Morgunblaðið - 20.08.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. AGUST 1977

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen.
Styrmir Gunnarsson
Þorbjöm Guðmundsson
Bjöm Jóhannsson
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, slmi 10100.
Aðalstræti 6, sfmi 22480.
Áskriftargjald 1300.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 70.00 kr. eintakið.
Við hvað
á að miða?
Það er ekki traustvekjandi afstaða hjá frystihús-
unum á Suðurlandi og Vesturlandi að ætla að láta „eitt yfír
alla ganga", sem þýðir í raun, að bezt reknu húsin og þau, sem
standa á traustari grunni eru tilbúin að hætta starfrækslu sinni til
þess að greiða fyrir því, að illa rekin frystihús, sem eru á kafi í
skuldum, fái fyrirgreiðslu til þess að geta haldið áfram óráðsíu-
rekstri sínum Þetta er ekki skýnsamleg afstaða og líkleg til þess
að ýta undir grunsemdir almennings f-garð frystihúsanna og eru
þær þó nægilegar miklar fyrir. Bersýnilegt er, að yfirlýsing
stjórnar Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna á dögunum hefur
komið mjög ílla við fólk og hinn almenni borgari á erfitt með að
skilja, hverníg því víkur við, að þessi vandi er svo snögglega
kominn upp. Þetta er nauðsynlegt fyrir forsvarsmenn frystihús-
anna að athuga, og einnig hitt, að það er ekki liklegt til að afla
þeim trausts að ætla að stuðla þannig að því með samtakamætti,
að eitt gangi yfir alla, hvort sem þeir standa sig eða ekki, hvort
sem þeir duga eða ekki.
í sambandi við þær ráðstafanir, sem nauðsynlegt kann að vera
að gera til þess að tryggja rekstrargrundvöll frystihúsanna, er
auðvitað alveg Ijóst, að ekki kemur til mála að miða við það, að
rekstrargrundvöllur finnist fyrir lélegustu húsin. Það er oft svo, að
skerast þarf i odda til þess að einhver raunverulegur árangur
náist. í fjöldamörg ár hefur fjölmörgum frystihúsum verið haldið
gangandi með óhóflegum lánveitingum úr bankakerfinu og
annarri fyrirgreiðslu. En nú þegar menn standa enn einu sinni
frammi fyrir því, að nauðsynlegt kann að vera að leiðrétta
rekstrargrundvöll frystihúsanna, hlýtur mönnum í frystiiðnaðinum
og annars staðar að vera Ijóst, að það eru engin rök til þess að
miða slíka hugsanlega léiðréttingu við rekstrarstöðu lélegustu
húsanna. Það er engum vafa bundið, að uppbygging frystihús-
anna, t d. á Suðurnesjum, er kolröng og löngu orðið tímabært, að
þar verði breyting á Þessi frystihús eru alltof mörg, þau-eru alltof
litil, þau eru mörg hver úrelt og illa rekin og sum í miklum
skuldum. Það er auðvitað engum til gagns að halda áfram
taprekstri illa rekinna húsa undir stjórn manna, sem hafa sýnt að
þeir duga ekki til þess að stjórna þessum vandasama atvinnu-
rekstri. Það er þjóðhagslega miklu hagkvæmara, að þessum
húsum verði lokað og að hráefnisframboð aukist þá til þeirra
frystihúsa, á þessu svæði sem standa á traustum grunni og eru
vel rekin, undir sterkri stjórn. Það mun auka enn hagkvæmni í
rekstri þeirra, tryggja fleiri starfsmönnum atvinnu við fiskvinnsl-
una og almennt stuðla að öflugrí frystiiðnaði á Suðurnesjum. Hér
er ekki eingöngu um Suðurnesin að ræða. Víða annars staðar á
landinu eru frystihús, sem standa mjög illa vegna þess, að illa er
staðið að stjórn og rekstri þeírra Það er ekki hægt að búast við
því, að menn sjái ástæðu til þess að gera ráðstafanir til að tryggja
rekstur slíkra húsa. Hugsanlegar leiðréttingar ber að miða við
rekstrargrundvöll bezt, reknu húsanna. Almenningur sættir sig
ekki við annað
Þegar þetta er haft í huga er auðvitað Ijóst, að það verður
ekkert einfalt mál að takast á við rekstrarvanda frystihúsanna eins
og hann hefur verið lagður fyrir og þess vegna er líka til of mikils
mælzt hjá frystihúsunum, að ríkisstjórnin geti á tveimurtil þremur
vikum kippt öllum þeirra vandamálum í lag Það er ekki líklegt til
árangurs að hafa uppi yfirlýsingar um að stöðva frystihúsarekstur-
inn, þanníg að atvinnuleysi skapist i þeirri trú, að þá rjúki menn
upp til handa og fóta og geri allt það, sem krafizt er. Svo einfalt er
málið ekki. Ef menn segja sem svo, að þeir treysti sér þá ekki til
þess að standa í þessum rekstri, þá verður það svo að vera. Það er
áreiðanlega mikið til af ungum og dugmiklum mönnum, sem hafa
verið að ryðja sér til rúms í sjávarútvegi á íslandi, sem eru tilbúnir
til þess að taka við, þar sem aðrir vilja hverfa frá.
