Morgunblaðið - 03.02.1978, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. FEBRUAR 1978
19
Flugleidir fluttu
rúmlega 762þús-
und farþega 1977
NU LIGGJA fyrir tölur um flutn-
inga Fluglciða, þ.c. Flugfélags Is-
lands og Loftlciða og Internation-
al Air Bahama fyrir árið 1977.
Nokkur aukning varð í heildar-
farþcgaflutningum, á áætlunar-
flugleiðum, cða samtals 4.3%. 1
flugi milli tslands og Evrópu-
landa varð markverð aukning. 1
flutningum yfir Atlantshaf fækk-
aði farþegum nokkuð, en þeim
hafði fjölgað verulega árið áður.
Farþegaflutningar yfir Atlants-
hafið endurspegla hina hörðu
samkeppni sem nú rfkir á Norð-
ur-Atlantshafsflugleiðum og sem
nú nálgast vandræðaástand að
dómi sérfróðra manna. I innan-
landsflugi varð veruleg aukning f
farþegaflutningum.
aætlunarflug
MILLI LANDA
í áætlunarflugi milli Islands og
Evrópulanda voru fluttir 142,155
farþegar, en voru 127,794 árið áð-
ur og er aukning 11.2%. I flugi
yfir Norður-Atlantshaf voru flutt-
ir 239,816 farþegar, en voru
254,199 árið áður, eða 5.6% færri.
Framhald á bls. 20
Tilbod í Hrauney jafoss-
virkjun opnud í dag
TILBOÐ I vélar og rafbúnað
Hrauneyjafossvirkjunar verða
opnúð í dag í skrifstofu Lands-
virkjunar, sömuleiðis tilboð I lok-
ur, þrýstivatnspfpur og stöðvar-
hússkrana virkjunarinnar, sem
fullbúin á að verða 210 megawött.
Tilboðin eru þó miðuð við kaup
Landsvirkjunar á vélum, búnaði.
tækjum og efni fyrir 140 mega-
watta virkjun með tveimur véla-
samstæðum, sem hvor um sig er
70 megawött. t útboðunum er
jafnframt gert ráð fvrir að unnt
sé að festa kaup á þriðju vélinni,
sem einnig yrði 70 MW, sem sfðar
komi til við stækkun virkjunar-
innar að fengnum nauðs.vnlegum
leyfum.
Samkvæmt upplýsingum Jó-
hanns Más Mariussonar, yfirverk-
fræðings Landsvirkjunar, er
tímaáætlun virkjunarfram-
kvæmdanna ekki fastákveðin
enn. Hins vegar sagði hann að
miðað væri við að unnt yrði að
hefja raforkuframleiðslu með
fyrstu vél, 70 MW, haustið 1981,
ef það verður nauðsynlegt. Það er
ekki ljóst eins og nú stendur sagði
Jóhann Már og kvað það að
nokkru myndu spila inn í dæmið,
ef Krafla gæfi ekki þá orku, sem
til væri ætlazt. Þá þarf að hraða
framkvæmdum eins og frekast er
tcostur. Ef hins vegar sú verður
raunin að Krafla kemur inn með
fullum krafti, þá er talið að bíða
megi til 1982, en þá alls ekki
lengur. Helzt kvað hann vélarnar
þurfa að fara að snúast 1981.
Allar áætlanir Landsvirkjunar
hafa verið miðaðar við eðlilegt
ástand við Kröflu. „Við erum svo
bjartsýnir," sagði Jóhann Már,
„að við teljum að Krafla komist i
lag.“ Síðan er áætlað að önnur
vélin komist á framleiðslustig ári
sfðar. Þriðja vélin er enn fjær í
framtíðinni. Allt er þetta og háð
því hvernig markaðurinn þróast.
Um hann er ekkert vitað með
vissu, heldur er aðeins byggt á
spám.
Nú er framleiðslugeta raforku-
vera Landsvirkjunar meiri en
þörfin fyrir rafmagn. Það kvað
Jóhann Már ekki óeðlilegt, þegar
um væri að ræða virkjanir, sem
kæmu inn í stórum stökkum eins
og hann orðaði það. Ekki var vit-
að, þegar Sigölduvirkjun var
ákveðin, að Landsvirkjun þyrfti
að sjá Norðurlandi fyrir jafnmik-
illi orku og raunin hefur orðið á.
Spilar Krafla inn í það dæmi.
Páll V. Daníelsson:
Leita þarf
nýrra leiða
Ástæðan fyrir þvi, að ég léði
máls á því að taka þátt 1 próf-
kjöri. er fyrst og fremst sú, að
ég hefi mikla löngun til og tel
þörf á að vernda einstaklinginn
fyrir sívaxandi afskiptasemi
stjórnvalda. Og enn er fram-
undan skerðing á svigrúmi
hans í þjóðfélaginu, ef alvar-
lega eru teknar yfirlýsingar um
að koma á staðgreiðslukerfi
skatta.
