Morgunblaðið - 18.10.1977, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÖBER 1977
19
reynslu, og stefnt aö því að finna
þeim farsælli farveg en verið hef-
ur.
Fram komið
sem óttazt var
Þorvaldur G. Kristjánsson (S)
vitnaði til ræðu, er hann mælti
gegn frumvarpi til laga um verk-
fallsrétt opinberra starfsmanna
— á forsendum, sem nú hefðu að
hluta til komið á daginn. Reynsl-
an af verkföllum í þjóðfélagi okk-
ar sem og veikt rikisvald hefðu
ekki beinlínis verið hvetjandi til
slíkrar lagasetningar. Menn væru
nú reynslunni ríkari af fram-
kvæmd fyrsta verkfalls opinberra
starfsmanna. Þorvaldur ræddi
um nauðsyn þess að nauðsynlegri
heiisu- og öryggisgæzlu væri hald-
ið uppi í landinu, hvað sem kjara-
deilum liði. Hann vitnaði til fund-
argerðar kjaradeilunefndar frá 5.
október sl., þar sem fjallað væri
um þörf á a.m.k. 20 nýjum lög-
gæzlumönnum í höfuðborginni,
og hvarvetna um landið væri unn-
.in mikin yfirvinna við löggæzlu,
efalítið vegna nauðsynjar. Þetta
sýndi að öryggisgæzla væri sizt of
mikil í landinu. Hann vitnaði til
bréfs, er lögreglumönnum hefði
verið sent, dags. 14. október sl„
sem erfitt væri að skilja á aðra
lund en þá, að þeir væru hvattir
til að hlýða fremur verkfalls-
stjórn BSRB en fyrirmælum lög-
legra yfirmanna sinna. Hér væri
um mjög alvarlegt mál að ræða.
Bréf kjaradeilunefndar
veröiIesið
Stefán Jónsson (Abl.) mæltist
m.a. til þess að forsætisráðherra
læsi upp bréf kjaradeilunefndar
til ríkisstjórnar, þar sem rakin
væru þau atriði, er talin væru
brot á úrskurðum nefndarinnar
—i- í framkvæmd verkfalls BSRB.
Nýta ber tímann
til að leysa deiluna
Einar Ágústsson, utanrfkisráð-
herra, áréttaði einkum tvö atriði:
1) Að takmarkaður verkfallsrétt-
ur opinberra starfsmanna, sem
fengizt hefði á sl. þingi, væri
áfangasigur þeim til handa. Þessi
verkfallsréttur væri hins vegar
ekki með öllu sambærilegur við
hliðstæðan rétt annarra launa-
þegafélaga. 2) Ekki væri ástæða
til að undrast, þótt ágreiningsatr-
iði kæmu í ljós, er verkfallsrétti
opinberra starfsmanna væri beitt
í fyrsta skipti. Hins vegar hlýtur
það að vera keppikefli beggja,
BSRB og ríkisstjórnarinnar, sem
stóð að frumvarpinu um verk-
fallsréttinn, að honum verði beitt
með þeim hætti, að það styðji
réttmæti þessarar lagasetningar,
sagði ráðherrann.
Alþingi á ekki að eyða frekari
tíma í að deila um framkvæmdar-
atriði, heldur leggja kapp á að
leiða mál þetta farsællega til
lykta og á viðunandi hátt, bæði
fyrir BSRB og gjaldgetu ríkis-
sjóðs.
Öryggisvarzla
og heilsugæzla
Geir Hallgrfmsson, forsætisráð-
herra, las upp bréf kjaradeilu-
nefndar til ríkisstjórnarinnar
varðandi framkvæmd verkfalls
opinberra starfsmanna, að beiðni
Stefáns Jónssonar (Abl.) Bréfið
er birt á öðrum stað í bl. og því
ekki rakið efnislega hér. Þá las
forsætisráðherra upp 26. gr.
viðkomandi laga, þar sem segir
orðrétt: „Þótt löglegt verkfall sé
hafið er starfsmönnum, sem í
verkfalli eru, skylt að starfa svo
að haldið verði uppi nauðsynlegri
öryggisvörzlu og heilsugæzlu.