Það rikir skilningur á því, að frystihúsin eiga við alvarlegan
rekstrarvanda að etja og það ríkir vilji til að leysa þann vanda
þannig, að hljól atvinnulífsins stöðvist ekki og ekki komi til
atvinnuleysis. En þá þarf líka til að koma samstarfsvilji frystihúsa-
manna m.a. með þvi að gefa stjórnvöldum svigrúm til þess að
fjalla um málin án þess að stöðvun vofi yfir á næstu dögum.
Næst er það Spassky
gegn Korchnoi
BORIS Spassky, fyrrum heims-
meistari i skák, tryggði sér í
gær sigur í eínvígi sinu við ung-
verska stórmeistarann Lajos
Portisch í Genf i Sviss, með þvi
að gera jafntefli i fimmtándu
einvígisskákinni. Spassky hafði
þá hlotið átta og hálfan vinnig
gegn sex og hálfum vinningi
Portisch og því var frekari tafl-
mennska þýðingarlaus, þar eð
hámarks skákafjöldi var 16.
Portisch er þvi úr leik í barátt-
unni um heimsmeistaratitilinn
að þessu sinni, en Spassky mun
hins vegar tefla tíl úrslita við
Korchnoi um réttinn til að
skora á heimsmeistarann Kar-
pov næsta sumar. Vafalaust
Skák
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
mun ekki skorta spennu í þvi
einvígi, því báðir virðast nú í
góðu formi og báðir ruddu þeir
andstæðingum sínum i undan-
úrslitunum úr vegi með sann-
færandi yfirburðum.
Sigur Spasskys yfir Portisch
kom nokkuð á óvart. Fyrir ein-
vigið höfðu flestir veðjað á
Ungverjann sem liklegri sigur-
vegara, sérstaklega með tilliti
til frábærrar byrjanaþekkingar
hans og góðrar þjálfunar Undir
lokin virðast taugar hans hins
vegar hafa gjörsamiega brostið,
því að eftir 12 skákir var staðan
i einviginu mjög jöfn og spenn-
andi, hvor um sig hafði hlotið
sex vinninga og harðvitug úr-
slitabarátta virtist á næsta leiti.
Þá vann Spassky tvær skákir i
röð og úrslitin voru ráðin. Þetta
er reyndar ekki i fyrsta skipti
sem spennan virðist hafa borið
Portisch ofurliðí í slikum ein-
vigjum. I einvigi hans við Lar-
sen 1965 var staðan 4'A : 4’4 og
ein skák eftir. Portisch fékk
ágæta stöðu i úrslítaskákinni,
en lék illa af sér og tapaði.
Einnig má geta einvigis hans
við Petrosjan árið 1974. Þá kom
upp sú staða að sá sem yrði
fyrri til að vinna skák sigraði i
einvíginu og auðvitað var það
Portisch sem varð sá óheppni.
En hvað um það, Spassky varð
hinn verðugi sigurvegari og
hver veit nema hann eigi eftir
að endurheimta heimsmeistara-
titiiinn sem hann giataði hér í
Reykjavík árið 1972.
15. skákin:
Hvftt: Boris Spassky
Svart: Lajos Portisch
Spænski leikurinn
1. e4 — e5, 2. Rf3 — Rc6, 3. Bb5
— a6, 4. Ba4 — Rf6, 5. 0-0 —
Be7, 6. Hel — b5, 7. Bb3 — d6,
8. c3 — 0-0, 9. h3 — Rd7
(Portisch hefurtvisvar í einvíg-
inu beitt hér afbrigði Breyers,
9. . Rb8. Hann vann þriðju
skákina, en fór miklar hrakfar-
ir í niundu skákinni. Leikkerfi
það, sem Portisch notar í þess-
ari skák, er kennt við Banda-
ríkjamanninn Paul Morphy,
sem var sterkasti skákmaður
heims um miðbik nítjándu ald-
ar)
10. d4 — Bf6, 11. a4 — Ra5, 12.