En sérstaklega er nauðsyn-
legt að vernda þá, sem minnsta
möguleika hafa til þess að verja
sig sjálfir og meðal þeirra eru
börnin, en í öllu réttlætis- og
jafnréttistali virðist gleymast
réttur þeirra, enda eru þau
flestum háðari opinberri
skömmtun og fyrirmælum og
verða nánast að sitja og standa
eins og miðstýringarkerfið býð-
ur.
Skólamálin eru þviein þau
höfuðmál, sem þarf að taka til
gagngerðrar endurskoðunar.
Má þar fyrst og fremst nefna
stjórnkerfið, sem er viðamikið
og svo þungt í vöfum, að segja
má að grunnskólakerfið sé
stjórnlitið, enda þar hver silki-
húfan upp af annarri og
ákvarðanatakan svo langt frá
verkefnunum, að við öðru er
ekki hægt að búast. Og foreldr-
ar erú svo varnarlausir i þess-
um efnum, að þeir hafa i raun
engin áhrif á stjórnun þess
skóla, sem börn þeirra nema í.
Getur þar nærri, þegar svo er
um hnútana búið, að kjósand-
inn þarf fyrst að kjósa sveitar-
stjórnarmann, sem siðan kýs
fulltrúa í landshlutasamtök,
sem kjósa svo menn í fræðslu-
ráð til þess að stjórna skólan-
um. Og ofan á öllu saraan situr
svo ráðuneyti nánast með al-
ræðisvaldi. Slík stjórnsýsluupp-
bygging gerir lýðræðið að
hreinum skrípaleik, sem ekki
er frjálsbornum mönnum sæm-
andi.
Hér þarf að verða breyting á.
Grunnskólinn er snar þáttur í
Páll V. Danfelsson.
uppeldi og þroska barna og
ungmenna og þess vegna verð-
ur hann að vera i nánum tengsl-
um við heimilin. Bezta leiðin til
þess er að fólkið i viðkomandi
skólahverfi kjósi skólanefnd,
sem stjórni skólanum með sín-
um skólastjóra og kennaraliði.
Jafnframt þarf skólinn, að und-
anteknum vissum grundvallar
námsgreinum, að vera miklu
sjálfstæðari og skólastjórn og
starfslið vera miklu frjálsara í
mótun skólastarfsins en nú er.
Þá getur skólinn ekki aðeins
tengst heimilinum heldur og at-
vinnulifinu og viðhorfum síns
byggðarlags.
Ég álít að öll sú skömmtun og
miðstýring, sem skólinn verður
nú að búa við eigi verulegan
þátt í námsleiða og ýmsum
vandræðaskap barna og ung-
menna svo og árangursleysi í
námi og þar held ég að erfitt
verði um að bæta öðruvísi, en
að sýna kennurum aukið traust
og gefa þeim aukið svigrúm til
sjálfstæðra starfa þvi aðrir vita
Framhald á bls. 25.
Greinargerð frá þingfar-
arkaupsnefnd Alþingis
Þar sem mjög er hallað réttu
máli í umræðum um kaup og
kjör þingmanna, þykir þing-
fararkaupsnefnd Alþingis
nauðsyn til bera að gera opin-
berlega grein fyrir stöðu þeirra
mála.
Aðalforsendan, sem allir
gagnrýnendur gefa sér, er sú að
þingmcnn hafi nú ákveðið laun
sfn sjálfir. Þetta er rangt. Kaup
þingmanna er ákveðið skv.
kjarasamningi (eða kjara-
dómi) um laun starfsmanna
rfkisins, en ýmis önnur kjara-
atriði sfn ákveða þeir skv. lög-
um um þingfararkaup alþingis-
manna.
Kjaradómur úrskurðaði nú
laun þingmanna með dómi sín-
um í nóvember s.l. Samkvæmt
lögum taka þingmenn laun skv.
þriðja efsta flokki í launaskrá
starfsmanna ríkisins; efsta
þrepi þess flokks og allir þing-
menn sömu laun, án tillits til
starfsaldurs.
Ómótmælanlegt er, að nú er
þriðji hæsti launaflokkur
starfsmanna ríkisins flokkur
120 í launatöflu ríkisstarfs-
manna Bandalags háskóla-
manna. Kjaradómur úrskurðaði
að laun i efsta þrepi þess flokks
skuli vera kr. 328.590 á mánuði.
sem þar af leiðandi eru nú laun
þingmanna.
Þegar þingfararkaupsnefnd
bókaði þessa niðurstöðu kjara-
dóms á fundi sínum hinn 29.
nóv. s.I., þá er það að vísu rétt,
að enginn nefndarmanna mun
hafa athugað þá óþægilegu
staðreynd, að hækkun launa
þingmanna milli ára væri þar
með orðin ein hin mesta. Þó svo
hefði verið, hefði það í engu
breytt orðnum hlut samkvæmt
úrskurði kjaradóms, nema lög-
unum, sem um þetta gilda,
hefði áður verið breytt.
