Alþýðublaðið - 23.08.1920, Blaðsíða 1

1920
Mánudaginn 23 ágúst.
Islandsbanki.
Hvers fé verzlar hann með?
Stundum er talað um gagn það,
er íslandsbanki geri og hafi gert
með því að lána fé til ýmsra þarfra
fyrirtækja (útgerðar, vgrzlunar o. s.
frv,). En vaaalega gera menn sér
elcki í hugariund, hvaðan bankan-
urn kemur þetta fé, heldur ganga
út frá því, að það sé fé, sem
Þnnkinn eigi, eða sem eigendur
Þankans — hluthafarnir — leggi til.
En er það þá svo?
Nei, langt frá því! Hlutafé það,
er hinir útlendu eigendur bankans
irafa lagt til, er aðeins 4V2 miljón
króna.
Hvaðan koma þá allar miljón-
'rnar, sem bankinn hefir lánað til
útgerðar, til iðnaðar, til húsabygg-
inga, tii verzlunar o, s. frv.?
Því er fljótsvarað: Þær koma
frá ísiendingum sjálfum.
Hjá tslandsbanka standa nú inni
*5 miljónir króna af sparifé al-
nrennings; það er fé, sem almenn-
iogur lánar bankanum, en hann
iánar aftur atvinnurekendum og
öðrum, sem á fé þurfa að halda.
íslandsbanki gefur út seðla, en
^vað merkir það? Það er, að hann
tekur lán hjá þjóðinni, sem er
3a.fnstórt og seðlafúlga sú, er hann
^efir í umferð, því að bankaseðill
er ekki annað en viðurkenning
%rir þv{, að bankinn skuldi þeim,
sem seðiiinn hefir, þá upphæð, sem
a seðiinum er nefnd,
Hafi íslandsbanki 10 milj. króna
* seðlum í umferð, þá er það sama
Sem að hann hafi tekið 10 milj.
^róna lán hjá þjóðinni. Alþbi. er
ekki kunnugt, hve mikið ísiands
^anki hefir í umferð nú í dag, en
í ^Sústlok í íyrra voru það liðlega
miij. kr. og í nóvemberiok 119-
Sa ir milj. kr.
Séu það nú 10 milj. kr., sem
^nn hefir útistandandi í seðlum,
le
þá
er« það ails 25 milj. kr., sem
k^mkinn
hefir fengið að láni hjá
þjóðinni, mót 4V2 milj. kr. frá
hluthöfunum, eða minna en sjötti
partur, og geta menn af því auð-
veldlega séð,
að hve liílu leyti það fje, er bank-
inn hefir fengið lánað erlendis,
er trygt með hlutafé bankans, og
að fé það, er íslandsbanki lánar
íslendingum, er fé, sem hann
sjálfur að mestuleyti hefir fengið
lánað hjá þjóðinni eða fengið
lánað út á lánstraust þjóðarinnar.
En hverjum dettur í hug, að
við þurfum að hafa útlendan banka
til þess að lána okkur sjálfum
okkar eigið fé (og græða 50% á
þvf)? Því ætti peningastoínun
landsins ekki að vera fær um það?
Uppreist í Þýzkalandi.
Khöfn, 21. ágúst.
Símað er frá Dússeldorf, að
miklar óeirðir séu í Vestur-Þýzka-
landi.
Lýst hefir verið yfir því, að Vel-
berg sé verklýðslýðveldi (Sovjet).
Khöfn, 21. ágúst.
Wolfs fréttastofa segir að símað
sé frá Varsjá, að Pólverjar hafi
tekið Brest Litovsk, tvo aðra bæi
og 500 fanga.
Símað er frá Berlín, að Pólverj-
ar fari inn í Austur-Schlesíu og
hafi tekið nokkra bæi í atkvæða-
héruðunum.
Símað er frá París, að Pólverj-
ar hafi farið yfir Bug (þverá, sem
rennur í Weichsel).
Khöfn,®22. ágúst.
Símað er frá Beriín, að Pólverj-
ar hafi tekið aftur Soldau, setjist
í héruðin fyrir norðan og austan
Kattowitz.
191. tölubl.
Símað er frá París, að Pólverjar
hafi tekið 30—40000 rauðhers-
fanga. Sex herdeiidir bolsivíka um-
kringdar við Brest Litovsk.
Símað frá Varsjá, að Pólverjar
vinni á á allri herlínunni.
Zvö skip stranða.
3 menn drukna.
Skipin ónýt og farmurinn.
Aðfaranótt laugardagsins var áf-
takaveður, eins og menn rekur
minni til, og óttuðust margir, að
ekki mundi nóttin sögulaus, enda
kom það á daginn.
Skipstrand austan Yíkur.
Austan við Vík í Mýrdal strand-
aði þrímöstruð skonnorta, er Haab-
et hét frá Assens. Hún var hlað-
in kolum. Skipstjórinn og 3 menn
aðrir björguðust, en 3 menn drukn-
uðu. Skipið brotnaði í spón.
Skipstrand í Keilavík.
Þá rak annað skip á land við
Keflavik. Var það skonnorta með
100 smálestir af salti. Mönnum
varð bjargað, en skipið er ger-
eyðilagt.
Nánari fregnir af ströndum þess-
um eru ekki komnar hingað.
Sitt hvað úr
sambandsríkinu.
Otto Jespersen prófessor
varð sextugur 16. júlí síðasl.
Hann er einn af helstu málfræð-
ingum Dana, hefir einkum lagt
stund á enska tungu og hefir
haldið fyrirlestra um það mál vi§
ameríska háskóla. Jespersen er
jafnaðarmaður.