Morgunblaðið - 22.01.1978, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JANÚAR 1978
25
Guðmundur
JakobssonB

Morðsoj
ekki sízt ef vinstri mönnum tæk-
ist nú líka að úthýsa kapitalistan-
um Andrési önd, Andrésínu og
Jóakim frænda úr bókasöfnun-
um. Þá yrði Sigga Vigga líklega
næsta fórnarlambið því að hún
heyrir ekki til „kjarnafjölskyld-
unni“!
Það er i raun og veru engu
líkara en allt sé gert til þess að
refsa íslenzkum rithöfundum —
og þar með bókinni — og að því
kemur einn góðan veðurdag, ef
fer sem horfir, að enginn rithöf-
undur hefur efni á að ganga svo
upp í hugsjón sinni að skrifa bók
handa ríkinu til að græða á og
fleygja svo gróðanum á verð-
bólgubálið, svo að allir aðrir en
rithöfundarnir geti dansað í
kringum það með gleði og hlátra-
sköllum, eins og hýá Goðmundi á
Giæsivöllum.
En dæmið um rithöfundana á
einnig við ýmsa aðra starfshópa
hér, sem þvi miður eru nánast
þjóðnýttir.
Kvikmyndir
Þó að fyrrnefnd fullyrðing ann-
ars kvikmyndagagnrýnanda
Morgunblaðsins eigi ekki við rök
að styðjast, er það rétt sem hinn
kvikmyndagagnrýnandi blaðsins,
Sigurður Sverrir Pálsson, segir i
piarz sl., einnig i grein hér i blað-
inu, að islenzk kvikmyndagerð
hafi ekki verið ræktuð eins og
skyldi, og þar af leiðandi séu is-
lenzkar kvikmyndir eins og
kræklótt tré, svo að líking hans sé
notuð. Hann bendir á, að ef vel
ætti að vera þyrfti islenzk kvik-
myndagerð að njóta „sömu kjara
og hin erienda en þar skilur því
miður á milli. Kvikmyndagerð
okkar má líkja við sandauðnina,
sem ég minntist á hér að framan,
þar sem fáir hafa lagt hönd á
plóginn til að freista ræktunar.
Vöxtur kræklótta trésins er því
kraftaverk út af fyrir sig ...“
Allt er þetta gott og gilt. En það
eru ekki íslenzkir rithöfundar,
sem hafa staðið fyrir þessum
ósköpum, heldur önnur öfl í þjóð-
félaginu. Islenzk skáld og rithöf-
undar hefðu áreiðanlega áhuga á
því að vinna meir með kvik-
myndagerðarmönnum en unnt
hefur verið, enda er kvikmyndin
heillandi listgrein og kannski
væri ekki út í bláinn að fullyrða,
að eini arftaki Shakespeares á
þessari öld sé Fellini hinn ítalski.
En hvað sem slíkum órökstudd-
um fullyrðingum Iíður, er hitt
a.m.k. rétt, að með almennum
kostnaðarhækkunum, sem orðið
hafa á undanförnum árum, er
bersýnilegt að íslenzk kvikmynda-
gerð hlýtur að eiga undir högg að
sækja ef ekkert er að gert. Þarna
þyrfti ríkið svo sannarlega að
hlaupa undir bagga — og virðist
raunar f sjónmáli, að svo verði
gert eins og fram kom I sjónvarps-
þætti I vikunni. Menntamálaráð
hefur lithlutað föstum styrkjum
til kvikmyndagerðar frá 1972, en
upphæðin er að sjálfsögðu lítil
miðað við þarfir. Ráðið hefur far-
ið þá leið að styrkja eina kvik-
mynd á ári og hefur það reynzt
dálítil aðstoð. En kvikmynda-
styrkur Menningarsjóðs nægir að
sjálfsögðu ekki til að standa
straum af gerð heillar kvikmynd-
ar. Hann getur þó hjálpað kvik-
myndagerðarmönnum að fullgera
myndir eða vinna að einhverjum
þáttum kvikmyndagerðar, s.s.
smámyndum, stuttum heimildar-
myndum, o.s.frv. Nú mun
Menntamálaráð hafa veitt 5—6
milljónum króna til kvikmynda-
gerðar hér á landi.
