Morgunblaðið - 02.02.1978, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. FEBRUAR 1978
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10100.
Aðalstræti 6, simi 22480.
Áskriftargjald 1 700.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 90 kr. eintakið
Stuðningur Magnús-
ar Kjartanssonar
við vaxtastefnu
r í kisstj ómar innar
Ríkisstjórnin hcfur unnið
markvisst að því að bæta hag
sparifjáreigenda undanfarna
mánuði. S.l. sumar voru teknar
upp nýjar vaxtareglur, sem þýða
að vextir eru endurskoðaðir á
nokkurra mánaða frcsti og
hækkaðir tii samræmis við aukna
verðbólgu. Þannig eru nú 29%
vextir á vaxtaaukainnlánum og
eru það þeir vextir, sem næst
komast þvf að tryggja verðgildi
sparifjár á tfmum óðaverðbólgu
og gera það þó engan veginn alveg,
þar sem verðbólgan er komin yfir
30% á ári. Þessi viðieitni ríkis-
stjórnarinnar hefur leitt til þess,
að spariinnlán hafa aukizt og þar
með það fjármagn, sem atvjnnu-
vegirnir hafa aðgang að til starf-
semi sinnar. Fleiri og fleiri at-
vinnurekendur gera sér nú Ijóst,
að betra er að hafa aðgang að
lánsfé og greiða fyrir það hærri
vexti en að búa við stöðugan láns-
fjárskort, þótt það fé kosti minna,
sem hægt er að fá með stopulum
hætti við þær aðstæður.
Einn er sá maður, sem hefur
öðrum fremur fjandskapazt við
þá stefnu f vaxtamálum, að spari-
fjáreigendur skuli a.m.k. geta
viðhaldið verðmæti peninga
sinna á verðbólgutfmum, þótt enn
sé ekki farið að greiða þeim já-
kvæða vexti af innstæðufé, en það
er Lúðvfk Jósepsson, formaður
Alþýðubandalagsins, sem hefur
verið helzti boðberi iágvaxta-
stefnunnar á óðaverðbólgutím-
um. Mörgum hefur þótt þetta
kyndugt vegna þess, að með þessu
hefur Lúðvfk Jósepsson gerzt
talsmaður þeirra verðbólgubrask-
ara, sem rakað hafa saman auði
og eignurn á undanförnum árum,
en lagzt gegn hagsmunum þess
launafólks, sem hefur lagt fé
fyrir f innlánsstofnunum. Þegar
haft er í huga það yfirlýsta mark-
mið Alþýðubandalagsins, að
vinna sérstaklega að málefnum
launafólks og þeirra sem minnst
eru megnugir f þjóðfélaginu
veldur það óneitanlega furðu, að
flokkurinn skuli hafa markað þá
stefnu í vaxtamálum, að skulda-
kóngar skuli fá lánsfé gefið f stór-
um stíl, en raunar er þetta eitt
með öðru til marks um það, að
ekkert er að marka stefnuyfirlýs-
ingar Alþýðubandalagsins. Nú
sætir lágvaxtastefna Lúðvíks
Jósepssonar vaxandi gagnrýni í
eigin flokki og annar helzti leið-
togi Alþýðubandaiagsins um
langt árabil, Magnús Kjartans-
son, hefur komið fram með ótví-
ræðar yfirlýsingar um stuðning
við þá vaxtastefnu, sem ríkis-
stjórnin og Seðlahankinn hafa
staðið að. f grein í Þjóðviljanum
s.l. sunnudag segir Magnús
Kjartansson um vaxtamálin: „Er
nú svo komið, að opinberir vextir
á fslandi eru orðnir fimmfalt
hærri en hlutfall það, sem hét
okurvextir í íslenzkum lögum
fyrir tiltölulega fáum árum.
Samt fer því fjarri, að þessi
ávöxtunaraðferð jafngildi sfein-
steypuaðferðinni. Þeir sem sí-
fellt þurfa á lánum að halda
eins og t.a.m. atvinnurekendur
kvarta mjög undan því, að vext-
irnir séu þungur baggi, sem at-
vinnurekendur fái ekki undir
risið, nema velta þeim út í verð-
lagið og magna þannig verðbólg-
una. Allt er þetta rétt. En það á
ekki við um vexti frekar en ann-
að. Öll aðföng atvinnufyrirtækja
hækka jafnt og þétt, stundum
stórlega og ófyrirsjáanlega og
hækkunum er auðvitað velt út í
verðlagið. Laun hækka árlega um
tugi prósenta að krónutölu en
ekki að verðgildi og hækkunum
er velt út í verðlagið. Þannig
mætti lengi telja. Að taka vextina
eina út úr og ætlast til, að sparifé
sé verr tryggt en önnur aðföng í
atvinnurekstri, stenzt ekki. Af-
leiðingar slíkrar stefnu yrðu þær
einar, að frjáls sparifjármyndun
hverfi, enginn vildi eiga fé held-
ur skulda peninga.“
Eins og sjá má af þessum til-
vitnuðu orðum tekur Magnús
Kjartansson eindregið undir það
sjónarmið ríkisstjórnarinnar, að
það standist ekki að hafa vexti á
verðbólgutímum eins lága og þeir
lengst af hafa verið hér. Hann
bendir á, að afleiðing slíkrar
stefnu yrði einfaldlega sú. að
sparifé mundi hverfa, enda cr
það staðreynd, að fram til vaxta-
umbótanna á sl. hausti dró úr
aukningu spariinnlána í banka-
kerfi landsmanna og það ástand,
sem fram að þeim tfma ríkti,
stuðlaði fremur að því, að menn
vildu skulda peninga en eiga þá.
