Morgunblaðið - 23.10.1977, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. OKTOBER 1977
Marlene Dietrich setti lögbann — i Munchen — á myndina
Adolf och Marlene, þar sem Hitler er látinn vera leynilega
ástfanginn af Marlene. Dietrich flúði heimaland sitt þar eð hún
var óttækur and-nasisti.
Marlon Brando hlaut á sínum tíma (1954) sín fyrstu Oscars-
verðlaun fyrir leik sinn í myndinni On the Waterfront (leikstj. E.
Kazan), en nú hyggst Columbia láta gera þessa mynd aftur og
hafa þeír í huga að setja Mohammed Ali í hlutverk Brandos
Fleiri hafa hug á þvi að gera nýjar myndir upp úr gömlum og nú
vinnur Liliana Cavani (The Night Porter) að því að gera
Pandora's Box með Romy Schneider i aðalhlutverki Það var
Georg W. Pabst sem gerði kalssísku myndina 1928 með Louise
Brooks i aðalhlutverki. en áður hafði Asta Nielsen leikið þetta
hlutverk 1 91 9 og Nadja Tiller síðan 1961.
ANÆSTUNNI
ÞEGAR Háskólabió t'i-rður
opnað aftur eftir verkfallið og liéfur lokið sýningum á
Conduct l nhocomiiiíA. hofst
; þar 10 da«a Hitchcock-hátíd. j
Verða þ •á sýndar 5 gamlar
my'ndir (ótextaðai' nýjar
kópiur) eftir meistai ann. en
þii*r cni Tho Thirtv-nim*
steps (1935). Sahotage
( 1936). ’ Voung and Innocent
(1937). The Lady \ anishes
(193«) ('.’). og Rome Express
W ayne hittir
Afríku-
drottninguna
Silvia Kristel ok Joe Dallesandro f LA MARGE.
Rooster CoKburn, am.
1975.
Leikstjóri:
Stuart Millar.
úr True Grit. Hepburn er
i upphafi í sömu aðstöðu
og i upphafi. afriku-
drottningarinnar, truboði,
sem hefur misst föður
Vanþekkingin
opinberuð
Gleðikona (La Marge /
The Margin), frönsk, 1976.
Leikstjóri Walerian
Browezy k.
La Marge kemur nokkuð
undarlega fyrir sjónir. Sér-
staklega þegar hún heitir
Gleðikonan á islensku eftir
enska auglýsingaheitinu
The Streetwalker, þó að
enska útgáfa myndarinnar,
sem hér er sýnd beri nafn-
ið The Margin, sem virðist
bein þýðing á La Marge.
Eftir því sem ég kemst
næst, þýðir La Marge m.a.
spássia, hinn óskrifaði
hluti blaðsins við hiiðina á
ritmálinu, hið ósegjanlega
við hlið þess segjanlega,
þar sem ímyndunin fær að
leika lausum hala án þess
að vera bundin niður með
bókstöfum, mörkin milli
fantasíu og raunveruleika.
Hver svo sem þýðingin er
nákvæmlega á þessu nafni,
þá ber það með sér blæ
óraunveruleika, sem ef til
vill gæti gefið áhorfandan-
um vísbendingu um það,
hvað hann ætti að búa sig
undir og hverju hann gæti
átt von á. En sennilega
hafa dreifendur myndar-
innar haft litla trúa á því,
að einhvert draumkennt
nafn drægi áhorfendur að
myndinni, og úr því Sylvia
Kristel (Emanuelle) og
Joe Dallesandro (súperoli
Wharhols) leika aðalhlut-
verkin hafa þeir talið rétt
að reyna að koma mynd-
inni út með því að höfða til
jarðbundnari hugmynda
hjá áhorfendum. Arangur-
inn verður hins vegar sá,
að áhorfandinn fer gjör-
samlega ruglaður úr af
Gleðikonunni og finnst
hann háflsvikinn af þeirra
vöru, sem hann hélt sig
vera að kaupa. Borowezyk
er sérstæður kvikmynda-
gerðarmaður, sem ekki
hefur notið almennrar lýð-
hylli hingað til og nafna-
breytingin á myndinni ber
vitni um hina endalausu
baráttu milli persónulegr-
ar listsköpunar og
verslunarvöru. Ég ætla
mér ekki að setjast í
dómarasæti yfir þessari
mynd Borowezyk, einungis
vegna þess að til þess
þekki ég of lítið af verkum
hans. (Þetta er trúlega
eina myndin, sem hér hef-
ur sést eftir hann á al-
mennum sýningum, en
fyrir all mörgum árum var
sýnd eftir hann Eyja ástar-
innar, Goto, í kvikmynda-
klúbb menntaskólanna).
