Morgunblaðið - 27.10.1977, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. OKTÓBER 1977
29
. . .já, ef við höfum áhuga á þessu
þá kemur það. Það fer líka mjög
eftir kennaranum.“
Stj.: „Er það í mörgum tilfell-
um, sem þið hafið engan áhuga
fyrir námsefninu?"
Nem.: ,,Já, mannkynssaga,
kristinsræði.. . landafræði og svo-
leiðis."
Stjórnandinn spyr hvort aga-
vandamálið, eins og þaó birtist í
sænsku myndunum, sé mikið
vandamál í íslenskum skólum,
með nemendur á aldri við nem-
endurna í 9. Y (bekknum, sem
kom fram í þættinum).
Nem.: ,,Ég held þetta (skortur á
aga) sé með stærstu vandamálun-
um í skólunum. Agaleysi kemur
náttúrulega mikið niður á nám-
inu. .. mjög stórt vandamál í nýju
hverfi, þar sem fólk er saman
komið úr öllum áttum.....þetta
kemur bæði óorði á skóla og kenn-
ara. .. þeir hafa engan aga á nem-
endunum"
Engin heimavinna
Lengri tími í skólanum
hvern dag
Stj. ræðir um skólann sem
vinnustað fyrst og fremst fyrir
tvo höpa og spyr síðan: „.. .er
skólinn góður vinnustaður?"
(leiðandi spurning.)
Nem.: „Já, ef það væri gott sam-
starf milli kennara og nemenda
og agi i tímunum. Mér finnst ætti
að minnka heimavinnuna og allt
nám fari fram í skólanum. Það
leiðinlega við skólann er að þurfa
að læra mikið heima... maður
hefur mikið annað að gera. . .
. . þá hafa nemendur eitthvað að
gera í skólanum annað en bara
hlusta á kennarann hlýða yfir. ..
. . .fyrir lélega nemendur er þetta
bara kvöl, þeir vilja bara losna.“
„Viö eigum bara að þegja“
Stj. vikur talinu að námsefninu
í skólanum og föstudagsþættin-
um. Skölinn og foreldrarnir væru
sammála um hvað nemendurættu
aó læra, þ.e. samkvæmt námsskrá,
en þetta námsefni skírskotaði
ekki til nemandans, nemandinn
væri aldrei spurður um sína skoð-
un, og spyr síðan: „Er nemandinn
spurður um sína skoðun á þvi,
sem hann er að gera í skólanum?
Vill skólinn fá nemendurna til
samvinnu við sig á þennan hátt?“
(leiðandi).
Nem.: „.. .við eigum bar að
þegja í tímunum, fylgjast með,
þegja, búið....við megum ekk-
ert hafa okkur í frámmi á því
sviði, þá erum við að brúka
kjaft. . . þeir taka ekkert mark á
okkur......þegar þessir menn
þarna í þessum ráðum hlusta ekki
einu sinni á kennarana þó þeir
mótmæli hinum og þessum próf-
um... þeir bara ^emja prófin
.. .skipta sér ekkert af þessu,
ekki einu sinni nemendum (hér
er átt við mennina i Menntamála-
ráðuneytinu (t.d. námstjóra))
.. .við fáum ekkert tækifæri til
þess að koma okkar málum á
framfæri, t.d. kröfugangan i
fyrra. Enginn hlustaði á þau.“
Þáttur foreldra
„Sjálfstæð hugsun“
Stj.: „Hafa foreldrar tækifæri
tii þess að hafa áhrif á þetta
menntakerfi...?“
á umhverfi skólans, stofnunum,
náttúrunni o.s.frv.), en „væri gef-
ið mjög lítið svigrúm til slíks,
þegar verið væri að skipuleggja
kennsluna. Saknið þið þess að
þetta skuli ekki vera meira, eða er
töluvert um þetta?“
Nem.: ....þegar við þurfum að
velja starf vitum við ekkert hvað
við eigum að gera.....það þyrfti
að kynna betur alla framhalds-
skóla.....það þyrfti að hafa sér-
staka starfskynningartima. . .
