Morgunblaðið - 18.10.1977, Blaðsíða 10
10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 1977
ANGOLA
Kúbanir í kviksyndi
BORGARASTRÍÐ GEISAR ENN í AngóJa, 27
mánuðum eftir að landið hlaut sjálfstæði og endi
var bundinn á fimm alda nýlendustjórn Portú-
gals. Svo átti að heita að borgarastyrjöldinni lyki
með sigri marxistahreyfingarinnar M.P.L.A., sem
myndaði stjórn í Luanda með stuðningi Kúbu-
manna og Rússa, en andstæðingar marxista
halda ótrauðir áfram baráttunni.
„Við þjörmum að Kúbönum. . ." hrópa nýjar
raddir í dag, það eru hróp angólsku frelsishreyf-
ingarinnar Unita. „Við rákum ekki Portúgali á
brott til að fá Kúbumenn i staðinn," segir Jonas
Savimbi, leiðtogi Unita, og hann bætir við:
„Castro getur reynt að koma af stað byltingu
annars staðar en í Angóla."
Tveimur árum eftir valdatöku marxista i
Luanda, höfuðborg Angóla, hafa áhrif Unita auk-
izt svo hröðum skrefum, að valdahlutföllin í
landinu eru gerbreytt. Nú er svo komið að raddir
stuðningsmanna þessarar frelsishreyfingar hægri
manna yfirgnæfa hróp vinstri manna.
JONAS SAVIMBI. leiðtogi Unita
hreyfingarinnar, ræddi nýlega við
franska tímaritið L'Express. Savimbi
var þá staddur í Dakar í Senagal og
átti viðræður við Léopold Senghor,
forseta Senegals
__________kúba_______________
Savimbi er mjög óhress yfir Kúbu-
mönnum í Angóla, eins og fyrr seg-
ir „Kúbanir verða að yfirgefa
Angóla strax. Við höfum ekki þjarm-
að að portúgölskum hermönnum til
þess eins að kúbanskir tækju þeirra
stað Þetta eru heimsvaldasinnar og
landnemar Kúbanir láta í það skína
að þeir hafi ráðizt inn í Angóla
vegna þess að Suður-Afríkumenn
væru þar fyrir En því fer fjærri,
Suður-Afrikumenn hafa ekki verið í
Angóla s I eitt og hálft ár.
Fidel Castro lætur í veðri vaka að
gera verði byltingu í rómönsku
Ameríku, en við ætlum ekki að láta
honum takast slíkt í Angóla
Kúbanir hafa reynt öll tiltæk ráð til
þess að hafa áhrif á aðgerðir Unita-
hreyfingarinnar án þess að hafa náð
nokkrum árangri Þá hafa þeir troðið
sér inn í Zaire og Eþíópíu og hafa
þar með sannað fyrir heiminum að
þeir eru ekki eingöngu varðhundar
Agostino Neto, heldur skipa þeir sér
lika á bekk með innrásarherjum í
Afríku
SOVÉTRÍKIN ________
Það er Kfsnauðsyn að Angóla,
sem sjálfstætt riki styrki sambönd
sín við umheiminn. Ef Unita getur
komizt að samkomulagi við önnur
stjórnmálaöfl í landinu er óhugsandi
að ganga fram hjá Sovétríkjunum.
En athygli skal vakin á því að Rússar
koma aldrei til með að ráða ríkjum i
Angóla. Samband Moskvu og
Angóla skal eingöngu byggt á vin-
áttu.
__________kína______________
Einn mesti hæfileiki Kínverja er að
þeir kunna að hlusta Þeir eru ólikir
Jonas Savimbi, leiðtogi Unita,
frelsishreyfingarinnar
angólsku, sem berst fyrir al-
geru sjálfstæði landsins.
Sovétmönnum að þvi leyti að þeir
eru ekki uppáþrengjandi Þeir leggja
til ráð án þess beinlínis að blanda
sér í málin. Kínverjar hafa rétt fyrir
sér, þegar þeir fullyrða i krafti eigin
reynslu að frumstætt þjóðskipulag
Afríku hafi þörf fyrir baráttu okkar.
