Morgunblaðið - 11.08.1977, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. AGUST 1977
27
Sigurjón Fjeldsted
— Minningarorð
í dag er kvaddur hinstu kveóju
Sigurjón V. Fjeldsted pípulagn-
ingameistari, Veghúsastig 1 a,
Reykjavík.
Hann lést 2. ágúst i Landakots-
spítala eftir stranga sjúkralegu.
Utför hans verður gerð í dag frá
Dómkirkjunni í Reykjavík.
Sigurjón fæddist 10. maí 1898
að Márahlíð í Lundáreykjadal,
fpreldrar hans voru hjónin Vigdís
Pétursdóttir og Vernharður
Fjeldsted, hann var einn af 5 syst-
kinum sem öll hafa nú kvatt
þennan heim. Eftirlifandi eigin-
kona Sigufjóns er Sigrún dóttir
Guðna Stígssonar löggildingar-
manns og Margrétar Guðbrands-
dóttur sem bæði eru nú látin.
Sigurjón var einm þeirra stóru
og sterku manna sem settu svip á
íþróttastarfsemi Ungmennafélags
Islands á þeim árum sem kappar
eins og Hermann Jónasson, og
Hallgrímur Benediktsson o.fl.
kepptu sem ákafast í islenskri
glímu. Til eru myndir af Sigur-
jóni á verðlaunapalli sem teknar
voru á þeim árum. Ásamt verð-
launagripum sem Sigurjón hlaut
fyrir góða frammistöðu i okkar
þjóðariþrótt, glímunni, má líka
finna viðurkenningar fyrir góða
frammistöðu í skákíþróttinni. Góð
frammistaða i þessum tveim
íþróttagreinum lýsir nokkuð at-
gerfi eins manns. Sigurjón og
bróður hans Daniel heitinn lækn-
ir voru alla tíð miklir sportveiði-
menn og hef ég oft heyrt menn
sem vit hafa á, tala um þá bræður
sem mjög góða laxveiðimenn. Ar-
ið 1928 var iðnlöggjöf sett á ís-
landi. Um það leyti var Félag
pípulagningameistara stofnað og
var Sigurjón einn af stofnendum.
Fyrir nokkrum árum sýndi það
félag honum þann heiður að gera
hann að heiðursfélaga. Þótt það
sé ekki ætlun mín að skrifa tæm-
andi lýsingu á Sigurjóni, þá vil ég
ekki gleyma að minnast á hve ríka
kímnigáfu hann hafði, sem kom
fram þegar það átti við, hann
skemmti oft sjálfum sér og öðrum
með því að draga fram á hrekk-
lausan hátt ýmsilegt spaugilegt.
Þegar ég hugsa til þess hve
frændrækinn Sigurjón var þá
dettur mér í hug að það færi oft
saman að vera sannur Islending-
ur og frændrækinn þvi það var
hann hvor tveggja. Sem meistari i
einni af greinum byggingariðnað-
arins hefur Sigurjón tekið þátt í
þeirri miklu uppbyggingu sem
orðið hefur í Reykjavik á liðnum
árum, það eu margir húsbyggj-
endur og húseigendur sem hafa |
notið hans verka og hans heiðar-
leika i viðskiptum sem voru ávallt
á þann veg að eftir var tekið.
Ég sem þessar línur skrifa
þekki vel hve sanngjarn Sigurjón
var í öllum viðskiftum, við erum
mörg af tengdafólki hans sem höf-
um notið þess á umliðnum árum í
sambandi við húsnæði. Fyrir það
og fyrir öll önnur góð kynni vil ég
nú þegar hann er kvaddur hinstu
kveðju, þakka honum af heilum
hug og biðja þann sem öllu ræður,
að búa honum að eilífu góðan
samastað.
Innilegustu samúðarkveðjur
fylgjaþessum línum til eiginkonu
og annarra vandamanna.
Blessuð sé minning
Sigurjóns V. Fjeldsted.
G.J. Kristjánsson.
Með timans straumi skolast
samferðamenn af sviði hins
þekkta jarðlifs.
Látinn er, 2. ágúst s.l., Sigurjón
Fjeldsted pipulagningameistari,
Veghúsastíg 1 A hér í borg, og fer
útför hans fram í dag frá Dóm-
kirkjunni.