Síningin á La Marge er
hins vegar sönnun á því,
hvað við búum hér við ein-
hæft myndaval, og opin-
berar vanmátt okkar til að
skilja eða vilja skilja annað
en það, sem við erum möt-
uð á dags daglega.
Borowczyk er Póiverji, sem
vann lengi við gerð teikni-
mynda í Póllandi, m.a. með
hinum fræga Jan Leniea
en flutti síðan til Frakk-
iands og vann þar í ein 10
ár við gerð ýmissa mynda,
þar til hann. gerði teikni-
mynd í fullri lengd,
Theatre de Monsieur et
Madame Kabal. Siðan hef-
ur hann ýmist unnið i Pól-
iandi eða F’rakklandi og
gerði á undan þessari
mynd The Story of Sin í
Póllandi. (Nafnið ætti að
selja myndina!) Myndir
hans hafa þótt nokkuð tor-
meltar, framúrstefnu-
kenndar, og hafa því ekki
gert víðreist meðal áhorf-
enda. La Marge verður ef
til vill undantekningin á
þessari reglu, en ef svo fer,
má Borowczyk þakka það
kyntöfrum Sylvia Kristel,
sem honum mun trúlega
þykja vafasamur heiður.
Ég sagði i upphafi, að La
Marge kæmi nokkuð
undarlega fyrir sjónir og
sennilega eru það áhrif frá
teiknimyndaferli
Borowczyk, sem valda þar
nokkru um. Persónusköp-
un og leikur eru í lág-
merki, en hins vegar er
lögð áhersla á ýmis smáatr-
iði í sviðsmynd og hreyf-
ingum. Einnig notar
Borowczyk tónlist (Pink
Floyd, Elton John, Ten CC,
Sailor ofl.) mjög mikið og
Framhald á bls. 31
EF EKKI væri til amerisk
kvikmyndasaga, kvik-
myndahefð vestranna og
John Wayne, hefði Rooster
Cogburn aldrei verið gerð.
Myndin er, eins og fyrir-
rennari hennar með sömu
persónu, Rooster, (True
Grit, leikstj. Henry Hatha-
way, 1969) gerð Wayne til
heiðurs og með því að láta
Katharine Hepburn leika á
móti honum slá höfund-
arnir tvær flugur í einu
höggi. Söguþráðurinn er
einskonar samsuða úr
True Grit og The African
Queen (1951, með Hep-
burn og Bogart, leikstj.
John Houston) með
frönsku kryddi til bragð-
bætis (sprengiefnaflutn-
ingurinn i The Wages of
Wayne og Hepburn enuui-
lífga persónur úr fyrri
myndum sínum . í
ROOSTER COGBURN.
Fear (Le salaire de la
peur, 1953, leikstj. Henri-
Georges Clouzot). Þessi
mynd hefur nú verið end-
urgerð og nefnist Sorcerer,
ieikstj. Willian Friedkin
(The French Connection/
Exorcist)). Efnisatriði
myndarinnar má þannig
flest setja innan gæsa-
lappa, sem beinar tilvitn-
anir úr öðrum myndum.
T.d. er upphafsatriðið,
skotbardaginn í skógarkof-
anum eins og klipptur út
sinn/bróður, en neitar í
fyrstu að yfirgefa staðinn
en síðan tekur hún greini-
lega stöðu Kim Darby
(Mattie) i True Grit, um að
elta Wayne gegn vilja
hans, til að koma fram
hefndum á föðurmorðingj-
anum. Ferð þeirra á flek-
anum niður ána er tekin
beint úr Afríku-
drottningunni, sem einnig
hafði innanborðs nokkurt
magn sprengiefnis og sem
einnig fékk á sig skothrið
ofan af klettunum við ána
og ekki voru flúðirnar né
fossarnir heldur af skorn-
um skammti. Það sem
meira er, Hepburn barðist
einnig hetjulega við
drykkjusýki Bogarts eins
og hún gerir hér við
drykkjuvenjur Waynes. Og
eins og í Rooster, hafði hún
Biblíuna að leiðarljósi. Það
má því segja, að Hepburn
sé hér i sama hlutverki og i
Afrikudrottningunni með-
an Wayne leikur þá per-
sónu, sem hann hefur
skapað i ótöldum vestrum
og segir sögur af sjálfum
sér, m.a. úr True Grit, þeg-
ar hann þurrkaði út bófa-
flokk Ned Peppers einn og
óstuddur, með þvi að ríða
gegn þeinl með sína
Wayne og Hepburn: á tjaldinu I hálfa öld.
