Morgunblaðið - 16.10.1977, Blaðsíða 25

I
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. OKTÚBER 1977
25
Erich Reusch Þýskal:
,, Jarðskúlptúr" 1977.
unni í heild. — Þá er komin fram
ný stefna er „Spuren sicheruns"
nefnist á þýsku og er eins konar
módelagerð samvinnuhópa.
Landslag, sérkennileg hús g hallir
ásamt frumlegum ummyndunum
forma. Minnir þetta stundum á
sandkassavinnu barna en mun
hnitmiðaðara að ýmsu leyti. Getur
þetta verið skemmtilegt sem
sviðsmynd og hér er a.m.k. gilt
rúmtak á ferðinni. Þá var þarna
gott sýnishorn af bókagerð mynd-
listarmanna en þetta eru sem
mörgum mun kunnugt, bækur i
formi sínu og gerð en ekki bók-
menntaverk í hefðbundnum
skilningi. í sumum tilvikum er
t.d. sama orðið eða setningin
máski prentuð 500.000 sinnum i
heilmikinn doðrant eða að inni-
hald bókarinnar eru síðurnar ein-
ar ásamt sjálfu rúmtaksforminu.
Hér kemur ýmislegt óvænt fram
og áhorfandinn er þvingaður til
að líta á bókina frá nýjum sjónar-
hóli, — en ekki þykir mér þessi
tegund listar tjá mér mikinn boð-
skap. Það er einmitt í þessari
deild sem Magnús Pálsson á verk
en því miður er staðsetningin
ekki sem skyldi og bar litið á
verkinu.
Af öðru markverðu má nefna
deild nokkra þar sem getur að líta
Hinn sérkennilegi Joseph
Beuys. Hattinn skilur hann
aldrei við sig.
Mér er tjáð að fáir eða engir
hafi hafið sýninguna sem heild
upp til skýja, en það gerði þó einn
listnemi í skóla heima við undir-
ritaðan, sem í sjálfu sér er eðli-
legt því að viðbrigðin eru svo mik-
il. Sýningin hefur hlotið harða
dóma listrýna viða að og sumir
fara um hana þeim óvirðulegustu
orðum sem hægt er að hugsa sér
að þeir láti sjá eftir sig á prenti.
Ég get tekið undir það, að sýning-
in i heild er sú líflausasta frá
upphafi a.m.k. af þeim sýningum
er ég hef séð. Má nefna að sýn-
ingarnefnd málverka sagði af sér
daginn fyrir opnunina vegna
óánægju mð innsend málverk og
sýninguna i heild. Hins vegar er
mjög margt af athyglisverðum
framlögum á sýningunni og á það
við um flestar greinar lista sem
kynntar eru að þessu sinni.
Mikið ber á myndvörputækni
nokkurri er hlotið hefur nafnið
„Viedeo", hér getur að líta ein-
tóma endurtekningu sömu at-
hafnarinnar i endalausri síbylju.
Það getur t.d. verið maður að
strjúka naflann á sér í baði, ein-
hver hönd sem heldur á kerti að
kveikja á því af öðru kerti eða
varir konu er stöðugt mynda
sömu hreyfingarnar. Þess skal
getið að þessar athafnir eiga að
heita sjálfstæð listaverk á sínum
skerminum hver, en ekki athafnir
i röð. — Myndin í margri gerð er
fyrirferðarmikil á þessari sýn-
ingu, t.d. er mikið um kvikmyndir
af eldri gerð er nú eru orðnar
klassískar og einnig var viðamikil
ljósmyndasýning er var eitt hið
athyglisverðasta á allri sýning-
módel að vagnkerrum, hjólum,
bifreiðum og er þetta allt á mörk-
um iðnhönnunar og myndlistar
en er að sjálfsögðu óhæft til notk-
unar. Hér eru sem sagt komnar
bifreiðar, glæsilega hannaðar án
þess að vera bifreiðar í venjuleg-
um skilningi. Þannig er ekki
frekar hægt að fá sér ökuferð í
þeim þótt meistaralega hannaðar
séu en að lesa sögu eða ljóð í
venjubundnum skilningi i fyrr-
nefndum bókum þótt velhannað-
ar séu.
Á einum stað utan dyra getur
að líta lítinn látúnshring. Er hér
kominn efri endi á neðanjarðar-
listaverki, þ.e. alit annað áf því er
látúns-sivalingur er rekinn var
1000 metra i jörð niður! ...

