Morgunblaðið - 11.01.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 1978
15
Moores hardur
í horn að taka
New York, 10. janúar. AP
Hvaða telpa mundi fúlsa við sllku dúkkuhúsi? Hér sést aðeins hluti af dýrðinni, en gripurinn fór á 55
milljónir fsl. króna á uppboði hjá Christie’s t Lundúnum í gær. (AP-s(mamynd)
55 milljónir fyrir „dúkkuhús”
London, 10. jan. Reuter. AP.
VANDAÐASTA dúkkuhúsið
sem búið hefur verið til i
heiminum var selt á uppboði
hér I dag á 135 þúsund pund
eða um 55 mílljónir islenzkra
króna. Verðið er 10 sinnum
hærra en á venjulegu fbúðar-
húsi f Bretlandi.
Sir. Neville Wilkinson lista-
maður og barnabókahöfundur,
teiknaði dúkkuhúsið árið 1907,
en það tók 15 ár að fullgera það.
Hann gaf dóttur sinni Guendol-
en siðan húsið, en hún gaf hon-
um hugmyndina að því þegar
hún var þriggja ára gömul. Þá
sagði hún honum einn daginn
að hún hefði séð álfa dansa i
kringum ræturnar á einu trénu
í garðinum fyrir utan heimili
þeirra f úthverfi Dublin. Þá
ákvað hann að byggja hús fyrir
konungsfjölskyldu Álfalands
þar sem Titania drottning rikti.
Hann byggði 16 herbergja
höll, þ.á m. kapellu og krýn-
ingarherbergi. Dúkkuhúsið er
tveir metrar á hæð, með raf-
magnshitun og Ijósaútbúnaði. I
þvi eru skrautleg húsgögn og á
veggjum hanga málverk.
Fröken Wilkinson lét selja
húsið á uppboði árið 1967 og þá
seldist það á V4 þess verðs sem
það seldist á hjá Christie í dag.
Tilboðin i „höll Titaniu" voru
fjörleg, en kaupandi hússins er
óþekktur. Þó hefur kvistast að
kaupandinn sé evrópsk stofnun
sem ætli sér að hafa það til
sýnis fyrir börn.
Ummæli Jack Lynch
draga dilk á eftir sér
MEÐ niðursuðudósir af selskjöti
og brot úr höfuðkúpu kóps f
höndum til að leggja meiri
áherzlu á mál sitt, hóf forsætis-
ráðherra Nýfundnalands, Frank
Duff Moores, varnarræðu sína á
mánudag fyrir selveiði undan
austurströnd Kanada. „Þeim
mannlegustu og þeim sem best
eftirlit er haft með f heiminum,"
að hans sögn.
Soyuz 27.
á braut
Moskvu, 10. jan. AP. Reuter.
SOVÉTMENN skutu I dag
á loft 17. Soyuz geimfari
sfnu, klukkan 13.26 að fs-
lenzkum tfma. Geimförun-
um Vladimir Janibekov, 35
ára, og Oleg Makarov, 44
ára, er ætlað að tengja far
sitt Salyut-6 geimvfsinda-
stöðinni og takist það
munu tvö geimför f fyrsta
sinn f sögunni vera tengd
sömu geimvfsindastöðinni
samtfmis, en nú dvelur
áhöfn Soyuz 26. f Salyut-6.
Geimförunum í Soyuzi 27. er
ætlað að framkvæma ýmsar rann-
sóknir i Salyut-6, sumar i sam-
vinnu við geimfarana Romanenko
og Grechko sem þar eru fyrir, en
reiknað er með að Soyuz 27. teng-
ist Salyut-6 um kl. 14 á morgun.
Þeir Romanenko og Grechko hafa
dvalið í rúman mánuð í geimvís-
indastöðinni og er þeim ætlað að
dvelja lengur I geimnum en
nokkrir geimfarar hafa áðurgert.
Tass-fréttastofan sovézka
skýrði frá þvi i kvöld að allt gengi
að óskum hjá geimförunum í
Soyuzi 27.