. . það stendur í grunnskólalögun-
um að skólinn ætti að leitast við
að þroska nemendur. . . hvernig
getur hann gert það, þegar nem-
andanum er ekki leiðbeint neitt í
sambandi við val hans.....í sam-
bandi við framtíðarstarf?...
.. .maður er látinn fá blað, sem á
stendur hvað maður eigi að
velja. . .maður fær enga skýringu
á hlutunum.. .hvað maður getur
valið upp á framtíðina, hvað sé í
hinum skólunum og hvað maöur
hefur gagn af að velja?"
Hefur kennarinn mögu-
leika? Vill kennarinn hafa
persónulegt samb. við
nemendur?
Stj.: „Þú álítur að skólinn sé
allt of bundinn við námið og að
tengsl hans við lífiö séu ekki
nægilega sterk?“
Þessu virtust nemendur sam-
mála og talinu var vikið að stöðu
kennarans, og aðstöðu hans til
einkasamtala við nemendur.
Nem.: ......eini timinn, sem
hann hefur, eru viðtalstímar, 40
mín. í viku, það er ekkert sérstakt
herbergi. . .helst i gegnum
síma........foreldrarnir nota sér
ekki þá tima, sem kennararnir
hafa.
Stj.: vék talinu enn að þvi, sem
áður hefði komið fram, að kennar-
anum væri ætlað að vera „á
sprettinum að kenna sinar náms-
greinar. . .Eruó þið sammála
þessu?“
Nem.: ....það fer voóa mikiö
eftir kennaranum sjálfum hvort
hann vill hafa persónulegt sam-
band við nemendur. Sumir sitja í
sínum sætum, rausa um námsefn-
ið, skipta sér ekkert af nemend-
um, aðrir ekki.“
Stj.: „Á föstudaginn kom fram
að skólinn ætti að'vera sjálfstæð-
ari.. ,að skipuleggja sinu
vinnu. . .eins og best hentaði
hverjum.. ,og ekki ætti að vera
alveg rígbundin skipun að ofan.
Hvað segiö þið um það. . .?„
Nem.: ....skólarnir ættu aö
vera frjálsari...svo er svo mik-
ið efni, sem kennurunum er sett
fyrir frá Menntamálaráðuneytinu
og þeir geta lítið farið út fyrir
bókina...“
Möguleikai- til áhrifa á
breytingar í skólanum.
Stjórnandi spyr hvort nemend-
ur haldi að þeir hefðu möguleika
til meiri áhrifa á skólastarfið ef
skólarnir væru sjálfstæðari.
Nem.: ....þeir ættu aó setja
minna fyrir, þá yrði skólinn sjálf-
stæðari. . Ef það er eitthvað farið
út fyrir námið, hefur nemandinn
miklu meiri áhuga á þessu, sem
verið er að gera. Þetta verður
ekki allt of einhæft."
Stjórnandinn vék umræðunum
að sambandinu milli foreldra og
Þeir ótolleruðu. Fremst á myndinni er nýr kennari (1976), Sigurður
Þór Jónsson. Hann sleppur ekki heldur.
Nem.: „Foreldrar hafa allt of
lítið samband við skólann og vita
ekki hvað er að ske... eru
algerlega úti á þekju.“
Nemendurnir virtust sammála
um að foreldrar fylgdust ekkert
með skólanum og stjórnandi vék
máli sínu að því, vitnandi i
sænsku þættina, hvort skólinn
vendi nemendur sína á sjálfstæða
hugsun. „Kennir skólinn nemend-
um að hugsa, venur hann þá á að
hugsa og venur hann þá á að segja
hugsun sína?“
Nem.: „Þessu er hara troðið inn
í hausinn á okkur......þú átt að
vita þetta, læra þetta og þegja
svo......Þetta er í bókinni, lestu
bókina, búið.......Það er mjög
lítið um verkefni, sem við þurfum
að leysa sjálfstætt....ef maður
spyr fær maður stundum svarið:
Þegiðu, lestu heima, ég tek ekkert
mark á þér!“
Stj.: „Þið viljið sem sagt meina,
að skólinn sé ekki stofnun, sem
venji fólk á að hafa sjálfstæða,
frjóa og nýstárlega hugsun, fersk-
ar hugmyndir og koma þeim á
framfæri?"