Sú kenning þeirra er alveg rétt
Verkamannastéttin í Angóla hefur
yfir höfuð ekki neitt að segja Þar
eru engir byltingarsinnar í Peking
var sagt við mig: Bindizt sterkum
böndum og treystið á eigin getu.
Eingöngu þegar árangur hefur náðst
eignizt þið bandamenn.
Við tökum mið af þessari stjórn-
málaspeki Kínverja og reynum að
aðlaga hana eigin aðstæðum.
SUÐURAFRÍKA
Suður-Afrikumenn eru ekki Portú-
gaiír. En þegar Angóla fékk sjálf-
stæði vissu Portúgalir alla vega að
þeir gátu snúið aftur til sinna fyrri
heimkynna Hinar fjóru milljónir
hvitra íbúa Suður-Afriku eiga í ekk-
ert annað hús að venda Þegar þeim
fannst ógnað vopnuðust þeir af
krafti til að halda velli Þeir sem
beita sér fyrir striði gegn Suður-
Afríku eru bæði óraunsæir og óheið-
arlegir
SAMORA Machel. forseti Mosam-
bique, hefur haldið eldheitar ræður
á alþjóðlegum ráðstefnum, en flestir
vita að bak við tjöldin grátbiður
hann John Vorster. forsætisráðherra
Suður-Afriku, um fjárhagsaðstoð til
að halda lifi i þjóð sinni. Að sjálf-
sögðu er þetta mjög svo stjórnmála-
legt og torskilið!
Það krefst hugrekkis að horfast i
augu við vandamál Suður-Afríku. En
hvcrt sem maður vill viðurkenna
það eða ekki býr Suður-Afrika yfir
gifurlegum hernaðar- og fjárhags-
styrk.
Auðvitað fordæmum við að-
skilnaðarstefpu Vorsters þvi við
þekkjum þjáningar og auðmýkingu
bræðra okkar þar
Að visu er hægt að beita pólitisk-
um þrýstingi til þess að fá John
Vorster til þess að stilla kynþátta-
hatri sinu i hóf Þegar hundi finnst
þrengt að sér, gripur hann æði
Ræður Machel forseta
Mosambique og bónleiðir hans til
Vorsters þjóna engum tilgangi
FRAKKLAND
Nú þegar Sovétríkin hafa þjarmað
að okkur draga Vesturveldin sig í
hlé. Frakkland hefur þó haldið sam-
bandi sínu og vináttu við Afríkurík-
in. Afskipti frönsku stjórnarinnar af
Shaba sönnuðu vináttu hennar. Því
vita Afríkuríkin í dag að ef hættu ber
að höndum er til ein þjóð, sem þau
geta snúið sér til. Hefðu Vesturveld-
in verið ákveðnari og samvinna
þeirra nánari í Angóla, hefðu Sovét-
menn dregið sig til baka
EININGARSAMTÖK
AFRÍKJURÍKJA,
1QA.U.I
Hafa O.A.U. (Einingarsamtök
Afríkuríkja) hjálpað einhverju að-
ildarríkja sinna í baráttunni fyrir
sjálfstæði eða gert tilraun í þá átt-
ina? NEI.
í maí 1963 var ég fulltrúi
angólsku frelsishreyfingarinnar i
Addis-Ababa. Þá hugsuðum við til
þess tíma er O.A.U. yrði sterkt vopn
í baráttu Afrikjurikja fyrir sjálfstæði.
Sá tími kom atdrei og vonbrigðin
hafa verið mikil. Hver hefur verið
tilgangur O.A.U.? Hvert hefur verið
framlag O.A.U.? Efnahagsreikningur
O.A.U. er hörmulegur. sem þýðir að
þaðan hefur enga fjárhagsaðstoð
verið að fá.
Okkur kemur ekki lengur til huga
að láta O.A.U. svikja okkur . .
— H.Þ. tók saman.
Svæðið, sem merkt er punktum, er undir yfirráðum Unita. Það
hefur stækkað óðum og nær nú alla leið að 11 breiddargráðu.