SVARTIR skæruliðar gerðu á
mánudag árás á bóndabæ um 50
mflur suðvestur af Salisbury og
myrtu fjóra hvfta menn, 74 ára
gamla konu, son hennar, barna-
barn og annan ungling að sögn
talsmanns herstjórnarinnar.
Mikil leit er þegar hafin að
skæruliðunum, en í árásinni
særðist einnig 12 ára gamall
drengur, þó ekki alvarlega. Ekki
er vitað hversu margir skæru-
liðarnir voru sem gerðu árásina.
Moores gagnrýndi ályktun
Bandaríkjaþings frá í fyrra, þar
sem það fordæmdi dráp á kópum
við strendur Kanada. Hann sagði
að erfitt væri að skilja hræsni
þingsins, þar sem Bandaríkja-
menn hefðu drepið 30—40
þúsund seli undan ströndum
Alaska á síðasta ári. „Það veldur
okkur reiði, þegar þeir sam-
þykkja ályktanir gegn okkur um
mál, sem þeir vita sjálfir upp á
sig.“
Moores kom til Bandaríkjanna
á sunnudag með hópi kanadiskra
fiskifræðinga „til að skýra málin“
varðandi selveiðarnar, sem hefj-
ast hvert ár um miðjan mars, en í
ár hefur kvótinn verið ákveðinn
180 þúsund selir í Norðvestur-
Atlantshafi. 1 fyrra var sá kvóti
170 þúsund selir.
Veiðar fiskimanna á Nýfundna-
landi hafa vakið reiði fólks um
allan heim, bæði dýraverndunar-
aðila og fiskifræðinga. í fyrra
gerði franska leikkonan Birgitta
Bardot auk hundruða fólks sér
ferð á hendur að ströndum
Kanada til að mótmæla seladráp-
inu.
Hætta er á að einstakar selateg-
undir deyi út, ef rányrkjunni
verði ekki hætt að sögn virts fiski-
fræðings á ráðstefnunni.
Forsvarsmenn Greenpeace-
samtakanna voru viðstaddir á ráð-
stefnunni og sögðu eftir ræðu
Moores, að meðlimir samtakanna
myndu halda áfram mótmæla-
aðgerðum gegn seladrápinu I vor,
en á síðasta ári vörðu samtökin 90
þúsund dollurum í baráttu sinni
gegn rányrkju þeirri á selum sem
þeir telja að viðgangist í heimin-
um. Þeir létu hafa það eftir sér að
það væri ekki á valdi Kanada-
stjórnar að segja þeim að þeir
hefðu engan rétt til að skipta sér
af auðlindum, sem tilheyrðu öll-
um heiminum.
Á laugardag var garði þar sem
villt dýr leika lausum hala lokað
vegna frétta af veru skæruliða
þar í nágrenninu.
Arásarmennirnir eru taldir
vera þeir sömu og myrtu þrjá
almenna borgara og þrjá öryggis-
verði i Norton I siðustu viku og
konu og unga dóttur hennar i
grennd við Norton, sem er um 20
mílur frá Salisbury, en aldrei áð-
ur hafa skæruliðar verið að verki
svo nálægt höfuðborginni.
Dublin. 10. jan. AP. Reuter.
YFIRLYSING Jack Lynch for-
sætisráðherra trlands um helg-
ina, þess efnis að Bretar ættu að
gefa út yfirlýsingar um hvenær
þeir yfirgefa Norður-trland og að
stjórn trlands fhugi ef til vill að
létta refsingu dæmdra hryðju-
verkamanna, hefur valdið reiði
meðal ráðamanna f Bretlandi. Þá
hefur hinn pólitfski armur frsku
hryðjuverkasamtakanna Sinn
Fein, sem berst gegn brezkri
stjórn f N-lrlandi, sagt ummæli
Lynch hafa Iftið gildi fyrir þróun
mála.