Kjaradeilunefnd ákveður hvaða
einstakir menn skuli vinna í verk-
falli og hún skiptir vinnuskyldu á
milli manna. Um laun og kjör
þessara manna meðan á verkfalli
stendur skal fara eftir þeim
kjarasamningi sem gerður verður
að loknu verkfalli."
Ekki á samningabuxum.
Lúðvík Jósepsson (Abl) sagði
orð ráðherra ekki á þá lund, að
þeir væru á samningabuxum.
Þeir vildu sýnilega ekki ganga þá
braut, er nú gæti leitt til skjótra
samninga, þ.e. til sátta um endur-
skoðunarheimild með verkfalls-
rétti. Ekki ætti að ræóa nú,
hvernig hefði til tekizt við fram-
kvæmd verkfallsins. Það væru
aukaatriði. Alltaf mætti búast við
að eitthvað færi úrskeiðis við
verkfallsframkvæmd. Það hefði
mátt segja sér fyrirfram. Aðal-
atriðið væri að ná sáttum. En eins
og nú horfði virtist stefna í langt
verkfall.
Verkfallsrétturinn
mistök
Albert Guðmundsson (S) ræddi
ýmis atriði í framkvæmd yfir-
standandi verkfalls, sem vítaverð
væru að hans dómi. Hann ræddi
og um samanburð á launum opin-
berra starfsmanna og launþega á
almennum vinnumarkaði. Þar
væri ekki tekið með í dæmið
margt það, sem ihuga þyrfti:
ómælda eftirvinnu, æviráðingu,
verðtryggðan lífeyrissjóð og
sitthvað fleira. Hann sagðist sam-
mála Eðvarð Sigurðssyni um að
umrædd lög væru meingölluð.
Þau þyrftu þvi endurskoðunar við
i ljósi þeirrar reynslu, sem nú
væri fengin.
Kjaradeilunefnd.
Friðjón Þórðarson (S) sem sæti
á i kjaradeilunefnd, gerði grein
fyrir jstörfum nefndarinnar og
þeim lagaákvæðum, sem um hana
fjalla (26. og 27. gr. laganna). Til
lítils væri fyrir nefndina að kveða
upp úrskurði, ef ekki væri eftir
þeim farið. Af þeim sökum hefði
nefndin fylgt eftir ákvörðunum
sínum með bréfi til rikisstjórnar-
innar, sem hér hefði verið lesið.
Samstarf í nefndinni hefði verið
gott og hún hefði yfirieitt verið
samdóma í afstöðu sinni.
Skiptir meginmáli
að lög séu haldin.
Ragnhildur Helgadóttir (S)
vitnaði til orða Lúðvíks Jóseps-
sonar þess efnis, að fram-
kvæmdaratriði verfallsins sem
varða lög, væru aukaatriði. Slík
atriði væru ekki aukaatriði,
heldur meginatriði. Lausn
þessarar deilu, sem og annarra,
þyrfti að vera innan þess ramma,
er landslög setja. Opinberir
starfsmenn ættu rétt á sambæri-
legum launum við aðra lands-
menn. Ýmsir þeirra væru efalftið
eftirbátar, launalega, þegar litið
væri til hins frjálsa vinnumark-
aðar, m.a. ýmsir, er sinna sér-
hæfðum ábyrgðarstörfum. En
lyktir mála yrðu að fara að lögum.
Aðalatriðin
eru tvö
Matthfas Bjarnason, sjávarút-
vegsráðherra, sagði það rétt vera,
að aðalatriðið væri að leysa yfir-
standandi deilu farsællega. Hitt
væri rangt að það væri aukaatriði,
hvernig staðið væri að verkfalli.
Það væri annað aðalatriði þessa
máls, að þar væri farið að lögum.
Hægt væri e.t.v. að hækka kaup,
eftir hvers manns óskum, ef
ábyrgðarleysi réði ferð og engar
skorður væru settar verðbólgu-
vexti. En þar að kæmi að út-
flutningsframléiðslunni, er ber
uppi gjaldeyristekjur þjóðar-
innar, væri um megn að rísa und-
ir kaupgjaldinu. Þá væri gripið til
gengislækkunar, til að forðast
rekstrarstöðvun i sjávarútvegi og
fiskiðnaði. Verðbólgu vöxtur sem
í kjölfar sliks kapphlaups kæmi,
væri engum til góðs þegar grannt
væri skoðað.
