Morgunblaðið - 05.01.1978, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. JANUAR 1978
25
Albert Guðmundsson;
Framlög til slysa-
deildar Borgar-
spítalans eru til
heilla fyrir alla
landsmenn
sjálfsögðu gjalda þessarar stefnu.
Það sama á við um Reykjavík eins
og önnur sveitarfélög. Eins og
áður er þörfin hér í Reykjavík
fyrir ýmsar þjónustubyggingar,
skóla, sjúkrahús, dagheimili,
íþróttamannvirki mjög mikil og
hún kallar á fé. Sömu sögu er að
segja frá öðrum byggðarlögum
um land allt, Beiðnir og kröfur
koma frá þeim öllum um fyrir-
greiðslu og fjárveitingar til mann-
virkjagerðar. En það er fjarri því
að fjárveitinganefnd hafi getað
sinnt þeim öllum nú frekar
heldur en nokkru sinni áður.
Hlutur Reykjavíkur
hefur ekki verið
fyrir borð borinn
innan ramma
aöhaldsstefnu
Með hliðsjón af aðhaldsstefnu
og takmörkuðu svigrúmi leyfi ég
mér að halda því fram, að hlutur
Reykjavíkur hafi ekki verið fyrir
borð borinn. Framlög til skóla-
bygginga í Reykjavfk eru nú 238
millj. tii grunnskóla, eru 17,4% af
heildarfjármagni og í fjárveit-
ingatillögum er gert ráð fyrir því
að fé sé veitt til allra þeirra skóla,
sem farið var fram á að fá fjár-
veitingar til. Og til fjölbrauta-
skóla er hlutur Reykjavíkur 236
millj. af 293 millj. kr., sem fjár-
lagafrumvarp og tillögur gera ráð
fyrir þannig að að því leyti er
hlutur Reykjavíkur mjög góður
hann nánast fær alla fjárveiting-
una.
íþróttasjóður hafði umleikis nú
samkvæmt fjárlagafrumvarpinu
247 millj., en til Reykjavikur
ganga af því 102 millj. eða 41.3 %.
Dagvistunarheimili fá í sinn hlut
180 millj. Til Reykjavíkur ganga
60 millj. eða um 33% og inn eru
tekin þau mannvirki, þeir leik-
skólar, dagheimili, sem lögð var
áhersla á af stjórnvöldum borgar-
innar.
Varðandi sjúkrahúsmálin er
um þau að segja, að upphaflega
hafði heifbrigðisráðuneytið gert
tillögur um 2,3 milljarða inn á
fjárlög og af þeirri upphæð skyldi
samkvæmt tillögum ráðuneytisins
ganga 230 millj. til Reykjavíkur.
Þegar frumvarpið hafði endan-
lega verið frágengið, hafði þessi
upphæð, sem frá heilbrigðisráðu-
neytinu kom verið skorin niður
um einn milljarð, hvorki meira né
minna. Af þessum 1.3 milljarði
kr. fara 200 millj. til framkvæmda
í Reykjavík. Inn er tekin heilsu-
gæslustöð í Breiðholti, í Mjódd-
inni í Breiðholti, sem borgar-
stjórn hefur lagt mikla áherslu á,
en að svo miklu leyti sem ekki er
hægt að taka fullt tillit til beiðnar
borgarstjórnar Reykjavíkur, þá
hefur það komið niður aðallega á
verðbótum, en mjög hefur verið
undir hælinn lagt á undanförnum
árum hvort verðbætur hafa verið
greiddar. Það má að sjálfsögðu
gagnrýna og er ekki til sóma, en í
tillögum fjárveitingarnefndar
hefur þó verið gengið inn á þá
braut að taka tillit til verðbóta að
nokkru leyti. Hlutfall Reykjavík-
ur í fjárveitingum til heilbrigðis-
mála eru 16% og er allóhagstætt,
en skýringar á þesSu eru fólgnar
m.a. og aðallega í því að nú er
verið að byggja eða að fara af stað
byggingar stórra sjúkrahúsa, m.a.
