Morgunblaðið - 17.01.1978, Side 31
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JANUAR 1978
31
Boris Spassky;
Hætti vegna
óheiðarleika
dómaranna
— segir rétt skákmanna hafa verið fótum troðinn og
lýsir ábyrgð á hendur forystu Alþjóðaskáksambandsins
Parls, 15. janúar A.P.
„MÉR VARÐ það ljóst í 18. skákinni, að dómarar
einvígisins voru óheiðarlegir í minn garð og þess
vegna ákvað ég að enda einvígið við upphaf biðskákar-
innar,“ sagði Boris Spassky í samtali við frönsku
sjónvarpsstöðina AFP um helgina og hann bætti þvf
við, að staða hans þá hefði engan veginn verið töpuð.
„Dómarinn gætti ekki hlutleysis,“ sagði Spassky, „sér-
staklega varð ég þess var í 17. skákinni, þegar hann
beinlínis truflaði einbeitingu mína meðan ég átti
leik.“ Spassky sagði dómarann hafa boðið jafntefli
fyrir hönd Kortsnojs, en til slíks hefði hann ekki haft
neinn rétt.
t þessu símtali við frönsku sjónvarpsstöðina fór
Spassky hörðum orðum um dr. Max Euwe, forseta
Alþjóðaskáksambandsins, og aðaldómara einvígisins,
Bozidar Kasic, sagði hann greinilega hafa verið
hlynntan Kortsnoj. Hann sagði að eftir 10. skákina
hefði Kortsnoj lagt kapp á að „eyðileggja frið minn“
og sagði, að bæði Kortsnoj og Kasic hefðu truflað sig í
umhugsunartíma sfnum. Um Kortsnoj sagði Spassky,
að hann hefði „týnt siðferðishugsjónum sínum“ í
einvíginu og því væri „framtfð hans, siðferðilega og
skáklega, Iftils virði“.
Spassky kvaðst mæst mundu tefla á skákmóti í
Júgóslavíu, sem hefst 26. febrúar n.k. og kvaðst ætla
að tefla tfðar opinberlega og hef ja nýjan skákferil.
— 0 —
BÆÐI Kortsnoj og Spassky mættu til verðlauna-
hófsins, sem haldið var að loknu einvígi þeirra í
Belgrad á föstudagskvöld. Skákmennirnir sátu
hvor við sitt borð og ræddust ekki við. Kortsnoj var
formlega útnefndur sigurvegari einvígisins og
áskorandi Karpovs í einvíginu um heimsmeistara-
titilinn og hlaut hann að verðlaunum 15.625 doll-
ara, bifreið og málverk eftir júgóslavneska málar-
ann Milic Od Macve. I hlut Spasskys komu 3/8
hlutur verðlaunasjóðsins; 9.375 dollarar og hann
fékk sams konar bifreið og áskorandinn.
Myndirnar sýna Milan Relin, forstjóra Duga
fyrirtækisins, og formann einvígisnefndarinnar,
afhenda þeim Kortsnoj (efri mynd) og Spassky
(neðri mynd) verðlaunin. — Símamynd: AP.
„Spassky ætlar sér ekki aö
ræða þetta einvígi við fjölmiðla
í bráð,“ sagði Marina Spassky,
er Mbl. reyndi á föstudag að ná
tali af manni hennar, en eins og
komið hefur fram í blaðínu,
svaraði Spassky óskum Mbl. um
samtal á meðan á einvíginu stóð
jafnan þannig að hann vildi
ekki ræða við fjölmiðla.
Spassky bað konu sína hins veg-
ar að benda Mbl. á opið bré’f,
sem hann hefði skrifað skák-
mönnum 2. janúar sl. Texti
þessa bréfs fer hér á eftir:
„Bréf til skákmanna.
í þessu einvfgi berst ég fyrir
því að bæta taflmennsku mína
og hindra það, að ég verði trufl-
aður í umhugsunartfma min-
um. Þess vegna notfæri ég mér
hvíldarherbergið, þaðan sem ég
get séð á sýningarborðið, ekki
aðeins þegar andstæðingur
minn á leik heldur einnig þegar
ég á leik sjálfur.
Hvað er í fljótu bragði rangt
við þetta? Það er réttur skák-
manna að fara svo með um-
hugsunartíma sinn sem hann
kýs, ef hann aðeins gætir þess
að brjóta ekki reglur Alþjóða-
skáksambandsins, gengur ekki
í berhögg við það samkomulag,
sem gert var um aðstæður og
aðbúnað á einvígisstað 20. nóv-
ember 1977, og hefur ekki af-
skipti af andstæðingi sínum.
