Morgunblaðið - 17.01.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JANÚAR 1978
f

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur. Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. simi 10100.
Aðalstræti 6. simi 22480.
Áskriftargjald 1 700.00 kr. á mánuði innanlands.
j lausasölu 90.00 kr. eintakið.
Sundrungaridja
öfgamanna
Saga islenzku þjóðarinnar kennir okkur, að sameinuð er
hún sterk og heldur sinum hlut i viðsjárverðum heimi, en
sundruð er henni hætta búin Ein hættulegasta iðja, sem
öfgaöflin til vinstri og hægri í islenzkum stjórnmálum stunda, er
sundrungarstarf þeirra. „Öfgamenn og lýðskrumarar, sem hafa
býsna hátt nú um stundir, vinna skipulega að því að sundra
þjóðinni, egna einn þjóðfélagshópinn gegn öðrum i von um að
með því að efna til deilna meðal annarra geti þeirsjálfir drottnað.
Fólk þarf að vera vel á verði gegn þessari sundrungariðju
öfgamanna til vinstri og hægri.
Öfgamennirnir á báða bóga vinna fólk ekki til fylgis við
skoðanir sinar, þeir hafa ekki pólitisk áhrif að því marki að
öfgakennt lýðskrum þeirra fái jákvæðar undirtektir hjá almenn-
ingi. Þeim tekst hins vegar oft að rugla fólk i ríminu og i því eru
fólgin þau neikvæðu áhrif, sem þeir hafa i islenzku þjóðfélagi.
Með sundrungariðju sinni og lýðskrumi tekst þeim að rugla fólk
svo, að það á erfitt með að halda áttum í umróti okkar tíma og er
þvi hættara en ella að villast af réttri leið
Ábyrgt fólk, hvar i flokki sem það stendur, þarf að taka
höndum saman og snúast gegn þeim öfgaöflum, sem nú láta á
sér kræla til vinstri og hægri. Þau þarf að kveða svo kyrfilega
niður, að þeim megi Ijóst verða, að i hinu upplýsta lýðræðisþjóð-
félagi Islendinga er enginn grundvöllur fyrir þá iðju, sem
öfgamenn um allan heim þrifast á að stunda. Ábyrgt fólk, sem
yfirleitt læturþjóðmál lítið til sin taka, þarf að leggja afskiptaleysið
til hliðar í bili og koma fram til virkrar þátttöku með þeim
þjóðfélagsöflum, sem eru staðráðin i að hindra aukin áhrif
öfgamanna á báða bóga Þessarar þátttöku er nú vissulega þörf.
Öfgamennirnir vinna skipulega að þvi að efna til ófriðar milli
stærstu hagsmunahópa okkar samfélags Þeir hópar þurfa að
gera sér grein fyrir þvi, að tilgangur öfgaaflanna er ekki sá að
vinna að hagsmunum þeirra heldur þvert á móti að etja þeim
saman og hagnast síðan sjálf á þeim átökum Þess vegna þurfa
hagsmunahópar og þeir, sem eru i forystu fyrír þeim, að hafa
þroska til að visa á bug stuðningi og gylliboðum öfgamanna
Öfgaöflin vinna lika kerfisbundð að þvi að grafa undan helztu
stofnunum hins lýðræðislega samfélags á (slandi. Þetta er
hvarvetna aðferð öfgamanna sem gera tilraun til þess að ryðjast
til valda Það er ekki bara á íslandi. sem mönnum hefur tekizt að
ná kosningu til þjóðþinga á lygum og ærumeiðandi ummælum
um saklaust fólk. Almenningur þarf að snúast gegn þessari iðju
öfgamannanna, þvi að það er fyrst og fremst fólkið i landinu, sem
mundi liða fyrir það, ef öfgaöflin kæmust til aukinna áhrifa.
Morgunblaðið hefurséð ástæðu til þess að undanförnu að vara
fólk við þeim öfgaöflum og lýðskrumurum, sem nú láta mikið að
sér kveða. Þau aðvörunarorð eru hvorki mælt af tilefnislausu eða
út i bláinn. Nú þegar hefur þessum neikvæðu niðurfsöflum tekizt
að eitra andrúmsloftið í okkar samfélagi svo mjög, að það er
löngu orðið timabært að þeir sem hafa á annað borð áhuga á þvi
að búa í samfélagi fólks, þar sem hreinna og ómengaðra
andrúmsloft ræður ríkjum taki höndum saman um að hreinsa út
þessa ógeðfelldu mengun af mannavöldum.
