Morgunblaðið - 01.03.1978, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. MARZ 1978
16
Geir Hallgrimsson, forsætisráðherra:
Varla hlutdrægni að svara fyrirspurnum
£ Benedikt: Grófleg misnotkun á ríkisfjölmiðlum
^ Lúðvík: Skora á forsætisráðherra í sjónvarpseinvígi
^ Þórarinn: Eru þeir svona óánægðir með frammistöðu
GuðmundarJ. ogÁsmundar?
9 Guðmundur H.: Eiga ekki allir verkalýðsfulltrúar sama
tjáningarrétt i ríkisfjölmíðlum?
0 „Gróft hlutleysisbrot"
Benedikt Gröndal (A) kvaddi sér
hljóðs utan dagskrár í Sameinuðu
þmgi í gær og gerði að umtalsefm
sjónvarpsþátt í fyrrakvöld. sem fjallaði
um viðbrögð verkalýðshreyfingar gegn
efnahagsráðstöfunum. er Alþingi hefur
samþykkt BGr rakti hvern veg þessi
þáttur hefði verið upp byggður Þar
hefðu komið fram tveir hagfræðingar.
annar starfandi hjá ASÍ. hinn prófess-
or Ennfremur fulltrúar aðila vinnu-
markaðar Að auki hefði svo forsætis-
ráðherra látið álit sitt í Ijós bæði í
byrjun og lok þáttarins, án þess að
fulltrúar stjórnarandstöðunnar hefðu
haft tækifæri til að svara fyrir sig
BGr sagði þátt þennan greinilegt
brot á útvarpslögum og ganga beint á
ákvæði um óhlutdrægni þessa ríkisfjöl
miðils Las hann viðkomandi laga-
grein. sem hann taldi sýna fram á
sannleiksgildi staðhæfingar sinnar
Hann sagði gagnrýni sína beinast fyrst
og fremst að útvarpsráði, en jafnframt
að stjórnanda þáttarins, sem þekkja
ætti viðkomandi lagaákvæði
BGr sagði forsætisráðherra hafa not-
að tækifærið til að gera litið úr efna-
hagstillögum stjórnarandstöðunnar
Hins vegar hefði ekki verið hirt um að
Sjónvarps-
þáttur veldur
öldugangi
á Alþingi
leita álits Gylfa Þ Gislasonar. sem væri
ekki siðri hagfræðingur en þeir, er
fram hefðu komið i þættinum Hefði
enginn verið til kvaddur til andsvara af
hálfu stjórnarandstöðunnar
BGr sagði rétt og eðlilegt að ráðherr-
ar kæmu oft fram i rikisfjölmiðlum Hér
hefði hins vegar verið um gróflega
misnotkun að ræða. sem hann vildi
mótmæla fyrir hönd Alþýðuflokksins
Enn væri þó tími til að bæta úr mistök-
unum Gefa ætti Gylfa Þ Gíslasyni
tækifæri til að túlka sin sjónarmið á
sama vettvangi og e t.v fleiri forystu-
mönnum stjórnarandstöðunnar
£ Þinghefðir brotnar
Geír Hallgrimsson, forsætísráð
herra, sagði það þinghefð. er þing-
Fgrirspurnin og þingsálgktanir
Fundur var i sameinuðu þingi i gær Ráðherrar svöruðu fyrirspurnum
varðandi sima/nál. stofnlánastjóð atvinnubifreiða. skuldir fiskiskipaflotans
og snjómokstur á Vestfjörðum Vegna þrengsla i blaðinu í dag biður það
betri tíma að gera grem fyrir svörum þessum hér á þingsíðu Mbl
1) Albert Guðmundsson (S) mælti fyrir tillögu sinni um söluskatt af
útfluttum iðnaðarvorum (endurgreiðslu samansafnaðs söluskatts).
2) Jóhannes Arnason (S) mælti fyrir tillögu sinni og Pétur Sigurðsson
ar (S) um Hagstofnun launþega og atvinnuveitenda
3) Sverrir Hermannsson (S) mælti fyrir tillögu sinni um leit að
karfamiðum
4) Steingrímur Hermannsson (F) og fleiri þingmenn flytja þings-
ályktunartillögu um uppbyggingu strandferðaþjónustu
Þingsíða Mbl hefur áður gert grein fyrii'öllum þessum málum Framsaga
fyrir þeim verður þó rakin að nokkru síðar
Geir
Benedikt
Lúðvík
Þórarinn
Guðmundur
maður kveddi sér hljóðs utan dagskrár.