Eins og áður segir úrskurðar
þingfararkaupsnefnd önnur
kjör þingmanna skv. lögum þar
um. Verður nú gerð grein fyrir
þeim og þau borin saman við
kjör annarra starfsmanna ríkis-
ins, með sérstakri vísun til sér-
kennilegrar fréttar frá háskóla-
mönnum um þessi efni nýverið.
Það er staðreynd, að nær allir
starfsmenn rfkisins, sem nú
taka laun skv. þriðja efsta
flokki, hæsta þrepi, samnings
BIIM, voru áður f sama flokki
og þingmenn, og hafa þvf feng-
ið nákvæmlega sömu hlutfalls-
hækkun launa og þingmenn nú.
Ennfremur fá þessir starfs-
menn, hver einasti, 20% viðbót
við laun sfn mánaðarlega fyrir
ómælda yfirvinnu. Þeir fá þvf
greiddar f laun kr. 393.308.- á
mánuði, meðan þingmönnum
eru greiddar kr. 328.590.—, eins
og áður segir. Yfirvinnugreiðsl-
ur til þingmanna hafa aldrei
tíðkazt, en fróðlegt væri að
kanna, hvað greiða þyrfti öðr-
um starfsmönnum ríkisins í yf-
irvinnu fyrir að vinna störf
þingmanna i fjárveitinganefnd
t.d.
Samkvæmt úrskurði þingfar-
arkaupsnefndar fá þingmenn,
sem búsettir eru utan Reykja-
víkur og nágrennis, greiddan
húsaleigustyrk, kr. 1.300 á dag
og kr. 2.950 á dag í fæðispen-
inga meðan þing stendur, eða
samtals kr. 4.250 á dag. Allir
aðrir starfsmenn ríkisins, sem
dvelja vegna vinnu utan heimil-
is síns, fá til kaupa á gistingu
og fæði á dag kr. 7.100 eða kr.
2.850 meira á dag en þingmenn,
eða sem svarar kr. 85.500 meira
á mánuði.
Þingmenn fá greiddar flug-
ferðir í kjördæmi sín, þó eigi
fleiri en 24 á ári. Að sjálfsögðu
fá aðrir starfsmenn rfkisins all-
ar slíkar ferðir greiddar, sem
þeir fara vinnu sinnar vegna.
Þingmönnum eru greiddar kr.
40.00 á km, ef þeir aka á eigin
bifreið til og frá kjördæmi sinu.
Aðrir starfsmenn ríkisins fá
aftur á móti kr. 47.00 greiddar á
ekinn km, ef þeir aka á malar-
vegi, annars kr. 40.00. Aki þing-
menn á eigin bifreið i kjör-
dæmi sín, kemur það i stað
flugferðar.
Þá er þingmönnum greiddar
kr. 187.500 hálfsárslega i bif-
reiðastyrk vegna aksturs í eigin
kjördæmi, en þar er að sjálf-
sögðu ekkert km-gjald greitt.
Þingmenn i nágrenni Reykja-
víkur fá greidda hálfa dagpen-
inga, kr. 1.475 á dag meðan
þing stendur, og hefir svo verið
gert siðan 1953.
Þingmenn sem búsettir eru i
Reykjavík, en gegna þing-
mennsku fyrir landsbyggðar-
kjördæmi, fá greiddan húsa-
leigustyrk milli þinga, og hálfa
dagpeninga, og hefir svo verið
gert siðan 1973.
Að marggefnu tilefni skal
það skýrt fram tekið, að samn-
kvæmt gildandi lögum njóta al-
þingismenn og ráðherrar ekki
neinna eftirlauna fyrr en þeir
hafa náð 65 ára aldri, hvað
lengi sem þeir hafa setið á Al-
þingi.
Vegna áburðar um skattsvik
þingmanna, skal það fram tek-
ið, að enginn greiddur kostnað-
ur vegna starfa þeirra hefir
verið talinn fram til skatts. Hef-
ir svo verið frá upphafi. Um
það er skattyfirvöldum full-
kunnugt. A þetta reyndi 1976.
þegar skattstjóri Vestfjarðaum-
dæmis bætti bifreiðastyrk við
tekjur þingmanns. Þingmaður-
inn kærði og tók rfkisskatta-
nefnd kæru hans til greina með
úrskurði 13. apríl 1976 og vísaði
til D-liðs 10. gr. laga nr. 68/
1971, sem segir, að endur-
greiðsla, sem skattgreiðandi
fær, ef hann verður að vera um
stundarsakir fjarverandi frá
heimili sínu vegna starfa í al-
menningsþágu, teljist ekki til
tekna. Þess má geta, að fyrir
1964 var hálft þingfararkaup
skattfrjálst.
Unnið er nú að því að gera
nákvæman samanburð á kaupi
og kjörum þingmanna á Islandi
og á öðrum Norðurlöndum.
Mun sá samanburður birtur
innan tíðar.
Alþingi, 1. dag
febrúarmánaðar 1978.
Sverrir Hermannsson form.
Ingvar Júlfusson varaform.
Helgi Seljan ritari
Gunnlaugur Finnsson
Sigurlaug Bjarnadóttir
Eggert G. Þorsteinsson
Friójón Þórðarson