Verðlagshækkanir í Banda-
ríkjunum, helzta kaupanda út-
flutningsframleiðslu okkar, væru
um 7%. í Sovétrikjum væri verð-
lagi haldið niðri með sterku ríkis-
valdi. Kauphækkanir hér heima
gætu því ekki farió út í verðlag
erlendiS, nema að því marki, sem
eftirspurn þar segði til um.
Ráðherrann sagði almenn
verkalýðsfélög yfirleitt hafa sýnt
skilning á þjóðfélagsaðstæðum
við samningagerð á liðnum árum.
Það þyrfti enn að gera. Mikilvægt
spor hefði náðst í samningum við
starfsmannafélög sveitarfélaga.
Vonandi fylgdi í kjölfarið viðun-
andi lausn á kjaradeilunni við
ríkisstarfsmenn.
Taka þarf þessi
mál til rækilegrar
athugunar.
Tómas Árnason (F) sagði m.a.
að stjórnarandstaðan hefði verið
sein til að taka þessa kjaradeilu
upp á Alþingi. — Endurskoðunar-
A fundi forystumanna BSRB með
blaóamönnum föstudaginn 14.
október skýrði Kristján Thor-
lacius formaður BSRB frá „telex-
málinu“ svokallaða, en í þvi sem
blöðin birta af þeirri frásögn er
margt, sem ekki er sannleikanum
samkvæmt. Það alvarlegasta af
þessu er ásökun á póst- og síma-
málastjóra um að hann hafi
skipað starfsmanni í verkfalli að
fremja verkfallsbrot og þar með
fengið hann til þess.
1 Þjóðviljanum 15. október er
haft eftir K.T.: „Þá fyrirskipar
póst- og símamálastjóri að látin
skyldu spjöld í tækin og var það
gert“ og síðar í sömu grein
„.. .gataspjöldin, sem sett höfðu
að skipun póst- og símamálastjóra
voru um það bil að ganga til
þurrðar. Var augljós þungi í um-
mælum forráðamanna BSRB i
garð póst- og simamálastjóra, sem
hefði þarna farið út fyrir valdsvið
sitt." Svipuð ásökun er höfð eftir
K.T. i frásögn Visis af blaða-
mannafundinum.
Til þess að hrinda þessum ásök-
unum og leiðrétta alla frásögn
K.T. af telexmálinu skal hér skýrt
frá því, hvernig rekstur sjálf-
virku telexstöðvarinnar hefur
gengið frá því að verkfallið hófst.
Á fundi kjaradeilunefndar 11.
október var samþykkt, að Jónas
Guðmundsson yfirmaður Ritsíma-
stöðvarinnar i Reykjavik skyldi
skipta um gataspjöld i gjald-
skráningabúnaði telexstöðvarinn-
ar og annaðist hann það miðviku-
daginn 12. október. Um eftirmið-
daginn 12. október uppgötvaðist
að götunarvélar voru hættar að
starfa vegna bilunar í telexstöð-
inni og samþykkti kjaradeilu-
nefnd á fundi, sem hófst kl. 17.00
hinn 12. október að fela Karli
Guðmundssyni að framkvæma
viðgerðina. Þegar Karl kom þá
um kvöldið niður i Landsimahús-
ið til þess að annast þetta hafði
hann fyrst samband við fulltrúa
FÍS (Félags íslenzkra sima-
manna), sem er með aðsetur i
Landsimahúsinu. Þeir sögðust
ekki hafa frétt af þessari af-
greiðslu kjaradeilunefndar og
bönnuðu Karli að framkvæma
viðgerðina. Næsta morgun, 13.
október, var Ágúst Geirsson, for-
maður FÍS, og einn af fulltrúum
BSRB i kjaradeilunefnd beðinn
að skýra fulltrúum FlS frá
þessari ákvörðun kjaradeilu-
nefndar og eftir að fulltrúar FÍS
viðurkenndu að hafa móttekið
þessar upplýsingar var aftur kall-
að á Karl til þess að annast við-
ákvæði gæti ekki fylgt verkfalls-
réttur, sem glöggt kæmi fram, ef
athugaður er undirbúningur
málsins, samkomulag um flutning
frumvarpsins um takmarkaðan
verkfallsrétt og ákvæði gildandi
iaga. Tómas ræddi lítt fram-
kvæmd verkfallsins, en sagði þó
enga spurningu um það, að fram-
kvæmdaratriði hefðu farið úr
skorðum í ýmsum atriðum. Fjöldi
fólks væri undrandi á þvi sem
væri að gerast. Tómas hvatti til
skjótar lausnar — en lýsti þvi
jafnframt yfir, að taka þyrfti
þessi mál öll til rækilegrar endur-
skoðunar þegar að verkfalli
afstöðnu.
