Morgunblaðið - 15.02.1978, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRUAR 1978
16
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfuiltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiSsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10100.
Aðalstræti 6, simi 22480.
Áskriftargjald 1700.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 90 kr. eintakið.
Miðar að
launajöfnuði
að er kunnara en frá þurfi
að segja, að nú um alllangt
skeið hafa margir keppzt um að
lýsa yfir því, að nauðsynlegt sé að
ná kjarasamningum, sem miði að
launajöfnuði, því að það sé óeðli-
legt í okkar litla þjóðfélagi, að of
breitt bii sé á milli launa þeirra,
sem hæstar tekjur hafa og hinna
sem tekjulægstir eru. En það er
öllum jafn kunnugt, að þessi
launajafnaðarstefna hefur yfir-
leitt farið úr böndunum og í
kjarasamningum, ekki sizt þeim,
sem síðast voru gerðir við laun-
þegasamtökin, fengu ýmsir hóp-
ar, sem hæst eru launaðir, mun
meiri kjarabætur heldur en það
fólk, sem ber hvað minnst úr být-
um.
Morgunblaðið hefur margoft
lagt áherzlu á launajöfnuð vegna
þess, að það getur boðið ýmsum
hættum heim, ef bilið milli hæstu
og lægstu launa breikkar jafnt og
þétt í okkar litla, stéttlausa þjóð-
félagi, þar sem hver ber sig sam-
an við annan. Hitt er svo annað
mál, að í engu þjóðfélagi ríkir
fullkominn launajöfnuður og lík-
lega er bilið breiðast í kommún-
istaríkjunum, milli þeirra, sem
minnst bera úr býtum og yfir-
stéttarinnar, sem hefur hæst
laun. Sovézkir kommúnistar hafa
viðurkennt þessa staðreynd og
segja, að það dragi úr vinnuaf-
köstum og áhuga launafólks, ef
allir fá sömu laun og ekkert tillit
sé tekið til menntunar, hæfileika
og ábyrgðar. Það er ekki langt
síðan um þetta var m.a. rætt i
athyglisverðri grein i Þjóðviljan-
um, þar sem einn helzti hug-
myndasmiður blaðsins, sem
stundaði á sínum tíma nám í
Sovétrikjunum og þekkir þar til
ýmsum öðrum fremur, benti á
þessa erfiðleika ríkisstjórnar,
sem þykist hafa stéttleysi og full-
kominn launajöfnuð að leiðar-
ljósi.
Því hefur ekki verið mótmælt,
enda ekki hægt, að samkvæmt
efnahagsfrumvarpi ríkisstjórnar-
innar eru laun hinna lægstiaun-
uðu minnst skert og raunar svo,
að með barnabótum, niðurgreiðsl-
um o.fl. má fullyrða, að tekju-
lægstu launþegar haldi þeim lífs-
kjörum, sem ráð var fyrir gert í
siðustu kjarasamningum. Skerð-
ing verðbótaákvæða kjarasamn-
inga kemur mjög mismunandi
niður á einstaklingum, eftir því,
hve háar tekjur þeir hafa. A lágu
launin er skerðingin ekki nema
um 20%, þ.e. að verðbætur koma
að 8/10 hlutum til framkvæmda,
en hins vegar fer skerðing vísitöl-
unnar eða verðbótanna stighækk-
andi með hækkandi tekjum og
verður mest helmingur við 176
þús. kr. mánaðarlaun og breytist
ekki eftir það, þótt laun hækki.
I forystugrein Morgunblaðsins i
gær var vitnað í athugasemd 2. gr.
frumvarps ríkisstjórnarinnar, þar
sem sýnt er fram á, hvernig ráð-
gert er að vernda laun hinna
tekjulægstu — og er óþarfi að
endurtaka tilvitnunina um þetta
atriði í frumvarpinu. Hins vegar
er ástæða til að minna rækilega á
þær tillögur í frumvarpinu, sem
miða að því að milda áhrif helm-
ingunar verðbóta á kaupmátt og
lífskjör almennings og lækka
verðlag með nokkurri lækkun
skatta og aukningu niður-
greiðslna eins og fyrr greinir.
Barnabætur eru hækkaðar um
5%, en það léttir skattbyrði barn-
margra fjölskyldna og gert er ráð
fyrir Iækkun vörugjalds úr 18% í
16%. Þá er gert ráð fyrir, að bæt-
ur almannatrygginga hækki með
launum frá sama tíma, og er það
nýmæli, en auk þess er gert ráð
fyrir ' sérstakri hækkun tekju-
tryggingar og heimilisuppbótar
umfram launahækkun hinn 1.
marz nk. Loks hyggst ríkisstjórn-
in auka niðurgreiðslur landbún-
aðarvöruverðs um 1300 millj. kr.
en það jafngildir 1 % í kaupmætti
ráðstöfunartekna.