Samráð við launþega
og atvinnurekendur
Tillögur þær, sem Birgir ísl. Gunnarsson, borgarstjóri,
lagði fram á fundi borgarráðs i siðustu viku, hafa vakið mikla
og almenna athygli. Eftirtektarvert er, hvernig að tillögugerð
þessari var unnið. Borgarstjóri skýrir frá þvi i Morgunblaðinu í
gær, að fundir hafi verið haldnir með fulltrúum atvinnuveganna í
Reykjavik, bæði atvinnurekendum og launþegum Borgarstjóri
segir: „Óskað var eftir hugmyndum frá þeim um atvinnumál og
hver aðili beðinn um að skila skýrslu um málin. Jafnhliða þessum
fundarhöldum vann ég svo sjálfur að tillögunum. Tók ég mikið
mið af hugmyndunum, sem fram komu á fundinum og i
greinargerðum viðræðufulltrúa."
Árangurinn af þessum vinnubrögðum er sá, að tillögur borgar-
stjóra hafa hlotið mjög jákvæðar undirtektir meðal helztu forsvars-
manna atvinnuveganna i höfuðborginni og má segja, að ummæli
Guðmundar J Guðmundssonar, varaformanns Dagsbrúnar, í
Morgunblaðinu i síðustu viku hafi lýst í hnotskurn afstöðu manna
til þessarar tillögugerðar, er hann fagnaði þvi sérstaklega, að
verkamenn hefðu verið kallaðir til samráðs um tillögugerðina.
tMgfc. THE OBSEKVER THE OBSERVER THE OBSERVER
Skara Sovétmenn fram
úr Bandaríkjamönnum
í smíði geislavopna?
FYRIR sfðustu jól hóf rann-
sóknadeild handarfska varnar-
málaráóuneytisins rannsókn
vegna gruns um að bandarfska
tfmaritið „Aviation Week“
hefði komist á snoðir um upp-
lýsingar varnarmálaráðuneytis-
ins um „tortfmingargeislun“,
sem ný er af nálinni f hernaðar-
vfsindum Sovétmanna. En sfð-
an hefur málinu einnig verið
hreyft f nýjustu útgáfu „Jane’s
Weapons Systems”, sem er
áreiðanleg árbók um eldflaug-
ar, byssur ratsjár og rafeinda-
kerfi. Kann tilefni þessa að
vera niðurstaða sænskrar rann-
sóknar, er nýlega var birt, þar
sem þvf er haldið fram að vfs-
indamenn f suðurhluta Svfþjóð-
ar hafi fimm sinnum á fyrri
hluta árs 1976 uppgötvað f and-
rúmsloftinu geislavirkar en
skammlffar efnisagnir, sem
ekki hefur tekist að útskýra. 1
grein um rannsóknina, sem gef-
in var út af sænsku þjóðvarnar-
stofnuninni, segir svo: „Þar eð
ekki hefur reynst kleift að gera
viðunandi grein fyrir athugun-
inni eftir neinum viðurkennd-
um leiðum hlýtur hún, ásamt
vangaveltum varðandi tilraunir
með rafgeisla f Semipalatfnsk f
Sovétrfkjunum, að vekja
áhugaverðar spurningar."
Það var fyrst fyrir tveimur
árum að „Jane’s Weapons Syst-
ems“ bryddaði upp á málinu
viðvíkjandi rafagnageislum
Sovétmanna og öðrum „orku-
stýrðum vopnum”. Nýlega blés
mjög í belg áhugamanna við
uppljóstrun Georgs Keegans,
herforingja og fyrrverandi yfir-
manns njósnadeildar banda-
ríska flugflotans, en Keegan
hélt því fram að Sovétríkin
kynnu að vera 20 árum á undan
Bandarikjunum í framleiðsluu
rafagnageisla, er gert gæti ógn-
un langdrægra eldflauga að
engu.