Sigurjón var fæddur i Mávahlíð
í Lundarreykjadal, Borgarfjarð-
arsýslu, hinn 10. maí 1898, sonur
Vernharðs Daníelssonar Fjeld-
sted og konu hans, Vigdisar
Pétursdóttur Þorsteinssonar,
bónda á Grund i Skorradal, og
konu hans, Kristinar Vigfúsdótt-
ur. En foreldrar Vernharðs voru
Daníel Fjeldsted, lengst bóndi í
Hvítárósi i Andakílshreppi, og
kona hans Sigurlaug Ölafsdóttir.
Átti því Sigurjón til merkra að
teljast i báðar ættir. Hann var
yngstur og siðastur á lifi fjögurra
systkina, er tii þroska komust, en
þau voru samkvæmt aldursröð.
Þorsteinn, lengi bóndi á Vatns-
hömrum Bf., Daníel, lengi læknir
í Reykjavik og nágrenni, Petrina,
er dó 1922 aðeins 25 ára gömul.
Þegar Sigurjón var aðeins eins
árs fluttust foreldrar hans til
Reykjavíkur með syni sina Daníel
og Sigurjón, en efnu munu hafa
verið lítil og það valdið því, að
systkini hans, Þorsteinn og
Petrína, urðu eftir i Borgarfirði
til fósturs hjá skyldfólkinu. Þor-
steinn í Hvítárósi, en Petrína á
Grund.
Hinn 5. apríl 1908 varð það
hörmulega slys, að Vernharður
faðir Sigurjóns drukknaði, og var
Fædd 24. október 1883
Dáin 8. júli 1977
Sú frétt barst nýlega hingað
heim, að frú Jakobína Johnson
skáldkona í Seattle hefði látizt að
dvalarheimili i Bellevue í
Washingtonriki 8. júli sl. Utför
hennar var gerð frá Calvary
Lutheran Church í Seattle 14.
júli. Sr. Haraldur Sigmar jarð-
söng, Tani Björnsson söng ein-
söng, en Jón Magnússon orti
minningarljóð.
Jakobína fæddist að Hólmavaði
í Aðaldal i Suður-Þingeyjarsýslu
24. október 1883 og var þvi á 94.
aldursári, þegar hún lézt. Foreldr-
ar hennar voru Sigurbjörn Jó-
hannsson skáld frá Fótaskinni og
seinni kona hans, Maria Jónsdótt-
ir, f. á Höskuldsstöðum i Reykja-
dal. Þau fluttust vestur um haf
sumarið 1889, þegar Jakobina var
á sjötta ári, og settust að i Argyle-
byggð í Manitoba í Kanada.
Jakobina hefur minnzt foreldra
sinna fagurlega i grein um þau í
bókinni Foreldrar minir, Reykja-
vik 1956. Hún segir þar m.a.:
„Kuldaveturinn 1903 veiktist
faðir minn af liðagigt og var dá-
inn eftir viku. Ég var við skóla-
kennslu skammt frá, gat þvi komið
heim og verið hjá honum siðustu
dagana. Hann bað mig að lesa
fyrir sig, eins og fyrri. 1 bókum
fann hann fróun og gleði sína, allt
til daganna enda, þessi gáfaði og
hreinhjartaði maður, sem á kaldri
vegferð lifsins hafði misst að
miklu leyti traustið á sjálfum sér,
en aldrei á guðs forsjón.
Margar dýrmætar minningar á
ég frá þessum fáu árum i litla
bænum, sem horfði suður yfir
stóra, grasigróna vatnsbotninn til
skógivaxinna hæða. Þá fundust
mér þær afar háar og skógurinn
stór og mikill. Seinna vandist ég
öðru langtum stærra, en máske
ekki kærra. — Því þrátt fyrir
ýmsan sársauka, sem æskunni
fylgir oftast nær, á hún þó sínar
hillingar og töfratök.
