Morgunblaðið - 01.02.1978, Blaðsíða 11

11
MORGÚfJBLAÐIÐ, MIÐVIKÚDAGUR 1. FEB'RÚAR 1978
Humphrey ásamt konu sinni þegar þingið hyllti hann I fyrrahaust.
Kringum húsið
Einar Bragi
KRINGUM HÚSIÐ
LÆÐAST VEGPRESTARNIR
Þýdd ljóð.
44 bls. Letur Rvík, 1977.
Einar Bragi hefur á seinni ár-
um sinnt ljóðaþýðingum meir en
frumsamningu, má ég segja. Þessi
bók er lítil en eigi að síður býsna
efnisrik. Þýðandi lætur þessi orð
fara fyrir Ijóðunum:
»Ljóðin eru þýdd úr sænsku
með ómetanlegri aðstoð lettneska
skáldsins Andrejs Irbe sem hefur
snúið flestum þeirra úr móður-
máli sínu og borið önnur saman
við frumtextana. Val ljóðanna
annaðist ég einn.«
Á einni siðu, i bókarlok, segir
þýðandi lítillega frá skáldunum,
tiu talsins. Þar er sagt hvenær
skáldin eru fædd, greint frá
menntun þeirra, helstu verkum
og núverandi búsetu sumra
þeirra, það er að segja fögurra
sem öll eru búsett í Ríga i Lett-
landi. Um hin er ekki sagt hvort
þau eiga heima þar i landi eða
annars staðar. Um áðurnefndan
Andrejs Irbe segir þýðandi að
»sumarið 1972 dvaldist hann á
Islandi og sá árið eftir um stórt
hefti af lettneska timaritinu
Juana Gaita, sem flutti nær ein-
vörðungu islenskar samtimabók-
menntir.« Astride Ivaska segir
þýðandi að sé »gift eistneska
skáldinu Ivar Ivask, ritstjóra hins
heimskunna tímarits Books
Abroad« en það er gefið út í
Bandarikjunum og má hún þvi
vera búsett þar. I World
Literature Since 1945 (tekið
saman og gefið út undir umsjón
Ivars Ivasks) er sagt að sjötíu og
fimm prósent starfandi lettneskra
rithöfunda hafi horfið úr landi að
stríði loknu. Meðal slíkra finn ég í
bók Ivasks nöfn fjögurra sem
Einar Bragi hefur tekið upp i bók
sína, allt miðaldra og eldri skáld.
Það eru þá með öðrum orðum
yngri skáldin sem halda sig
heima.
En hvaða forsagnargildi hafa
þessar upplýsingar varðandi
þetta þýðingasafn Einars Braga?
Næsta Iítið, virðist mér. Það sem
við erum vön að kalla ljóðaþýð-
ingu kalla sumir enduryrkingu og
hafa mikið til síns máls. Svipur
þýðandans er sterkur í bókinni þó
skáldin greinist að vísu vel hvert
frá öðru. Þetta er allt formbylt-
ingarskáldskapur í ætt við atóm-
skáldskapinn okkar, þetta eru
Bðkmenntir
eftir ERLEND
JÓNSSON
Einar Bragi
stutt ljóð, þunginn hvílir á orða-
valinu, likingar vega einnig þungt
á metunum, skáldin eru dul og
opna ekki hjarta sitt nema til
hálfs, treysta ekki blint á mátt
orðanna — sem þau eru þó sifellt
að glíma við. Mér þykja ljóð eldri
skáldanna yfirhöfuð betri, þó er
það ekki einhlitt. Veronika
Strelerte er annað elsta skáldið i
bókinni (f. 1912). Eftir hana er
Við skulum hlýða á þögnina:
Stundum reynast orðin gagnslaus
eins og rangir lyklar:
Það tekst ekki að opna dyrnar.
Vid skulum heldur hlýða á þögnina!
Þá — Ifkt og hrifin máttugri tónlist.
óstyrk f spori
og meó hlóólausar varir
steypumst vió y fir þröskuldinn.
Yngsta skáldið heitir Juris
Kronbergs (f. 1946), skáld sem
yrkir ljóð sín í skugga tækninnar
og þeirra vonbrigða sem hún hef-
ur valdið yngstu kynslóðinni.
»Tengdu mig við járnbrautarlest
og sjáðu hvernig fer,« segir t.d. i
Valsi. Sum ungskáld hafa oftrú á
likingum og persónugervingum
og sýnist mér Haust Kronbergs
vera einkar glöggt dæmi þess en
það er á þessa leið:
á haustin
þegar vió setjum á okkur vettlingana
taka trén sfna af sér
meó hera upprétta fingur
híóa þau eftir aó veturinn
færi þau f hvftan serk
þau standa f sömu sporum
og taka hverju sem aó höndum her
aóeins í ævintýrum geta tré gengió
f raunveruleikanum haggast þau ekki úr
staó
nema höggvin séu upp og flutt hurt
rætur trjánna eru seigar
en topparnir heygja sig
þegar vindarnir skipa
Skemmtilegust ungu skáldanna
þykir mér Baiba Bicole sem yrkir
safarik ástarkvæði. þokkafull,
opinská, kvenleg og laus við
bægslagang. Sama verður ekki
sagt um Andrejs Irbe. »Hvar í
helvitinu er bjartsýni til sölu i
Sviþjóð?« segir hann í ljóðinu Að
liðnum þrjátíu vetrum sem er —
eins og nafnið bendir til — hug-
leiðing um sálarástand þeirra,
sem »fella sig við búrin« heima,
og hinna, sem af einhverjum
ástæðum halda sig fjarri ættjarð-
arströndum. Samt hlýtur Irbe
mest rúm i bókinni og má það
vera tíl endurgjalds fyrir heim-
sókn hans hingað og kynning á
íslenskum bókmenntum i heima-
högum — sem og aðsUx) hans við
þýðandann. Að sumu leyti minnir
Irbe á gallabuxnaskáldin hér.
stráka milli tvítugs og þritugs. Eg
fagna þvi að þessi lettnesku ljóð
skuli koma út á islensku. Hin
margfræga islenska »sérstaða«
ætti að kenna okkur að lita ekki
aðeins til stórþjóðanna. 1 skiptum
við smáþjóðir er fremur að vænta
gagnkvæmni — eins og dæmin
sanna.
VtS3í^st
i morqun
Mikill afsláttui
Hafnarstræti 15, sími 18533. Hafnarstræti 85 Akureyri