Morgunblaðið - 24.01.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 24. JANUAR 1978
17
ssg?. Nú er þó
mælirinn fullur
Ég get nú ekki látið hjá líða að
taka mér penna í hönd eftir að
hafa lesið grein Ásgeirs Jakobs-
sonar í Morgunblaðinu, föstudag-
inn 20. janúar, því hún er
hápunkturinn á ósómanum og
sorp-skrifum um okkar sjómenn
og útvegsmenn á Suðvesturlandi.
Það hefur brugðið svo við eftir
útfærslu landhelginnar í 200 sjó-
mílur, að þotið hafa fram á
sjónarsviðið alls konar fuglar,
sem hafa farið að skrifa um fisk-
verndunarmál, fiskveiðar og flest
kringum sjávarútveg. Það ömur-
lega við þessi skrif er, að þar eru
menn á ferðinni, sem jafnvel hafa
aldrei komið á sjó og aðrir lítils
háttar fypir 20—30 árum siðan og
í þann flokk held ég sé óhætt að
setja þann stóryrta Ásgeir
Jakobsson. Ég er búinn að stunda
netaveiðar yfir 20 vertíðar, en
samt held ég hafi aldrei fundið
jafn vonda lykt af 4 nátta neta-
fiski og dauninn sem leggur af
grein Ásgeirs Jakobssonar. Það er
algjör fáviska að halda því fram
að það ástand, sem fiskstofnar
eru komnir í nú, sé eingöngu
netaveiðum að kenna, ég veit ekki
betur en allur togaraflotinn hafi-
verið og sé staðsettur i Selvogs-
banka eða við Suðvesturland í
apríl, þegar von er á fiskigöngum
til hryggningar á bankann. Asgeir
þarf ekki að halda að hrygningar-
Umræða um lögmætí
málfrelsissjóðs
ORATOR, félag lögfræðinema,
gengst fyrir almennum fundi um
„Lögmæti málfrelsissjóðs" í
kvöld. Frummælendur á fundin-
um verða þeir Jón Steinar Gunn-
laugsson dósent og Sigurður Lín-
dal prófessor. Fundurinn verður
haldinn í Lögbergi, stofu 101, og |
hefst klukkan 20.30 og er hann 1
öllum opinn meðan húsrúm
leyfir.
Fyrirlestur um
Carl Linné í Nor-
ræna húsinu í kvöld
GUNNAR Broberg dósent í lær-
dómslistasögu við Uppsalahá-
skóla flytur erindi um sænska vís-
indamanninn og náttúrufræðing-
inn Carl v. Linné í samkomudal
Norræna hússins í kvöld klukkan
20.30. 10. janúar s.l. voru liðin 200
ár frá dauða Linnés og er ártíðar
hans minnzt víða um heim um
þessar mundir. Carl V. Linné
hafði á sínum tíma mikla þýðingu
á sviði læknisfræði, landafræði,
liffræði, jarðfræði og lyfjafræði,
en stærstu afrek sin vann hann á
sviði grasafræði, þar sem hann
fann upp aðgerð til þess að flokka
jurtaríkið með því aðbyggja á
mismunandi æxlunarkerfum jurt-
anna.
í tilefni ártiðar Linnés hefur
verið gerð kvikmynd, sem sýnd
verður í tengslum við fyrirlestur-
inn, en hún verður síðan endur-
sýnd n.k. laugardag klukkan
16.00.
fiskur komi bara í þorskanet,
hann kemur í öll veiðarfæri sem í
sjó eru, bæði troll, línu og net, en
áróðurinn í sambandi við neta-
veiðar er slíkur að það mætti
halda að troll væri eitthvert
flokkunarnet, sem tæki bara rétta
fiskinn.
Svona málflutningi er hægt að
mata fólk á, sem veit ekkert
hverju það lifir á, en það eru því
miður alltof margir í þessu landi.
Ásgeir talar um að þeir beri sig
illa, sem mest hafi étið, mér
finnst það ekki nema mannlegt að
fólk kvarti, sé það á rökum reist,
en ætli þeir hafi bara ekki étið
með okkur hinir landshlutarnir,
þvi reikna ég fastlega með.
Það hefur verið svo þegar fisk-
ur er að ganga upp að Suðvestur-
landinu í april, þá er jafnvel allur
fiskifloti landsins staðsettur þar í
einn mánuð ef fiskur gekk i ein-
hverju magni og togararnir héldu
sig dýpst og tóku stærstu sneiðina
og nú siðustu 2—3 vertíðir hafa
stórvirku skuttogararnir okkar
hreinlega sópað þeim fáu tittum
upp, sem hafa verið að ganga uþp
að landinu.