Húsið okkar var nú flutt i burtu
af rólega brekkuhorninu. Mörg-
um árum seinna var mér sagt, að
þar hefðu sprottið blóm, sem einn
gamli nábúinn hafði nefnt „bióm-
in hennar Bínu“ — og fært heim i
garðinn sinn. Þó atvikið sé smátt,
skal honum þakkað fyrir, þegar
við sjáumst, sólarmegin tjaldsins
mikla.
Móðir mín hélt til í smáa hús-
inu, meðan systkini min voru að
vaxa upp, — í skjóli góðra vina.
Hún vann oft hjá konum i ná-
grenninu. Systir mín giftist þar
ung að aldri. Hjá henni átti svo
móðir okkar gott heimili, þar til
er hún dó, 55 ára gömul.“
þetta þungt áfall fyrir konu hans
og börn, sem þurftu að leggja hart
að sér í lífsbaráttu komandi ára.
Fram um tvítugsaldur var Sig-
urjón við ýms störf, m.a. við hey-
skap og önnur landbúnaðarstörf
hjá frændfólkinu i Borgarfirði að
sumrinu, en að vetrinum hafði
hann snemma byrjað að læra
pipulagningar og skyld störf hjá
Ölafi Hjaltested (d. 1924) og fékk
Fyrr í greininni rifjaði Jakob-
ína upp eina af hinum frægu fer-
skeytlum föður síns, þar sem
dæmi er dregið af ferðamátanum
vestra á frumbýlingsárunum, en
löndunum var nýjung í að beita
uxum fyrir vagn eða sleða, og
þeim þótti að vonum seint ganga
hjá þvi að þeysa á íslenzkum gæð-
ingi:
Minn uxagang nota í veröld
ég verð,
en við það ei sálina festi.
Ég létti mér upp, þegar lýkur
hér ferð.
um Ljósheim á vængjuðum hesti.
„Tvær sióustu hendingarnar
eru letraðar á legsteininn, sem
byggóarbúar reistu honum,“ segir
Jakobína í minningargreininni.
Jakobínu kom viðar að skáld-
skapargáfan en frá föðurnum, þvi
að móðir hennar átti ætt að rekja
til austfirzku skáldanna kynsælu,
Einars í Heydölum og niðja hans,
þar sem hvert skáldið rak annað.
En Jakobínu var afar létt um að
yrkja og rita, og yfir öllu, er hún
birti, var stíll og þokki. Þá var
hún og viðurkennd sem einn
fremsti þýðandi íslenzkra Ijóða á
enska tungu. Hefur hún þá oft
valið sér þau ljóðin, er falleg lög
voru til við, því að hún trúði þvi,
að ljóðin mundu lifa, ef þau næðu
aó verða sungin.
Ég rifja hér upp hina snjöllu
þýðingu Jakobínu á kvæði Stein-
grims Thorsteinssonar, Ég elska
yður, þér Islands fjöll, og birti
fyrsta og siðasta erindi bæði á
islenzku og ensku:
Eg elska yður, þér Islands fjöll!
meó enni björt í heiðis bláma,
þér dalir, hlíðar og fossaföll.
og flúð þar drvnur brimið ráma.
Eg elska land með algrænt
sumarskart,
eg elska það með vetrarskrautið
hjart,
hin heiðu kvöld,
er himint jöld
af norðurljósa leiftrum braga.
Svo traust við tsland mig
tengja bönd,
ei trúrri binda son við móður,
Og þó að færi’ eg um fegurst lönd
og fagnaðvrði mérsem bróður,
mér yrði gleðin aðeins veitt
tilhálfs, 9
á ætt jörð minni nýt eg fyrst
mfn sjálfs,
þar elska eg flest,
Þar uni eg bezt
við land og fólk og feðra tungu.
O. Iceland's mountains, I hold
you dear.
Your snowy brows the azure meeting.
The valley, hill-side and waters
clear
And surf that roars the ocean’s
greeting.
I love my country decked in
summer's green.
Frú Jakobma John-
son — Minning
út á það nám og starfsreynslu
réttindi í nefndri iðngein, þegar
eftir að skóla- og prófréttindi
voru upp tekin.