En staðreyndir bfta hins vegar
ekki á formann Alþýðubandalags-
ins, Lúðvík Jósepsson. Hann segir
nýlega f blaðagrein: „Vexti á að
lækka í áföngum, þannig að þeir
verði ekki hærri en almennt ger-
ist f okkar viðskiptalöndum og
tryggja verður, að atvinnuvegirn-
ir og þá alveg sérstaklega þeir,
sem framleiða fyrir erlenda
markaði njóti hagstæðari lána-
kjara. Auka þarf framleiðslu og
gera ráðstafanir til, að stærri
hluti vinnuaflsins vinni að slfk-
um störfum."
Lúðvík Jósepsson gerir hins
vegar enga grein fyrir því, hvern-
ig tryggja eigi hagsmuni launa-
fólks og sparifjáreigenda í land-
inu. En kjarni málsins er auðvit-
að sá, að með yfirlýsingu Magnús-
ar Kjartanssonar um vaxtamál er
augljóst, að vaxtastefna rfkis-
stjórnarinnar og Seðlabankans
nýtur yfirgnæfandi stuðnings
ekki aðeins stjórnarflokkanna
heldur áhrifamikilla aðila í
stjórnarandstöðunni. Stjórnar-
andstaðan er gersamlega sundr-
uð, í veigamiklum þætti efr.a-
hagsmála, en ríkisstjórnin hefur
hlotið mikilsverðan stuðníng frá
einum áhrifamesta þingmanni
stjórnarandstöðunnar. Það er
pólitfsk staða, sem báðir stjórnar-
flokkarnir geta verið ánægðir
með, en hið sama verður ekki sagt
um stjórnarandstöðuflokkana.
Dómnefndin f hugmyndasamkeppninni. Frá vinstri: Gylfi Guðjónsson, Helgi Hjálmarsson, Jón M.
Guðmundsson, Aðalsteinn Júlíusson, Magnús Sigsteinsson, Anna S. Gunnarsdóttir og Sæberg Þórðar-
son.
Hugmyndasamkeppni um
skipulag Mosfellshrepps
Fyrir skömmu ákvað Mos-
fellshreppur að efna til hug-
myndasamkeppni um aðal-
skipulag Mosfellshrepps
1978—'98. A blaðamannafundi
í gær, sem hreppsnefnd Mos-
fellshrepps og dómnefnd
boðuðu til, var samkeppnin
kynnt sem og aðdragandi henn-
ar. Kom þar fram að á undan-
förnum árum hefur þéttbýli í
Mosfellshreppi aukizt mjög og
fólksfjölgun orðið mikil.
Fyrsta desember 1976 mun
fbúatalan hafa verið sem næst
2.000 manns, en var um 1970
um 1.000 og aukningin því ver-
ið nálega 100% á þessum sex
árum. Gert er ráð fyrir 10,9%
meðaltalsfjölgun á ári frá
1976—1980. Byggðin hefur þró-
ast að mestu samkvæmt bráða-
birgðaskipulagi, en heiidar-
skipulag ekki legið fyrir og
samþykkti sveitarstjórnin því á
sfðastliðnu ári að gert skyldi
heildarskipulag af-hreppnum
og eins konar landnýtingar-
áætlun, en Mosfellshreppur er
nú um 20.000 hektarar að
stærð. Var samþykkt að verk
þetta skyldi boðið út í sam-
keppni.
I tillögum Skipulagsnefndar
hreppsins er gert ráð fyrir aó
taka fyrir þann hluta, sem fyr-
irsjáanlega byggist þéttri byggð
á næstu árum, en það er svæðið
í námunda við Vesturlandsveg, i
þar sem hann liggur um hrepp-
inn. Ennfremur er gert rá^ fyr-
ir að gerðar verði tillögur um
önnur byggileg svæði, og
hvernig nýta skuli fellin og
heiðina, það er Mosfellsheiði.