á Isafirði og Akureyri, sem kalla á
mikið fé. Hlutur Reykjavíkur í
heilbrigðismálum hefur því
miður verið allslakur mjög lengi.
Á árabilinu 1970—1977 var fram-
kvæmdakostnaður á heilbrigðis-
mannvirkjum hér í Reykjavík
orðinn 892 millj. og af því hafði
ríkissjóður greitt 277 millj. kr. en
átti með réttu að vera 732 millj.
Hreinar umframgreiðslur hjá
borgarsjóði með hliðsjón af
nýtingu þessara heilbrigðismann-
virkja var því að mati borgaryfir-
valda og heilbrigðisyfirv.alda hér í
borg 444 millj.
30—40% sjúklinga
slysadeildar
Borgarspítalans
utan af lands-
byggöinni
Alvarlegasta dæmið í þessum
efnum er slysadeildin og get ég
tekið undir það, sem fram kom
hjá Albert Guðmundssyni þar að
lútandi, þar sem hann rakti
hversu aðstaða slysadeildar væri
orðin slæm og hversu aðkallandi
væri nú að gera þar bragarbót á.
slysadeildin er að sjálfsögðu ekki
rekin fyrir Reykvíkinga
eingöngu, heldur þjónar hún allri
landsbyggðinni og það er sam-
kvæmt skoðun hjá þeim, sem leita
til slysadeildarinnar, hjá þeim
leita til slysadeildarinnar, þá mun
vera um 30—40% sjúklingar utan
af landsbyggðinni. Þessi deild
hefur sérhæft sig við að taka á
móti slösuðu fólki. Þar starfar
sérhæft fólk og aðstaða þess er nú
orðin sú, að það er algerlega óað-
gengilegt og óviðunandi. Þess
vegna var fullur hugur á því að
gera þar lagfæringu á og veita
allverulegri upphæð til slysa-
deildarinnar, en þegar til átti að
taka var dregið fram bréf, þar
sem upplýst var að við samninga á
greiðslum milli ríkissjóðs og borg-
arsjóðs á B-álmu hafi verið stað-
fest af báðum aðilum og ekki síst
Reykjavikurborg, að B-álman
hefði algeran forgang hvað
sjúkrahúsbyggingar í Reykjavík
varðar. Þetta breytir ekki því að
sú fjárveiting, sem gengur nú til
slysadeildarinnar er allt of lág
eða um 60 millj. og gerir eingöngu
kleift að taka í notkun um 40% af
hinni nýju hæð slysadeildarinnar.
Önnur mál, sem varða Reykja-
vík og hafa þýðingu fyrir þetta
byggðarlag, má nefna svo sem
málefni Rafmagnsveitu Reykja-
víkur, sem fengu góða fyrir-
greiðslu frá nefndinni. Nefndin
hefur jafnframt samþykkt
fjárveitingu eða ríflegar fjárveit-
ingar til byggingar skólahúss að
Lyngási hér inni i Háaleitis-
hverfi. Dómprófastur í Reykjavík
hefur fengið góða fyrirgreiðslu og
svo mætti áfram telja.
Ég vil líka sérstaklega nefna í
þessu sambandi þau iög, sem Al-
þingi er nú um þær mundir að
samþykkja, sem fela það í sér, að
lífeyrissjóðir kaupi verðtryggð
skuldabréf allt að 40%. Þessi lög
eru að mínu mati gölluð í grund-
vallaratriðum, því að það er ekki
geðfellt að þurfa að skylda lífeyr-
issjóði til þess að ráðstafa sínu fé
með einum eða öðrum hætti, en
þau hafa þó þann kost í för með
sér, að fé lífeyrissjóðanna ætti að
geta beinst til ýmissa þeirra sjóða,
sem styðja atvinnulíf, þ.á m. hér í
Reykjavíkvík.