að gjöra viðkomandi ráðherra viðvart
með hæfilegum fyrirvara um efni at-
hugasemdar Benedikt Gröndal hefði
ekki sýnt sér þá háttvisi að gera sér
viðvart um fyrirætlan sína og þar með
brotið þinghefðir og þinglega háttvísi
Ráðherra vísaði árásum Benedikts á
sig persónulega algjörlega á bug
Hann hefði ekki annað gert en að svara
fyrirspurnum spyrils frá ríkisfjölmiðli
með sama hætti og hann hefði áður
fjallað um hliðstæð efnisatriði hér á
Alþingi Hann hefði sagt ábentar leiðir
stjórnarandstöðu í efnahagsmálum
óraunhæfar. fyrst og fremst sökum
þess, að þær leystu ekki þann vanda.
sem v.ð væri að etja Ráðherra sagði
að bæði stjórnarandstaða og launþega-
samtök hefðu haft ótalin tækifæri, sem
þau hefðu dyggilega nýtt. til að koma
sjónarmiðum á framfæri í ríkisfjölmiðl-
um Þeir. sem hefðu hlýtt á flutning
útvarpsþátts um dag og veg sl mánu-
dag, hefðu orðið þessa vel varir Ríkis-
fjölmiðlar væru siður en svo hallir
undir ríkisstjórnina i efnisvali eða
fréttaflutningi Tilefni orða Benedikts
Gröndals utan dagskrár i dag væri þvi
ekkert Ásakanir hans með öllu
ástæðu- eða tilefnislausar
9 Skipuleg
hlutdrægni
Lúðvik Jósepsson (Abl) sagðist
stórlega hafa undrast umræddan sjórv
varpsþátt, þar sem skipuleg hlut-
drægni hefði komið fram af hálfu
stjórnandans Svo hafi verið ráðgert að
tveir ráðherrar kæmu fram i þættinum.
þótt viðskiptaráðherra hefði helzt úr
lestinni Ef emgongu hefðu komið fram
i þættinum fulltrúar frá aðilum vinnu-
markaðar hefði mátt kjurrt liggja Hér
hefðu hlutleysisreglur hins vegar verið
þverbrotnar, m a með þvi að draga
inn í þáttinn „íhaldsprófessor” til þess
eins að réttlæta gjörðir rikisstjórnarinrv
ar
LJó skoraði á forsætisráðherra að
mæta sér i sérstökum klukkutima sjórv
varpsþætti um þessi mál. þar sem
báðir stæðu jafnt að vigi Þann veg
mætti bæta fyrir gróft hlutleysisbrot
(Hér var kallað fram i Hvað um Gylfa
Þ. Gislason?) Gylfi getur komið fram í
öðrum þætti. t d á móti Ólafi Jóhann-
essyni. sagði LJó. (Enn var kallað fram
i: Hvað um þá forystumenn i verkalýðs-
hreyfingu. sem andvigir eru fyrirhug-
uðum aðgerðum 1 og 2 marz n k ?)
Þeir geta beðið um að fá að koma
sjónarmiðum sinum fram sjálfir, sagði
Uó.
Einleikur forsætisráðherra i sjón-
varpinu var ekki við hæfi En úr má
bæta með þeim hætti t d . sem ég hefi
hér farið fram á
0 Dagskráin heyrir
ekki undir
neinn ráðherra
Benedikt Gröndal (A) sagði það rétt
vera að menn gerðu viðkomandi ráð-
herrum viðvart. er hreyft væri málum
utan dagskrár. er undir þá heyrðu
Gagnrýni min var fyrst og fremst á
hendur útvarpsráði og dagskrá út-
varpsins sem slík heyrir ekki undir
neinn ráðherra Ég sá því ekki ástæðu
Framhald á bls. 18
Skuldir útgerðar:
16 milljarðar erlendis
Meira en 20 milljarðar innanlands
Skuldir útgerðar innanlands
- — Skuldir togaraútgerða hjá Fiskveiðasjóði námu um sl áramót 12
molljörðum 381 milljón króna. rúmlega Innstæða sömu aðila nam hins
vegar tæpum 6 milljörðum króna
— Skuldir togaraútgerða hjá Byggðasjóði námu á sama tima einum
milljarði og þrjúhundruð milljónum
^ — Skuldir fiksiskipa. annarra en togara, hjá Fiskveiðasjóði námu á
sama tima 1 1 milljörðum 182 milljónum króna Innstæða sömu aðila nam
rúmlega 116 milljarði
^ Skuldir fiskiskipa, annarra en togara hjá Byggðasjóði námu á sama
tíma 2 milljörðum og 220 milljónum króna
Skuldir útgerðar erlendis
^ Erlendar skuldir um áramót (bráðbr tölur) vegna fiskiskipaflotans
vóru: 1) vegna skuttogara 13 milljarðar 480 milljónir króna (þar af
Fiskveiðasj. vegna 9 Japanstogara kr 1 905 m.kr.): 2) vegna annarra
fiskiskipa 1 milljarður og 120 milljónir króna. 3) lán vegna lenginga og
endurbóta, þ m t tækjakaup. sama úpphæð, 1 2 milljarðar króna
Framanritað kom fram í svari Matfhiasar Bjarnasonar, sjávarútvegs
ráðherra. við fyrirspurn Jóns Ármanns Héðinssonar (A) um þetta efni
Sigríður Ásgeirsdóttir héraðsdómslögmaður:
Sóðaveiki—sullaveiki
I dagblöðum undanfarið má
lesa að nú stendur til að vekja
upp enn á ný, hinn illræmda
sullaveiki-draug og því finnst mér
vera kominn tími til að leiða
landsmenn I allan sannleika um
sullaveikina, þó að það kunni að
koma illa við suma, og freista þess
að kveða niður þennan hvimleiða
sullaveiki-Móra.
