Alþýðublaðið - 13.01.1931, Blaðsíða 2

a
AEÞÝÐHBtiAÐIÐ
Flárhagserfiðleikarnir
og saltfisksbirgðirnar.
AtvfnnnleysiO.
Pótt árið 1929 væri mesta fisk-
veiðaár okkax Islendinga fram íil
pess tíma, hefir pjóðhátiðarárið
farið fram úr pví með 24 þús.
skippundum og aflinn orðið sam-
tals 441 pús. skpcL saltfisks.
En sala saltfiskjaiins gekk
ver en 1929, og var verð-
itð pó lægra. Fiskbirgðirnar
í landinu voru pví nú
um nýárið, ctiik pess, sem aflcist
hafði meira á árinu, hér um bil
helmingi meiri en i fyrra, eða í
heiium tölum talið pannig:
um nýjár í fyrra 52 pús. skpd.
núna um nýjárið 127 — —
Birgðimar eru pví sem sjá má
um 75 pús. skpd. stærri en í
fyrra. Hér er pví um geysileg
verðmæti að ræða, pví svo mikl-
ar eru birgðimar, að ekki pyrft-
um við að fá nema 65 kr. fyrir
skippund, upp og ofan af stór-
fiski og öðrum minna verðmæt-
um saltfisktegundum (en stórfisk-
ur mun vera 2/3 af birgðunum)
til pess að vega upp með verzl-
unarhailann á árinu 1930, sem
margt bendir á að verði 8 miilj.
kr. En lægsta verð, sem stórfisk-
ur hefir veriö se(Idur fyrir síðan
fyrir stríð, mun vera 23 kr. meira
eða um 88 kr. skpd,
Þá er nú að athuga hverjar
.líkur séu til að vér getum selt
pessar miklu birgðir vorar þann-
ig, að pær stórspilli ekki sölu
aflans, er fæst 1931. En þar er
fljótséð, að líkurnar eru sáralitl-
ar, það er að segja í
þeim löndrnn, sem aðaliega
kaupa íslenzka fiskinn, Spáni,
ítalííu og Portúgal. En enn sjást
engin merki um batnandi fjár-
málaástand í þessum löndum, er
géti gefið oss von um að við auk
þessa árs afla, getum komið út
j>essum mifclu fymingum. Þótt
nokkur líkindi séu til að þorsk-
veiðar Norðmanna beri eitthvað
minni árangur í ár en undanfarið
l(en út í að skýra það nánar skal
ekki farið héT), þá bendir hins
vegar flest á að aflinn verðd
'mifcill í ár héT hjá oss, pví lífcindi
eru tiil að fiskstóðið muni verða
eins mikið hér við land á vetr-
arvertíð, eins og í fyrra. Það er
þess vegna óvarlegt að gera ráð
fyrir að við komum birgðunum út
af því að lítið veiðist.
Sala og framleiðsla íslenzks
saJtfiskjar hefir þrjú síðast Liðin
ár verið (í heiium tölum) svo
sem hér segir, talið í þúsundum
skippunda:
framleiðsla: sala:
1930 441 367
1929 417 410
1928 410 413
i, sem maður fyrst
augun í við að athuga þessar
tölur, er það
öð saltfiskbirgðir vorar eru nú
meira en priðjungw móts við
pann fisk, er við seldum árið
1930.
Övarlegt væri, að viö létum
oss detta í hug að saia á þessu
ári, til þeirra landa er við venju-
lega seljum saltfisk til, geti orð-
ið meÍTi en hún var 1929, þ. e.
410 þús .skpd., sem er 43 þús.
skpd, meira en salan var í fyrra.
Eins væri líka óvarlegt að gera
ráð fyrir að framleiðsla þessa
árs (1931) yrði undir 400 þús.
skpd. (þ. e. að hún yrði meira
en 41 þús .skpd. lœgri' end fyrra).
Niðurstaðan yrði þá að við hefð-
um enn þá um næstu áramót
117 þús. skpd. óseld, eða hér
um bil sömu birgðir og nú.