í Jane’s er þess getið að Cart-
er forseti hafi dregið í efa ná-
kvæmni nokkurra hinna um-
ræddu skýrslna og ályktana,
sem af þeim voru Ieiddar, og að
Brown, varnarmáiaráðherra,
hefði lýst því yfir að engin
sannindi lægju til grundvallar
þeirri staðhæfingu að Sovét-
menn gætu skotið niður lang-
drægar eldflaugar með raf-
agnageislum. Brown, er kveðst
hafa kannað allar staðreyndir
málsins utan Sovétríkjanna,
sagðist álita að slíkt kerfi væri
ekki innan sjónmáls í nánustu
framtíð. En hvað er „nánasta
framtíð”? spyr Jane’s. „Aðrir,
sem næsta örugglega hafa
minna til síns máls, segja allt
frá 1980 til 20 ára fram i tím-
ann.“
Þær tegundir orkustýrðra
vopna, sem nú eru mest á döf-
inni, eru tvær: rafagnageislar
og laser-geislar. Sú fyrrnefnda
byggist á notkun hröðunartæk-
is, er framleiddi straum atóma
eða minni efnisagna, er færu
með hraða Ijóssins og grönduðu
fjarlægu skotmarki sínu. Hröð-
un sú, er til þyrfti, krefðist gíf-
urlegrar raforku — sennilega
kjarnaorku. (Talið er að til
þurfi a.m.k. þúsund sinnum
meira afl en híöðunartæki þau,
er nú þekkjast geta framleitt).
Einnig er vandamál hvernig
stjórna má geislanum, einkum
á ferð hans gegnum andrúms-
loftið, þar sem hann gæti fram-
kallað svipuð áhrif og elding.
Auk þess sem sænskir vís-
indamenn telja sig hafa tekið
eftir öflugri geislavirkni frá So-
vétríkjunum af og til, án þess
að það verði tengt neinum
ákveðnum kjarnorkuspreng-
ingum í tilraunaskyni, halda
þeir því fram að þeir hafi orðið
varir við geislavirkni af völdum
Eftir
Andrew Wilson
kjarnorkuútbúnaðar til hleðsiu
rafagnageisla í Azagir í Kazak-
hastan nærri Kaspíahafi. Þá
hefur verið skýrt frá því að
upplýsingaþjónusta bandaríska
flughersins hafi sannanir fyrir
því að tilraunir hafi verið gerð-
ar með hluta framleiðslukerfis
rafagnageisla af hálftt loft-
varnadeildar sovéska hersins,
en ekki munu upplýsingar
liggja fyrir um hvort um til-
raunir með raunverulegt vopn
hafi verið að ræða. Bandaríkja-
menn verja sjálfir meira en ein-
um og hálfum milljarði ísl.
króna árlega f eigin rannsóknir
í sömu átt.
Sú upphæð, er Bandaríkja-
menn eyða til hönnunar laser-
vopna, er hins vegar tuttugu
sinnum hærri. En samkvæmt
upplýsingum Jane’s, miðast nú-
verandi rannsóknir við ákvörð-
un um uppbyggingu laser-
vopnakerfis verði ekki tekin
fyrr en á níunda áratugnum.
Um helmingur hernaðarút-
gjalda í sambandi við laser-
geisla rennur til flughersins,
sem notar sérstaklega útbúna
flugvél sem laserrannsókna-
stöð. Mun bandariski landher-
inn nú vera að gera tilraunir
með meðalsterkar lasersend-
ingar á skriðdrekagrind, en
flotinn mun hafa rannsóknaað-
stöðu í San Juan Capistrano í
Kaliforníu.
Rafagnakerfið er ef til vijl sú
gáta, sem hernaðarlega er mest
áríðandi. Ritstjóri Jane’s, Ron-
ald Pretty, hittir þó naglann á
höfuðið, þar sem hann segir að
þótt eitthvert eitt stórveldanna
kunni að verða fyrst til að full-
komna og taka i þjónustu sína
rafgeislavopn (ef slíkt er hugs-
anlegt), þurfi það engu síður að
sannfæra keppinaut sinn um
gagnsemi þeirra og ekki sízt um
hæfni kerfisins í heild. Ef ekki
er unnt að fullvissa andstæð-
inginn um, segir Pretty, að tor-
tíma má eða gera óvirkar allar
hans langdrægu eldflaugar i
einu vetfangi, ef í odda skærist
og miðað er við hámarks send-
ingatíðni, er engin ástæða til að
ætla að núverandi eldflauga-
kerfi, sem er bakhjarl land-
varna á okkar dögum, sé ótækt
og úr sér gengið.
Andrew Wilson,
Aðeins tvö þeirra hátæknilegu sovézku vopna, sem sjá má á
myndunum þremur, eru á lista yfir hernaðartæki f öllum Varsjár-
bandalagslöndunum, en „Foxbat" flugvélin, eins og hún er kölluð f
NATO og sýnd er á efstu myndinni, er „eldflaugatruflari” af
gerðinni MIG-25, sem Sovétmenn hafa ekkert látið uppi um. Mið-
myndin er af skriðdreka, T-62, og var tekin 1969, en neðst er
eldflaug ( skotstöðu f Póllandi. Myndirnar voru teknar fyrir Tass.