Ég hef talið nauðsynlegt, herra
forseti, að gera nokkra grein fyrir
þessum málum, sem snúa að
Reykjavík vegna tillögu, sem
fram hafa komið um hækkun fjár-
veitinga til opinberra frarn-
kvæmda í Reykjavík. Það er rétt
sem hér kom fram áðan, að hald-
inn var fyrir nokkru sameiginleg-
ur fundur þingmanna og borgar-
fulltrúa og þar gerði ég skilmerki-
lega grein fyrir tillögum fjárveit-
inganefndar varðandi Reykjavik
og skýrði afstöðu mfna og árangur
i nefndinni. Þegar nú er fullyrt í
þessum umræðum að þeir, sem
ekki vilja skrifa upp á hækkunar-
tillögur upp á 296 millj. til mál-
efna hér i Reykjavik, að þeir vilji
ekki standa að tillögum borgar-
stjórnar, þá er rétt að taka eftir-
farandi fram, a.m.k. hvað mig
varðar.
Ríkisstjórn sú, sem ég stend að
og styð, hefur markað ákveðinn
fjárlagaramma. Hún hefur lagt
áherslu á að draga úr opinberum
framkvæmdum og ég hef starfað
við þau skilyrði og í samræmi við
þau markmið, sem sett hafa verið.
Ég tel, að nefndin hafi í öllum
aðalatriðum þ.e.a.s. fjárveitinga-
nefnd, hafi í öllum aðalatriðum
gert fjárveitingar til Reykjavíkur
eins og aðstæður hafa leyft og
bendi á, að fleiri sveitarfélög i
Reykjavík þurfa að sætta sig við
niðurskurð og flest öll mun meiri
af framangreindum ástæðum. Um
það má að sjálfsögðu deila, hvort
þessar fjárveitingar séu nægar og
ég legg það í dóm hvers og eins,
en ég treysti mér ekki til þess að
skrifa upp á tillögur, sem gera ráð
fyrir hækkun á fjárlögum 296
millj. króna og kemur þar tvennt
til. t fyrsta Iagi hef ég nú þegar
skilað tillögum sem nefndarmað-
ur í fjárveitinganefnd og mun
standa að þeim og samþykkja
þær. I öðru lagi mun ég ekki
standa að slíkum hækkunartillög-
um eftir að vera búinn að berjast
Framhald á bls. 21.
ALBERT Guðmundsson (S)
flutti við þriðju umræðu fjárlaga-
frumvarpsins nokkrar breyt-
ingartillögur ásamt 5 öðrum þing-
mönnum, Magnúsi Kjartanssyni
(Alþb.), Gylfa Þ. Gíslasyni (A),
Eggert G. Þorsteinssyni (A),
Eðvarð Sigurðssyni (Alþb.) og
Svövu Jakobsdóttur.
t ræðu, sem Albert flutti við
þessa umræðu mælti hann f.vrir
tillögunum og sagðist í upphafi
vilja mótmæla, því sem komið
hefði fram í einu dagblaðanna að
með flutningi sínum á þessum
tillögum ásamt stjórnarand-
stæðingum væri hann að skipa sér
í lið stjórnarandstæðinga. Hann
flytti þessar tillögur sem þing-
maður Reykjavfkur og hefði
boöið öllum þingmönnum, sem
kjörnir væru af listum í Reykja-
vík að flytja tillögurnar með sér
en það hefðu aðeins veriö fimm,
er vildu fylgja tillögunum ásamt
sér.
Mælti Albert fyrst f.vrir tillögu
þess efnis að gjaldfærður stofn-
kostnaður við Fjölbrautaskólann
í Breiðholti yrði hækkaður úr 235
milijónum króna í 295 milljónir.
Vitnaði Albert í þessu sambandi í
bréf, sem borgarst jórinn í
Reykjavík sendi fjárveitingar-
nefnd Alþingis og einnig kjörn-
um alþingismönnum Iteykja-
víkur. 1 bréfi borgarstjóra sagði
„að samkvæmt bréfi stjórnar-
nefndar Fjölbrautaskólans í
Breiðholti frá 8 f.m. til fræðslu-
ráð þarf fjárveiting til frekari
framkvæmda við skólann að
nema 295 millj. króna á næsta ári.