Það er óþarfi að fjölyrða um
hver áhiif þessar stóru saltfisk-
birgðir vorar hafa á söluna, í þá
átt að halda verðinu niðri, þegar
við höfum nú við ársbyrjun
birgðir, sem eru meira en
þriðji hluti af allri sölu síðast
liðins árs, En það er meira en
þetta árið, sem þessar birgðir
hafa áhrif á, því alt bendir á,
svo sem að framan var útsfcýrt,
að vér myndum verða viölika
birgir um næstu áramót og hver
veit hvað lengi? Með öðrum orð-
um, að fyrri' árs fiskur verði
um árabil jafnan til • þess að
spilla fyrir sölunni og koma óorði
á þann eina vaming, sem Islend-
ingar loks með þrjátíu árá þraut-
seigju eru famir að búa til bet-
ur en aðrar þjóðir.
Það, sem liggur á nú, er því að
koma út töluverðum hluta af
þessum feikna fyrningum vorum,
ef þess er nokkur kostur, og það
því heldur, sem hér við bætist, að
hætta er á að fiskurinn skemmist.
Og það er ekki gagn að slíkxi
sölu nema það sé til landa, sem
ekki venjulega kaupa fisk af
okkur.
En eru þá nokkur slák lönd,
sem líkindi eru til að mætti selja
fisk svo um munaði?
Nei, mörg em þau ekki því
að likindum getur að eins eitt
komið til greina: Rússland.
Ég efast ekki um að þeir, sem
lesa „Morgunblaðið“ daglega, til
þess aö efla með því mentun sína
og skerpa gáfumar, muni hrista
höfuðið, þegar þeir heyra Rúss-
land nefnt. En svo er hamingj-
unni fyrir þakkandi, aðtöluverður
hluti af atvinnurekendum og fjár-
málamönnum, og þar á meðal
jafnvel nokkrir eigendur „Morg-
unbJaðsins“, munu standa á tölu-
vert hærra menningarstigi en áð-
ur nefnt íhaldsmálgagn, og líta
niður á það, og því ekki von-
taust um að þeir myndu láta
heilhrigða skynsemi ráða, aö
minsta kosti, ef þeir sæu sér
hagnað í því.
Ég mun í enn annari grein
Tæða nánax möguleikana á að
AJlir eru nú sammála um ,að
sjaldan eða aldrei hafi verið
jafnmikið atvinnuleysi og nú. Sú
eina vinna, sem hér er, er bæjar-
vinnan, vinnan við þjóðleikhúsið
og hin fáu vöruskip, sem hingað
koma.. Það var Mka læidómsrikt
að sjá, er timburskipið kom til
Völundar og kolaskipiÖ til Gas-
stöðvarinnar. Þarna stóðu menn
mörgurn hundruðum saman mörg-
um klukkustundum áður en vinn-
an átti að hefjast. Þegar verk-
stjórinn kom, færðist Mf í fjöld-
ann og nærri lá, að ryskingar
yjrðu. Hver tróðst um annan þver-
an nær verfcstjóranum til þess að
reyna að vekja athygM* á sér, og
það lá við að maðux vorkendi
verkstjóranum meir en þessum
atvinnulausu fórnum íhaldsskipu-
lagsins, því verkstjóramir voru í
stökustu vandræðum með að
skipa á.
Togaramir fiska nú I ís og er
því engin vinna við affermingu
þeirra. Grjótvinnan hjá bænum
er næstum það eina, sem verka-
mennirnir geta haldið sér að, en
það em bara nokkrir menn.
Surnix trúa því ekki, að mikill
fjöidi sé atvinnulaus nú. En hvar
er vinnan, sem þeir vinna nú, sem
unnið hafa við togarana, bygg-
ingárnar o .s .frv.? Svarið við
spumingunni liggur opið fyrir:
Hun er ekki til. Sá fjöldi, sem
við þessa vinnu hefir unnið, er
atvinnuilaus. Verkamenn ganga
fram og aftur um hafnarbakkann,
þungir á brún vegna áhyggna út
af heimilum sínum, sumir þeirra
fylla Verkamannaskýlið. Sitja þar
■daginn út og daginn inn eða rölta
um gólfið og gá út á sjóimn,
ins og þeir búist jafnvel við þvi,
að björgin fyrir heimiii þeirra
komi fremur utan úr hafsauga en
frá forráðamönnum ríkis eða bæj-
við seljum Rússum nokkuð af
saltfisksfymingum okkar og að
við fáum pendnga fyrir þegar í
stað.