Kaupmáttaráhrif þeirra ráð-
stafana, sem hér hafa verið
nefndar jafngilda þegar allt er
talið saman, tæplega 1!4% aukn-
ingu kaupmáttar ráðstöfunar-
tekna frá því, sem ella hefði orð-
ið. Með þessu gæti kaupmáttur
ráðstöfunartekna á mann árið
1978 orðið nálægt því sá sami og á
árinu 1977, en þá var hann u.þ.b.
jafn mikill og hann hefur mestur
orðið áður. Hér er að vísu um að
ræða nokkra kaupmáttarfórn frá
því, sem að var stefnt með kjara-
samningunum, en sá kaupmáttur
var sýnd veiði, en ekki gefin —
eins og Geir Hallgrímsson forsæt-
isráðherra komst að orði í ræðu
sinni um ráðstafanir ríkisstjórn-
arinnar í efnahagsmálum. Hins
vegar kvað hann nú von til þess
að takast mætti að treysta þann
kaupmátt, sem náðist á siðasta
ári.
Að lokum má geta þess, að það
er merkt nýmæli í frumvarpinu
að vernda láglaun með sérstökum
ákvæðum, en í fyrirætlunum
Vinstri stjórnarinnar 1974 var
ákveðið, að allar verðbætur yrðu
afnumdar og þá hrærði verkalýðs-
forystan hvorki legg né lið.
Harkaleg afstaða hennar nú
styngi því mjög í stúf við viðbrögð
hennar 1974, og ef til kæmu ein-
hverjar drastískar ráðstafanir af
hennar hálfu, þætti flestum aug-
ljóst, að viðbrögð hennar færu
ekki eftir málefnum heldur þvf,
hverjir stjórna landinu hverju
sinni.
Stéttaátök eru undirrót verð-
bólgunnar, eins og margoft hefur
komið fram, nú síðast hjá einum
helzta leiðtoga Alþýðubandalags-
ins og ættu menn ekki að gleyma
því i hita baráttunnar. Ef verka-
lýðsforystan vill slá skjaldborg
um kjör hinna lægstlaunuðu, á
hún nú leik á borði. I sl. kjara-
samningum 1974—1977 hefur hin
opinbera stefna verkalýðshreyf-
ingarinnar verið að gera láglauna-
samninga, en klókir samninga-
menn hafa jafnan komizt undan
þeirri stefnu og tryggt hátekju-
mönnum í launþegasamtökunum
meiri hækkanir en lágtekjufólki.
Vernd hinna lægstlaunuðu skv.
efnahagsfrumvarpinu er einn já-
kvæðasti þáttur þess og um leið
eitt helzta nýmæli. Þess er að
vænta, að verkalýðsforystan meti
það, að sérstakt tillit er tekið til
þeirra, sem helzt eiga undir högg
að sækja i kaupgjaldsmálum hér á
landi.
Ekki svaraverður skætingur
au eru farin að tíðkast
aftur hin breiðu spjótin í
stjórnmálaumræðum á Islandi,
enda senn komið að kosningum.
Jafnvel Alþýðublaðið er að fara á
taugum og reynir nú að hælbíta
Morgunblaðið með sleggjudómum
og gífuryrðum, sem eru ekki
svaraverð, hversu oft sem þau
verða endurtekin (og lesin upp i
ríkisútvalpinu með angurblíðri
morguntónlist). Skinhelgi blaðs-
ins og aðstandenda þess er öllum
kunn. Magnús Kjartansson segir í
grein í blaði sínu í gær m.a., að
þeir nýkratar eða framagosar,
eins og hann kallar þá, sprikli í
fúafeni og sökkvi æ dýpra, minnir
m.a. á, að eitt atriði forðist þeir og
blað þeirra eins og heitan eldinn,
þ.e. að geta þess, að „enginn ís-
lenzkur stjórnmálaflokkur hefur
gert sig sekan um jafn mikið sið-
leysi í peningamálum og Alþýðu-
flokkurinn." Við bíðum eftir að
Alþýðublaðið rifji það upp, næst
þegar það kallar Morgunblaðið
„sorpblað".
Nú er reynt að fullyrða, að
Sjálfstæðisflokkurinn eigi sök á
öllum fjársvikamálum, sem upp
koma, m.a. kveður við þennan
kosningatón í Þjóðviljanum í æ
ríkara mæli. En þá mætti spyrja:
bera Alþýðubandalag og Alþýðu-
flokkur ábyrgð á einu mesta fjár-
málahneyksli hér á landi á sið-
ustu árum, Alþýðubankahneyksl-
inu?
Lítið í eigin barm, herrar minir!
En Morgunblaðið mun ekki
kveða upp neinn dóm um það
frekar en annað. Það litur ekki á
sig sem dómstól og hefur aldrei
gert. Rannsóknir refsimála eru í
höndum þeirra opinberu aðila,
sem til þess eru kvaddir lögum
samkvæmt. Og dómstólar kveða
upp dóma, en hvorki blaðamenn
né aðrir. Við skulum vona, að
Alþýðublaðið taki nú ekki upp á
þvi, sama og gula pressan og
skunkurinn — að verja sig með
vondri lykt.
Skipstjórafélag Norðlend-
inga er 60 ára i dag, en það
var stofnað í mikilli harðinda-
og hafisatíð 13. febrúar
1918 Einn af helstu frum-
kvöðlum félagsstofnunarinn-
ar var Stefán Jónasson, sem
er enn á lífi, 96 ára að aldri.