Voru meginstörf Sigurjóns sið-
an í nefndri iðngrein i meira en
50 ár, þar sem hann reyndist hag-
sýnn og afkastamikill starfsmað-
ur, sem kunnugir vildu flestum
fremur fá til vinnu fyrir sig, og
þeir voru margir á hinum langa
starfsferli, sem kynntust Sigur-
jóni og lærðu að meta störf hans
og heiðarleika í gerð reikninga.
Hann vildi engan svíkja.
Vafalaust er, að dugnaður og
mikil vinna Sigurjóns fyrir heim-
ilið á Veghúsastíg 1 hjálpaði mjög
til þess’ að Daníel bróðir hans gat
lokið langskólanámi, í læknis-
fræði, og stoð og stytta móður
sinnar var hann alla tíð á gamla
heimilinu, þar til hún lézt 1937,
eftir að hafa verið lasburða og lítt
vinnufær i 15—16 ár.
Hinn 30. júlí 1939 kvæntist Sig-
urjón eftiilifandi konu sinni,
Sigrúnu Guðnadóttur Stígssonar,
fæddum á Hvassáhrauni á Vatns-
leysuströnd, og konu hans Mar-
grétar Arndísar Guðbrandsdótt-
ur, fæddri að Steinhóli í Fljótum í
Skagafirði.
Attu þau Sigurjón og Sigrún 4
I love it veiled in winter’s
frostv sheen.
Its starry nights
When northern lights
In rainbow flashes sweep the
heavens.
My native land. such enduring ties
Are those uniting son and mother.
Though I should travel 'neath
warmer skies
And strangers hail me as a brother,
Such passing pleasures fail
to brim my cup,
My native land alone can fill it up.
There finds my soul
Its cherished goal
In native tongue and land
and people.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs gaf
út ljóðaþýóingar Jakobinu 1959,
og nefndust þær Northern Lights,
en þær höfðu flestar birzt áður á
víð og dreif i bókum, blöðum og
timaritum vestan hafs.
En jafnframt þýðingarstarfinu
var Jakobína ótrauð að semja og
flytja á ensku erindi um Island og
islenzk efni og vann þar mikið og
merkilegt land- og þjóðkynning-
arstarf.
Hún tók og jafnan virkan þátt i
félagslffi Islendinga vestan hafs,
og fjölmargir Islendingar, er til
Seattle komu, nutu óspart gest-
fisni hennar og fjölskyldunnar,
og get ég sjálfur borið vitni um
það. Skáldið Stephan G.
Stephansson bregður upp ógleym-
anlegri mynd af Jakobinu i bréfi
til sr. Rögnvalds Péturssonar 15.
október 1918: „Þökk fyrir grein-
ina þína i „Kringlu" núna, um
þýðingar hún er góð og réttmæt.
Mér þótti vænt um líka, vegna
Jakobínu. Hún ein þýðir sem
skáld, að svo komnu. Svo er hún
mér i minni, þvi ég kom til henn-
ar snöggvast: Þessi litla, fagur-
eyga barnamóðir, sjálf barn að
útliti, innan um ljóðabækurnar,
krakkana sína og kaffiáhöldin. Ég
skildi varla, hvernig hún lif^i svo
sumarglatt, fremur en fáein blóm,
sem hún sótti út i garðinn og
stóðu þær undir beru lofti, þó
vetur væri.“
Jakobína ólst upp í Argyle til 16
ára aldurs, stundaði siðan nám
við Collegiate Institute í Winni-
peg og lauk þar kennaraprófi
1904, jafnframt þvi sem hún vann
við barnakennslu í Argyle.
mannvænlegar dætur í þessari
röð, og hafa :llar hlotið góða
menntun.
Vigdis, meinatæknir gift Óttari
Snædal járnsmið, Margrét, gift
Gísla Jónssyni bifr. smið, Sigrún,
gift Geirarði Geirarðssyni
verzlunarmanni, og Anna, ógift
við menntaskólanám.
Sigurjón var nokkuð stórskor-
inn i andliti, en myndarlegur á
velli og karlmenni að burðum. A
yngri árum iðkaði hann íþróttir,
sund og glímur. Var hann vel
liðtækur í báðum greinum og tók
á sínum tima m.a. þátt i glimum
með -„þekktustu glimumönnum
landsins. Einnig var hann góður
skákmaður og vann til verðlauna i
þeirri grein.
