Morgunblaðið - 01.02.1978, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRUAR 1978
Þriggja metra gjá
eftir gervihnöttinn
Alberta. Washington,Tokvo,
31. jan. Reuter.
VlSINDAMENN voru bjartsýnir
í dag um að þeim tækist að finna
meira brak úr sovéska njósna-
hnettinum, sem kom niður í Kan-
ada. Þeir höfðu þá fullvissað sig
um að brunnar leyfar, sem fund-
ust um helgina, væru úr sovéska
gerfihnettinum. Hermenn og lög-
regla héldu vörð umhverfis
þriggja metra djúpa holu í ís á
ánni þar sem flakið lenti meðan
þyrla sveimaði yfir tveimur
geislavirkniblettum. Eftir atburð
þennan hefur Carter Bandarfkja-
forseti hvatt Sovétmenn til að
hætta slíkum tilraunum og í Jap-
an hafa verið mótmælagöngur
gegn „glæpum í geimnum“ af
hálfu stórveldanna.
Forystumaður vísindamann-
anna á leitarstaðnum skýrði svo
frá, að þær leifar er nú hefðu
fundist, væru ekki partur úr þeim
tækjabúnaði gervihnattarins, er
mest hætta kynni að starfa af, þ.e.
kjarnaofninum. Hann kvað hins
vegar engan vafa geta leikið á að
á stöðum þeim, þar sem vart hef-
ur orðið geislavirkni, væri um að
ræða brot úr honum. Það tæki að
öllum líkindum dag eða svo að
kanna hvort þá mætti nálgast eða
ekki.
Carter Bandaríkjaforseti hvatti
til þess í dag að Sovétmenn settu
algert bann við kjarnorkuknún-
um gervihnöttum unz tekizt hefði
að tryggja að fullu að útbúnaður,
sem ógnað gæti mannslífum, félli
ekki til jarðar. Komst hann svo að
orði á blaðamannafundi í gær að
ef ekki væri hægt að fullnægja
þessum skilyrðum yrði ,algert
bann að koma til framkvæmda.
Upplýsti Carter að sovéskir em-
bættismenn hefðu fullvissað sig
nokkru fyrir atburðinn um að
gervihnöttur myndi brenna upp
til agna i gufuhvolfi jarðar, félli
hann niður.
Um það bil 100 verkamenn og
kjarnorkumótmælendur söfnuð-
ust saman við minnismerkið um
kjarnorkusprengjuna í Hírósíma í
gær til að andmæla gervihnatta-
tilraunum Sovétmanna og Banda-
— Muzorewa...
Framhald af bls. 1.
Smith forsætisráðherra,
Muzorewa biskup, séra
Ndabaningi Sithole og Jeremiah
Chirau sögðu í dag að blóðsút-
hellingum mundi linna í Rhódesíu
ef viðræður þeirra i Salisbury
bæru árangur.
Skæruhernaðurinn færist stöð-
ugt nær höfuðborginni, því að til-
kynnt var i dag að tveir hvitir
menn hefðu verið myrtir skammt
frá einni stærstu gullnámu
Rhódesiu aðeins 30 km frá mið-
borg Salisbury, og að þrír blökku-
menn hefðu orðið fyrir árás úr
launsátri fyrir tveimur dögum á
þjóðveginum frá Salisbyru til ná-
grannabæjarins Shamva. Atján
hvitir menn hafa fallið fyrir
skæruliðum blökkumanna frá ára-
mótum og alls hefur 401 fallið í
skærustríðinu í þessum mánuði.
1 viðra-ðunum i Möltu settu for-
ingjar Föðurlandsfylkingarjnnar,
sem skæruliðar blökkumanna til-
heyra, það skilyrði fyrir þvi að lýst
yrði yfir vopnahléi, að gengið yrði
að kröfu, sem þeir báru fram þess
efnis að þeir hefðu á hendi meiri-
háttar hlutverk á aðlögunartíma
þeim sem mun iíðá'áður e-n meiri-
hlútastjórn blökkumanna verður
sett á laggirnar.
Andrew Young, sendiherra
Bandaríkjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum og David Owen. utan-
ríkisráðherra Breta, hafa varað
við því að áframhaldandi strið í
Rhódesíu geti breiðzt út um alla
sunnanverða Afríku og vildu ekki
í viðræðunum í dag láta undan
kröfum blökkumannaleiðtoganna,
Joshua Nkomo og Robert Mugabe.