Nem.: „Til þess þyrfti meiri
verklega vinnu millí nemenda og
kennara... samstarf.........það
ætti að vera skylda að hafa mál-
fundi nokkrum sinnum á vet-
urna."
Stjórnandi spyr hvort átt sé við,
að nemendur hafi ekki „mörg
tækifæri í skólanum til þess að
koma fram og tala og segja hvað
þeir séu að hugsa?"
Nem.: „. . .krakkar fá voða litla
reynslu í að koma fram.. .
Nemandi aðstoðar við æskulvðsguðsþjónustu (1974).
sem kennarinn þekkir börnin bet-
ur, þeim mun skemmtilegra verð-
ur samstarfið......það er alltaf
þannig, þeir vilja ekki fara út
fyrir námsskrána. Þá verður efn-
ið leiðinlegt, allt of einhæft, svo
rennur þetta allt út í sandinn...
.. .ég held að kennararnir vilji
ekki kynnast börnunum utan
vinnutímans, vilji bara vinna
sinn tíma og fara svo.
Stj. víkur málinu að vinnutil-
högun kennara t.d. í skóla eins og
þeim, sem nemendurnir eru í,
hvort kennarinn hafi tækifæri til
að koma á traustu sambandi.
Nem.: „Hann þeytist milli
bekkja.. . það mætir kannski mót-
stöðu á kennarastofunni ef hann
fer með bekkina út og suður...
(vegna þess að þá tekur hann
fleiri en eina bekkjardeild með í
vettvangsskoðunina) .. .kannski
þarf að fella niður kennslustund-
ir hjá öðrum kennurum. ..
.. .kénnarinn hefur engan tíma
til þess að fara út fyir námsefnið
þegar það er búið að setja prófin í
fehrúar. Þá er skólatíminn orðinn
miklu styttri, þó hann sé samt
lengri — fram í maí . . .þá getur
hann (kennarinn) farið að fara
eitthvað út fyrir námsefnið, eftir
febrúarprófin......það er sett
allt of mikið fyrir. . . (vegna próf-
anna svona snemma skölaárs-
ins)......það er bara kennt til
prófa og einskis annars.“
Stj.: „Þið álítið að kennurunum
sé ekki sjálfrátt um þetta?"
Mörg í kór: „Nei alls ekki..,
Stj. benti á að fram hefði komið
að í námsskrá væri Iögð mikil
áhersla á vettvangsferðir (skoðun
Nemendur aðstoða í borðstofu í uppvaski og við ræstingu skólans.
Þetta er þeirra annað heimili í 8 mánuði.
Sl. tvo vetur hefur einn mánuður farið í hópvinnu og stundaskránni
kastað út í horn. Snorri Þór Jónsson kennari leiðbeinir hér einum
hópnum s.l. vetur.
Þessu virtist heild bekkjarins
sammála, þótt aðeins lítill hluti
hans hafi raunverulega komist að
eða svarað spurningum stjórn-
anda. Er þetta ekki nokkuð, sem
því miður einkennir flesta efri
bekki grunnskólans? HER ER
ALVARA A FERÐUM! Virkjum
við aðeins lítinn hluta hvers
bekkjar. HVAÐ HUGSUÐU HIN-
IR? SEM ÞÖGÐU? HVAÐ
HUGSA ÞEIR HINIR SÖMU
ÞEGJANDI I KENNSLUSTUND-
UM, u.þ.b. 5 klst. á dag 5 daga
vikunnar, 9 mánuði á ári?
„Svo rennur þetta allt út í
sandinn..
Stj. hóf umræður um samband
kennara og nemenda og spurði
um skoóanir nemenda á þýðingu
þess, að kennarar störfuðu mecf
nemendum utan kennslustunda,
og nauðsyn aukinna kynna kenn-
ara og nemenda.
Nem.: „Ef bekkirnir væru
minni hefðu kennararnir tæki-
færi til að kynnast börnunum bet-
ur .. .meira samstarf milli kenn-
ara og nemenda.......eftir því,
Sjá nœstu
síðu A