En betur má, ef duga skal.
Hundrað milljónir f kvikmynda-
sjóð, sagði Indriði G. Þorsteins-
son rithöfundur í sjónvarps-
þættinum.
Popptextar
Gagnrýnandinn, sem minnzt
var á og talaði um „skáld", setti
nútímatónlistarmenn, sem hann
nefndi svo, „poppara" og kvik-
myndagerðarmenn til höfuðs rit-
höfundum, að því er virðist. Hér
hefur verið minnzt á hina sfðar-
nefndu og verður ekki frekar að
þeim vikið. En á hitt má benda, að
enda þótt sumir dægurlagalista-
menn kafni ekki undir nafni, en
hafi sýnt þó nokkra tilburði til
innlendrar listsköpunar, sem máli
skiptir (þó að mest séu þetta því
miður enn erlend áhrif og eftiröp-
un frá útlöndum) þá verður hinu
ekki neitað, að popptextarnir eru
flestir með þvf marki brenndir, að
þeir eru ekki mönnum bjóðandi,
hvað þá börnum og unglingum,
sem eru að læra móðurmálið og
mega f raun og veru ekki við því
að tileinka sér þessi ósköp. Hér f
Reykjavikurbréfi hefur nokkrum
sinnum áður verið að þessu vikið
og fullyrt, að sumt í dægurlaga-
textunum sé mesta mengunin hér
á landi. Þetta verður ekki aftur
tekið, heldur á það bent enn einu
sinni — og nú fastar og ákveðnar
en nokkru sinni fyrr. Þessir text-
ar margir eru að verða e.k. þjóðfé-
lagsböl, ekki sizt vegna þess hve
greiða leið þeir eiga að börnum og
ungu fólki, sem er f deiglu og þarf
á þvf að halda að læra gott mál og
mikið, en ekki vont mál og iitið,
eins og oftast er i þessum dægur-
lagatextum. Textasmiðirnir geta
ekki komið i stað skálda eða rit-
höfunda. Jón Öskar skáld segir f
nýútkomnu bindi ævisögu sinn-
ar að hann hafi spilað f hljómsveit
Karls Jónatanssonar: „Við Karl
Samvinnu-
samningur Kína
og Frakklands
Tókfó. Peking. 21. jan. Reuter.
FULLTRÚAR Kfnverja
og Frakka skrifuðu f dag
undir sérstakan sam-
vinnusamning á sviði vfs-
inda og tæknimála og
sagði Reymond Barre
forstæisráðherra er
skrifaði undir af hálfu
Frakka að samningurinn
væri mjög mikilvægur
fyrir báða aðila. Barre
hefur verið í Kína sfð-
ustii daga og meðal ann-
ars átt langar og ítarleg-
ar viðræður við Teng að-
stoðarforsætisráðherra,
sem ritaði undir
samninginn fyrir hönd
Kínverja.
Þetta er fyrsti
samningur sinnar gerðar
sem Kínverjar gera við
vestrænt land. Þar er
kveðið á um ýmiss konar
samvinnu, m.a. um rann-
sóknir á erfðum dýra,
lækningajurta, fjar-
skipta- og umhverfis-
mála, svo að nokkuð sé
nefnt.
Fréttariturum ber
saman um að heimsókn
Barre til Kína hafi, á
flestan hátt orðið mjög
árangursrík og megi bú-
Ravmond Barre
forsætisráóherra.
ast við stóraukinni sam-
vinnu Kinverja og
Frakka á þessum sviðum
og fleiri, m.a. efld menn-
ingarskipti á næstu ár-
um.
Barre sagði við frétta-
menn að vinátta land-
anna myndi styrkjast og
lét hann i ljós mikla
ánægju með för sína.
Barre ferðast til
Shanghai og norð-
austurhluta Kína um
helgina en fer heimleiðis
á þriðjudag.