Sinfóníutónleikar
Svona til að hýrga upp á tilveruna
hélt Sinfóníuhljómsveit íslands
aukatónleika í Bústaðakirkju, en öf-
ugt við það sem búast var við, voru
áheyrendur með fæsta móti Tón-
leikarnir hófust með forleik að óper-
unni Leynibrúðkaupið eftir
Domenico Cimarosa Cimarosa var
eitt þeirra ítölsku tónskálda, sem
réðu yfir óperumarkaðinum á Ítalíu
og í Vínarborg um daga Mozarts.
Leynibrúðkaupið var frumsýnt 1 792
í Vínarborg og að frumsýningu lok-
inni, fengu flytjendur, að boði keis-
arans, að borða og það að óperan
yrði því næst öll endurtekin. Cima-
rósa lenti í ónáð vegna pólitískra
afskipta, var fangefsaður fyrir og dó
stuttu siðar fimmtiu og eins árs að
aldri. Upphaf forleiksins er sláandi
líkt og í Töfraflautunni, eftir Mozart,
sem frumsýnd var ári fyrr en Leyni-
brúðkaupið Margt er svipað í tón-
smíðum Cimarósa og Mozarts. Það
var áberandi að hljómsveitin hafði
ekki lært að hljómgun hússins og
var leikur hljómsveitarinnar á köfl-
um óþarflegá sterkur Þetta jafn-
vægisleysi var mjög áberandi í klari-
nettkonsert Mozarts. Hljómsveitin
blátt áfram yfirgnæfði einleikarann,
sem er sérlega leikinn í mjúku tón-
taki Leikur Sigurðar Ingva Snorra-
sonar var mjög fallegur, en bæði var
hljómsveitin oft óþarflega sterk og
auk þess „tempóið" allt að því vél-
rænt og nær því hvergi staldrað við
Þó mátti merkja að hljómsveitar-
meðlimirnir sjálfir tóku við sér, er
þeir heyrðu veikan leik Sigurðar í
hæga kaflanum, sem var frábærlega
vel leikinn Næstu þrjú verk eru öll
endursett en þess aðeins getið um
eitt þeirra Toccatan eftir Franco-
baldi (1 583— 1 643) var samin fyrir
orgel og eins og stendur í hljóm-
sveitarnótunum, frjálslega hljómsett
af Hans Kindler. Stokowsky-
útfærslan á Komm susser Tod, eftir
Bach, verður ekki flutt nema að
menn skilji eða hafi á einhvern hátt
upplifað nærveru þess friðar, sem
dauðinn getur verið og þá óstjórn-
legu lífsþörf sem hann getur vakið
Það er hlægilegt að spila slíkt verk „í
gegn'' án þess að tónmála það svo
mikið sem snerti við blæbrigði
dauðans Það er eins og að lesa upp
sorgarljóð, sem væri það ættjarðar-
kvæði
Síðasta verkið var Vatnasvítan,
eftir Hándel í útfærslu Hamilton
Hardys og var þar margt vel gert.
Tónleikar þessir báru þess nokkuð
merki að til þeirra var skyndilega
stofnað og einnig, að hljómsveitin er
ekki búin að finna hljóm hússins,
sem er mjög viðkvæmur.
Stærð hússins, leyfir tæplega
fulla hljómsveit og auk þess sitja
áheyrendur bókstaflega ofaní flytj-
endum. Það sem undirritaður fann
mest til, er það hvað hljómsveitin
þyrfti nauðsynlega að æfa samspil,
eins og t d. í kammertónlist, þar
sem blæbrigði og nákvæmni í tón-
taki þjálfast best Það er ekki af
smámunasemi eða geðillsku, sem
þetta er sagt. Hljómsveitin er að
selja vöru, sem höfðar til tilfinninga
manna og ef hlustendur upplifa leið-
indi í stað þess að gleðjast, hafa þeir
verið sviknir. Hér áður fyrr var ýmis-
legt afsakanlegt og einnig þá sagt,
að ekkert gerði til, því hlustendur
hefðu hvort sem er ekkert vit á því
em væri að gerast. Það getur verið
að hlustendur taki ekki eftir Ijótu urri
í bassanum eða hvort slys átti sér
stað í fiðlunum eða öðrum hljóm-
færum, en hann veit að tónlistin var
ekki falleg og að hann var ósnortinn
Er hægt að lá honum, þó hann verði
latur til á næstu tónleika en ryðjist
um, þegar von er í meiri háttar
viðburði.