Arið 1975 sneri fiskurinn hrein-
lega út aftur þvi slík var togará-
girðingin að hann komst ekki í
gegn. A hverju eigum við að lifa
bátasjómenn, útvegsmenn og fisk-
verkendur og fólkið í landi? Ef
fiskurinn þverr hér fýrir sunnan
er ekki óeðlilegt þótt kvartað sé.
Ásgeir talar um drauganet, ég
get alveg frætt hann og fleiri á
því að siðan gerviefnin komu til
sögunnar, þá hefur sáralitið tap-
ast af netum nema þegar blessað-
ir togararnir renna sér yfir neta-
svæðin og slíta allt og purpa eins
og því miður skeður oft þegar
mikið kapp er í að ná í þanri gula.
Það eru sennilega einu staðirnir,
sem net missast niður lítils háttar
á miklu dýpi eða á 2—300 föðm-
um eins og byrjað er að fiska á í
dag. Sjómenn hafa engan áhuga á
þvi að eyðileggja hryggningar-
stöðvar og gera ekki, við skiljum
manna best hvaða afleiðingar það
getur haft ef enginn fiskur fæst
úr sjó.
Já á hverjum bitnar fisk-
verndunin? Eg hugsa að Ásgeir
og fleirum sé óhætt að færa um
eitt gat í beltinu sínu, ef fer sem
horfir með þorskinn. Það eru
nefnilega margir svo kallaðir
netaveiðimenfí (eða eru þeir ekki
skaðvaldurinn). Hvernig ætli sé
með rækjuveiðarnr f Isafjarðar-
djúpi, Axarfirði, Kolluál og fleiri
stöðum. Það er sennilega öruggt
að rækjutroll er einn mesti skað-
valdur í þorsk- og ýsuveiðum,
rækjuveiði var stunduð í Eldey í 4
ár.
Bátar alls staðar að af landinu
hópuðust suður, bátar sem hafa
einokun á sinum veiðisvæðum
komu þegar þeir voru búnir að
fylla kvótann sinn; þá var allt i
lagi að koma suður og þurrka upp
Eldeyjarsvæðið.- En þeir hafa
ekki þurft að koma aftur þvi ekk-
ert er að fá meira á Eldeyjarsvæð-
inu. Á þessum 4 árum var drepið
gífurlegt magn af seiðum, en eftir
margitrekaðar óskir sjómanna þá
voru þessar veiðar stöðvaðar, en
bara alltof seint. Þá mætti minn-
ast á snurvoðina og trollið meðan
þau voru leyfð f Faxaflóa, ekki
var hætt að skafa þar fyrr en
Faxaflóinn var orðinn algjör eyði-
mörk, ekkert að fá; þetta er saga
snurrvoðar og trolls í Faxaflóa;
það er ekki hætt fyrr en allt er
upp urið; þá er lokað. Siðan grær
flóinn upp, stór vex ýsa og þorsk-
ur eins og afli á linu sýnir því
útgerð frá Akranesi og Suður-
nesjum stóreykst ár frá ári, en
ekki má sofna á verðinum. Þvi nú
skal reyna að vekja upp Snur-
voðardrauginn enn einu sinni,
með nákvæmlega sömu falsrökum
og áður, nefnilega að það sé svo
mikill koli f flóanum að það verði
bara að drepa hann. Síðast þegar
opnað var í flóanum var sagt að
það væri 4—5 lög af kola um allan
flóann, en raunin varð önnur. Það
hlýtur að koma að því að menn
skilja að flóinn skilar okkur
margföldum veíðmætum, ef hann
fær að vera i friði fyrir þessum
skaðræðis veiðarfærum.
Við erum örugglega tilbúnir að
gera friðunarráðstafanir hér fyrir
sunnan, en óánægjan í sambandi
við þessa margumtöluðu 10 daga
stöðvun er fyrst og fremst sú að
þar kom fram mismunun vegna
þess að ekki átti að stöðva togara-
flotann samhliða bátaflotanum. Á
aðalfundi L.í. Ú. á liðnu hausti
var samþykkt tillga að stöðva
allar veiðar í 10 daga eftir pásk-
ana hjá öllum fiskiskipaflotanum
okkar. En skoðanir eru skiptar
um þetta, ég held það væri heppi-
legra að stoppa þá 20.—30. aprfl
því nú siðari árin virðist fiskur-
inn vera að hrygna alveg fram í
maí.
Asgeir talar um flotvörpuna,
það sér fyrirbæri þeirra ágætu
Vestfirðinga, en var ekki þorsk-
nótin sér fyrirbæri líka, það er
líkt með flotvörpuna og þorsknót-
ina að þessi veiðarfæri taka fisk-
inn þar sem önnur veiðarfæri ná
ekki.