Má í raun segja að hugmynda-
samkeppnin sé þríþætt, því í
fyrsta lagi skulu samkeppnistil-
lögurnar fjalla um landnotkun-
armöguleika hreppsins. I þeim
hluta skal gera grein fyrir notk-
un lands, meðal annars til
íbúðarbyggðar, iðnaðarsvæða,
landbúnaðar, útivistar, sumar-
bústaðabyggðar, o.s.frv. og
grófum tengslum Mosfellssveit-
ar við aðliggjandi sveitarfélög.
Þá skal í tillögunum ekki gert
ráð fyrir neinni verulegri
byggð ofan 100 metra hæðar-
línu. Með þessum hluta sam-
keppninnar á að fylgja upp-
dráttur á mælikvarðanum
1:20.00 ásamt stuttri greinar-
gerð og skýringarmyndum.
Annar hluti hugmyndasam-
keppninnar er aðalskipulagstil-
laga afmarkaðs hluta Mosfells-
hrepps. í þeim hluta skal gerð
grein fyrir notkun lands, nýt-
ingarhlutfalli, umferðarkerfi
o.s.frv. Uppdráttur skal einnig
fylgja þessum hluta samkeppn-
innar og á hann að vera í mæli-
kvarðanum 1:5.000 með stuttri
greinargerð og skýringarmynd-
um.
Þriðji hluti samkeppnirtnar
er tvískiptur. Annars vegar er
gert ráð fyrir deiliskipulagi á
svæði sem takmarkast af Vest-
urlandsvegi, landi Blikastaða,
Leirubogi og byggð 1 landi
Bjargarstaða. Hins vegar er um
að ræða deiliskipulag á svæði
innan aðalskipulagsins, og hafa
keppendur frjálsar hendur um
val þess svæðis. Svæðið á ekki
að vera minna en 100 hektarar
og ekki stærra en 200 hektarar.
Uppdrættir fyrir bæði svæðin
eiga að fylgja og eiga þeir að
vera i mælikvarðanum 1:2.000.
Þeim eiga að fylgja fjarvíddar-
uppdrættir, sneiðingar eða aðr-
ar skýringarmyndir ásamt
greinargerð.
Verðlaun fyrir beztu hug-
myndina nema alls fimm
milljónum króna og er gert ráð
fyrir að fyrstu verðlaun verði
um tvær og hálf milljón krónur.
Verða hugmyndirnar dæmdar í
heild, en liðirnir þrír ekki
metnir hver fyrir sig, og áskilur
dómnefnd sér rétt til að nota
verðlaunahugmyndirnar að ein-
hverju leyti. Auk þess hefur
dómnefndin eina milljón króna
til umráða til kaupa á tillögum.
Mosfellshreppur leggur
mikla áherzlu á að gert sé ráð
fyrir göngustigum í aðalskipu-
laginu, og öðrum leiðum fyrir
fólk, sem áhuga hefur á að ferð-
ast öðru vísi en f bifreiðum.
Sem dæmi má nefna að hrepps-
nefndin gerir ráð fyrir að reið-
slóðir verði skýrt afmarkaðar
frá götum, og að hægt verði að
komast yfir Vesturlandsveg á
auðveldan og þægilegan hátt.
Dómnefnd var kosin á síðast-
liðnu hausti í samráði við
Skipulagsstjórn ríkisins og
Arkitektafélag Islands, sem
unnið hefur að því að semja
útboðslýsingu fyrir samkeppn-
ina. Gert er ráð fyrir að þátttak-
endur skili tillögum eigi síðar
en 17. maí 1978. Dómnefnd
skipa af hálfu Skipulagsstjórn-
ar ríkisins, Aðalsteinn Júlíus-
son, vita- og hafnamálastjóri,
sem er formaður nefndarinnar,
af hálfu Arkitektafélags Is-
lands Helgi Hjálmarsson og
Gylfi Guðjónsson arkitektar, en
af hálfu Mosfellshrepps þeir
Jón M. Guðmundsson oddviti
og Magnús Sigsteinsson, for-
maður skipulagsnefndar
hreppsins, en varamenn þeirra
eru Sæberg Þórðarson og Anna
S. Gunnarsdóttir. Þá hafa starf-
að með nefndinni þeir Jón
Baldvinsson sveitarstjóri,
Magnús Ölafsson byggingar-
fulltrúi, Róbert Pétursson arki-
tekt og Zóphanías Pálsson
skipulagsstjóri, en hann er
ritari nefndarinnar.
Trúnaðarmaður dómnefndar
er Ölafur Jensson fram-
kvæmdastjóri, Kjartansgötu 2,
Reykjavík og afhendir hann
samkeppnisgögn gegn 10.000
króna skilatryggingu, en þátt-
tökurétt hafa allir Islendingar
og útlendingar, sem starfa hér
á landi.
Róbert Pétursson, arkitekt, útskýrir samkeppnisgögnin fyrir gestum.