Ólafur Friðriksson.
Verkamannatélagið ,11111*
i Hafnarfirði.
Viðtal við Magnús Kjartansson.
Verkamannafélagið Hlíf í Hafn-
arfirði heldur afmæH sitt hátiðlegt
á fimtudagskvöldið í Góðtempl-
húsinu, Hefir AlþýðubLaðiÖ hitt
að máli Magnús Kjartansson,
fyrv. fonnann félagsins, sem sér
um allan undirbúning hátíðar-
innax.
Hve margir félagar eru í Hlíf
nú? spyr blaðamaðurinn.
Félagarniir eru nú næstum orðn-
ir 300, segir Magnús. og hefir. fé-
iagið aLdrei staðið í jafnmiklum
blóma og nú. FéLagsfundáir em
vel sóttír og umræður gagnlegar
arfélags. Það er hú svona hjé
verkamönnum, að þeir mega ekki
xnissa vinnu í einn dag, því pá
kemur eyða í heimiláshaldið.
Launin em svo skammarlega Lág
að þau nægja að edns fyrir brýn-
ustu lífsnauðsynjum meðan patt
renna stöðugt inn í heimiJið, og
ef vinnan stöðvast gerir skortur-
inn vart við sig.
Verkamenn ,sem stuhda eyrar-
vinnu, hafa að meðaltaM 250 kr.
á mánuði, því slik vinna er aldiei
stöðug. Húsaleiga flestra verka-
manna mun láta nærri að vera
75 kr. á mánuði. Þá em eftir
175 kr. til allra þarfa fjölskyld-
unnar, hita Ijóss, fæðu, klæðis o.
s. frv,. Aliir sjá, að þetta er ekkert
sældarlíf. Það er eymdar- og sult-
ar-líf. Og þeir, sem em að talá
um, að þeirn ledðist sá kvörtunar-
tónn, sem sífelt sé hjá verka-
mönnnm um þessa hlutii, ættu að
skammast sín og spenna sjálfir
sultarólina um kviðinn heldur en
að kasta hnútum um barlóm,
nöldux og hugleysi að fátækri
alþýðu.
Það er mjög undarlegt, að for-
ráðamenn bæjarfélagsins skúli
ekki’ enn hafa hrint af stað at-
vinnubótum.
Væri ekki sæmra fyrir bæjar-
féLagið að fá nokkra atvinnu-
lausa og líðandi verkamenn til að
grafa fyrir skrifstofuhúsi handá
bænum, heldur en að láta eánn
mesta hurgeis bæjarins plokka úr
bæjarsjóði 16 000 kr. á hverju
ári í ófyrirsjáanlegan tíma fyrir
húsaleigu. Væri ekki nær fyrir
bæinn að eiga sína eigin pípugerð
og láta atvinnulausa fátæklinga
fá þar fasta vinnu, helduT en
visvitandi um óhag sinn og tap
auðga Jón Þorláksson með því
að kaupa pípumar af honum.
Verkamaður.
og fjörugar. Hafnfirsk alþýða hef-
ir aldrei verið eins stéttviss og1
skiJmingsgóð á mátt samtaka
sinna og nú. — Nú stendur yfir
einhver harðvitugasta kaupdeila.
sem Hlíf hefir lent í. Em verka-
menn ákveðnir í því, að Láta sig
ekki fyr en fullur sigur er feng-
imn.
Hverjar eru kröfux ykkar?
Dagkaupskraf a okkar er kr. 1,36
um kLst., V2 klst. kaffihlé, afnáro
næturvinnu og hætta vinnu kl.
12 daginn fyrir hvern stórhátiðis-
dag. 1. maí verði almennur frí-
dagur o. s. frv.
Hverniig verður afmæMshátíðin ?
Hún hefst með sameiginJegri
kaffidrykkju. FóLagar úr Hlíf
hafa æft söngfiLokk, og Lætur hann
til sín lieyra, enn fremur verða
ræðuhöld, upplestur, rimnakveð-
skapur og danz.
Er þess að vænta, að félagar
láti sig ekki vanta á þessa merku
hátíð Hlífar.