Vliguel Coude, Mexikó:
„Óvæntur koss" 1975.

Bækur eftir Dieter Roth, Þýskal.
Deild handteikninga eða mynd-
rissa þótti mér ein hin albesta á
sýningunni, — tekin í mörgum
tilvikum hreint frábær og tján-
ingin lifandi. Eiga margir meist-
arar hér myndir m.a. Picasso og
Miro.. .
— Hinn frægi ( og alræmdi)
myndlistarmaður Joseph Beuys,
er ýmsir vilja álita mesta mynd-
listarmann aldarinnar í Þýzka-
landi, sló stórt um sig á þessari
sýningu með mörgunj verkum og
eigin persónu. Erfitt er að lýsa
verkum hans og menn eru oft
litlu nær þótt þeir sjái myndir af
þeim. Hann verður fyrst skilinn
er menn standa augliti til augliti
við verkin, enda spilar hann mjög
mikið á sviðsetningu og andrúmið
hverju sinni. Sviðsetningar hans
geta ósjaldan verið mjög áhuga-
verðar en ég er öllu minna með á
nótunum varðandi teikningar,
vatnsþilsmyndir og ýmsar tiltekt-
ir á þessarí sýningu t.d. hunangs-
pumpu eina. Það hefur borið mik-
ið á þessum manni á „Doku-
menta" — hann er likast gang-
andi auglýsingu. Spígsporar inn-
an um verk sín, talar við fólk,
heldur fyrirlestra og tekur þátt í
umræðum um sýninguna í heild,
tilgang listarinnar og þjóðfélags-
mál.
Það hefur gengið á ýmsu i lifi
þessa sérkennilega manns, hann
var m.a. orrustuflugmaðr i seinni
heimstyrjöldinni, var skotinn nið-
jr og slasaðist illa, — seinna datt
hann niður stiga í stúdiói sinu og
í járnstöng er fór i gegnum hann
jg hékk hann ósjálfbjarga á
itönginni þar til honum var bjarg-
ið. Hann var um árabil prófessor
dð Listaháskólann í Dusseldorf
>ða þar til hann var rekinn þaðan.
rildrögin voru þau, að fyrir
íokkrum árum misbauð hann
amkennurum sínum og braut all-
ir reglur skólans. Venjan var að
irófessorarnir hefðu um 10—15
íemendur hver, — inntökupróf
/oru mjög ströng þannig að örfáir
comust inn i skólann á ári.
3rófessorarnir höfðu þó heimild
il að taka til sin 1—2 nemendur
in inntökuprófs. Bekuys var al-
'jörlega mótfallinn inntökupróf-
im og ölium takmörkunum, gerði
lér lítið fyrir og tók til sín 350
íemendur. Geta skal til nánari
ikilnings að hver nemandi á rétt á
500 marka mánaðargreiðslu og
íefur skólaráði þótt það fullmikil
ítgjöld að greiða öllum þessum
'jölda auk þess sem vafi er á að
lúsnæði hafi verið nægjanlegt
jví að i Listaháskólum er þröngt
setinn bekkurinn. Akademíráðið
bannaði þvi þennan nemenda-
fjölda en þá gerðu nemendur og
Beuys uppreisn og hertóku skrif-
stofur skölans. Var þá kallað á
lögreglu en þá lokuðu nemend-
urnir sjálfum skóianum. Liðu
margir dagar áður en uppreisnar-
kempurnar gáfu sig og hægt var
að hefja kennslustörf aftur. Hafa
staðið réttarhöld út af atburðum
þessum fram á daginn i dag.
Beuys var mjög atorkusamur
kennari og vinsamlegur nemend-
um sinum, bauð þeim iðulga heim
á vinnustofu sína. Framtak hans
skapaði honum auðvitað óhemju
vinsældir nemenda og varð frægt
um allt Þýskaland og raunar langt
út fyrir landamæri þess, — og
máski var þá tilganginum náð
þótt hér skuli ekkert full.vrt.
Dvöl mín i Dokumenta-
sýningunni i ár var skemmri en
ég hafði fyrirhugað og þó harma
ég það ekki svo mjög þvi að fátt
vírð mér til óvæntrar upplifunar
— það væri þá helst sýningarskrá-
in sjálf í þrem bindum. áhrifarik
og traust í látleysi sinu. En ég
horfi spenntur frani á við til
næstu sýningar, trúi á styrk og
varanleika listarinnar og að „Kol-
bftarnir risi.-'...
Bragi Asgeirsson.