Sú fjármögnun kemur öll i hlut
ríkissjóðs. Illutur borgarsjóðs í
þeim framkvæmdum greiðist
með endurgreiðslum ríkissjóðs
vegna byggingar sundlaugar og
C-álmu skólans, en síðar mun fyr-
irhugað, að húsnæðisinneign
borgarsjóðs gangi þar upp í nýjar
framkvæmdir."
Þá gerði þingmaðurinn grein
fyrir tillögum um hækkun ýmissa
liða til hyggingar sjúkrahúsa.
F.vrst nefndi hann tillögu um að
framlag til þjónustudeildar
Borgarspítalans yrði ha'kkað úr
60 milljónum I 165 milljónir
króna. Sem röksuðning las Albert
úr fyrrnefndu bréfi borgarstjöra
en þar segir: „1 samræmi við
ákvörðun samstarfsnefndar um
opinherar framkvæmdir sem
staðfest var með bréfi heilbrigðis-
og tryggingamálaráðuneytisins 6.
ágúst 1975, á fjárveiting til bygg-
ingar þjónustuálmu Borgarspít-
alans að vera kr. 60 millj. Fram-
lög þessi hafa ekki hækkað í sam-
rænii við raunverulega hækkun
kostnaðar. Þyrfti framlagið að
hækka í a.m.k. kr. 100 milljónir á
næsta ári til samræmis við
hækkun byggingarvísitölu á ofan-
greindu tímabili."
Taka verður
tillittil
kustnaðar
hækkana
Albert sagði að hér væri um það
að ræða að taka tillit til kostn-
aðarhækkana, sem orðið hefðu
frá þvi að fyrrnefnt samkomulag
var gert og vitnaði til bréfs borg-
arstjóra þar sem sagði:
„Áðurgreind ákvörðun sam-
starfsnefndarinnar var miðuð við
verðlag í marz 1975 og áætlaði
hluta ríkisirts. af kostnaði kr. 280
millj., sem dréifast skyldi á árin
1975—1980. Utlagður kostnaður
vegna framkvæmdanna nú i árs-
lok verður hins vegar um 303
millj. kr. Framlag ríkissjóðs til
sama tíma hefur þá orðið 120
millj. kr., eða tæpl. 40%. Ef tima-
áætlun verksins á að haldast
óbreytt, þ.e. að unnt verði að taka
slysadeildina í notkun á næsta
ári, þ.vrfti að verja 235 millj. kr.
til byggingarinnar á árinu 1978.
Að óbreyttu hefði ríkissjóður þá
greitt 180 millj. kr. af 538 millj.
kr. kostnaði, eða um 33.5%.
Auðséð er, að borgarsjóður fær
með engu móti risið undir því að
taka á sig þetta mikinn hluta
rikissjóðs og er það þvi eindregin
Albert Guðmundsson.
ósk borgaryfirvalda, að framlag
ríkissjóðs til byggingarinnar á
næsta ári verði ákveðið ekki
lægra en 165 millj. kr.
í þessu sambandi er rétt að
benda á, að á s.l. ári komu rúml.
50 þús. sjúklingar á slysadeild
Borgarspítalans, þar af voru
67,5% Reykvíkingar, en 32,5%
eða rúml. 16 þús. sjúklingar með
búsetu utan Reykjavíkur og má
raunar segja, að hlutur þeirra
geri stækkun deildarinnar
nauðsynlegri en ella."
Sagði Albert að af þessu mætti
vera ljóst að slysadeild Borgar-
spitalans þjónaði ekki eingöngu
borgarbúum heldur gegndi hún
mikilvægu hlutverki fyrir lands-
menn alla. Framlög til slysa-
deildarinnar væru því til heilla
fyrir alla landsmenn.
Ein tillaga þingmannanna sex
gerði ráð fyrir að framlag til lang-
legudeildar Borgarspitalans, B-
álmu, yrði hækkað úr 80 millj. í
88 milljónir króna. Albert minnti
í þessu sambandi á að úrbætur i
kjölfar tilkomu B-álmunnar
rýmkuðu um legupláss sjúklinga,
sem kæmu til meðferðar á slysa-
deild spítalans. 1 samningi ríkis
og borgar um byggingu B-
álmunnar heföi kostnaðaráætlun
verið miðuð við verðlag í marz
1977 en ákvæði væru í samningn-
um þess efnis að samningsaðilar
myndu stuðla að þvi, að framlög
hækkuðu í samræmi við raun-
verulega hækkun byggingar-
kostnaðar frá og með árinu 1978
og samkvæmt þvi þyrfti framlag
ríkissjóðs að vera um 88 milljónir
króna á næsta ári.
