
ar fáu sumarvikur, þegar bezt
tækifæri gefst til þess að njóta
návistar við landið og náttúru
þess. Areiðanlega hefur farið fyr-
ir mörgum eins og þessum at-
hafnamanni, að þeim hefur lærzt,
að sumarið er sá tími, sem fólk á
síður að nota til þess að ferðast til
annarra landa. Eftir þvf sem það
verður almennara að fólk taki
leyfi sín á ýmsum árstímum, ætti
að vera auðveldara um vik að
nota vetrartímann, til þess að
njóta sólar í suðlægum löndum,
en sumartimann til þess að ferð-
ast um eigið land.
Því er ekki að leyna, að þvi
fylgir gjarnan meira erf-
iði að ferðast um Island en
dveljast á sólarströndum suð-
lægra landa, en það erfiði hefur
áreiðanlega holl og heilsubætandi
áhrif á innisetumenn, en þeim fer
nú stöðugt fjölgandi, og á því ekki
að telja það eftir eða láta það
standa i vegi fyrir nánari kynnum
við landið. Aukin tengsl við nátt-
úru Islands hafa margvísleg áhrif
á þá, sem rækta þau að einhverju
marki. T.d. efla þau skilning
manna á nauðsyn náttúru- og um-
hverfisverndar. Eftir þvi sem
samband einstaklinga við landið
og náttúru þess verður nánara
verður mönnum sárara um að sjá
slæma umgengni og sóðaskap.
Þannig verða þessi tengsl til þess
að efla áhuga á náttúru- og um-
hverfisvernd og stuðla að
jákvæðri þjóðerniskennd. Náin
kynni af landinu sjálfu hljóta að
ýta undir sterka þjóðerniskennd.
Þjóðernismetnaður getur verið
bæði neikvæður og jákvæður, en
sú þjóðerniskennd, sem landið
sjálft vekur í brjósti þegnanna er
vissulega jákvæð og full ástæða
til þess að þjóðin rækti hana með
sjálfri sér.
Öflug
félagsstarfsemi
öflug félagasamtök hafa lengi
unnið gott starf að því að kynna
landið fyrir þjóðinni sem í því
býr. Þar ber kannski hæst starf-
semi Ferðafélags Islands, sem er
hálfrar aldar gamalt um þessar
mundir. Ferðafélag Islands er
stórmerkur félagsskapur, og að
því félagi hafa staðið hinir traust-
ustu menn í áratugi. Félagið hef-
ur m.a. gefið út árbækur, sem eru
líklega bezta lýsing á landinu sem
völ er á, staðháttum og að nokkru
leyti lífinu í landinu. Eftir lestur
árbóka Ferðafélagsins, ferðast
menn um landið með alveg nýjum
hætti, sjá það í nýju ljósi og kynn-
ast í raun og veru alveg nýjum
heimi. Ekki er ómerkara það
starf, sem Ferðafélag Islands og
raunar nokkur önnur ferðafélög,
sem starfa í tilteknum landshlut-
um, hafa unnið á undanförnum
árum við að reisa sæluhús í
óbyggðum landsins og gera ferða-
mönnum auðverldara en ella að
kynnast töfrum óbyggðanna. Eng-
inn sá, sem einu sinni kynnist
íslenzkum öræfum, verður
nokkru sinni samur maður eftir,
og á marga verka þau þannig, að
þeir verða að koma þangað aftur
og aftur, ár eftir ár.
Með nokkrum hætti má segja,
að Ferðafélagið hafi getið af sér
annan félagsskap, Útivist, sem
hefur ásamt Ferðafélaginu á sið-
ustu misserum unnið að þvi að
efla útilíf og er enginn vafi á því,
að sú jákvæða samkeppni sem
skapazt hefur á milli þessara
tveggja félaga, hefur orðið til
góðs að því leyti, að fleiri og fleiri
stunda nú heilbrigða útivist.
Jafnframt þessu starfi ferðafél-
aganna hafa önnur samtök fest
rætur, svo sem Náttúruverndar-
ráð tslands og náttúruverndarráð
í einstökum landshlutum og
Landvernd.
Þessir aðilar vinna ötullega að
þvi að vernda náttúru landsins og
efla skilning á þvi, að það eru
landspjöll að skilja eftir sig rusl á
tjaldstæðum, henda sígarettu-
stubb út um glugga á bíl eða öðru
drasli. Með því að læra að um-
gangast landið eins og siðmennt-
uðu fólki sæmir tekst okkur e.t.v.
að varðveita fyrir ókomnar kyn-
slóðir þau verðmæti, sem kannski
eru dýrmætust, náttúru landsins
og ómengað umhverfi þess.
r
Island
að vetrarlagi
Fram á síðustu ár hafa sam-
göngur að vetrarlagi verið mjög
erfiðar og það hefur ekki tiðkazt
að ráði, að fólk stundi útilíf á
vetrum. En nú er þetta ao breyt-
ast og kemur margt til. Skíða-
íþróttin nýtur vaxandi vinsælda,
og þá ekki síður hestamennska,
ekki sízt hjá þeim sem í þéttbýli
búa og hafa aukinn tima til ýmiss
konar tómstundaiðkana og finna
með sjálfum sér aukna þörf fyrir
útilíf. Þótt veður séu vond og
landið erfitt yfirferðar á vetrum,
þá sjást þess samt merki, að hinar
dreifðari byggðir og jafnvel
óbyggðir eru að opnast fyrir
fefðamenn að vetrarlagi. Athygl-
isvert er í þessu sambandi, að nýtt
farartæki, þar sem eru vél-
sleðarnir, hefur haft mjög mikla
þýðingu fyrir samgöngumál í
dreifbýlinu. Nú eiga menn auð-
veldara með að komast ferða
sinna milli byggða, þótt vegir lok-
ist vegna snjóa og hefur þetta
nýja farartæki haft verulega þýð-
ingu fyrir hinar dreifðari byggð-
ir, sem eiga við samgönguvanda-
mál að etja, ekki sízt á Norð-
Austurlandi og Austurlandi, og
jafnvel víðar þar sem menn hafa
komizt upp á að nota þessi nýju
tæki.