skammbyssuna í hvorri
hendi og beislistaumana i
kjaftinum. Rooster Cog-
burn er þvi engin venjuleg
mynd, hún er einskonar
minnisvarði um þessa tvo
leikara, þar sem meiri
áhersla er lögð á samtöl
þeirra og samskipti en inn-
antóm hasaratriði. Wayne
var að visu reistur annar
slikur minnisvarði á sið-
asta ári í mynd Don
Siegels, The Shootist, og
vil ég taka þá mynd all-
mjög fram yfir þessa, en
aldrei þessu vant er nokk-
uð til í auglýsingunni með
myndinni, þar sem segir
„For Your Pleasure". Ég
efa það ekki, að þeir sem
þekkja til hlutverka
Waynes og Hepburns hafi
ánægju af að sjá þau reyna
þolrifin hvort í öðru i
Rooster. Leikstjórn Millars
jafnast ekki á við leik
stjarnanna, en það skiptir
ekki höfuðmáli, þvi þetta
er þeirra mynd.
Imbakassinn — of staðbundinn
Imbakassinn (Teh Groove
Tube), am., 1974
Leikstjóri: Ken Shapiro.
Aðalhlutverk: Ken
Shapiro.
Duttlungar örlaganna
eru stundum kaldhæðnis-
legir og broslegir í senn.
Um leið og rikisstarfsmenn
fara í verkfall og sjónvarp-
ið lokar opnar Tómabio
Imbakassann fyrir íbúa
höfuðborgarsvæðisins frá
kl. 5 til 11.
Og er nokkuð eðlilegra,
en að hin sjónvarpsþyrsta
þjóð leiti þá til Tónabiós?
Annars hefði verið rétt að
athuga, hvort sýning Imba-
kassans er ekki verkfalls-
brot, meðan íslenska sjón-
varpið er lokað, sér í lagi
þar sem Tónabíó er sv o
gott sem í sama húsinu.
Það broslega við þetta er
þó það, að Imbakassinn
hefur hlotið meira umtal
og meiri aðsókn hér en
annars staðar og frétti
Shapiro einhvern tíma um
vinsældir sínar á íslandi,
er eins víst að hann flytjist
hingað til vina sinna, þar
sem hann er metinn til
jafns við, ef ekki ofar,
Woody Allen og Mel
Brooks.
Mér segir hins vegar svo
hugur um, að ef Imhakass-
inn hefði verið sýndur hér
við eðlilegar aðstæður
hefði hún dáið drottni sín-
um í kyrrþey eins og hver
önnur meðalslök mynd.
Hún er að vísu síst verri
afþreying en margar aðrar
myndir en hún stendur
heldur ekki undir neinu
lofi. Aðalkostur myndar-
innar er að vera samansett
úr fjölmörgum stuttum at-
riðum, eins og skrýtlubók,
þannig að ef manni leiðist
einhver brandarinn er
bara að bíða eftir þeim
næsta. Höfuðgalli myndar-
innar er hins vegar sá, að
brandararnir eru nokkuð
keimlíkir og fyndnin er
yfirleitt bundin fyrir neð-
an bletisstað og rís aldrei
hærra en upp að öxlum.
Ýmsar hugmyndir eru
bráðsmellnar eins og t.d.
tvær fyrstu um apana og
manninn, sem fær far hjá
ungu stúlkunni og eins er
íþróttaþátturinn visbend-
ing um hugsanlega þróun
keppnisgreina í framtið-
inni. Heimabaksturinn eft-
ir fyrirsögn Imbakassans
var einnig nokkuð gott at-
riði en auglýsingarnar
voru fæstar nógu yfir-
gengilegar til að skera sig
úr venjulegum auglýsing-
um. Langa atriðið um gras-
kaupmennina var næsta
leiðinlegt og það sama má
segja um fréttatímann.
Imbakassinn er sprottinn
upp úr amerísku þjóðlífi
og deilir þvi á ýmis atriði,
sem okkur kunna að vera
íramandi. Adeilan verður
því best skilin af þeim, sem
til málanna þekkja og að
mínu mati er myndin of
staðbundin til að vera
verulega fyndin fyrir aðra.