Ástand til
sveita enn
í könnun
I framhaldi af bréfi sem íbúar við
Djúp sendu kjaradeilunefnd, er
nefndin nú að láta kanna ástand
til sveita, vegna þéss að símar eru
þar lokaðir vegna verkfalls
BSRB. Erindi ibúanna við Djúp
hefur því enn ekki verið afgreitt
að öðru leyti en því að dýralæknir
hefur fengið boð um garnaveiki-
tilfellin þrjú, sem raunar var
skýrt frá i frétt i Morgunblaðinu á
sunnudag.
gerðina. Þegar Karl kom niður i
Landssímahúsið voru verkfalls-
verðir frá BSRB þar fyrir og vörn-
uðu honum inngöngu i telex-
stöðina. Var þá Karl látinn fara
heim aftur og kl. 11.10 hinn 13.
október var öllum linum milli
sjálfvirku telexstöðvarinnar og
útlanda lokað að beiðni póst- og
simamálastjóra. Stuttu sióar
hurfu verkfallsverðir BSRB úr
Landssimahúsinu. Milli kl. 16 og
17 komu boð til póst- og símamála-
stjóra frá kjaradeilunefnd um að
ákvörðun hennar um viðgerð
bilunarinnar i telexstöðinni
skyldi framkvæmd og Var þá strax
hringt til Hafnarfjarðar i Karl
Gu-mundsson. Meðan Karl var á
leiðinni til Reykjavikur var full-
trúum FlS tilkynnt um hvað til
stæði. Einnig kom Karl við hjá
fulltrúum FlS þegar hann kom til
Reykjavíkur. Síðan var Karl boð-
aður á fund kjaradeilunefndar og
fékk hann þar afhent bréf um að
honum væri falið að gera við
bilunina i telexstöðinni og einnig,
að hann skyldi taka við af Jónasi
Guðmundssyni með að skipta um
gataspjöldin i gjaldskráningar-
búnaðinum. Karl fór síðan niður í
Landssimahús og framkvæmdi
viðgerðina kl. 18.07 i viðurvist
fulltrúa FlS og fjölda annarra
tæknimanna i FlS, en samtimis
voru linurnar frá telexstöðinni til
útlanda opnaðar á ný. Fyrir
hádegi á föstudag 14. október
birtust verkfallsverðir frá BSRB
aftur fyrir framan hurðirnar inn i
telexstöðina og herbergið með
götunarvélunum og höfðu þeir
meðferðis bréf frá verkfallsnefnd
BSRB dags. 14. október um að
þessi verkfallsvarzla væri tekin
úpp á nýjan leik. Síðan hafa verk-
fallsverðir verið stöðugt við þess-
ar tvær hurðir og vísað Karli
Guðmundssyni frá i hvert skipti
sem hann hefur komið og sýnt
þeim bréfið frá kjaradeilunefnd
og þannig er ástandið enn.
Af þessari lýsingu sést að
ásakanir hafðar eftir Kristjáni
Thorlacius í dagblöðunum á
hendur póst- og símamálastjóra
og öðrum starfsmönnym Póst- og
símamálastofnunarinnar út af tel-
exmálinu hafa ekki við nein rök
að styðjast og að frásögn
Kristjáns af þessu máli er þannig.
að augljóst er, að hann hefur
fengið rangar upplýsingar hjá
aðstoðarmönnum sínum. Þess
hefur stranglega verið gætt, að
virða dóma kjaradeilunefndar og
einnig verkfallsréttinn.
Þorvarður Jónsson
Ekki Mánafoss sjálfur, heldur er það aðeins lífbáturinn, sem þama
kemurað landi hlaSinn farþegum. (Ljósm. Mb. ÓI.K.Mag.)
8 skip á Ytri-höfn-
inni og 3 koma í dag
ÁTTA millilandaskip lágu á Ytri-
höfninni í Reykjavík I gærkvöldi
og fá ekki að fara upp að bryggju
meðan tollverðir eru I verkfalli.