Jón Jónsson forstjóri Haf-
rannsóknastofnunnar sagði á
sínum tima að óhætt væri að
drepa þennan stóra fisk því
annars dræpist hann úr elli, hvort
sem væri, en þarna var nefilega
fiskurinn sem gat verið í friði og
haldið stofnunum við. Það kostaði
mikið að fleygja nokkrum
hundruðum þorsknóta. Þvi það
voru ekki bara bátar af Suður-
landi á þorsknót heldur alls
staðar að af landinu. Norðmenn
bönnuðu þorsknótina á undan,
þeir sáu hættuna, Norðmenn eru
búnir að banna flotvörpuna nú
þegar, líka á undan okkur.
Norðmenn vilja selja okkur skut-
togara bæði gamla og nýja með
alls konar fyrirgreiðslu, þeir eru
farnir að sjá hættuna af of
mörgum stórvirkum skuttogur-
um, en engin lát er að sjá á
kaupum á togurum hér á landi.
Norðmenn lögðu ísfisktogurum
i júlí og saltfisktogurum i ágúst
1976, þeir töldu of mikið veitt af
þorski. Það þótti á sinum tíma
ekki sérstaklega gott hráefni úr
þorsknótinni, bátar fengu 30—40
tonna köst, því sá fiskur þótti laus
i sér. En i dag er það besta hráefn-
ið þótt hífð séu upp um skutrennu
togara allt upp í 50—60 tonn.
Svona geta tímarnir breyst.
Það er eitt sem er alveg öruggt,
að þegar fisk á að ná úr sjó í
hvaða veiðarfæri sem er þá er
ekki hægt að ná bara þeim rétta,
nema einhver væri niðri og spyrði
um aldur (kannski spekingarnir
fengjust i það). Friðunarmál
komast ekki í rétt horf fyrr en
sjómenn, útgerðarmenn og stjórn-
málamenn koma sér saman um
málið.
Ég er viss um að grein Ásgeirs
Jakobssonar er ekki að óskum
vestfirskra sjómanna þó að
áróðurinn gæti bent til þess. En
þeim er vorkunn, Ásgeiri og hans
likum, sem eru að reyna að slá um
sig með þvaðri og blaðri, sem þeir
bera ekkert skyn á. Þeir eiga að
beita kröftum sínum og viti á
öðrum slóðum, en ekki reyna að
skapa sundrung meðal sjómanna
og útvegsmanna.
Hafnarfirði, 21/1 1978.
Helgi Einarsson.
sjómaður.
Úr Hnotubrjótnum
Metaðsókn i
Þi óðleikhúsinu
AÐSÓKN Hefur verið með
eindæmum góð að Þjóðleik-
húsinu í vetur og oftast sýnt
fyrir fullu húsi. Níu verk hafa
verið á fjölunum, ýmist á
stóra sviðinu, litla sviðing, í
skólum eða í leikför og nú
um helgina bætist hið tiunda
við, barnaleikritið Ösku-
buska. Alls eru sýningar
orðnar 125 það sem af er
leikárinu og tala sýninga-
gesta orðin um 45 þúsundir.
Þjóðleikhúsið frumsýndi í
haust þrjú íslensk verk og
hefur það aldrei gerst áður í
sögu þess á einu og sama
hausti.
Týnda teskeiðin eftir Kjart-
an Ragnarsson var frumsýnd
í september og hefur til
þessa verið sýnd 26 sinnum;
Grænjaxlar, hópvinnuverk
Péturs Gunnarssonar og Spil-
verks þjóðanna hafa verið
sýndir 29 sinnum aðallega í
skólum. Þá er leikritið Stalín
er ekki hér eftir Véstein Lúð-
víksson, sem frumsýnt var
siðari hluta nóvember; tiu
sýningar eru komnar á þvi.
Auk þessara nýju leikrita
voru nokkrar sýningar á
Gullna hliðinu í haust og
hafði það þá verið sýnt í eitt
ár samfellt, yfir 50 sinnum.
Samtals hafa tæpl 30 þús-
und leikhúsgestir séð þessi
islensku verk i haust eða
nánar tiltekið 29.933.
Uppselt hefur verið á allar
sýningar á Fröken Margréti,
sem sýnd hefur verið á litla
sviðinu síðan í haust Þá var
Nótt ástmeyjanna sýnd 13
sinnum i leikför, Dýrin i
Hálsaskógi 9 sinnum á stóra
sviðinu. Sýningum á Hnotu-
brjótnum lýkur nú um helg-
ina vegna brottfarar gesta-
dansaranna af landinu; sýn-
ingar verða þá orðnar sam-
tals 1 4 og tala sýningargesta
trúlega orðin hærri en að
nokkurri listdanssýningu til
þessa
(úr fréttatilkynningu frá
Þjóðleikhúsinu)