Yfirlýsing Lynch veitti fyrystu-
mönnum mótmælenda á Irlandi
tækifæri til að hætta viðræðum
við Roy Mason Irlandsmálaráð-
herra brezku stjórnarinnar. Við-
ræðurnar gengu út á endurreisn
einhvers konar takmarkaðrar
sjálfstjórnar a Norður-írlandi, en
frá 1974 hefur héraðinu verið
stjórnað frá London. Mason hefur
sagt yfirlýsingar Lynch N-Irlandi
til lftillar hjálpar en hryðjuverka-
mönnum til liðveizlu, á sama tfma
og þeir ættu erfiðara og erfiðara
uppdráttar með að framkvæma
hryðjuverk sin. Mason lýsti þvf
ennfremur yfir að Norður-lrland
mundi tilheyra brezka konung-
dæminu svo lengi sem meirihluti
ibúa þar óskaði þess.
Aðstoðarutanrfkisráðherra
Breta, Frank Judd, hafði í gær-
kvöldi samband við sendiherra Ir-
lands i London og bað um skýr-
ingar á afstöðu Lynch og merki
voru um það f dag í London og
Dublin að ráðamenn vildu ólmir
koma f veg fyrir frekari ágrein-
ing.
Ummæli Lynch hafa verið
gagnrýnd af helstu stjórnarand-
stöðuflokkunum i trlandi. Helzti
talsmaður stjórnarandstöðunnar,
dr. Garret Fritzgerald, sagði að
siðferðiskraftur hers og lögreglu
væri nú þegar litill og því ónauð-
synlegt að veikja hann frekar
með óákveðnum og óljósum yfir-
lýsingum um sakaruppgjöf
hryðjuverkamanna i svari við
spurningu i útvarpsviðtali.
Skákmótió í Hastings:
Sax með verra
gegn Fedorowicz
Ródesía:
Árás á bóndabæ
Salishurv, Ródesfu. 10. jan. AP.
Jarðlífið og flensan hing-
að með halastjörnum?
HVERNIG er líf tilkomið á
jörðinni? Þetta er spurning
sem menn hafa spurt um lang-
an aldur. Á öllum tfmum hafa
menn verið með kenningar
uppi um hvernig lffið á jörð-
inni sé tilkomið og nýverið
bættist ein f hópinn. „Það kom
með halastjörnum," segja
stjörnufræðingarnir Sir Fred
Hoyle og Chandra Wickrama-
shinge f brezku vfsindariti fyr-
ir skömmu. 1 sömu grein
brydda þau upp á þeirri alda-
gömlu hjátrú að ýmsir sjúk-
dómar og farsóttir séu frá öðr-
um geimhlutum komnar, með
þvf að halda fram að inflúens-
ur, spánska veikin, sem kostaði
30 milljónir mannslffa, geti
hafa orsakast af vfrusum utan
úr geimnum.
Þau Hoyle og Wickramash-
inge eru kunn fyrir ýmsar
„djarfar” kenningar sínar á
sviði stjarnfræði og geimvís-
inda. Næsta kenning þeirra á
undan kenningunni um tilurð
lífsins á jörðinni var á þá leið
að líf væri til úti f geimnum, á
milli stjarnanna. Þau Hoyle og
1 aldaraðir hafa menn fmyndað
sér að pestir og farsóttir hafi >
komið frá vondum verum úr
geiminum. Nú hafa tveir
st jörnufræðingar komið með
fræðikenningar þess efnis að
influenza sé til jarðar komin
með halastjörnum utan úr
geimnum.
Wickramashinge segja í hinni
nýju kenningu sinni að líkleg-
asti upphafsmaður lífs i al-
heiminum sé á halastjörnum
fjarri jörðu, en það síðan borist
hingað með halastjörnum við
árekstur. Þau segja líklegt að
halastjörnurnar hafi verið.
efnalega samansettar eins og
ytri reikistjörnur í sólkerfi okk-
ar, þ.e. með kjarna úr ís sem
umlukin var hvolfi af gasi og
ýmsum efnum. A ellipsulaga
braut sinni um sólu hafa hala-
stjörnurnar tekið upp ýmsar
sameindir og frumeindir í
hvolfi sólarinnar. 1 sólnánd
segja þau ískjarna halastjarn-
anna hafa bráðnað, og „þá fóru
sérkennilegir hlutir af stað“ í
halastjörnunni, segja þau. Með
myndun frumstæðra efnaein-
inga segja þau keðjuverkandi
þróun lifssköpunar hafa farið
af stað. A halastjörnunum varð
þannig til frumstætt líf, að mati
stjörnufræðinganna tveggja.