En sú aðferð, sem ég hef kos-
ið við að eyða umhugsunartíma
mínum, hefur vakið öfgafulla
óánægju herra Kortsnojs, sem
hefur nefnt hana „bellibrögð"
og sagt hana „ólöglega“. Hann
vill ekki að ég ráði mínum um-
hugsunartíma, heldur hann og
hann vill, að ég megi ekki vera
fjarri skákborðinu, þegar ég á
leik. Og þar sem ég hef nú
þegar notað þessa aðferð óátal-
ið af dómarans hálfu, þá felst
það í afstöðu Kortsnojs að það
sé hann, en ekki dómarinn, sem
eigi að hafa stjórn á mér í þessu
einvigi. Og eins og sýndi sig í
biðskákinni úr 10. umferð ein-
vígisins, þá telur herra Korts-
noj að hann hafi ekki aðeins
rétt til að ráða mér heldur einn-
ig til að hafa afskipti af mér i
mínum umhugsunartima, með-
an mín klukka gengur. Slíkt er
hreint brot á reglum Alþjóða-
skáksambandsins.
Af þessu leiðir að mismun-
andi afstaða til þess, hvernig
skákmanninum leyfist að nota
sinn umhugsunartíma, er
kjarni þeirrar deilu, sem hér er
um að ræða.
Hvernig var þessi deila leyst?
Ég hef alltaf litið svo á, að eitt
höfuðverkefni Alþjóðaskák-
sambandsins sé að standa vörð
um og tryggja rétt atvinnuskák-
manna. Til þess heyrir einnig
að tryggja þeim sem beztar
keppnisaðstæður. Verði skák-
maður fyrir truflun, hvað er þá
eðlilegra en að hann leiti leiðar,
sem gerir honum fært að ein-
beita sér sem bezt að skákinni?
Þar sem kjarninn í reglum Al-
þjóðaskáksambandsins er að
tryggja skákmanninum frið,
þegar hann á leik, er það eitt
meginhlutverk dómarans að
framfylgja þeim.
Hér var um það að ræða að
einn skákmaður hefði frið, þeg-
ar hann átti leik, en það olli
áhyggjum andstæðings hans,
þegar sá átti ekki leik. Stjórn
Alþjóðaskáksambandsins og
dómnefnd einvígisins ákváðu
að „jafna metin“ og breyta út
af því samkomulagi, sem gert
hafði verið, til að eyðileggja
þann frið, sem mér hafði tekizt
með harðfylgi að vinna mér.
Alþjóðaskáksambandið gerði
hér tilraun, — ekki til að
vernda rétt keppenda, heldur
til að nfðast á honum til þess að
koma til móts við réttlaus mót-
mæli.
Akvörðun dómara einvígis-
ins, herra B(ozidar) Kazic, frá
31. desember 1977 tryggir mér
ekki rétt minn til að hafa frið
þegar ég á leik, og tryggir mér
heldur ekki það, að andstæð-
ingur minn trufli mig ekki. Það
samkomulag, sem keppendur
féllust á fyrir einvigið, hefur
verð brotið. Klefarnir, sem áttu
að tryggja keppendum frið,
voru opnaðir. Þar með hefur
undirstöðum einvígis verið
kippt í burtu og þess vegna
verður því ekki stjórnað. Ein-
vfgið færist nú yfir á það stig,
að vera vettvangur, þar sem
„allt er leyfilegt" svo ég vitni
til orða Dostoevskys. Enginn
veit lengur, hver er réttur
keppenda né heldur hverjar
skyldur þeirra eru.
Það er augljóst að með þessu
hefur einvígið misst tilgang
sinn. Mér er engin launung á
þvf að spurningin um að neita
því að berjast áfram undir þess-
um kringumstæðum varð mér
ofarlega í huga, þar sem ég tel
#«5 réttindi skákmanna hafi ver-
ið fótum troðin. En ég ákvað á
tefla áfram af einni ástæðu: til
að sýna skákheiminum í hvers
konar ógöngur hægt er að setja
einvigi sem þetta, þegar undir-
stöðuskilyrði þess eru brotin,
samþykktar aðstæður og réttur
skákmanns til friðar, þegar
hann á leik.
Ég lýsi ábyrgðinni á hendur
forystu Alþjóðaskáksambands-
ins og persónulega á hendur
forseta þess, herra M(ax)
Euwe.