Hann hefur einnig átt
viðræður við Hua for-
mann.
skiptumst á að leika af fingrum
fram, því það var nauðsynlegt. Sá
einhæfi tónflutningur sem
popparar tíðka nú á dögum, þótti
þá ekki boðlegur. Um skáld-
skaparsmekk æskunnar nú er það
að segja að kannski er engin
furða þó menntaæska nútimans
hafi aldrei lært að skynja ljóð,
en æpi af hrifningu þegar hún
heyrir flatrimaða texta sungna
við gitargrip og taki ósmekk-
legustu grófyrði og ruddafyndni
fyrir aðdáunarverða dirfsku, ef
ekki vott' um snilligáfu." Hgr
fjallar Jón Óskar augsýnilega
um sama efni og hér er tii
umræðu. Það er ábyrgðarhluti
að vinna að því öllum árum að
gera subbuskap að almenn-
ingseign tslendinga. Sumir þess-
ir höfundar þykjast hafa mik-
inn boðskap að flytja, en um-
búðirnar eru oftast með þeim
hætti, að maður fær klígju af
menguninni. Sízt af öllu ættu
þessir menn skilið listamanna-
laun. Ekki alls fyrir löngu var
heil síða I Þjóðviljanum um ein-
hverja plötu, sem þá var nýkomin
út, að því er virtist. A þessari
plötu var eitthvað verið að syngja
um herinn og amast við álverinu
i Straumsvík. Það er gott og
blessað. En aumingja Þjóðvilj-
inn að þurfa að sitja uppi með
heilsiðugrein um þessi ósköp
og vitna í boðskapinn, sem er
þannig fram borinn, að það
hlýtur að setja óhug að hverj-
um þjóðhollum íslendingi við
að lesa framleiðsluna. Vesa-
lings gömlu þjóðræknishetjurri-
ar i Alþýðubandalaginu sem
hafa þurft að upplifa þessa niður-
læingu í blaðinu sinu! Samúð
bréfritara er öll með þeim. Ætli
þeim hafi ekki orðið flökurt, þeg-
ar þeir lásu t.a.m. þessa tilvitnun:
„ „Það lögðust yfir löndin
lævís gróðaský.
Að gróðri berast böndin:
Bústað minn f suður flý ...“
En einn daginn ýfðust f jaðrir,
1 augum gamalt feigðarblik...
„Stybba með straumnum
færist að,
að Straumi sest gull-
kálfanna hjörð.
Fljótlega hef mig á það
flug sem
gefur farsælli stað
sem finnast kann á jörð,
ef gæfan er hliðholl.
Margblessuð!
Núna held ég á háloftanna
braut
er halda þér rætur fast
i mold.
En mundu að fólki ekki
er allsvarnað.
Það áttar sig oft.
Ef augun opnast skjótt
greinir það auðinn
sem felst f grænni laut“.“
Þegar „gullkálfarnir í Straumi"
hafa mengað bæði jurta- og dýra-
ríkið, heimta þessir spekingar að
fá að koma með „eitthvað al-
mennilegt" i staðinn, og endar
þessi plötuhlið á lagi, sem er
„instrumental" (miðað við „Hrisl-
una og strauminn", sem er rúm-
lega korters langt) „funkydjass-
rokklag"! Eiginlega ættu þeir
Þjóðviljamenn að leggjast á bæn
og biðja Marx að forða þeim frá
þessu nýja böli. Þvf að áreiðan-
lega hafa augu margra þeirra
„opnast skjótt".
En svo segir Hin Heilaga Ritn-
ing Poppguðsins, öðru nafni
Mammons, ef marka má auglýs-
ingaæðið og markaðsgræðgina.
Við skulum þó hvorki vera svo
glámskyggn né einstrengisleg að
halda þvi fram, að markaðsgræðgi
þessa hávaðasama „guðs“, sem
engu hlifir, hafi ekki einnig sett
svip á Morgunblaðið eins og önn-
ur fórnardýr tízkunnar. Vonandi
hafa þó fáir slfkir textar hlotið
náð fyrir augum Morgunblaðs-
poppara, þó að blaðið standi við
menntatorg reykvískra æsku,
Hallærisplanið(í) Nóg er nú samt
af flatrfminu f islenzku þjóðlffi á
þessum siðustu og verstu tfmum.
„Við lifum á erfiðum timum,"
sagði Steinn Steinarr — og það er
vist ekki fjarri tagi;