Fyrr eða síðar varð slík hala-
stjarna að rekast á jörðina,
segja þau, og frjóvga hana
frumstæðu lífi, sem sfðan hafði
hér öll skilyrði til að þróast í
hið flókna líf sem nú fyrir-
finnst á jörðinni.
Hvað snertir kenningu Hoyle
Framhald á bls. 18
Hastings, AP. Reuter.
HELZTU tiöindi tólftu umferðar
Hastingsskákmótsins. sem tefld var í
gær, urðu þau a8 Sax fékk verra tafl
gegn Fedorowicz og er biðskákin
talin honum töpuð. Hort og Petrosj-
an sömdu um jafntefli eftir 11 leiki.
StaSan er þá sú. aS Sax er meS 8
vinninga og biSskák. Dzindzihas-
hvili. sem sat yfir i gær. er með 8
vinninga, Hort og Petrosjan eru með
lVi vinning, Mestel er me8 7 vinn-
inga og biSskák, Tarjan 6'/2 vinning
og biSskák, Sveshnikov er me8 6Y2
vinning, Speelman 5 vinninga og
biSskák. Nunn er me8 S vinninga,
Fedorowicz er me8 4'/2 vinning og
biSskák. Webb 4 vinninga, Botterill
3V2, en skák hans og Shamkovichs,
sem er me8 3 vinninga. var frestaS,
Tisdall er me8 2V2 vinning. og Tarjan
er me8 1V2 vinning og biSskák.
Önnur úrslit úr tólftu umferð;
Sveshnikov vann Tisdall, og Nunn
vann Webb, en aðrar skákir fóru i bið.
Ellefta umferð Hastingsmótsins var
tefld á mánudag. Efstu mennirnir, Sax
og Dzindzihashvili, áttust við, en viður-
eignin varð heldur snubbótt. þvl þeir
sömdu um jafntefli eftir aðeins 10
leiki. Hort, sem hafði svart á móti
Simon Webb, lenti i timahraki og máni
þakka fyrir jafntefli. John Nunn vann
Shimon Kagan og Sveshnikov vann
Shamkovich, Petrosjan vann Tarjan,
Speelman og Fedorowicz gerðu jafn-
tefli og Mestel vann Botterill.
Tiunda umferðin var tefld á sunnu-
dag Sax, sem til þessa hafði leitt
mótið, sat yfir og náði Dzindzihashviii
honum þá að vinningum með þvi að
vinna Speelman Hort vann Kagan og
Tarjan vann Webb Petrosjan fékk verri
stöðu á móti Fedorowics. en þeim
siðarnefnda tókst ekki að hagnýta sér
Framhald á bls. 18
Ráðherra-
skipti
í Noregi
Ósló. 10. janúar. Reuter
ODDVAR Nordli forsætisráð-
herra Noregs gerði ( dag grein
fyrir verulegum breytingum á
stjórn sinni. Bjartmar Gjerde,
sem hingað til hefur verið
iðnaðarráðherra, tekur við forráð-
um I nýstofnuðu olfu- og orkii-
málaráðuneyti, en við iðnaðarráð-
herraembætti tekur Olav Hauk-
vik. Arne Nilsen tekur við
embætti atvinnu- og félagsmála-
ráðherra af Leif Aune, Kirsten
Myklevoll tekur við embætti verð-
lags- og neytendamálaráðherra af
Annemarie Lorentzen, og
Asbjörn Jordahl tekur við sam-
gönguráðherraembætti af Ragn-
ari Christiansen.
Hinir nýju ráðherrar eiga allir
að baki langan stjórnmálaferil, en
um leið og Oddvar Nordli skýrði
frá þessum breytingum á stjórn-
inni lét hann þess getið að fráfar-
andi ráðherrar hefðu allir látið I
ljós óskir um að þeim yrði veitt
lausn frá embættum sinum fyrir
alllöngu.