Það er sannfæring mín að
það sé ófært að eyðileggja eina
af meginundirstöðum Alþjóða-
skáksambandsins, þar sem rétt-
indi skákmanna eru.
2. janúar 1978
Boris Spassky.“
Jón Konráðsson, Selfossi:
Hver heldur
í tauminn?
FORORÐ
Þau hafa tvfmennt langa leið
og laglega klofið strauminn.
Biblfan að baki reið,
en belfat hélt f tauminn.
Þetta er gömul vfsa. Ég hygg, að
fáir vilji samþykkja hana skil-
yrðislaust. Hún lýsir fullmikilli
svartsýni. Það mun vera mála
sannast, að ýmsir haldi um taum-
ipn.
Það kemur alltof oft fyrir, að
rokið er upp með dóma um matar-
tegundir, dóma, sem stangast á
við reynsluna. Þar hefur mjólkin
ekki orið útundan, mjólkin, sú
Og Cá drykkur, seip haldiö
■'*
hefur lífi í íslensku þjóðinni frá
þvi hún varð til. En um hveitið og
sykurinn er minna skrifað til
hnjóðs, þó ótrúlegt sé.
Vilhjálmur Stefánsson mann-
fræðingur og norðurfari sagði að
hver þjóð ætti sem mest að lifa á
þeim matvælum, er hennar land
gæfi af sér eða sjórinn kringum
strendurnar. Náttúrlega má fara
þannig með alla fæðu í matreiðsl-
unni að gera hana lélega eða jafn-
vel hálfónýtan mat. Þar til kemur
of mikil suða, sem alltof margir
viðhafa. Skökk matreiðsla og of
lítil neysla á gamla hefðbundna
þjóðarmatnum og innfluttar skað-
ræðisvörur, eins og t.d. hveiti og
sykur, eiga sinn stóra þátt i tann-
skemmdum og heilsuleysi þjóðar-
innar.
Gróðurhúsahiti i íbúðum ásamt
skökkum klæðnaði er skaðlegt og
orsakar kvef og linku meðal ís-
lendinga. Þetta kom berlega í ljós
í kennarastarfi mínu og eftirtekt
á þeim fjölda manns, er ég hef
kynnst á lifsleiðinni, en ég man
timana frá síðustu aldamótum og
þó ögn fyrr.
Þeir sem höfðu nóg af íslenzk-
um mat til forna og fram yfir
siðustu aldamót, fengu aldrei
tannpinu eða tannskemmdir. Og
ullarfatnaðurinn tók til sin og
leiddi burt frá likamanum þá út-
gufun, sem myndast meðan hjart-
að slær og lífið varir. Þetta geng-
ur örast hjá æskunni og hjá þeim,
er líkamlegt starf inna af hendi.
Ullarfatnaður er slæmur hitaleið-
ari og kemur oft i veg fyrir ofkæl-
ingu og kvef. Næstur að gæðum
er bómullarfatnaðurinm, en hann
er gerður úr lífrænum efnum.
Já, ullarfötín kc*nu ekkl I veg
Jón Konráðsson
fyrir öndun og útgufun likamans
eins og nælonfötin gera nú á tím-
um. Ekki veit ég hvenær orðiö
nælonkvef kom í málið. Þar er
naglinn hittur 4 höf uðið.
Orðið að hita mjólk tekur yfir
margar hitagráður, einnig orðið
að velgja mjólk, en þá er hitunin
minni og engin hætta á bætiefna-
tapi.
1 gamla daga var til orðasam-
bandið að flóa mjólk. Þá var látin
koma upp suða á mjólkinni áður
en hennar var neytt. Stundum var
hún rauðseydd, svona til tilbreyt-
ingar. Ef fólk vildi neyta mikillar
mjólkur, þá þótti hollara að flóa
eitthvað af henni.
Ef mjólkin er óvægilega flóuð,
þá geta bætiefnin farið úr henni.
Fólk þarf að kunna meðferð á
mjólk til matar. Fólk verður að
vita hvað átt er við þegar talað er
um að velgja mjólk, hita mjólk
eða flóa mjólk. Kunna allar þess-
ar aðferðir með blessaða mjólk-
ina. Lfta ekki týnast úr málinu
orðið að flóa mjólk.
Eg kynntist i gamla daga
myndarheimili, sem hafði oft í
kvöldmat súrt slátur og flóaða
mjólk.
Mjólkin og mjólkurmaturinn,
FnuahaM i bla.
•vi ‘*» V *•
• •: