Morgunblaðið - 23.10.1977, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. OKTÖBER 1977
Niðurstöður um
jarðabætur 1976
Björn Jóhannsson, Hafsteinn Guðmundsson og Gfsli Ólafsson með árhókina 1976. ij«sm .mi>i 01 K.M.
Árbókin 1976 er komin út
BÓKAÚTGAFAN Þjóðsaga
hefur sent á markaðinn árbók-
ina 1976; „Arið 1976—stórvið-
burðir Ifðandi stundar f mynd-
um og máli með fslenzkum sér-
kafla“. Þjóðsaga gefur nú ár-
bókina út í samvinnu við
Jeunesse-Verlagsanstalt f
Sviss, sem hefur tekið við út-
gáfunni, og er f athugun að
gefa út bókaflokk um heimsvið-
burði frá aldamótunum til
1965, þegar árbókin kom fyrst
út hér á landi. Þessi bókaflokk-
ur Þjóðsögu verður væntanlega
í 11 bindum.
Árbókin 1976 er 320 siður i
stóru broti. Lesmál er nokkuð
aukið frá fyrri bókum, en
myndir skipta hunrduðum og
eru margar í Iitum. Bókin er
prentuð hjá Instituto Italiano
d'Arti Grafiche á Italiu, en
setning og filmuvinna íslenzku
útgáfunnar unnin hjá Prent-
stofu G. Benediktsson í Reykja-
vik.
Forstjóri Þjóðsögu er Haf-
steinn Guðmundsson, ritstjórn
erlenda kaflans annaðist Gisli
Ölafsson og Björn Jóhannsson
tók saman íslenzka sérkaflann.
Þetta er tólfta árbókin, sem
Þjóðsaga gefur út, og sú ellefta
með islcnzkum sérkafla, en sjö
fyrri árgangar eru nú uppseldir
hjá Þjóðsögu. Árbókin 1976 er
gefin út í 6000 eintökum og er
verð bókarinnar í verzlun 9.550
krónur.
Sænskur fyrirlesari
UPPLÝSINGAÞJÓNUSTA land-
búnaðarins hefur fengið eftirfar-
andi upplýsingar hjá Óttari
Geirssyni, jarðræktarráðunaut
Búnaðarfélags tslands, um jarða-
bætur 1976.
Nýrækt og stærð túna
Arið 1976 voru nýræktir hér á
landi samtals 3140 hektarar. Af
þeim voru 1640 ha. ræktaðir á
framræstri mýri og 1500 ha. á
þurrlendi. Árið 1975 voru nýrækt-
ir 2996 ha. og 2848 ha. árið 1974.
Árið 1976 var mest ræktað á
Suðurlandi, en i Árnessýslu ,
Rangárvallasýslu og Vestur-
Skaftafellssýslu voru ræktaðir
um 1000 ha. af þessum rösklega
3000 ha., sem ræktaðir voru á
landinu öllu. í Rangárvallasýslu
bættist meira en 1. ha. við tún
hvers býlis að meðaltali og hátt í
1. ha. bættist við túnstærð í Aust-
ur- og Vestur-Skaftafellssýslu og i
Norður-Þingeyjarsýslu.
Tún á öllu landinu eru nú lik-
lega um 127.000 ha. að stærð. Þar
sem enginn einn aðili safnar sam-
an stærð þeirra túna, sem falla úr
ræktun ár hvert, t.d. undir hús,
vegi og önnur mannvirki, er óger-
legt að segja til um nákvæma
stærð túna. Ef tekin eru öll lög-
býli, sem ekki eru i eyði, hvort
sem um engan, stóran eða smáan
búrekstur er að ræða á býlinu,
verður meðaltúnstærð á býli tæp-
ir 26 ha. og hefur stækkað um ‘/4
ha. á árinu 1976. Ef einungis eru
tekin býli, þar sem um einhvern
búskap er að ræða, verður meðal-
túnstærð nærri 30 ha.
Grænfóöur
Auk hinna 127.000 ha. túna eru
um 4000 ha. ræktaðir grænfóður-
akrar. Þeir voru á árinu 1976 alls
3976 ha. og fara stækkandi.
Helstu grænfóðurjurtirnar eru
hafrar, fóðurkál og rýgresi og eru
um 30% af grænfóðurökrunum
með hverri tegund fyrir sig. Um
10% af grænfóðurökrunum eru
vaxnir byggi og fóðurnæpu, en
stutt er siðan farið var að rækta
hana hér ; landi. Hún er hins
vegar svo efnileg grænfóðurjurt,
að ekki þykir ótrúlegt að hlutur
hennar i grænfóóurræktun eigi
eftir að aukast á næstu árum.