Bc2 — Bb7,13. Ra3
(Eina hagkvæma leiðin til þess
að koma drottningarrittaranum
i spilið)
exd4, 14. Rxd4 — Rc6
(Með þessum leik ákveður
svartur að fórna peði. Staða
hans var þó vissulega enn vand-
tefldari eftir 14... ,bxa4 15.
Bxa4 — Rc5, 16. Bc2)
14. axb5 — Rxd4,16. cxd4
(Hvítur hefur ekki næg færi
eftir 16. bxa6 —Rxb3, 17. axb7
— Hxa3!, 18. Hxa3 — Rxcl, 19.
Dxcl — Db8, 20. Hb3 — Rc5)
axb5 17. Dd3!
(En ekki 17. b4 —■ c5!
(Staða svarts var mjög erfió
eftir 17.. . ,b4 18. e5 — g6 19.
exf6 — bxa3, 20. Bg5! axb2, 21.
Hxa8 — Bxa8,22. Db3)
18. Dxb5 — Ba6, 19. Db4 — c5,
20. dxc5 — dxc5, 21. Db3 —
Bd4
(21. . . Hb8 22. Da4 — Bb7, 32.
Rc4 bætti aðeins stöðu hvits?
22. Be3 — Df6, 23. Bxd4 —
cxd4, 24. Dg3 —Rc5
25. b4! — Re6, 26. b5 — Bb7,
27. e5 — De7, 28. Rc4 — Hxal,
29. Hxal — Dc5, 30. Bd3.
Hér játaði Portisch sig sigrað-
an i einviginu og bauð jafntefli
sem Spassky þáði. Reyndar hef-
ur hvitur í þessari stöðu góðar
vinningslíkur. Svartur má t.d.
ekki leika 30.. .Dxb5 vegna 31.
Rd6 og það er sama hvert
drottningin fer, biskupinn á b7
fellur i öilum tilvikum. (T.d.
31. . . Dd7 32. Ha7 — Hb8, 33.
Be4 — Rd6, 34. Bxb7 — Rxb7,
35. Db3 — d3, 36. Dxd3 ög
svartur er samt sem áður varn-
arlaus)
Vel er þó skiljanlegt að
Spassky hafí þegið jafnteflið,
slíkt er einnig hefðbundin
venja undir slikum kringum-
stæðum I einvigjum að taka
enga áhættu.
Harry Golombek, fréttaritari Mbi. í Genf:
Ef Spassky teflir áfram af slíkum krafti,
hefur Korchnoi lítið að gera í hann
1 síðari hluta einvigisins
tefldi Spassky eins og hann
gerði bezt árið 1969, er hann
hrifsaði heimsmeistaratitilinn
úr höndum Petrosjans og ég
dreg það mjög 1 efa að
Korchnoi hafi nokkuð að gera í
hann, ef heimsmeistarinn fyrr-
verandi verður f jafn miklum
ham og I þessu einvigi. Það er
þvf mitt áiit að það verði þcir
Spassky og Karpov sem tefli
um heimsmeistaratitilinn
næsta sumar.
Sigur Spasskys í einvíginu
við Portisch var f alls staði
mjög verðskuldaður og ég verð
að viðurkenna að þessir umtals-
verðu yfirburðir hans koma
mér töiuvert á óvart, því það er
vissulega glæsilegur árangur
að sigra með tveggja skáka
mun án þess að verða að tefla
allar 16 skákirnar.
Er einvigið var hálfnað datt
engum f hug að slfk yrðu mála-
lok, þvf að það var Portisch sem
Harry Golombek, yfirdómari
einvigisins, var svo vinsamleg-
ur að senda Morgunblaðinu
öðru hvoru greinar um gang
mótsins.
hafði undirtökin fram að þvf og
var ætfð fyrri til að sigra. Ung-
verski stórmeistarinn tók for-
ystu með því að sigra í þriðju
skákinni, Spassky jafnaði í
þeirri fimmtu, Portisch náði
sfðan aftur forystu með sigri 1
áttundu skákinni, en Spassky
jafnaði aftur með glæsilegum
sigri f nfundu skáklnni og eftir
það tókst ungverska stórmeist-
aranum ekki að vinna eina ein-
ustu skák.
Að mfnu áliti voru það þau
mistök Portisch að taka sér
viku hlé frá taflmennsku sem
ráðu úrslitum, þar sem það gaf
Spassky tíma til að hvíla sig og
koma sfðan aftur til leiks fyllt-
ur nýju baráttuþreki. Þess skal
að lokum getið f þvf sambandi
að þegar annar keppenda hafði
í hyggju að taka sér frf, þurfti
hann ekki að ganga í gcgnum
þá fyrirhöfn að afla sér læknis-
vottorðs heldur komu báðir
þátttakendur sér saman um að
hvor um sig gæti tekið sér frf
eftir þörfum.