Svarthöfði, Sigurður Sigurðs-
son, Skúli Johnsen og ef til vill
fleiri hafa rokið í blöðin og byrjað
gamla sönginn: Burt með hund-
inn úr þéttbýlinu, hann er fullur
af ormum og stórhættulegur
börnum og fullorðnum. Ef þetta
er rétt, þá er ástæðan sú, að hund-
ar í Reykjavík eru féimnismál,
þeir eru ekki hreinsaðir lögum
samkvæmt, vegna þess að heil-
brigðisyfirvöld stinga höfðinu í
sandinn eins og strúturinn og
segja: Hundahald er bannað í
Reykjavlk, þess vegna þarf enga
hundahreinsun í hundlausri borg.
En hundlausa borg verðum við að
hafa, þvi Reykjavík er hreinasta
höfuðborg heimsins, með hrein-
asta loftið, hreinustu göturnar,
ekkert skepnuhald (aðeins c.a.
3000 hesta, 2000 kindur og
1—2000 hunda + ótalda ketti) og
hreinasta vatnið.
Já hreinasta vatnið, ég má ti>
með að skjóta hér inn smá sögu af
„hreinu“ vatni. Ég þekkti eitt
sinn konu, sem átti nokkurra
mánaða gamlan son. Þetta var
myndar drengur, sem konan ann-
aðist af stakri prýði. Aðeins eitt
vandamál hrjáði þau mæðgin,
drengurinn átti í miklum erfið-
leikum með að hafa eðlilegar
hægðir, þær voru allt of harðar.
Voru reyndar allar tegundir fæðu
til að koma þessu í lag, en allt
kom fyrir ekki. Að lokum fór kon-
an með drenginn til barnalæknis,
sem skoðaði barnið nákvæmlega,
og sagði svo: Þetta er fínn strák-
ur, en hann er allt of „sterilis-
eraður“ hjá þér, gefðu honum
ósoðið vatn, bara beint úr kranan-
um, því hann vantar eðlilegan
gerlagróður í þarmana. Konan
hlýddi ráði læknisins og gaf barn-
ínu vatn beint úr krananum og
það hreif.
Hreinlæti er gott og nauðsyn-
legt svo langt sem það nær, ef það
gengur ekki út í öfgar, en það var
ekki hreinlætið i Reykjavík al-
mennt, sem ég ætlaði að gera að
umtalsefni hér, heldur annars
konar ,,hreinlæti“, sem sagt sú
staðreynd að hér á landi skuli
fyrirfinnast sóðasjúkdómur sá,
sem kallast sullaveiki.
Til er tvennskonar sullaveíki,
en aðeins önnur tegundin berst í
menn, og er sú tegund miklu
fátíðari hér, sem betur fer. Hins
vegar hefur það átt sér stað í
skrifum um sullaveikina, að rætt
hefir verið um hana sem einn
sjúkdóm og jafnvel þannig að
villt hefir verið um fyrir mönn-
um, sem ekki átta sig á þessum
tveimur sjúkdómum, til að nota,
sem vopn í baráttunni gegn hund-
inum.
Til þess að sullur, sem er
sníkjudýr, berist i menn, þarf
eftirfarandi hringrás að eiga sér
stað:
í fyrsta lagi þarf að vera til
staðar kind, sem hefir sýkst af
sullaveiki. Til þess að sullur ber-
ist úr kindinni í menn, þarf sull-
Sigrlður Asgeirsdóttir.
urinn að berast úr kindinni í
hund, en í þörmum hans er eini
staðurinn þar sem egg sullarins
(bandormsins) geta klakist út.
