Morgunblaðið - 24.01.1978, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 24. JANUAR 1978
13
Jóhannes Björn:
Hin líknandi hönd
Því ber ekki að neita, að oft
fáum við íslendingar glýju i
augun, er við litum til hinna
Norðurlandanna, og þá sér i
lagi Svíþjóðar. Tæpast líður sá
dagur, að þess sé ekki getið i
yfirlýsingu frá einhverju félagi
eða samtökum, hvernig Svíar
eða Danir hafi meðhöndlað við-
komandi mál, og hvernig okkur
beri að fara eins að. Þetta eru
að verða nokkurs konar töfra-
orð, sem leysa allan vanda.
Sennilega hafa fáar eða eng-
in þjóð haft jafn víðtæk áhrif á
kerfisuppbygginguna á íslandi
og Sviar, ef litið er til síðustu
árat-uga.
Og hvernig er svo ástandið i
þessu riki, sem við dáum svo
mjög.
Peningaveldið
Margir lifa í þeirri villu, að
jafnaðsrstefnan hafi gert Svia
að stórveldi norðursins. Þreyt-
ast kratar i öllum löndum seint
á að útlista dásemdir jafnaðar-
stefnunnar í Sviþjóð, og hversu
arðvænleg hún hafi reynst.
Sannleikurinn er sá, að Sví-
þjóð varð peningaveldi á tveim
heimsstyrjöldum. A meðan
þjóðir Evrópu og Asiu stóðu i
báli, höfðu Svíar vit á að græða
og byggja upp.Þetta gaf þeim
ómetanlegt forskot, sem þeir
búa enn að . Þeir höfðu tima og
peninga til að fullkomna sam-
göngukerfið, virkja orkulindir
og leggja út i kostnaðarsaman
iðnað.
Þess ber einnig að gæta, að
Sviþjóð er gjöfult land frá
hendi náttúrunnar. Málmar eru
grafnir úr jörðu, skógarhögg
blómstrar og landbúnaður er
víðast auðveldur.
Hönd kerfisins
Jafnaðarmenn héldu völdum
óslitið i rúman ‘A mannsaldur i
Sviþjóð. Á þessum tima byggðu
þeir upp stærra rikis- og mið-
stjórnarbákn en þekkist á öðr-
um Vesturlöndum. Hugmyndin
er, að menn ferðist á færibandi
kerfisins frá vöggu til grafar.
Það er er nokkurn veginn sama
i hvað fólk rápar, alls staðar er
kerfið með útrétta arma. Og svo
viðamikið og flókið er þetta
miðstjórnarbákn orðið, að tæp-
lega nokkur maður fær botnað í
þvi.
Sænska jafnaðarkerfið miðar
að „útjöfnun" þegnanna. Þeir,
sem afkasta miklu, eru skatt-
píndir (stundum 100%).Hinir
sem af ýmsum ástæðum gera
ekki neitt, uppskera rikulega.
Svona hefur Svíum tekist að
fæla mikið af riku og duglegu
fólki úr landi.
Utjöfnunarkerfið, eins og
önnur útgerð á kostnað rikis-
kassa er mjög dýrt í rekstri. Því
er skattpíning og kvaðir frá alls
konar sjóðum að leggja at-
vinnulif landsins i rúst. Nú
hrekkur striðsgróðinn ekki
einu sinni til.
Kreppir að
Á síðasta ári lækkuðu þjóðar-
tekjur Svíþjóðar. Verðbólgu-
draugurinn fór á stjá og gengið
var fellt i tvígang. Á atvinnu-
leysisskrifstofum bar æ meira á
ungu fólki og háskólamennt-
uðu. Þrátt fyrir gifurlega tækni
og afkastagetu, þá geta atvinnu-
vegirnir ekki lengur borið
rikisbáknið á bakinu. Kerfið er
' sprungið.