Þeir krefjast þess meðal annars að
blökkumenn hafi áhrif á löggæzlu
áður en meirihlutastjórn blökku-
manna verður mynduð.
ríkjamanna. Formaður verkalýðs-
félags Hírósímaborgar, Toshiyuki
Goto, skýrði frá því í ræðustól við
minnismerkið að fall sovéska
gervihnattarins til jarðar í Kan-
ada væri „gífurlegt áfall fyrir
fórnarlömb kjarnorkusprengj-
unnar, þau er af Iifðu“.
— Ráðherra
fer frá...
Framhald af bls. 1.
Ahlmark situr áfram á þingi
fram að næstu kosningum sem
eiga að fara fram i september
1979. Ahlmark sagði að enginn
ágreiningur ríkti i stjórninni
eða flokknum, að flokkurinn
stæði sameinaðri en hann hefði
gert í 20 ár og að starf stjórnar-
innar gengi stöðugt betur.
Meðal þeirra sem koma helzt
til greina í stöðu flokksleiðtoga
í stað Ahlmarks eru Ola
Ullsten, ráðherra sá sem fer
með mál er varða aðstoð við
þróunarríki, og Jan-Erik
Wikström menntamálaráð-
herra.
Thorbjörn P'álldin forsætis-
ráðherra harmaði ákvörðun
Ahlmarks í dag og sagði að vel-
gengni frjálslyndra undir for-
ystu Ahlmarks sýndi að hann
segði ekki af sér af pólitískum
ástæðum.
Gösta Bohman, leiðtogi
Hægri flokksins og efnahags-
málaráðherra, kvaðst harma
það að stjórnin missti ábyrgan
og samvizkusaman ráðherra.
Olof Palme, ieiðtogi sósíal-
demókrata, hrósaði Ahlmark
fyrir að reyna sem verkamála-
ráðherra að fylgja stefnu síð-
ustu stjórnar, sósíaldemókrata.
Ahlmark var leíðtogi æsku-
lýðssamtaka frjálslyndra frá
1960 og var kjörinn á þing 1967.
H : nn var þá talinn „reiður ung-
ur maður“ og kösníng hans i
stöðu flokksleiðtoga 1975 sætti
gagnrýni, en nauðsynlegt þótti
að kjósa ungan mann í stöðuna
þar sem frjálslyndir höfðu far-
ið halloka í undangengnum
kosningum. Ahlmark er 38 ára
gamall og fyrrverandi blaða-
maður.
— Aflétta banni
Framhald af bls. 1.
við ferðum til Manehester verður
áframigildi. \
Noregur, Danmörk og Sviþjóð
hafa tilkynnt að þau vilji segja
upp núverandi loftferðasamningi
við Breta i árslok. Talið er að
viðræður hefjist um nýjan samn-
ing í vor.
SveinnSæmundsson, blaðafull-
trúi Flugleiða, sagði að eins og
kæmi fram i fréttinni hefði SAS
verið svipt leyfi til að fljúga til
Glasgow í nóvemberiííðastliðnum.
SAS hefði í staðinn flogið til
Prestwick, en þaðan er um
klukkustundar ferð i áætlunarbíl
til Glasgow. Sveinn kvaðst ekki
telja að nein veruleg aukning
hefði orðið á sætanýtingu hjá
Flugleiðum, þann tíma sem SAS
var úr leik. því alltaf hefði verið
vitað að þetta væri aðeins tíma-
bundið ástand.
— Svíar dæma
Framhald af bls. 1.
ins, Vestur-Þjóðverjirtn Nor-
bert Kröcher, sem bíður dóms í
heimalandi sínu, hefði haft á
prjónunum alvarleg áform um
að rærta Anna-Greta Lejon
fyrrverandi ráðherra úr flokki
sósíaldemókrata.
Dómstóllinn kemst að þeirri
níðurstöðu í skýrslu sem er 564
blaðsíður að áform Kröchers
hefðu getað heppnazt ef lög-
reglan hefði—ekki komizí á
snoðir um þau.
Sakborningarnir voru hand-
teknir 1. april í fyrra i Stokk-
hólmi þegar sænska lögreglan
hafði rannsakað tengsl sem
Baader-Meinhof samtökin
höfðu haft við Sviþjóð. Rann-
sóknin hófst eftir árás vestur-
þýzkra hryðjuverkamanna á
vestur-þýzka sendiráðið í
Stokkhölmi í april 1975.