Við sjálfan sig var Sigurjón
stundum varla nógu nærgætinn.
Vinnan í iðngein hans er oft mjög
erfið og hlífði hann sér lítt i þvi
sambandi. En allt eyðist, sem af
er tekið, og á siðari árum tók
lúinn að ná glímutökum á þessum
þrekmikla manni, sem nú hefir
hlotið hvíld frá lifsins önn og skal
til legu borinn í móðurjörð.
Ég þakka frænda minum kynni
og samfylgd og sendi hlýjar hugs-
anir til konu hans og dætra.
Guðjón F. Teitsson.
Hún giftist 14. ágúst 1904 Isaki
Jónssyni llýggingameistara. Hann
var albróðir Gísla Jónssonar
skálds og ritstjóra í Winnipeg, en
hálfbróðir Einars Páls Jónssonar
ritstjóra Lögbergs og skálds, sr.
Sigurjóns Jónssonar i Kirkjubæ
og þeirra mörgu systkina.
Þau Jakobína og ísak bjuggu
fyrst í Winnipeg 1904—07, þá í
Victoria, B.C., en frá þvi i desem-
ber 1908 i Seattle.
Isak lézt í Seattle 13. október
1949. Þau hjónin eignuðust sjö
börn, sex syni og eina dóttur, og
eru fimm synir á lifi, búsettir i
Seattle eða annars staðar á vest-
urströnd Bandaríkjanna.
Jakobina og Kári, elzti sonur
þeirra, héldu heimili saman eftir
lát Isaks, unz heilsu Jakobínu
þraut og hún fór að dvalarheimili
í Bellevue, einni útborg Seattle,
þar sem hún lézt sem fyrr segir 8.
júlí sl.
Rit Jakobínu voru: Kertaljós,
Reykjavík 1938, önnur útgáfa
1939, þriðja útg. aukin 1956; Sá ég
svani, frumort kvæði 1942; The
Wish, ensk þýðing á Galdra-Lofti,
í Poet Lore 1940; The New Year’s
Eve (Nýjársnóttin eftir Indriða
Einarsson, ensk þýðing, óprent-
uð); Northern Lights 1959, sem
fyrr segir.
Sr. Friðrik A. Friðriksson telur
upp ritverk Jakobinu í formála
fyrir seinustu útgáfu Kertaljósa.
Jakobina Johnson heimsótti Is-
land þrivegis, 1935 í boði ung-
mennafélaga og kvenfélaga og
Vestur-lslendingafélagsins i
Reykjavík, 1948 í boði Halldórs
Eiríkssonar og barna hans og
1959 i boði íslenzks námsfólks, er
dvalizt hafði í Seattle.
Jakobína var sæmd riddara-
krossi Fálkaorðunnar 1933 og
stórriddarakrossi 1959 í viður-
kenningarskyni fyrir menningar-
störf sin.
Ég birti hér að lokum niðurlags-
kafla í bréfi Jakobínu til
Stephans G. Stephanssonar 1.
október 1924, þvi að kaflinn lýsir
henni sjálfri mjög vel og hug
hennar til gamla landsins:
„Nýstárlegt var það hér í sumar
að sjá gamla Island nefnt í dag-
legu fréttunum i öllum stórblöð-
um borgarinnar, og það með stóru
letri. Vonandi hefur margur hér
fræðzt eitthvað um ibúa landsins,
enda var þess þörf. Svo er að sjá
sem óvenju gestkvæmt.hafi verið
á gamla landinu í sumar sem leið,
og sumt mjög góðir gestir. Það er
eftirtektarvert, hve margir mætir
menn, erlendir, hafa fest traust
vináttubönd við gamla landið og
lagt sig eftir að kynnast því. „Það
haustar, það haustar." Og i dag
má segja, að hreinviðraloftinu sé
„brugðið til muna". Þéttar skúrir
dynja á glugga við og við. En sól
og sumar hefur rikt fram að
þessu, svo ekki er yfir neinu að
kvarta. Skógurit n er að skipta un:
liti, og i þokulúður hcyrist neðan
frá sjónum. Allt boðar komu vetr-
arins, en þar á eftir kemur vor.“
Finnbogi Guðmundsson.