Eggin berast síðan út með saur
hundsins og þannig geta þau bor-
ist í menn og jafnframt í kindur
aftur og þannig heldur hringrásin
áfram. Sullaveiki-æxlin (cystur)
geta orðið geysi fyrirferðamikil
og er þetta ægilegur og jafnframt
stundum banvænn sjúkdómur.
En hundurinn, hvar nær hann í
sullinn? Það getur hann aðeins
gert með þvi að éta sollin líffæri
úr kind. Hundurinn sem ekki sýk-
ist sjálfur af sullaveikinni, er að-
eins nauðsynlegur hlekkur í þvi
að sullur geti haldið áfram að
tímgast. Hinn raunverulegi sýk-
ingarvaldur er KINDIN, sem hef-
ir tekið veikina.
Og þá erum við loksins komin
að kjarna málsins, en það er
„hreinlætið" i meðferð innyfla úr
sýktum kindum. I stað þess að
brenna þau líffæri svo sem Iög
mæla fyrir eða senda þau í rann-
sókn, eru þau gefin hundinum að
éta. Ég vil taka það fram, að ég
held að slikt hafi ekki átt sér stað
í landinu í mörg ár eða áratugi, en
sullur (egg) getur lifað lengi i
jarðvegi, ef ekki er hreinlega með
innyflin farið.
Ef hringrásin er rofin á þessu
stigi, þ.e. þess gætt að hundur
komist ekki í sollin innyfli úr
sýktri kind, þá er um leið búið að
stöðva úrbreiðslu sullaveikinnar.
Svo einfalt er málið.
Þetta hafa auðvitað íslensk heil-
brigðisyfirvöld vitað lengi. En á
19. öld minnir mig, var safnað
gögnum um útbreiðslu veikinnar
í landinu. Kom þá í ljós, að þessi
sóðasjúkdómur, sem sullaveiki er
kölluð, var svo útbreiddur, að
yfirvöld urðu miður sín af hneysu
þessari og gripu til þess ráðs, að
skella skuldinni á hundinn. Einn-
ig notaði þáverandi landlæknir
tækifærið, til að reyna að stemma
stigu vió hundahaldi í Reykjavík,
sem var orðið hrein plága, enda
alveg eftirlitslaust.
Síðan hefir þessi magnaði og
makalausi áróður verið rekinn
gegn hundahaldi í Reykjavík og
er nú mál að linni óhemjuskap
þessum.
Hundahald er i Reykjavík og er
það mikill vansi að því fyrir heil-
brigðisyfirvöld borgarinnar, að
þau skuli hafa skotið sér undan
þeirri ábyrgð að fylgja eftir lög-
boðinni hundahreinsun, þó
hundahald sé bannað. Og yfirleitt
er allt heilbrigðiseftirlit með
dýrahaldi í borginni, fyrir neðan
allt velsæmi, því að kindur rápa
um borgarlandið, kettir tímgast
óhindrað og allskyns húsdýr s.s,
hamstrar, kanínur, dúfur, fuglar
og fleira, sem fólk heldur á heim-
ilum sínum, er ekki háð neinu
heilbrigðiseftirliti, en öll geta
þessi dýr borið hinn svokallaða
spóluorm og ýmsa alvarlega sjúk-
dóma.
Ég vona að öllum sé nú orðið
ljóst, að heilbrigðiseftirlit með
dýrum felst ekki i því að útrýma
þeim. Og að dýri eins og hundin-
um, verður ekki útrýmt úr borg-
inni, né annars staðar i þéttbýli.
Til þess hefir hann verið of lengi
náinn vinur mannsins.
Sumir bregða yfir sig hræsni-
hjúpnum og þykjast bera hag
hundsins fyrir brjósti. „Hundur-
inn kvelst í þéttbýli“, segja þeir,
„hann getur ekkert hreyft sig, má
ekkert hlaupa um og ekki gelta,
þvi þá fer allt í uppnám". Þessum
hræsnurum er þvi til að svara, að
ef hundur kveldist í þéttbýli, þá
myndi hann bara forða sér úr því,
hann er alveg nægilega greindur
til Þess að „stinga af“, ef hann
ætlar sér það.
Hundar, kettir og önnur gælu-
dýr eru ekki meindýr, þó þau séu
flokkuð sem slík i nýju heil-
brigðisreglugerðinni. Sé það rétt-
mæt flokkun þá hefir okkur
mönnunum mistekist hörmulega
að sinna þeirri skyldu að gæta
þessafa litlu vina okkar. Er þá
kominn tími til að taka þau í sátt
við þjóðfélagið og sinna þeim,
sem skyldi, með eftirliti og um-
hyggju. .
Sigríður Asgeirsdóttir,
stjómarformaður
Dýraspítalans.