21. árs gömul kona fékk
tveggja ára og sex mánaða
fangelsisdóm fyrir að undir-
búa ránið á ráðherranum.
Sambýliskona Kröchers fékk
aðeins skilorðsbundinn dóm
fyrir þátttöku i bankaráni og
tveimur bilstuldum þar sem
hún var talin tilfinningalega
háð Kröcher.
Nokkrir útlendingar sem
voru viðriðnir málið voru
reknir úr landi á sinum tima,
þar á meðal grisk kona, tveir
Suður-Ameríkumenn og
Kröcher. Skipa varð nýjan
sækjanda í réttarhöldunum
þegar upphaflega sækjandan-
um var hótað lífláti. Réttar-
höldin hófust 8. ágúst og þeim
lauk í nóvemberbyrjun.
— EBE
Framhald af bls. 1.
samþykkt að grípa lil ráðstafana
hvert í sinu lagi á grunvelli til-
lagnanna sem voru gerðar í dag
og að stjórnarnefnd EBE gæti
lagt blessun sína yfir þær i sam-
ræmi við settar reglur. Hann
sagði að Bretar gætu einnig gert
sinar eigin ráðstafanír, en þá ættu
þeir á hættu að EBE stefndi þeim
þar sem þeir beittu aðrar aðildar-
þjóðir misrétti.
— Kairó
Framhald af bls. 1.
yrðí haldið áfram á morgun.
Bandarískar heimildir hermdu
að Atherton hefði útskýrt nánar
fyrir, Egyptum tillögur ísraels-
manna um yfirlýsingu um grund-
vallaratriði varðandi friðarsamn-
ing eins og Sadat forseti hefði
beðið um í viðræðunum við Cyrus
Vance utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna. Sadat mun kynna sér
hinar nýju hugmyndir ísraels-
manna og senda Carter forseta
svar um helgina.
I Algeirsborg hófst i dag fund-
ur utanrikisráðherra fjögurra
Arabarikja sem eru aryivíg friðar-
umleitunum Sadats forseta og
háttsetts fulltrúa Frelsissamtaka
Palestinu, PLÓ. Þeir munu ræða
sameiginlegar aðgerðir landanna
er verða ræddar nánar á fundi
æðstu manna landanna í Algeirs-
borg á fimmtudag. Írak tekur
ekki þátt í þessum viðræðum.
— Loðnu- og...
Framhald af bls. 32.
en útflutningsverðmæti
þess hráefnis nemur
400—600 millj.kr.
Loðnan hefur hækkað
frá s.l. ári um 18% miðað
við dollara og loðnuhrogn-
in hafa hækkað um 55%
frá því í fyrra. Verð á
loðnu og hrognum er þó
ýmsu háð, hrognainni-
haldi, stærð og fleiru.
— Afnotagjöld
hækka
Framhald af bls. 32.
Loks hækkar fjórði flokkur úr
450 krónum í 560 krónur eða um
24.4%, en það eru auglýsingar,
sem lesnar eru eftir kvöldfréttir.
Afnntagjöld hækka eins og áður
segir um rúmlega 28%. Hljóðvarp
sem kostaði 3.500 krónur kemur
til með að kosta eftir 1. marz 4.500
krónur. Er það hækkun um
28.57%. Svarthvítt sjónvarp
hækkar úr 7.500 krónum í 9.600
krónur eða um 28% og litsjón-
varp hækkar úr 9.780 krónum í
12.600 krónur eða um 28.83%. Því
þarf heimili á ári að greiða fyrir
hljóðvarps- og sjónvarpsafnot
28.200 krónur eða 2.350 krónur á
mánuði. Ef um litsjónvarpstæki
er að ræða verður að greiða á ári
34.200 krónur eða 2.850 krónur á
mánuði.
— Danir unnu
Framhald af bls. 31.
Spengler, Deckarm, Ehret og
Brand 2 mörk hver, Wunderlich 1
mark.
Mörk A-Þjóðverja: Böhme 4,
Griiner 3, Engel 2, Draihbrot 2,
Schmidt, Gruger og Garlach 1
mark hver.
Góð byrjun
Sovétmanna
í leik Sovétmanna og Svía, sem
leikinn var í Vejle, byrjuðu Sovét-
mennirnir mjög vel, komust í 5:1
og 9:2 og þar með voru þeir búnir
að tryggja sér sigurinn í leiknum.
Virðast Svíarnir óvenju daufir í
þessu móti.
Mörk Sovétmanna: Kravcow 5,
Iljin 4, Gassi 4, Maksimow 3,
Chuk 3, Klimov 2, Tchernysenev
2, Kushinirjuk 1 mark.
Mörk Svía: Tomas Agustsson 4,
Björn Anderson 3, Dan Eriksson
3, Ingimar Anderson 2, Bengt
Hanson 2, Basti Rassmusen 2,
F'renoge Frick 1, Klaus Ribendahl
I mark.
Heimsmeistarar
úr leik
Heimsmeistararnir frá
Rúmeníu hafa komið mjög á óvart
í keppninni í Danmörku fyrir
slaka leiki og í gærkvöldi töpuðu
þeir fyrir Júgóslavíu 17:16 og er
þar með útséð um að Rúmenar
haldi titlinum og nýr heimsmeist-
ari verður þvi krýndur í keppn-
inni. Ekki hafa borizt nákvæmar
fréttir af Ieiknum en Rúmenar
höfðu yfirhöndina framan af og í
hálfleik höfðu þeir yfir 10:9 en
Júgóslavar tryggðu sér sigur með
góðum endaspretti.
Spánverjar
unnu stórt
I keppninni um 9.—12. sætið
kom það mjög á óvart að Spán-
verjar unnu Japani stórt, 26:15.
Japanarnir sprungu algerlega í
seinni hálfleik og skoraði Spánn
II mörk gegn aðeins 2 á síðustu
25 mínútum leiksins. Hjá Spáni
voru markhæstir þeir Behovide
með 7 mörk og Alonso og Pelayo
með 4 mörk en Gamo var mark-
hæstur Japana með 4 mörk.
Tékkar og Ungverjar skildu jafn-
ir 18:18 í miklum sviptingaleik.
Td. höfðu Tékkar yfir um tíma
17:15 en Ungverjar komust í
18:17 en Tékkum tókst síðan að
jafna metin. Katusak skoraði 7 af
mörkum Tékka en Kovacs 9 mörk
fyrir Ungverja.
Mikilvægir leikir
annað kvöld
Annað kvöld fara fram síðustu
leikir milliriðlanna. Þá leika
Vestur-Þjóðverjar og Rúmenar í
Heisingör, A-Þjóðverjar og Júgó-
slavar í Klundborg, Sovétmenn og
Pólverjar í Árósum og Danir og
Svíar í Herning.
— áij/SS.
— Selfoss
Framhald af bls. 2
hafi farið fram í maí 1978.
í greinargerð segir að frum-
varpið sé flutt að beiðni hrepps
nefndar. Selfosshreppur er í
dag stærsti hreppur landsins og
áttunda stærsta sveitarfélag
utan Reykjavíkur — með lið-
lega 3000 íbúa. Hreppurinn er
miðstöð iðnaðar, verzlunar og
samgangna. Skoðanakönnun
meðal kjósenda á Selfossi hefur
leitt í ljós meirihlutavilja um
kaupstaðarréttindi. Flutnings-
menn frumvarpsins eru Ingólf-
urJónsson (S), Þórarinn Sigur-
jónsson (F), Garðar Sigurðsson
(Abl) og Guðlaugur Gíslason
(S).
— Alþingi
Framhald af bls. 19
ið og er enn stefnt að því af fullri
festu að halda byggingarkostnað-
inum sem mest niðri án þess að
það komi niður á gæðum íbúð-
anna.
Húsnæðismálastofnunin hefur
lengst af haldið uppi nokkuð um-
fangsmikilli leiðbeininga- og eft-
irlitsþjónustu fyrir húsbyggjend-
ur, bæði hina félagslegu bygging-
araðila sem og einstaklinga er
keypt hafa íbúðarteikningar
hennar. Auk þess hefur hún löng-
um gengist fyrir fræðslufundum
og ráðstefnum um húsnæðis- og
byggingarmál viðast hvar í land-
inu. Ennfremur hefur hún lengst
af gefið út ieiðbeiningar- og
fræðslubæklinga í nokkrum
mæli.
Húsnæðismálastofnunin hefur
lengi veitt þó nokkurt fé ýmist
sem lán eða sem óafturkræfa
styrki til margs konar framfara-
mála á sviði húsbyggingarmála.
Hún hefur oft styrkt Rannsókna-
stofnun byggingariðnaðarins til
kaupa á vísindatækjum vegna
rannsókna í húsbyggingarmálum
og nú stendur þar yfir rannsókn á
gæðum innlends og innflutts ein-
angrunarglers, sem Húsnæðis-
málastofnunin hefur heitið að
leggja umtalsvert fjármagn til.
Hún hefur kostað umfangsmiklar
rannsóknir á gæðum einingahúsa,
innlendra, er Rannsóknarstofnun
bygginariðnaðarins annaðist og
hún hefur með gerð Húsamats
rfkisins iagt grundvöll að því, að
unnt verði að gera sér miklu betri
grein fyrir þvi en áður var hver
kostnaður er samfara húsbygg-
ingum áður en hasist verður
handa um gerð þeirra. Er vonast
til að unnt verði að taka lykil
þennan i notkun á næsta ári. Hér
mun nú átt við árið 1978.
Þá hefur stofnunin lagt fram
verulegt fjármagn sem lán til
bæði iðnfyrirtækja og fram-
leiðslufyrirtækja í byggingariðn-
aði. Mörg iðnfyrirtæki hafa feng-
ið lán til kaupa á mikilvægum
tækjum er bæ.tt hafa framleiðslu
þeirra og jafnframt gert hana
hagstæðari. Einnig hefur stofnun-
in veitt framleiðslufyrirtækjum
lán til að komast á legg og er svo
enn. Hún hefur leitast við að
styðja rækilega við bakið á inn-
lendum húseiningaverksmiðjum
og gerir það stöðugt með umtals-
verðum árangri. Með góðum ár-
angri hefur Húsnæðismálastofn-
unin beitt sér fyrir því, að svc ’ar-
stjórnir ráðstafi byggingarlóðum
í janúarmánuði ár hvert, sem er
húsbyggjendum ótvírætt til hags-
bóta. Hún vinnur nú að ítarlegri
athugun á húsnæðisþörfum aldr-
aðra og er vonast til að niðurstöð-
ur hennar geti orðið mikilvægt
framlag við ákvarðanir um hús-
byggingar í þeirra þágu. Loks hef-
ur hún með lánveitingum sínum
leitast við að tryggja það, að vinna
við íbúðarbyggingar væri sem
samfelldust árið um kring og sem
jöfnust frá ári til árs. Enginn vafi
er á, að hún hefur haft þó nokk-
urn árangur sem erfiði í þeim
efnum.
Um framtíðaráætlanir á þessu
sviði, er það helzt að segja, að
stefnt verður að því að efla og
bæta jákvæða starfsemi stofnun-
arinnar á þessu sviði, einkum
verður þó lögð áhersla á að efia þá
starfshætti, sem geta gert henni
og stjórnvöldum kleift að hafa
nokkurn hemil á byggingarkostn-
aði. Þegar hefur náðst nokkur ár-
angur í því efni, en mun betur á
ef duga skal. A það verður lögð
höfuðáhersia.
Þá verður einnig unnið að auk-
inni fræðslu- og leiðbeiningar-
starfsemi fyrir almenning-sem og
iðnaðarmenn. Væntanlega mun
stuðningur við húseiningaverk-
smiðjur færast í aukana sem og
aðra þá, sem sýnt geta hagstæðan
árangur i byggingarframkvæmd-
um sínunt. Rannsóknir á starf-
semi af því tagi í öðrum stofpun-
um verður studd. Vænta má þess
að áfram verði stuðningar veittur
iðnfyrirtækjum og framleiðslu-
fyrirtækjum í byggingarkostnaði
sem og byggingarfyrirtækjum al-
mennt.“
Þetta var svar eða umsögn
framkvæmdastjóra Húsnæðis-
málastofnunar varðandi fyrir-
spurn háttvirts þingmanns. Ég vil
svo bæta því við, að nefnd, sem
skipuð var af ráðherra, vinnur að
heildarendurskoðun löggjafar um
húsnæðismál. Við þá endurskoð-
un verður m.a. fjallað um þau
atriði, sem fyrirspurnin beinist
að, þ.e. um aukna hagkvæmni og
lækkun byggingarkostnaðar.