Næst gerði Albert grein fyrir
breygingatillögu um að hækka
framlag til sjúkrahússins í Arnar-
holti úr 35 milljónum í 70 milljón-
ir og sagði að samkvæmt samningi
milli ríkis og borgar frá árinu
1974 um byggingu 2. áfanga við
sjúkrahúsið í Arnarholti væri
gert ráð fyrir að ríkissjóður
greiddi árið 1978 krónur 16
milljónir, þó með þeim fyrirvara
að samningsaðilar myndu stuðla
að því, að framlög rikissjóðs frá
og með árinu 1975 hækkuðu i
samræmi við raunverulega
hækkun kostnaðar við bygg-
inguna. Albert sagði að kostn-
aðaráætlun hefði verið miðuð við
byggingarvísitölu 689 stig en nú
væri vísitalan 3148 stig og til að
fullnægja þessu ákvæði
samningsins þyrfti framlag ríkis-
sjóðs á árinu 1978 þannig að vera
um 73 milljónir króna.
Ljúka þarf hönnun
og hefja fram-
kvæmdir við
heilsugæzlustöð
í Breiðholti I
Tvær tiilögur voru gerðar um
hækkun á framlögum til heilsu-
gæzlustöðva í Reykjavik. Albert
og meðflutningsmenn hans gerðu
tillögu um að skuldagreiðsla til
heilsugæslustöðvar i Arbæjar-
hverfi hækkaði úr 5 milljónum i
10 milljónir. Sagði Albert að
kostnaður við heilsugæzlustöðina
í Arbæ væri áætlaður rúml. 85
milljónir króna og næmi hlutur
ríkissjóðs um 72.5 milljónum
króna. Þar af hefði ríkissjóður
greitl 62,5 milljónir og næmu því
eftirstöðvar um 10 milljónum
króna, sem áætla þyrfti fyrir á
árinu 1978.
Albert sagði að nú væri unnið
að undirbúningi heilsugæslu-
stöðvar i Breiðholti I (Mjóddinn
i) og sagði hann breytingartil-
löguna gera ráð f.vrir að framlag
rikissjóðs á næsta ári yrði ha'kkaö
úr 3 milljónum i 20 milljónir.
Borgarstjóri hefði í bréfi sínu
tálið nauðsynlegt að fá framlag úr
rikisjóði til þessarar heilsugæslu-
stöðvar, svo að unnt væri að full-
gera hönnun og undirbúa fram-
kvæmdir og það hefði verið ósk
borgarstjóra að framlagtil þessa
yrði að lágmarki 20 milljónir
króna.
Að síðustu talaði Albert fyrir
tillögu um að inn i frumvarpið
yrði tekinn nýr liður. sem væri 66
milljón króna skuldagreiðsla
vegna Grensásdeildarinnar. Sagði
þingmaðurinn að stofnkostnaöur
vegna byggingar Grensásdeildar
næniu um 110 milljónum króna
og áður hefðu fulltrúar ríkis og
borgar gert sameiginlega tillögu
um að ríkissjóður greiddi.60% af
stofnkostnaðinum á árunurn 1972
til 1977 en ítrekuð tilmæli til fjár-
veitingarnefndar um fjárveitingu
til þessa stofnkostnaðar hefðu
ekki borið árangur. eins og segöi i
bréfi borgarstjóra.
Albert Guðntundsson sagöi aö
það væri borgarsjööi með öllu unt
megn að standa undir þessum út-
gjöldum án stuðnings frá ríkis-
sjóöi. I sumum tilvikum væri um
að ræða skuldir ríkissjóðs við
borgarsjóð og þær ætti borgar-
sjóður heimtingu á að fá greiddar
án óeðlilegs dráttar.