Hins vegar voru tvö skip tekin að
ðryggju I fyrrakvöld, eftir að sam-
komulag starfsmanna Reykjavík
urborgar hafði verið samþykkt I
atkvæðagreiðslunni. Voru þau að
koma af ströndinni og áður fengið
tollafgreiðslu. í dag eru væntanleg
þrjú millilandaskip til Reykjavíkur
og fjölgar skipunum á Ytri-
höfninni upp i ellefu. Ekki hefur
verið gerð nein tilraun til að taka
skipin að bryggju og ekki komið til
deilna við höfnina vegna þeirra.
Skipin sem nú liggja á ytri höfn-
inni i Reykjavik eru Mánafoss,
Skógafoss, Úðafoss, Gljáfoss og
Háifoss, sem kom í gærkvöldi, Dís-
arfell og Hvassafell og loks Laxá,
sem á sunnudaginn kom til Reykja-
víkur frá Vestmannaeyjum, eftir að
hafa legið þar fyrir utan í nokkra
daga. í dag eru væntanleg til
Reykjavíkur Múlafoss, Dettifoss og
Langá Þá eru einnig væntanlegir að
utan Tungufoss og Bæjarfoss. en
þau skip fara á Austfjarðahafnir.
Morgunblaðið fékk þær upplýs-
ingar á flutningadeild Eimskips i
gær að mikill kostnaður væri sam-
fara þvi að skipin fengju ekki að
koma upp að Þannig mætti áætla
að launakostnaður til skipshafnar
væri á bilinu frá 300—500 þúsund
á sólarhring, eftir því hve margir eru
á. Mestur kostnaður væri þó sam-
fara aðgerðaleysinu. auk þess sem
erfiðlega kann að reynast fyrir EÍ að
standa við gerða samninga vegna
verkfallsins
Annars staðar en i Reykjavik bíða
skip vegna verkfallsins og má nefna
að Hvitá er á legunni á Akranesi Fá
skipin ekki tollafgreiðslu, en skips-
hafnir eru hins vegar tollafgreiddar
og fá að fara i land á bátum með
stimplaðan tollvarning Er fylgzt
með þvi hvað skipshafnir koma með
i land á bátunum, en þó ekki leitað
nákvæmlega í hverri ferð bátanna til
fastalandsins.
Þau tvö skip, sem komu af strönd-
inni og til Reykjavíkur á sunnudags-
kvöldið, voru Brúarfoss og Skafta-
fell
Morgunblaðinu barst í gær bréf,
sem BSRB sendi tolladeild fjármála-
ráðuneytisins á sunnudaginn. Er þar
fjallað um úrskurð Kjaradeilunefnd-
ar þar sem kveðið er á um að aðeins
lágmarksstarfslið tollgæzlunnar
skuli starfa í verkfallinu
Siðan er greint frá samkomulagi
Tollvarðafélags íslands og tollgæzl-
unnar um hvernig störf skuli unnin í
verkfallinu Er samkomulagið svo-
hljóðandi:
„Stjórn Tollvarðafélags íslands og
Tollgæzlunnar hafa komið sér sam-
an um. að framangreind störf skuli
unnin þannig, að þrir menn auk
bátsmanns á útkallsvakt starfi frá kl
8 til 1 6. þrir menn auk bátsmanns á
útkallsvakt frá kl. 16 til 24 og tveir
menn frá kí. 24 til 8.
Fylgir hér með listi yfir skiptingu
starfa á milli starfsmanna, þar sem
hin venjulega varðskrá gildir ekki i
verkfalli.”
Siðan segir i bréfi BSRB:
„Bandalagið hefur rökstuddan
grun um, að skipstjórar einhverra
þeirra skipa, sem liggja ótollafgreidd
á ytri höfninni í Reykjavik. hafi i
hyggju að leggja skipum sínum við
landfestar i Reykjavikurhöfn. Er það
tvimælalaust brot á 19 gr 4 mgr
laga nr 59/ 1 969 um tollheimtu og
tolleftirlit, þar sem segir m a :
„Óheimilt er að leggja aðkomu-
Framhald á bls. 22
Þorvarður Jónsson yfirverkfræðingur:
Telexmálið