Andlegt ástand þjóðarinnar
er jafnvel enn bágbornara. Eit-
urlyfjaneyzla og drykkja færast
stöðugt i vöxt. Neyzla á svefn-
töflum og róandi lyfjum er
orðin ógnvænleg. I stærri borg-
um Svíþjóðar er glæpaaldan
komin á það stig, að ibúar í
mörgum fjölbýlishúsum hafa
komið sér upp lögreglu sjálfir.
Það er eins og hin líknandi
hönd samfélagsins hafi tekið
þjóðina kverkataki.
Lærdómur
Til þess eru vitin að varast
þau.
Við Islendingar höfum, þvi
miður, haft allt of sterkar taug-
ar til miðstýringar og alræðis
stjórnvalda. Staðreyndin er sú,
að það er á hvers manns færi að
stuðla að stærra bákni en varla
fyrir fjandann sjálfan að losa
sig við það aftur. Og þegar
báknið, vex, þá minnkar
manneskjan.
Gallar miðstjórnarfyrirkomu-
lagsins komu strax i Ijós á
dögum Rómarveldis. Allar
helztu ákvarðanir, sem taka
þurfti í nýlendunum, voru
teknar i Róm. En auðvitað gat
Róm ekki verið á staðnum til að
meta aðstæður — og þvi fór
sem fór.
r
'
Þú sparar tugþúsundir króna
ef þú lætur endurryðverja bifreiðina reglulega
Ódýr ryðvörn sem aðeins tekur 1 til 2 daga
Ryðvarnarskálinn Sigtúni 5 — sími 19400
ÞVOTTUR:
Að lokum er bífreiðin þrifin að utan jafnt sem innan.
Fyrst er hún úðuð með hreinsiefni og síðan spraut-
uð með vatni, þannig að Tectyl og önnur óhreinindi
á lakki skolast burt.
1. SPRAUTUN:
Fyrst er þunnu ryðvarnarefni (Tectyl 153B) spraut-
að í öll samskeyti, brot og suður, en það hefur mjög
góða eiginleika til að smjúga inn í staði þar sem
mest hætta er á ryðskemmdum. Þetta efni er einnig
sett inn í hurðir, lokuð rúm, vélarhús o.fl.
2. SPRAUTUN:
Eftir að sprautun 1 er lokið, er sprautað þykkara
ryðvarnarefni (Tectyl 125) á staði, þar sem meira
mæðir á, svo sem allan undirvagn og bretti.
3. SPRAUTUN:
Að lokum er sprautað gúmmímassa innan í bretti og
á alla viðkvæma staði undir bílnum til frekari hlífðar
ryðvarnarefninu og til einangrunar.
ÞURRKUN:
Að sprautun lokinni heldur bifreiðin áfram á lyftunni
inn í þurrkskáp, en þar er ryðvarnarefnið á bif-
reiðinni þurrkað með heitum loftblæstri.
ÞURRKUN:
Eftir nákvæman þvott, er bifreiðinni ekið í lyftu inn í
þurrkskáp og þurrkuð með 60—70° heitum loft-
blæstri. Þetta er eitt af þeim grundvallaratriðum,
sem nauðsynlegt er að framkvæma, til að ná sem
bestum árangri gegn ryði og tæringu, þ. e. að bif-
reiðin sé bæði hrein og þurr þegar ryðvarnarefni er
borið á.
Verklýsing á ryóvörn
ÞVOTTUR:
Óhreinindi á undirvagni og annarsstaðar eru
þvegin burt með upplausnarefni og heitu vatni (sem
hefur þrýsting allt að 130 kg/cm2). Kemur það í veg
fyrir að óhreinindi geti leynst í undirvagni eða hjól-
hlífum.
BORUN:
Þegar bifreiðin er orðin þurr, er henni ekið úr
þurrkskápnum. Síðan eru boruð 8 mm göt til að
koma ryðvarnarefninu Tectyl í öll holrúm og á þá
staði, sem nauðsynlegt reynist með hliðsjón af þar
til gerðu plani, sem til er yfir flestar tegundir bif-
reiða. — öllum slíkum götum, sem boruð hafa
verið, verður lokað eftir sprautun á snyrtilegan hátt
með sérstökum plasttöppum.