Útihús
Byggingarframkvæmdir voru
ámóta miklar á árinu 1976 og
1975, nema hvað verulega meira
var byggt af votheyshlöðum árið
1976. Rými nýrra votheyshlöðu-
bygginga var árið 1976 27.892
rúm. en árið áður 17.410 rúm.
Strandamenn og Vestur-
Húnvetningar reistu helming
allra votheyshlaóa, sem byggðar
voru á árinu 1976. Strandamenn
8.888 rúm. og Vestur-
Húnvetningar 5.032 rúm. Næstir i
röðinni eru Rangæingar með
1.667 rúm.
Vatnsveitur
Siðast liðin 5 ár hafa verið lagð-
ar nýjar vatnsveitur á fjölmörg
býli i landinu. Árið 1976 var að-
eins farið að draga úr fjölda
þeirra býla, sem fengu nýja vatns-
veitu, miðað við árið á undan, en
þó er ennþá unnið að verulega
stórum verkefnum á þessu sviði.
Mestar voru framkvæmdir í
Árnessýslu og Rangárvallasýslu,
en í báðum þessum sýslum var
unnið að stórum vatnsveitum,
sem hver um sig nær til fjölda
býla i mörgum sveitarfélögum.
Einnig voru allverulegar vatns-
veitulagnir i Eyjafirði og Norður-
Múlasýslu. Heildarkostnaður við
vatnsveitur á árinu 1976 varð
tæpar 155 milljónir króna.
Framræsla
Skurðgröftur hefur dregist
allverulega saman hin síðari ár og
i fyrra voru grafnir um 750 km af
nýjum skurðum. Þegar skurð-
gröftur náði hámarki sinu árið
1968 voru grafnir 1.630 km af
nýjum skurðum eða meira en tvö-
falt á við 1976. Hins vegar hefur
orðið veruleg aukning á endur-
bótum á framræslu lands, sem
áður hefur verið ræst og tekið til
ræktunar. Árið 1976 er áætlað að
slíkar endurbætur hafi náð til
1500 ha. ræktaðs lands.
Framlög til
jarðabóta
Heildarupphæð framlaga til
framkvæmda, sem unnar voi-u
1976, var rösklega 773 milljónir
króna og hækkuðu þau frá árinu á
Framhald á bls. 31
í Norræna
SÆNSKI listfræðingurinn Allan
Ellenius er gestur Norræna húss-
ins um þessar mundir, en hann er
prófessor í listasögu við Uppsala-
háskóla. Flytur hann tvo fyrir-
lestra í þessari viku og verður
hinn fyrri nk. þriðjudagskviild,
kl. 20.30, en hinn síðari á fimmtu-
dagskvöld á sama tíma, og talar
hann þá um sænska málarann
húsinu
Torsten Renquist, einn sérstæð-
astí málara Svía um þessar
mundir segir í frétt frá Norræna
húsinu. Með fyrirlestrinum verða
sýndar litskyggnur.
I fyrirlestrinum i kvöld segir
Allan Ellinius frá hýbýlum aðals-
ins á stórveldistímum Svíþjóðar,
sænska aðalsins, sem komst til
valda í Svíþjóð í lok þrjátiu ára
stríðsins. Segir svo í frétt frá Nor-
ræna húsinu um efni hans:
Hann komst yfir gifurleg auð-
æfi og auðkenndi hina nýfengnu
valdastöðu með mikilli skraut-
girni í hýbýluni og háttum. Á
stuttu timabili reis röð aðalshalla
og slota umhverfis Málaren. Þau
voru ríkulega skreytt, og nokkur
þeirra hafa varðveitzt óbreytt
fram á okkar daga, til dæmis Sko-
kloster. Allan Ellenius mun tala
um þetta gnægðar-timabil í
sænskri stilsögu, og sýna lit-
skyggnur frá höllunum.
Fe rða sk rif stof a n
Með Útsýn til annarra landa
15 nóvember—22 nóvember
7 dagar
Verð. »rá kr. 61.000.+ -.
Flugfar. glstmg, morgunverður
og flugv skattur
AUSTURSTRÆTI 17, II HÆÐ SIMI 26611 - 20100