Jafnframt er eftirtektarvert að
ferðum fjölgar nú um óbyggðir að
vetrarlagi, einmitt á vélsleðum,
og hefur Morgunblaðið á sfðustu
árum birt frásagnir af slíkum
ferðum. Nú fyrir nokkrum vikum
var sagt frá ferðalagi nokkurra
Vestfirðinga frá Djúpi og yfir á
Strandir á vélsleðum og áður hef-
ur blaðið sagt frá ferðalögum á
vélsleðum um óbyggðir mið-
Bernhöft storf an
háiendisins. Enginn vafi er á þvi,
að töfrar landsins að vetrarlagi
eru ekki siður miklir en að sum-
arlagi og skemmtilegt er að sjá þá
möguleika, sem þetta nýja farar-
tæki opnar til þess að við getum
kynnzt landinu okkar i vetrarham
ekki siður en i sumarskrúða.
Umhverfisvernd
í þéttbýli
Islenzkt þjóðfélag hefur á þess-
ari öld tekið stökkbreytingum frá
dreifbýlissamfélagi til þess að hér
hafa byggzt upp þéttbýliskjarnar
og stórt borgarsamfélag — á okk-
ar mælikvarða — á suðvestur-
horni landsins. Þótt athygli okkar
hafi síðustu ár beinzt mjög að
vernd hinnar óspilltu náttúru
landsins, er eðlilegt, að menn
beini ekki siður sjónum sinum að
umhverfisvernd í þéttbýli. Vax-
andi áhugi á þessu sviði kom m.a.
fram i þvi, að meirihluti sjálf-
stæðismanna í borgarstjórn
Reykjavíkur gerði hina svo-
nefndu „grænu byltingu“ i höfuð-
borginni að eina helzta baráttu-
máli sínu í siðustu borgar-
stjórnarkosningum. Frá þvi að
áætlanir voru lagðar fram um frá-
gang og snyrtingu opinna svæða i
borgarlandinu fyrir kosningarnar
1974 hefur ötullega verið unnið
að framkvæmd þessarar áætlun-
ar, enda hefur höfuðborgin tekið
miklum breytingum að þessu
leyti á undanförnum árurn, og er
ekki að efa, að fjöldamörg önnur
sveitarfélög hafa fylgt og fylgja i
kjölfarið. Reynslan sýnir, að þeg-
ar lokið er varanlegri gatnágerð,
beinist áhuginn og athyglin að
fegrun og snyrtingu umhverfisins
og er það vei.
Einn þáttur umhverfisverndar i
þéttbýlissamfélagi hlýtur jafn-
framt að vera sá að vernda gömul
hús og gamlar minjar til þess að
tryggja tengslin við fortiðina.
Þess vegna hafa umræður manna
um umhverfisvernd, t.d. i Reykja-
vík, ekki sizt beinzt að verndun
gamalla húsa og gamalla borgar-
hverfa. I þvi sambandi hefur
mjög verið staðnæmzt við hina
svonefndu Bernhöftstorfu og
Grjótaþorpið og hafa vangaveltur
uin framtíð Bernhöftstorfunnar
nú staðið i allmörg ár, en umræð-
ur um Grjótaþorpið eru nýrrí af
nálinni. Það er vissulega orðið
tímabært, að ákvarðanir verði
teknar i þessum efnum. Það er
ástæðulaust, að spurningin um
framtíð Bernhöftstorfunnar velt-
ist fyrir mönnum ár eftir ár án
þess að ákvörðun sé tekin og æski-
legt að þeir aðilar, sem hér eiga
hlut að máli, Reykjavíkurborg og
jíkið, komist að niðurstöðu. Hið
sama má segja um framtið Grjóta-
þorpsins. Umfangsmiklar
athúganir hafa staðið yfir á hús-
um í Grjótaþorpi og sögu þeirra,
sem ætti að geta orðið grundvöll-
ur þess, að ákvarðanir verði tekn-
ar um framtið þess, i hvaða mynd
það eigi að varðveitast og að hve
miklu leyti. Á þessu sviði á hæfi-
leg ihaldssemi við. Við megum
undir engum kringumstæðum
kasta frá okkur og jafna við jörðu
allt það, sem gamalt er i Reykja-
vik, jafnvel þótt menn hafi mis-
munandi skoðanir á sögulegu
gildi ýmissa mannvirkja.
Náttúru- og umhverfisvernd er
kannski fyrst og fremst spurning
um hugsunarhátt fólks. I hinni
hröðu uppbyggingu eftirstríðsár-
anna leiddu menn lítt hugann að
þvi gantla og góða, sem ber að
varðveita. Nú er orðið timabært
að við mótum fastmótaða stefnu i
þessum efnum. ’
Hún hlýtur að markast af rikri
virðingu fyrir islenzkri náttúru
og umhverfi okkar yfirleitt og
hæfilegri íhaldssemi við varð-
veizlu gamalla húsa, bæjar- og
borgarhverfa og annarra minja
frá liðinni tið.