Hann var kosinn fyrsti for-
maður félagsins, en aðrir í
fyrstu stjórninni voru Sigurð-
ur Sumarliðason og Jón E.
Bergsveinsson: Stofnendur
voru 18 skipstjórar, og stofn-
fundurinn var haldinn í
Templarahúsinu (samkomu-
húsi baejarins)
Tilgangurinn með félágs-
stofnuninni var margþættur,
m a. að efla hag og vernda
réttindi skipstjóra og stýri-
manna á Norðurlandi, stuðla
að bættum vitum og
siglingamerkjum og hvers
konar slysavörnum og styrkja
þá félagsmenn, sem yrðu fyr-
Frá vinstri: Kristján
Stefánsson, Egill Jóhanns-
son, Jónas Þorsteinsson og
Björn Baldvinsson.
10 félagsfundi á ári Hin sið-
ari ár hefur félagsfundum
fækkað stórlega, en stjórnar-
fundir verið því fleiri. Eitt
sinn var rætt um framboð til
bæjarstjórnar i samvinnu við
Iðnaðarmannafélag Akureyr-
ar, og einnig var barist fyrir
því að fá fulltrúa i stjórn
Síldarverksmiðja ríkisins á
sinni tíð Félagið eignaðist
félagsfána árið 1939, og
sama ár gekk það í Far-
manna- og fiskimannasam-
band íslands.
Félagsmenn frá upphafi
hafa verið um 340, en nú
eru þeir 84 Félagssvæðið er
Norðurland og Norðaustur-
land að og með Vopnafirði.
Félagið hefir opna skrifstofu
á Akureyri hálfan daginn, og
Skipstjórafélag Norðlendinga 60ára
ir slysum, og vandamenn
þeirra.
Meðal mála, sem félagið
hefir barist fyrir, má nefna
hafnarbætur og bætt innsigl-
ingarmerki á Akureyri og
gerð skipakvíar þar, uppsetn-
ing þokulúðurs við innsigl-
ingu til Siglufjarðar, nám-
skeið fyrir matsveina, ýmis-
konar réttindamál, skipa-
skoðunarmál, sjókortagerð
og mæling siglingaleiða,
m a um Málmeyjarsund auk
skemmtanahalds og félags-
og fundarstarfa, en fyrstu
lögin mæltu fyrir um minnst
félagsstarfið stendur með
miklum blóma. Félagið á nú
orlofshús í Hraunborgum i
Grímsnesi. 266 félagsfundir
hafa verið bókaðir frá upp-
hafi, þar af 59 aðalfundir 68
menn hafa setið i stjórn,
varastjórn eða verið endur-
skoðendur reikninga frá upp-
hafi. Formaður var lengst
Benedikt Steingrímsson, en
einnig voru lengi formenn
þeir Aðalsteinn Magnússon,
Þorsteinn Stefánsson, Björn
Baldvinsson, Guðmundur
Guðmundsson og Baldvin
Þorsteínsson. — Friðþjófur
Gunnlaugsson hefir verið
lengst ritari og Sigurður
Sumarliðason lengst gjald-
keri. — Júlíus Júliniusson
var endurskoðandi í 44 ár og
víð stjórnarstörf lengst allra
félagsmanna eða i 53 ár
Heiðursfélagar Skipstjóra-
félags Norðlendinga hafa
þessir verið: Ásgrímur Guð-
mundsson (1921), Benedikt
Steingrimsson, Jón E. Berg-
sveinsson og Sigurður Sum-
arliðason (1943), Egill Jó-
hannsson og Þorsteinn
Stefánsson (1954) — Á
stjórnarfundi 5 janúarsl var
einróma samþykkt að gera
þá Björn Baldvinsson og
Stefán Jónasson að heiðurs-
félögum, og voru heiðurs-
skjölin afhent á kaffisamsæti,
sem félagið hélt í gær i tilefní
sextugsafmælisins. Stefán
Jónasson gat ekki verið við-
staddur vegna lasleika, en
sonur hans, Kristján Stefáns-
son, veitti skjali föður síns
viðtöku fyrir hans hönd Egill
Jóhannsson, hinn eini af
þeim heiðursfélögum, sem
fyrir voru og enn eru á lifi,
sat afmælisfagnaðinn og rifj-
aði m.a. upp skemmtilegar
endurminningar frá sjósókn-
arárum sínum Formaður fé-
lagsins, Jónas Þorsteinsson,
stýrði hófinu, rakti sögu fé-
lagsins og afhenti heiðurs-
skjölin
Núverandi stjórn Skip-
stjórafélags Norðlendinga
skipa þessir menn: Jónas
Þorsteinsson, formaður,
Baldvin Þorsteinsson, vara-
formaður, Þorsteinn Vil-
helmsson, gjaldkeri, Friðþjóf-
ur Gunnlaugsson, ritari, og
Áki Stefánsson, Björn Bald-
vinsson og Gunnar Arason
meðstjórnendur Sv.P.